Katalog

SAYFA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr 27 MART 2014 PERŞEMBE 14 KÜLTÜR SANAT ÖRGÜTLENMELERİNDEN 27 MART DÜNYA TİYATRO GÜNÜ İÇİN ‘ALTERNATİF’ BİLDİRİ ‘ İsyan duygusu ‘Bu bildiri bir içindeyiz’ skandal’ larız” deniliyor. Bildiride, “Ödenekli tiyatrolaUluslararası Tiyatro Enstitüsü rımız bir kere yitirilirse bir daITIUNESCO Türkiye Merkezi taha elde edilmesi yıllar sürecek yerafından hazırlanan 27 Mart Düntenek, eğitim ve deneyim biriya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisi ti kimleri içeriyor. Aksayan yanlayatro dünyasında tartışmalara nerı düzeltilerek verimleri artırılden oldu. Sanatçılar Girişimi, bildi malı, ancak söz konusu kültürel riyi skandal olarak niteledi. Tiyatro hazinemizin yok edilmesi gündeEleştirmenleri Birliği Başkanı Üsme bile gelmemelidir. Özel tiyattün Akmen de bildiriyi reddettikle ro kesimimiz çok cılızdır. Tasarrini açıkladı. lanan yeni kurumun başlıca işleYıl boyunca çeşitli platformlarvi o alanda geniş ve hızlı gelişme da “Sanat özgürdür, kurumları sağlamak olmalıdır” ifadesi yer özerktir!” diyen sanatçılar, tiyatro alıyor. yönetimini, tiyatrocuların elinden Yücel Erten, bildirinin içeriğiyalıp bürokratlara teslim eden zihni le ilgili olarak şunları söyledi: “Sayetle mücadele etti. Pek çok sanatçı nat alanlarımıza hunharca bir yıve sanat örgütü, Türkiye’nin sanat kımcılık ve açgözlü bir rantçıkurumlarını lağv lık ile dalan bir iktieden TÜSAK Yadarın karşısında biz sa Tasarısı’na karşı sanatçılara ‘empati’ u Bu yıl imzasız mücadele etti. Tiöneriyor. Daha kesolarak yayımlanan yatrolarını, Devlet tirmeden söyleyeulusal bildiri, Sanatçılar Opera ve Balesi ile cek olursak, iktidaorkestralarını ülkerın elemanları baltaGirişimi tarafından nin sanat hayatınyı alıp bağa girmiş; bir skandal olarak dan silme girişimama bildiride bize nitelendi. Tiyatro lerine karşı “Sushâlâ ‘mesele bağcıyı madık, susmayadövmek değil, üzüm Eleştirmenleri Birliği cağız” dedi. yemektir’ masalı yutBaşkanı Üstün Bu yılki tiyatturulmaya çalışılıAkmen de bildiriyi ro bildirisi ilk kez yor.” reddettiklerini açıkladı. imza yerine, kuÜstün Akmen de rum adıyla hazırbildirinin empati çağlandı. Peki, bildirısını eleştirdi: rinin altında kimlerin imzaları var? “Karşımızdaki güç, empaITIUNESCO Türkiye Merkezi İcti kurulamayacak kadar duygura Komitesi üyesi Refik Erduran, dan uzak, sanata düşman, adebildirinin, pek çok tiyatro icracısına ta başka bir dünyanın insanlarıda danışarak hazırlandığını belirtti. dır. Siyasal iktidar, gün itibarıyRefik Erduran, bildiride, ödenekli la tam anlamıyla tiyatro düşmatiyatroların yok edilmesinin söz ko nıdır ve sahne sanatlarını yok etnusu olmamasına ve tiyatroyla ilgili meyi amaçlamıştır. Aklı başında hazırlanacak tasarıların bürokratlainsanların bugün iktidar olanlarra değil, tiyatro icracılarına bırakıl la duygudaşlık (yani empati) yapmasına değindiklerini söyledi. maları mümkün değildir. BunlaÇalıştaylarda, TÜSAK’ı destekrın hoşgörüsü, anlayışı, huzur anleyen açıklamalarda bulunan Erdulayışları, sevgi ve saygı duygularan, bildirinin kurum adıyla hazırrı yoktur.” lanmasının nedeni olarak da “İnSanatçılar Girişimi adına açıklasanlar çekiniyor. Kimsenin başını ma yapan Orhan Aydın ise “Bu derde sokmayalım diye kurumsal bildiri bir skandaldır” dedi. bir yaklaşımla bildiriyi yayımla“Demek ki ülke güllük gülistandık” diye yanıt verdi. lık! Sanat alanları kapanma tehTÜSAK Yasa Tasarısı’nı “Bir dit ve zorbalığı ile karşı karşıya süredir tiyatro