Katalog

9 ARALIK 2014 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Tarım ve ihracata yönelik üretim azaldı, sanayide bir yılın en sert düşüşü yaşandı Çarklar zor dönüyor u Sanayi üretimi ekimde hem arındırılmış hem de arındırılmamış bazda tarım ve ihracat odaklı üretimin zayıf performansına paralel düştü. Üretim geçen aya göre yüzde 1.8 gerilerken, yıllık artış da yüzde 2.6’da kaldı. Küresel büyüme zayıfladı Ekonomi Servisi Fitch Ratings, ABD ekonomisinde toparlanmanın giderek daha fazla global büyümenin motoru haline geldiğini, Avro Bölgesi, Japonya ve büyük gelişmekte olan ekonomilerde toparlanmanın yavaşlamaya devam etmesi nedeniyle global büyüme görünümünün eylülde yayımlanan Global Ekonomik Görünüm raporundan bu yana hafif şekilde zayıfladığını açıkladı. Öte yandan, Avrupa Merkez Bankası (AMB) yönetim kurulu üyesi Ewald Nowotny, Almanya dahil olmak üzere Avro bölgesi ülkelerindeki ekonomik yavaşlama nedeniyle Avro bölgesi genelinde ekonominin geniş kapsamlı olarak yavaşladığını söyledi. N owotny, banka bilançosunu şu anki seviyelere kıyasla 1 trilyon Avro büyütmeyi amaçladığını ifade etti. Ayrıca, Almanya Maliye Baka u Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, küresel büyüme görünümünün eylülden bu yana zayıfladığını ve risklerin aşağı yönlü öngörüldüğünü açıkladı. Avrupa yavaşladı Lirası karşısında yaklaşık iki ayın en yüksek seviyesini görerek 2.28 ra malı hız kesti seviyesini aştı. Merkez’in döviz sanı Wolfgang Schaeuble , Odeabank Ekonomik Araştırtım ihale tutarını artırmasıyla kur 2.27 seYunanistan’ın uluslararamalar Müdürü İnanç Sözer, fiviyesinin altına indi. Dolar 2.2809’la 16 sı kreditörlerden gelen kurEkim’den bu yana en yüksek seviyeye çıknansal koşullardaki ılımlı iyitı. Merkez Bankası’ndan saat 15.36’da getarma yardımının son dilileşmeye rağmen küresel ekolen döviz satım ihalesi açıklaması sonrası domini almak için biraz danomiye dair belirsizlikler nelar 2.27’nin altına indi. MB, döviz satım ihale ha beklemesi gerekebiledeniyle üretimin ekimde hız tutarının 20 milyon dolardan 40 milyon dolaceğini söyledi. kestiğine ve bu nedenle tükera çıkarıldığını açıkladı. ABD’de açıklanan güçReuters’in geçen hafta lü istihdam verisinin ardından Fed’in faizleri time dayalı sektörler kısmen daha erken artırabileceği beklentisinin güçlengördüğü bir belgeye göre canlansa da ara malı ve yatımesiyle kur ve faizde cuma günü sert yukarı Avro bölgesi maliye bakanrım malı üretiminin hız kesmeyönlü hareketlenmişti. Bankacılar TL’deki deları, Yunanistan’ın 2015’te siyle toplam üretim artışının ğer kaybının İtalya’nın not düşüşü ve Avrupa bitecek kurtarma programızayıf kaldığına dikkat çekti. Merkez Bankası (AMB) yönetim kurulu üyenı altı ay kadar uzatmayı düMevsim ve takvim etkisinsi Ewald Nowotny’nin Avro bölgesinin geniş şünüyorlar. Yunanistan ise, kapsamlı yavaşladığına yönelik açıklamaları den arındırılmış sanayi üretiile hız kazandığını söylediler. Ayrıca sanahalkın onaylamadığı programinde sanayinin alt sektörleri yi üretim verilerinin beklentilerin altında mın en fazla birkaç hafta uzaincelendiğinde; ekimde bir öngelmesinin de liradaki değer kaybını aryabileceğini belirtiyor. Ayrıca, ceki aya göre madencilik ve tatırdığı belirtildi. Öte yandan Merkez, Japonya ekonomisinde üçünşocakçılığı sektörü endeksi yüz28 Kasım’da döviz satım ihale tucü çeyrekteki daralma yatırımtarını 40 milyon dolardan 20 milde 2.9, imalat sanayii sektörü enyon dolara düşürmüştü. Salardaki düşüşün de etkisiyle dadeksi yüzde 1.7 ve elektrik, gaz, budece bir hafta sonra ihale ha önce açıklanan yüzde 1.6 