Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7 ŞUBAT 2014 CUMA kultur@cumhuriyet.com.tr 14 KÜLTÜR ‘Tatlı Hayat’ çeşitlemesi Bugün gösterime giren İtalyan yapımı “La Grande BellezzaMuhteşem Güzellik”, seyircisini salondan tıka basa doldurarak uğurlayan, zengin, esaslı ve görülesi filmlerden, baştan belirtmek gerekirse. Hayatı boyunca güzelliğin peşine takılmış ama 65 yaşına girince bundan böyle yapmak istemedikleriyle daha fazla vakit kaybedemeyeceğini fark etmiş, sinik ve hedonist Romalı yazargazeteci Jep Gambardella (Toni Servillo), iki saatlik “Muhteşem Güzellik”in kahramanı. Jep, sabit ve değişmez geçmişiyle artık kaçınılmaz sona iyice yaklaştığını düşündüren sınırlı geleceği arasında kalakalmış, hayatın karmaşasından nasibini bolca almış, alaycı ve mizahi tavrıyla dünyaya bakarken yaşamanın tadını çıkarmaktan da geri kalmayan, sık sık şık gece yemeklerine, çılgınca dans edilen, kesişilen, çok şamatalı, sosyetik kızışma partilerine katılan, hâlâ kadınların gözdesi olagelen, zevk sefadan hiç vazgeçmemiş, âlemci bir burjuva bohem yazar. Serserilik ettiği, delifişek gençlik yıllarında yazıp yayımladığı, Alberto Moravia’nın bile övgüsünü kazanmış, ödüller almış, “İnsan Aletleri” adlı ilk ve son romanıyla edebiyat çevrelerine girmiş, başka kitap yazmamasına karşın saygınlığını yitirmeyerek güzelliğin izini kovaladığı bir tatlı hayat sürmüş Jep, hep Flaubert gibi hiçlik hakkında yazmak istemiş ama koşarak taş sütuna kafa atma gösterisi yapan (!), vajinasının kıllarını orakçekiç şeklinde kesmiş, 24 saat titreşimlerle yaşayan, gösterişçi çıplak kadın performans sanatçısı gibi, yarım akıllı şöhret budalalarıyla röportajlar yapagelen, edebiyattan çok tatlı hayatı benimsemiş, eski bir yazar. Yarım yüzyıl öncesinin Fellini başyapıtı “La Dolce Vita”nın unutulmaz paparazzi’si Marcello Mastroianni’yi çağrıştıran Jep, Roma’nın ünlü tarihi Kolezyum’una bakan, teraslı, hamaklı, şahane bir dairede oturuyor, yatak odasının deniz gibi tavanına dalıp dalıp gidiyor, kentin klasik çeşmelerle bezeli sokaklarında dolanıyor, muhabbetli dost âlemlerine takılıyor, botokslu kadınla Geçen yılın en beğenilen filmlerinden ‘Muhteşem Güzellik’ gösterimde u Sorrentino’nun rın ilgisini çekiyor. Sevdiği oyuncu kadın tasenaryosunu Umberto rafından sürekli aşağılaContarello’yla birlikte nan, Jep’in tam karşıtı degençlik aşkının ölüm haberini yazdığı “Muhteşem nebilecek ve sonunda da kocasından alınca katıla katıla Güzellik” yönetmenin Roma’yı terk edecek yazar ağlıyor Jep. dostu Romano’ya (Carlo Kaderine hassaslık ve yazardemirbaş oyuncusu Verdone) yazarken taklitlık yazılmış olan, onca yaşaToni Servillo’nun çilikten vazgeçip kendi gidığını anlamlandırmaya çababaşarılı yorumuyla bi olmasını öğütlüyor, kallarken hayat boyu güzelliğin tadırımda iş tutan hayat kakibinden de vazgeçmemiş Jep, destekli, günümüzden dınlarının müşterisi olan ve vaktiyle çok beğenilmiş biricik bir “Tatlı Hayat” uğraşı gereği neşeli olması romanını gösterişçi bir anlamçeşitlemesi gibi gerekirken suratından düsızlık olarak değerlendirecek şen bin parça, oyuncakçı kaçırılmayacak bir kadar da alçakgönüllü. ahbabının koyu karamsarSinik kahramanımızın göseyirlik. lığını eleştiriyor; Roma’da zünden anlatılıp günümüzsaf bir komünizm duygude gitgide yozlaşarak iyice