alanında tasarladeğil, TÜSAK adlı sanata ve sanan yeni girişimler” şeklinde ninatçıya düşmanlık içeren tasateleyen bildiride, empatiye en çok rı gündemde değil, TiyatroOpeyer veren sanat dalının tiyatro olraBaleSenfoniKorolarDanslar duğu vurgulanarak “Tartışma aşa kapatılmıyor, çalışan tüm yaratımasında onlara da, yetkililere de cıları sokağa konmuyor. Demek empati ve başarı dilekleriyle, heki sistemin kapısından meseleye pimizin 27 Mart günümüzü kutbakınca ‘böyle’ görülüyor!” CEREN ÇIPLAK Bu yılki 27 Mart Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisi ağır eleştirilere hedef oldu Kültür Servisi 27 Mart Dünya Tiyatro Günü için ‘Alternatif Bildiri’ hazırlandı. 16 Mart’ta Kültür Sanat Sen İstanbul Şubesi’nin çağrısıyla toplanan sanat örgütlenmeleri, 27 Mart Dünya Tiyatro Günü için “Alternatif Bildiri” yayımlama kararı almıştı. Yücel Erten’in kaleme aldığı bildiride, Dünya Tiyatro Günü’nün yeryüzünün dört bir bucağında şenliklerle kutlandığı, ancak Türkiye’deki sanatçıların ise şenlik düzenlemek bir yana, kaygı ve isyan duygusu içinde oldukları vurgulanıyor. Bildiride, iktidara hâkim zihniyetin, ülkemizde sanata topyekun savaş açtığı vurgulanıyor: “Gün geçmiyor ki sanat alanlarımız, gerici bir zihniyetin alelacele çırpıştırdığı yıkımcı buyruklarla karşılaşmasın. Gözdağı, baskı, tehdit, sansür, rant ve yıkım, sanat alanlarımızın ve kurumlarımızın alikıran baş keseni oldu. Dans belden aşağı, heykel ucube, resim müstehcen, edebiyat sakıncalı, opera lüks, orkestra zulüm, sinema ayıp, tiyatro tehlikeli, kitaplar bomba sayılıyor. İnsanlığın ortak mirası olan kültürel ve tarihi dokular, saygısız bir talan furyası ile karşı karşıya. Sanat eğitimi gecekonduya sıkıştırıldı. Sanat üretilen ve sunulan yapılar ya alışveriş merkezine ya da karakola dönüştürüldü. Sansür gündelik olay halini aldı. Sokak sanatçılarına u Kültür Sanat Sen İstanbul Şubesi’nin çağrısıyla bir araya gelen sanat örgütlenmelerinin yayımladığı bildiriyi Yücel Erten kaleme aldı: ‘Dans belden aşağı, heykel ucube, resim müstehcen, edebiyat sakıncalı, opera lüks, orkestra zulüm, sinema ayıp, tiyatro tehlikeli, kitaplar bomba sayılıyor. İnsanlığın ortak mirası olan kültürel ve tarihi dokular, saygısız bir talan furyası ile karşı karşıya. Sansür gündelik olay halini aldı.’ karşı baskı ve taciz aldı başını yürüdü.” Özel tiyatroların “koşullu sadakaya bağlandığını” vurgulayan Erten, bildiride şu ifadelere de yer veriyor: “Destek fonuna kabul edilemez, çağ gerisi bir ‘ahlaki ve milli değerler’ kapanı kuruldu. Yerel yönetim tiyatroları belediye memurlarının meşrebine mahkum edildi. Adına TÜSAK denilen bir fetva ile Cumhuriyetin gözbebeği sanat kurumları için idam fermanı düzenlendi. Dozerler, TOMA’lar, gaz fişekleri, akrepler ve çıyanlar, özgür düşüncenin, bilimin ve sanatın kapısında nümayiş halinde… Bütün bunlar karşısında, yan daş medya kör ve sağır. Üniversitelerin tiyatro bölümleri kıpırtısız. Kültür Bakanlığı uzman, memur ve danışmanları önünü ilikliyor. Uluslararası Tiyatro Enstitüsü’nün Türkiye Milli Merkezi de tabuttaymışçasına suskun…” Bildiride, mevcut durumdan hoşnut olmayan sanatçıların çözüm üretmek için öneriler ortaya koyduğu, ancak iktidardaki zihniyetin sanatçıların çözüm önerilerine kulak tıkadığı belirtiliyor: “İktidardaki zihniyet, kurumları onaracak, iyileştirip geliştirecek rasyonel tedbirleri almak yerine, yıkımcılık yolunu; halkın sanat ihtiyacını uygun şekilde karşılamak yerine de kâr ve rant yolunu seçmiştir. Biz