sevihar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtutarında değişikliğe yesinden yüzde 1.9’a revize edildi. tımı sektörü endeksi yüzde 2.2 düştü. gidilmiş oldu. Ekonomi Servisi Ekim ayında mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi yüzde 1.8 düştü. Beklentiler yüzde 1 düşüş yaşanacağı yönündeydi. Böylece sanayi üretimi aylık bazda son 1 yılın en sert düşüşünü yaşadı. Verinin ardından dolar da 2.27 TL’yi aşarak 2 ayın zirvesini gördü. Türkiye İstatistik Enstitüsü (TÜİK) sanayi üretim verilerini açıkladı. Sanayi üretimi dördüncü çeyreğin ilk ayında hem arındırılmış hem de arındırılmamış bazda tarım ve ihracat odaklı üretimin zayıf performansına paralel beklentilerin altında bir artış gösterdi. Ekimde mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi yüzde 1.8 azaldı. Beklentiler üretimin yüzde 1 düşeceği yönündeydi. Yıllık sanayi üretimindeki artış da yüzde 2.6’da kaldı. Bu verilerle aylık sanayi üretimi son 1 yılın en sert düşüşünü yaşadı. Daha önce Ekim 2013’te sanayi üretimi yüzde 3 düşmüşDoların ateşini tü. TÜİK verilerine göre, takvim etkisinarındırılmış sanayi üretim endekMerkez düşürdü den si ekimde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.7 olan beklentileEkonomi Servisi Dolar, Türk rin altında yüzde 2.4 arttı. Yılbaşına Özel % İNDİRİM 30 Grafik Eylem Zor A Yaşam Tarzı Şahane Osmanlıca Bahane... Alışılmışın dışında bir Cumhurbaşkanı olacaklarını kendileri kamuoyuna duyururlarken kasıtlarını bilemeyiz... Cumhurbaşkanı yemini, anayasal ve yasal sorumlulukları ile çelişkili AKP, iktidarları liderliğinden vazgeçmeden, yaşamın her alanına dönük son sözü söyleyen lider gücünü korumaya yönelik çıkışlarından vazgeçmediler... Ne yapıp ne edip her gün bir etkinliği gerekçe yaparak canlı yayın açıklamalarla günün gündemini belirlemekle kalmıyor, konuya göre hükümetin, Meclis’in, yargının, bakanlıkların, akla gelebilecek ne kadar kamusal kurum, örgütlenme varsa iradelerine, karar verme yetkilerine el koyarak, söz konusu tartışmalı konulara ilişkin alınacak kararları dikte ediyorlar. Padişah fermanlarından daha bir geçerli imiş gibi algılanan çıkışlarının, konuya göre yasaya, Meclis iradesine, hükümet, yargı kararlarına dönüştürmek görevi, durumdan görev çıkarması gereken kadrolara kalıyor... Değişmez ortak sorumlulukta medyatik yandaşlar korosu, kamuoyu oluşturmak göreviyle hep ön saflardalar... Sözde özgür tartışma, düşünce oluşturmadan sorumlu, var oluşlarını, kimlik edinişlerini, elbette yüksek gelirli işlerini de borçlu, bilim insanı, gazeteci, konunun uzmanları olarak son nokta konulan buyruk her ne ise, önemini, yararlarını anlatmaya, kamuoyu oluşturmaya yönelik seferberlikteki yerlerini alıyorlar... Bu işleyişte, yine de gün geçtikçe anlamı tam anlaşılamasa, taşlar yerli yerine oturtulamasa da köprülerin altından çok suların aktığı yargısını pekiştiren, değişen bir şeyler var... Adam olmayacak bizim gibi dinozor kalmışların, hâlâ “İnsan hakları, hukuk devleti düzeni, demokrasi, laiklik, Cumhuriyet değerleri, Atatürk devrimleri, Anadolu aydınlanması, çağdaş uygarlık, bilimkültürsanat, toplumsal kazanımlar” sayıklamaları, cepheleştirilmiş toplumun, elmanın öteki yarısı bir yana.. İnançların, siyasal İslamın sonuna kadar kullanıldığı, kökenine inildiğinde iktidarları ganimetlerinin çok eşitsiz; yukarılarda vurgun, en alttakiler, çoğunluk için sadaka kıvamında olsa da paylaşıldığı bu düzende, işleyişin zorlandığı, daha dürüstçesi kaosa sürüklendiği günler yaşanıyor... Hani düzenin krizi dedikleri, iktidarlarının siyasal tükenişine uzanan bu yolun galiba geri dönüşü yok... Uzatmaların oynandığının moral