sesu belirgindir diyen, kapağı fil ve rezil bir hale dönüşen ilk fırsatta ABD’ye atan yeni kuşakları yemodern insanlık hallerine ilişkin, panoren kadın yazarın (Galatea Ranzi) didaktik ramik bir ilginç gözlemler demeti halinve slogancı kitaplarını diline doluyor. de seyreden film, Fellini’vari çeşitli sahÇevresiyle, olanbitenle hep mesafesinelerle de renkli kılınmış, kameraman ni koruyan kahramanımız, duygusuz ve siLuca Bigazzi’nin görüntüleriyle Lele nik ama parkta rahibe gözetiminde oynarMarchitelli’nin müzikleri eşliğinde. ken gözlediği çocuklardan etkilenecek kaFellini’lerin dönemindeki o eski İtalyan dar hassas, hoşgörülü cüce kadın editörüsinemasının gücünü, zenginliğini barındıranün de gözdesi. rak kesinlikle sinemaseverleri hoşnut edeceÖlümle biten ama soluk alıp verilen haya ğe benzeyen bu film, kaçırılıp suikasta uğtın önce geldiği dünyamızın bütün haralarayan kirli politikacı Giulio Andreotti üsgürelesinden geriye kalan, sessizlik, duyartüne çektiği “Il Divo”su (2008) ve özelliklılık ve korku, 65 yaşını teras partisinde çılle Sean Penn’in emekli bir rock şarkıcısıgınca kutlayan kahramanımız için. Sık sık nı canlandırdığı “This Must Be the Plakarşılaştığı, hayatta en çok neden hoşlanırceOlmak İstediğim Yer”iyle (2011) besınız, sorusuna maço yaşıtları gibi yanıtını ğendiğimiz, günümüz İtalyan sinemasıvermez Jep, yaşlıların evlerine sinmiş o konın en önemli yönetmenlerinden Paolo kudan hoşlanırım der. Sorrentino’nun imzasını taşıyor. Partide pastadan çıkan, artık yaşlanıp ziSorrentino’nun senaryosunu Umberto hinsel ve fiziksel düşüşe geçerek çoktan Contarello’yla birlikte yazdığı “Muhteşem çökmüş olan eski ünlü TV yıldızını, Tinto Güzellik” yönetmenin demirbaş oyuncusu Brass ekolünden, 1980’lerin popüler porno Toni Servillo’nun başarılı yorumuyla desyıldızı Serena Grandi’nin oynadığı “Muh tekli, günümüzden bir “Tatlı Hayat” çeşitteşem Güzellik”te başkasıyla evlenmiş lemesi gibi kaçırılmayacak bir seyirlik. Kültür Servisi Bu hafta altı yeni fil m vizyona giriyor. At ıl İnaç’ın yazıp yönettiği “Daire ”, üç karakterin trajikom hikâyesini anlatıy or. Renny Harlin’ ik yönetmen koltu in ğu Efsane Başlıyor na oturduğu “Herkül: ” ise mitolojik ka hraman Herkül’ün zorlu macerasını anla tıyor. “Mr. Banks”, Disney klasiği “Mary Po ppins”in beyazperdeye ta şınma hikâyesini ve efsanevi Walt Di sney ile yazar P. Travers arasında L. ki ilişkiyi konu Yönetmenliğini Phil Lord ile Ch alıyor. ris Miller’ın paylaştığı anim as legolar evrenind yon “Lego Filmi” ise Emmet’in şansın e sıradan bir adam olan ı yakalamasını ko nu ediyor. Yönetmenliğini Martin Scorsese’nin üstlendiği ‘Para Avcısı’ bugün vizyona giriyor 200 YAZAR, RUSYA’DAKİ BASKI YASALARINI PROTESTO EDEN BİR AÇIK MEKTUP YAYIMLADI: Kültür Servisi Bugün Olimpiyatları’nın “Rusya’nın u Açık mektuba Rusya’da başlayacak Sobüyüklüğünü dünyaya gösteimza atan 217 yazar receğini” söylediği bugünlerçi Kış Olimpiyatları öncesinde, 30 ülkeden 200’den fazde, ülkedeki rüşvet ve yozlaşarasında Günter la ünlü yazar, Rusya’da kısa ma ile hak ihlalleri geniş kitleGrass, Salman bir süre önce çıkarılan baskı lerce protesto edilirken, dünRushdie, Wole yasalarını protesto eden bir yanın önde gelen yazarları da, açık mektup yayımladı. Guardian gazetesinde yayımSoyinka, Edward Aralarında