sanatçılar, ustalarımızdan el aldık. Sanatımızı öğrenirken, insanı görmeyi, insanı sevmeyi öğrendik. Siyasal rant oyunlarını değil, oyun sevinciyle gönülleri fethetmeyi öğrendik. Dans ederken; yerçekimine meydan okumayı, insanların bedenine ve ruhuna kanat takmayı öğrendik... Sadece ezber yapmayı öğrenmedik; darkafalı siyasetçilerin, sömürgenlerin, aymazların ve çıkarcıların ezberini bozmayı da öğrendik.” Orkestraların uyum içindeki çoksesliliğin simgesi, sahnelerin insanlığın kendisiyle yüzleştiği, tarihiyle ve geleceği ile hesaplaştığı, önyargılarla savaştığı, aydınlığa ulaşmaya çalıştığı şenlik alanları olduğu vurgulanıyor: “Sessizliğin içindeki çığlığı, heyecanın barındırdığı dönüşümü, gözyaşının arındırıcı hızını, kahkahanın devrimci gücünü; avuçlarımızda su taşırcasına seyircimizle paylaşırız. Ama biz sanatçılar yalnızca duygular dünyasının ve ilhamın değil; aynı zamanda aklın, bilginin, bilincin, vicdanın ve emeğin kuracağı, yeni ve güzel bir dünyanın neferleriyiz. Daha uygar bir dünya, kardeşçe ve daha iyi bir yaşam ve daha duyarlı, daha birikimli bir toplum; biz sanatçıların vazgeçilmez düşüdür. Bu yüzden sonunda, divan kurup yasa yapmayı da öğrendik.” “Sanat kurumlarımızın yok edilmesi girişimine sonuna kadar karşı çıkacağız! Susmayacağız, çünkü sanatçı son sözü karanlığa bırakmaz!” diyen Erten, bildiride “Şunu söylemek ve savunmak, büyük savaşçı ve büyük sanatkâr Mustafa Kemal’e, Cumhuriyetin kurucularına, yurdumuzun sanat öncülerine, bizleri yetiştiren aziz öğretmenlerimize, halkımıza ve tarihe karşı borcumuzdur: Er ya da geç, yurdumuzda bilim ve sanat özgür, kurumları özerk olacaktır!..” görüşünü de dile getiriyor. Bildiriye çok sayıda tiyatro derneği ve kuruluşu ile sivil toplum kuruluşunun yanı sıra pek çok sanatçı, yazar ve aydın imza attı. Yerçekimine meydan okumak! Koşullu sadaka! Daha uygar bir dünya TİYATRO ELEŞTİRMENLERİ BİRLİĞİ ÖDÜLLERİ Özgür ve özerk Yılın oyunu ‘Savaş’ Kültür Servisi Tiyatro Eleştirmenleri Birliği’nce (TEB) “Dünya Tiyatro Günü” kapsamında verilen geleneksel yılın tiyatro ödüllerinin sahipleri belli oldu. “20132014 TEB Yılın Tiyatro Oyunu Ödülü”nü Serdar Biliş yönetimindeki yeni kurulan Tiyatro Pürtelaş yapımı “Savaş” aldı. Zerrin Tekindor, Oyun Atölyesi yapımı “Kim Korkar Hain Kurttan” başlıklı oyundaki oyunculuğuyla “20132014 TEB Yılın Kadın Oyuncusu” ödülünü kazandı. Yılın Erkek Oyuncusu Ödülü ise ilk kez bu yıl perde açan Tiyatro İn yapımı “Katil Joe”daki Joe Cooper karakteri ile Engin Hepileri ve ABD hukuk tarihinin gelmiş geçmiş en büyük savunma avukatlarından Clarence Darrow’un (18571938) yaşamından kesitler sunan “Savunma”daki performansıyla Hakan Gerçek arasında paylaştırıldı. “20112012 TEB Onur Ödülü”nünse Haldun Dormen’e verilmesi kararlaştırıldı. Ödüller, nisan ayının ilk on beş günü içinde daha sonra açıklanacak mekân ve tarihte düzenlenecek özel bir törenle sahiplerini bulacak. Dünya Tiyatro Günü Uluslararası Bildirisi’ni Brett Bailey hazırladı Bastırılamaz gösteri ruhu Kültür Servisi Dünya Tiyatsinro Günü Uluslararası Bildirisi, Güde acı çekney Amerikalı oyun yazarı ve yönetmekte, çatışmalar ve cefalarmen Brett Bailey tarafından hazırdan kaçışmakta; özel yaşantımıza landı. Bailey, “Bastırılması olanakgizli servisler burunlarını soksız gösteri ruhu insanların toplanmakta ve sözlerimiz mahremdığı her yerde açığa çıkar. Ortak liğe saygısız hükümetlerce özelliklerden kaynaklanır, değişik sansürlenmekte; geleneklerimizin masormanlar bitirilkelerini