bozukluğunun yansımalarında, elbet öfke patlamaları, baskı, şiddet dozları artacak... HHH Yandaşın, insan hakları, demokrasi, hukuk devleti düzeni Başkanlar Soma’da toplanacak Sağlık emekçisi iş nöbetinde u Sendikaya üye oldukları için işten atılan 94 sağlık emekçisi, Maltepe Üniversitesi Hastanesi’nde direniş çadırı kurdu. İşçiler 24 saat nöbet tutacak. İstanbul Haber Servisi Maltepe Üniversitesi Hastanesi’nde çalışan ve DİSK’e bağlı DevSağlıkİş Sendikası’na üye oldukları için işten çıkarılan 94 işçi için hastane girişine direniş çadırı kuruldu. İşçiler, işe geri alınana dek mücadelelerini sürdüreceklerini ve 24 saat kurdukları çadırda nöbet tutacaklarını söylediler. Maltepe Üniversitesi Hastanesi bahçesinde dün bir araya gelen işçiler, “İşimizi, aşımızı, sendikalı olma hakkımızı istiyoruz. Sendika hakkımız için kazanana kadar direnişteyiz” yazılı pankart açtı, “Zafer direnen emekçinin olacak”, “İnadına sendika, inadına DİSK”, “Atılan işçiler geri alınsın”, “Sendika haktır, engellenemez” sloganları attı. CHP İstanbul Milletvekili Kadir Gökmen Öğüt ile Maltepe Üniversitesi’nden bazı öğrencilerin destek verdiği eylemde konuşan DevSağlık İş Sendikası Başkanı ve DİSK Genel Sekreteri Dr. Arzu Çerkezoğlu, yaklaşık 3 aydır hastanede sendikalaşma faaliyeti Dün direniş çadırını kuran işçiler 24 saat nöbet tutacak. Kadir Gökmen Öğüt Ekonomi Servisi Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) madenlerde yaşanan iş cinayetlerine ve sosyal cinayete sessiz kalmama kararlılığını göstermek amacıyla Başkanlar Kurulu toplantısını 10 Aralık’ta Soma’da yapacak. DİSK’ten yapılan açıklamada, 301 madencinin yaşamını yitirdiği Soma’da şimdi de 2.821 madencinin işten atıldığı bir sosyal cinayet yaşandığına dikkat çekildi. Madencilerin açlıkla terbiye edilmek istendiği belirtilen açıklamada, çözüm olarak; “Madenlerin asıl sahibi TKİ ocakları işletmelidir” denildi. Toplantı öncesinde saat 11’de Soma Öğretmen Evi’nde bir basın toplantısı yapılacak. Arzu Çerkezoğlu yürüttüklerini anımsatarak “Arkadaşlarımıza sendikadan ayrılmaları için çeşitli tekliflerde bulunuldu. Bunun üzerine bir bilim kurumu olan üniversite yönetimi ve rektör ile görüştük. ‘Sendikalı olmak Anayasal haktır ve işçilerin bu hakkı kullanmalarını engellemek suçtur, bundan vazgeçin’ dedik. Ama onlar 94 işçi arkadaşımızı işten çıkardı” dedi. Kadir Gökmen Öğüt de “Taşeron demek ölüm demektir. Bir an önce taşeronun kalkması gerekiyor” de di. İşten çıkarılan işçilerden Şehriban Kaya ise “Burada 9 yıldır çalışıyorum. Bizim amacımız sadece insanca yaşamak. 17 yıllık eleman bin lira maaş alıyor. Sendikalı olmak anayasal hakkım” diye konuştu. Açıklamanın ardından işçiler, hastane girişinin hemen yanına kurdukları çadıra alkış ve ıslıklarla yürüyüşe geçti. Çevredeki yurttaşların da destek verdiği eylemde, çadırın 24 saat süre ile açık kalacağı ve nöbet tutulacağı kaydedildi. Binlerce işçinin sözleşmesi tehlikede MUSTAFA ÇAKIR ANKARA İşkollarının birleşmesi nedeniyle sendikaları yüzde 1’lik barajın altında kalan sendikalara üye on binlerce işçinin toplusözleşmesi tehlikeye girdi. Türkİş ve DİSK ayrı ayrı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik ile görüşerek çözüm istedi. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) sözleşmelerine aykırı olmasına karşın toplusözleşmenin önündeki baraj engelini kaldırmayan hükümet, soruna ge çici çözüm arıyor. Hükümetin 2012’de çıkardığı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Yasası yasalaştığı günden bu yana sendikalar tarafından eleştiriliyor. Yasa ile getirilen yüzde 1’lik baraj pek çok işçinin kazanılmış hakkını kullanamamasına yol açıyor. Türkİş’e bağlı Deriteks Sendikası, DİSK’e bağlı Nakliyatİş, Sosyalİş ve Tümkaİş Sendikaları bu kapsamda yer alıyor. Sendikalara üye işçi sayısının 20 bine yakın olduğuna dikkat çekiliyor. Sorunun çözümü için Türkİş ile DİSK ayrı ayrı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik ile görüştü. Türkİş bu durumda olan sendikalar için geçiş dö nemi öngörülmesini istedi. Bu yönde yasal değişiklik yapılmasını talep etti. DİSK işkolu birleşmeleri nedeniyle 10 civarında sendikanın yetki barajının altında kalacağına dikkat çekti. DİSK, ILO sözleşmeleri gereği barajların kaldırılmasını, işçilerin istedikleri sendikaya üye olmalarını istedi. Ancak bakanlık geri adım atmadı. Baraj altında kalan sendikalara süre tanınması konusunda ortak çalışma yapılması kararlaştırıldı. Bu arada Ankara 2. İş Mahkemesi’nin de barajların uluslararası sözleşmelere aykırı olduğu için kaldırılması istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurduğu öğrenildi. adına olmazları sorgulayacak hali yok... Cumhurbaşkanına hakaret suçundan gözaltına alınan eski iktidarları milletvekili Feyzi İşbaşaran dün önce karakol, sonra mahkeme kapısında, “Recep Tayyip Erdoğan” sloganlarıyla, acımasızca saldırıya uğradı. Polis, tekme tokat, canının risk altına girdiği saldırıyı durduramayınca, itibarlı AKP milletvekilinden yardım alınmak zorunda kaldı... Aynı saatlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan iktidarlarının icraatlarının başındaki kişi kimliği ile, Cumhurbaşkanlığı kimliğini yok sayarak, okullarda zorunlu Osmanlıca öğretilmesine ilişkin son kararını, “İstenilse de istenilmese de Osmanlıca öğrenilecek” direktifleriyle bildirdiler. Arkası Başbakan’ın açıklamasıyla pekiştirildi. Yandaş öğretmen sendikasının getirdiği önerge ile Eğitim Şurası’nın gündemine alınan, onaylanan, bakanın da yaşamsal işlevini televizyon televizyon dolaşıp anlattığı değişiklik geçerli karara dönüşmüş oldu... Laf aramızda sokaktaki yandaş seçmenin, buyruğa uymaya bir itirazı olmayarak önemini kavramakta zorlandığına ilişkin sorulara gülmek mi gerekir bir karar veremedim... Çocuklarını okul öncesi, yaz tatillerinde Kuran kurslarına verirken hiç sorgulamamıştı. İmam hatipte okutmak aynı zamanda okul maliyetlerinde büyük destekler almak anlamına da gelmişti. Ama çocukları zengin olamamış, dahası iş de bulamamışlardı. Sadaka payları da giderek aileyi ayakta tutmaz olmuştu. Kuran ayetlerinin ezberlenmesinin ötesinde, Arapça eğitimi, çocuklarına ekmek kapısının yolunu açamamıştı. Şimdi Osmanlıcanın neye yarayabileceğini hiç ama hiç anlayamamıştı. Bana da sokakta gördüğü kendisine pek de benzetemediği bir yabancıya bile neye yarayacağını sormaya kalkıştığına göre.. Akşam eve gittiğinde haberleri dinlerse belki Cumhurbaşkanı’nın Saray’ın oda sayısı tartışmasını noktalayan 1150 açıklamasını da öğrenmiş olacak. “Helal olsun”u hâlâ içinden diyebiliyorsa, yeni eğitim kararlarının bütününde, yaşam tarzlarının okullara yerleştirilmiş olacağına da pek sevinebilecek. Tabii ki kendi yaşam tarzının en azından yaşam koşullarından yakınması, geçim, işsizlik dertleri çok büyük olsa da Türkiye’nin onuruna yaraşır Saray’ın görkeminden kendine de onurlu bir pay çıkaracak. Hele de Cumhurbaşkanı’nın sıfırlar nedeniyle anlamını gözünün önüne getiremeyeceği “Ak Saray” harcamalarının İngiliz Sarayı’nın onarımından ucuz olduğu sözüne inanıp güvenecek. Bu arada Cumhurbaşkanı’nın İngiliz Sarayı’na ilişkin açıklamasındaki, 50 milyon pound’un 5 milyar yapılması ile, “Bizim Saray, İngiliz Sarayı’nın onarılmasından ucuzmuş”la kandırılmasını belki de hiç duymayacak...