Günter Grass, ladıkları açık mektupla, “geleAlbee, Margaret Salman Rushdie, Marganeksel olmayan cinsel ilişkileAtwood ve Ariel ret Atwood, Ariel Dorfrin propagandasını” yasaklaDorfman’ın yanı sıra yan ve din konusundaki eleştiman, Edward Albee, Julian Barnes, Ian McEwan, Türkiye’den de Orhan rel görüşleri dine hakaret sayan Neil Gaiman, “Sophie’nin özellikle yazarların Pamuk ve Elif Şafak yasaların, Dünyası”nın yazarı Jostein özgürce yazma hakkını tehlikebulunuyor. Gaarder, Çinli romancı Ma ye attığını belirttiler. Jian ve günümüz Rus edebiAçık mektupta, “Rusya’dayatının önde gelen romancıki yazarlar ve gazetecilerin sı Lyudmila Ulitskaya’nın yanı sıra Nosırf düşüncelerini dile getirdikleri için bel ödüllü yazarlar Wole Soyinka ve Elfsusturulma ve ağır cezalara çarptırılma riede Jelinek ve Türkiye’den 2006 Notehlikesiyle yüz yüze gelmeleri karşısınbel Edebiyat Ödülü sahibi Orhan Pamuk da sessiz kalamayız” denildi. “Geceyarısı Çocukları” ve “Şeyile Elif Şafak’ın da bulunduğu yazarlar, tan Ayetleri” gibi romanların yazarı, eşcinsel haklarına ve din eleştirisine ağır Booker Ödülü sahibi Salman Rushdie, baskılar getiren yasaları “zorbalık” olarak nitelediler. Yazarlar, söz konusu yasa “Rusya Federasyonu’nun ifade özgürlüğüne uyguladığı bu zorbalık son ların, ifade özgürlüğüne çok büyük bir kıderece kaygı vericidir ve Rusya’da sıtlama getirdiğini vurguladılar. sağlıklı bir demokrasinin oluşması Rusya Federasyonu Devlet Başiçin üzerine gidilmelidir” dedi. kanı Vladimir Putin’in, Soçi ‘İfade özgürlüğüne darbe’ Ünlü İngiliz yazar Neil Gaiman ise, ifade ve yazma özgürlüğünün, fikrini söyleme ve fikirlere karşı çıkma özgürlüğünün insanların sahip olduğu en önemli özgürlük olduğunu belirterek “Bu özgürlüğün Rusya’da bastırıldığını görmekten nefret ediyorum. Bir söz ya da yazı sizi rencide ediyorsa, bunun çözümü, onu suç saymak ve yasaklamak değil, ona karşı sizin de söze ya da yazıya başvurmanızdır” dedi. Rus yazar Ulitskaya da, Rus yetkililerin birçok bakımdan Sovyet dönemini andıran bir “kültür ideolojisi” dayatmaya kalkıştıklarını vurgulayarak “Adalet sisteminin her geçen gün yetkililere biraz daha bağımlı duruma gelmesi beni ürkütüyor” dedi. Açık mektuba imza atan 217 yazar, özgür ifadeyi yok ettiğini söyledikleri bu yasaların Rus yetkililer tarafından iptal edilmesini istediler. Yazarlar, Rusya’nın, “inanmama hakkı da dahil olmak üzere fikir, ifade ve inanç özgürlüklerine ilişkin uluslararası sivil ve politik haklar sözleşmesine uyma yükümlülüğünü yerine getirmesini talep ettiler. Açık mektupta, “Sağlıklı bir demokrasi, tüm yurttaşlarının bağımsız seslerine kulak vermelidir” denildi. ‘Herkül: Efsane Başlıyor’ a t f a Bu h eni y ı t l a . . . film şirket devreye girer. Kıdemli broker Mark Hanna’dan “Broker’sanız satın alırsınız, sa(Matthew McConaughey) borsa simtarsınız, bir şey yaratamazsısarlığının saçmalık, yalan olduğunu, nız. Yaptığınızda elle tutulur her şeyin kâğıt üzerinde olup bittiğibir şey yoktur. Kazandığınız ni, bütün sıcak parayı borsacıların aldıpara bir banka hesabındaki sağını öğrenen Jordan (Leonardo DiCapyılardan ibarettir. Bunu somut rio) lisansını alır almaz servetini yaratlaştırmanın tek yolu onu harmaya başlar. camaktır. Önce bir araba satın Kendini evrendeki geleceğin efendisi