takınır, kılıkmekte, canlı türleri u “Bastırılması larına bürünür. Dilleyok edilmekte, okyarimizi ve ahenklerimiolanaksız gösteri nuslar zehirlenmekte; zi ve el hareketlerimizi ruhu insanların açığa vurmak zorunda hizmetine alır, toplutoplandığı her yerde kalacağımız ne var ki” luğumuzun ortasında ifadelerini kullandı. bir ortak boşluk yaraortaya çıkar” diyen Bu dünyada güçlerin tır” dedi. Bailey, yaşadığımız eşit olmadığını “Ve bizler, o kadim dünyada sanatlarla vurgulayan Baruhla işbirliği yapan iley, “Değişik toplum gündemleri sanatçılar, onu kalpegemenlik düzenleri tek lerimize, düşünceleriarasındaki bağların ulusun, tek ırkın, tek mize ve gövdelerimikoparılamayacağını cinsin, tek cinsel tercize sindirerek benimsevurguladı. hin, tek dinin, tek ideomek zorunda kaldığılojinin, tek kültürel çermızı hissederiz. Öylece çevenin ötekilere üstün gerçeklerimizi bütün olduğuna hepimizi inandırma çaolağanlıkları ve pırıl pırıl gizembasında. Böyle bir dünyada sanatleriyle açığa vurmuş oluruz” diyen larla toplum gündemleri arasındaBailey, “Gelin görün ki şu çağda ki bağların koparılması için direnmilyonlarca insan hayatta kalmak mek gerçekten savunulabilir bir için çabalamakta, baskıcı düzentutum mudur” dedi. lerin ve yırtıcı kapitalizmin pençe Sokak için sanat... Kültür Servisi Entegre Tiyatro Topluluğu (ETT) ve Sosyal Kültürel Yaşamı Geliştirme Derneği (SKYGD) tarafından düzenlenen “Sokakİşi Tiyatro Festivali”ne katılan birçok sanatçı, Dünya Tiyatrolar Günü’nü kamuya açık alanlarda yapacakları ücretsiz gösterilerle kutlayacaklar. “Tiyatro salonlarının korunaklı atmosferinden çıkıp, toplumsal ve bireysel sorunlara farkındalık yaratmak amacıyla sokaktaki insanla buluşmayı hedefleyen” festivale, Genco Erkal da saat 22.30’da Karaköy tarihi otoparkında yapacağı bir gösteriyle katılacak. Gün boyu 7 temsilin gerçekleşeceği etkinliğin mekânları arasında Pera Diriliş Kilisesi, Eski Külah Fabrikası, Murakıp Sokak, Tünel Meydanı yer alıyor. n Kültür Servisi 27 Mart Dünya Tiyatro Günü tüm yurtta çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Bugün ödenekli tiyatrolar ücretsiz izlenebilecek. 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nde oyuncu ve yönetmen Aydın Orak, Kürt tiyatrosunun tarihsel gelişimine yönelik akademik sunum yapacak. Etkinlik saat 19.30’da Taksim İsmail Beşikçi Vakfı’nda gerçekleştirilecek. Bu yıl 100. yılını kutlayan İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, “27 Mart Dünya Tiyatro Günü”nde “Karagöz Balıkçı” adlı çocuk oyununu Darülaceze Kayışdağı Tesisleri’nde sahneleyecek. Özgür Atkın, Ceren Hacımuratoğlu’nun yazdığı Özgür Atkın’ın yönettiği “Karagöz Balıkçı”, saat 13.00’te seyirciyle buluşacak. Kürt tiyatrosu anlatılacak Kültür Servisi İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV), hükümetin Türkiye Sanat Kurumu (TÜSAK) yasa tasarısı taslağıyla ilgili bir açıklama yaparak taslağa ilişkin eleştirilerini sıraladı. TÜSAK’ın, devlet sanat kurumlarının özel kuruluş yasalarını ilga ederek kurumsal kimliklerini ortadan kaldıracağına dikkat çekilen açıklamada, “Devlet Tiyatroları, Devlet Opera ve Balesi, Devlet Senfoni Orkestraları gibi köklü sanat kurumları, Türkiye’de ve bulundukları şehirde kültürsanat üretimine ve sunumuna katkı sağlamanın yanı sıra toplumsal gelişim, yaratıcılık, uluslararası ilişkiler, kültürün korunması ve yaygınlaştırılması gibi birçok alanda yarattıkları katma değer açısından vazgeçilmezdir” ifadeleri yer aldı. İKSV: Sanat kurumları kapatılamaz