alırsınız, sonra daha büyük bir olarak görüyordur. Uyuşturucu ve seks araba, sonra bir yat, sonra dabağımlısı olur. Bir süre sonra Wall ha büyük bir yat. Tüm bu serStreet, Jordan’ı yutar. vetime karşın kaygılıydım. ApHırslı Jordan kuruş hisselerini satatal gibi, paranın tüm sorunlarırak ayda 72 bin dolar kazanmaya başmı çözeceğini düşünürdüm. Silar. Kuruş hisselerini işçi sınıfı alır, ze yalan söylemeyeceğim, para önemli olan bunları zenginlere satmakya tapıyorum. Kazanmayı sevitır. Jordan, çocuk mobilyaları satan yorum ama çok parayla mutlu Don’la (Jonah Hill) birlikte kendi yeolamıyorsunuz” diyor eski hızraltı şirketini kurar. Hedefi Amerikan lı borsacı, yeni sıradan vatandaş nüfusunun % 1’i olan varsıl sınıftır. Jordan Belfort. Disney, IBM, TNT gibi dev şirketleQueens’li, orre yönelir. Alaylılardan kurta sınıf bir ailenin duğu Stratton Oakmont Inc. u Scorsese ile üyesi olan Jordan, 22 yagün geçtikçe yükselir. Şirşındayken çoktan paket 3 dakikada 12.5 milyon beşinci kez çalışan ra krizine girer. 1987’de kazanmaya başlar. DiCaprio çok başarılı dolar hisse broker’ı olarak Wall Street Kurdu, yozbir yorum sunuyor. Wall Street’e adım atan, laşmış Robin Hood Jor26’sında 49 milyon bidan, zenginlerden alıp ken‘Para Avcısı’, riktiren, gittikçe yüksedine ve dostlarına geçirir. yatırım dünyasının lerek ayda 500 bin doUyuşturucudan ötürü kikaranlığını, lar kazanmaya başlayan mi zaman 2 ay hiç uyumaz. Jordan’ın yükseliş ve çöUçakta yapılan orji’ler, heaçgözlülüğü, küş öyküsü adeta bir yozlaşmayı, insanın def tahtasına fırlatılan cücefilm gibidir. ler, havuz partileri, özel jetiçinde uyuyan kurdu ler, helikopterler, evler, atFBI’nın 1998’de tuyetkinlikle irdeliyor. lar, arabalar... “Yoksulluktukladığı Jordan, 2005’te hapisten çıkınca The ta soyluluk yok. Ben yokWolf of Wall Street suldum, her zaman zen(Wall Street Kurdu) adlı biyografisini gin olmayı seçtim. Sorunlarınızı zenyazar. Kitap çıkar çıkmaz Brad Pitt’le ginleşerek çözmenizi istiyorum” diLeonardo DiCaprio hakları satın alyen Jordan halka açılır. Sonunda hismak için kıyasıya yarışırlar. Sonunda se sahtekârlığı, fahiş fiyata satış taktikbu yarışı, Jordan’ın eskiden beri hayleri ve para aklamadan ötürü tutuklaran olduğu DiCaprio kazanır, üstelik nır. Jordan’ın gerçek yaşamöyküsü bir filmi de Martin Scorsese çekecektir. “Anti Amerikan Rüyası”dır. ScorseBelfort’un gerçek yaşam öyküse tüm ustalığıyla Jordan’ı etik dışı bir sü Scorsese’nin Goodfellas’taki (Sıkı dünyada gelişen parlak bir birey olaDostlar/1990) Henry Hill karakterine rak yansıtır. çok benzer. Wall Street Kurdu bir New Bugün Jordan topluma olan borcuYork öyküsüdür, Scorsese finans dünnu ödemiştir; konferanslar vermekyasını bilmese de romandaki kara mite, danışmanlık yapmaktadır. Scorzahı eksiksiz yorumlayacak ideal sinesese ile beşinci kez çalışan DiCaprio macıdır. 6 yıldır kitabın peşinde olan çok başarılı bir yorum sunuyor. YaDiCaprio, 2007’de senaryo için Teren tırım dünyasının karanlığını, açgözce Winter’a (Soprano, Boardwalk Em lülüğü, yozlaşmayı, insanın içinde pire) gider. Hollywood’da senaristlerin uyuyan kurdu yetkinlikle irdeleyen grevi başlayınca Warner Bros projeden The Wolf of Wall Street (Para Avcıçekilir. Red Granite adlı bir bağımsız sı/2013) bugün gösterimde. ASLI SELÇUK Fırsatlar ülkesi: ABD