Katalog

23 ARALIK 2014 SALI CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Merkez Bankası ilk olarak 530 milyon dolarlık kaynakla bir bankayı kurtarmak için harekete geçti Rusya’da kriz derinleşiyor u Ekonomisi darboğazda olan Rusya’da zenginler İngiltere’ye gitmeye çalışırken, ülkede faaliyet gösteren çokuluslu şirketlerin kapanma kararı aldığı belirtildi. Ekonomi Servisi Moskova yönetiminin sert kararlarıyla ruble yeniden yükselmeye başlasa da bir yandan Batı’nın devam eden yaptırımları diğer yandan petrol fiyatlarının düşüşü tehlike çanlarının şiddetini artırıyor. Ülkede faaliyet gösteren uluslararası şirketler kapanma kararı alırken somut önlem ve adımların ne olacağının açıklanmaması ciddi güven kaybına yol açtı. Rusya’nın para birimi ruble, dolar ve Avro karşısında geçen haftalarda sert düşüşler yaşadı. Dolar karşısında 80, Avro karşısında 100 seviyesine kadar çıkan ruble, Rusya Merkez Bankası’nın adımlarının ardından yeniden değerlendi ve şimdi sırasıyla 60 ve 73 seviyelerinden işlem görüyor. Çünkü kısa bir süre önce 40 zenginle bir araya gelen Putin’in 10 gün içinde günde bir milyar dolar piyasaya sürülmesi talebini ilettiği ve bunun da dünden itibaren uygulamaya konduğu belirtildi. Dolar, dün Rusya’da sert düşüşlere sahne oldu. Ancak analistler, düşen petrol fiyatları ve Batı ülkelerinden gelen yaptırımlar nedeniyle Rusya’ya olan güvenin sarsılmasıyla, rubledeki iyileşmenin uzun sürmeyebileceğine işaret ediyor. Güven sıkıntısının farkında olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, cuma günü ekonomiyi canlandırmak için ellerinden geleni yapacaklarınıanlattı ancak toplantıda herhangi bir ekonomik reform ya da krizi çözmek için özel bir forRus Rublesi’ndeki değer kayıpları ve petrol fiyatlarındamülden bahsetmedi. Finansal danışmanlık şirSberbank, konut ki hızlı düşüşler sonrası zor keti Macro Advisory’nin analisti Chris Wekredisi faiz oranını günler geçiren Rusya’ya Çin afer, “Rusya’da önümüzdeki altı aydaki yüzde 16’ya yükseltirken, yardım eli uzattı. Çin Dışişekonomik faaliyet kesinlikle daha kötüotomobil kredisi leri Bakanı Wang Yi, gerekye gidecek” dedi. AFP’ye konuşan Weafer, başvurularını durdurdu. tiğinde Rusya’ya yardım et“Rusya’ya olan güven kırıldı. Özellikle Bankadan “İnterfax” meye hazır olduklarını ancak Merkez Bankası, para birimi ve ekonohaber ajansına yapılan Rusya’nın da mevcut ekominin gidişatına yönelik” diye devam etti. nomik sorunların üstesinden diğer açıklamada ise Analist, “Tüketim ve yaptırımlar Rusya’ya gelme kabiliyetine sahip olipotekli konut kredisi yıllık zarar verecek çünkü faizler yükseldi, enfduğunu söyledi. Çin basınıfaizlerinin yaklaşık 2 puan lasyon daha da artacak ve zayıf ruble zana konuşan Wang, Rusya’nın artırılarak yüzde 16’ya rar verecek” dedi. Rusya’nın döviz rezervzorlukları aşmalarını sağlayaçıkarıldığı belirtildi. leri 400 milyar dolar civarında olmasına rağcak bilgeliği bünyesinde baSberbank ayrıca men özel şirketlerin birikmiş dış borçları 600 rındırdığını ifade etti. ev kredisi peşinat milyar dolar seviyelerinde. Dolayısıyla tarafÇin, Rusya ile yaptığı ticaoranlarını yüzde 10rette yuanın rolünü artırmak issız ekonomi uzmanları, hareket planının kalıcı 15 seviyesinden tiyor. Hong Kong medyasında çıçözümden ziyade psikolojik etki yaratma amaçyüzde 20’ye kan habere göre, Çin Ticaret Balı olduğu değerlendirmesini yaptı. yükseltti. Rusya ilk kez banka kurtardı Rusya Merkez Bankası, Trust Bank’ın iflasını önlemek için 530 milyon dolara kadar kaynak sağlayacağını açıkladı. Rusya ruble krizi başladığından bu yana ilk kez bir bankayı kurtarmak zorunda kaldı. Rusya Merkez Bankası, ülkenin orta ölçekli bankalarından Trust Bank’ın iflas etmesini önlemek için 30 milyar rubleye, yani yaklaşık 530 milyon dolara kadar kaynak sağlayacağını açıkladı. Açıklamada, Trust Bank’ın yönetiminin de, yardım operasyonunu yürüten devlet kurumu olan Mevduat Sigorta Ajansı’nın kontrolüne geçeceği belirtildi. Geçen hafta Rusya, bankacılık sektörünün 1 trilyon rubleye kadar sermayelendirilmesi kararını almıştı. Ruslar İngiltere’ye kaçıyor Ekonomilerindeki kötü gidiş nedeniyle rekor sayıda zengin Rus’un İngiltere’ye yöneldiği ileri sürüldü. Rekor sayıda Rus zengin, anavatanlarındaki ekonomik görünümün kötüye gitmesiyle İngiltere’ye yönelmeye başladı. Financial Times’ın haberine göre bu yıl İngiltere’den ‘yatırımcı vizesi’ alan Rus sayısı yüzde 69 arttı. Yatırımcı vizesi 1 ila 10 milyon sterlinlik devlet tahvili alan AB dışı yatırımcılara kısa yoldan oturma izni ve vatandaşlık hakkı sağlıyor. Yılın ilk dokuz ayında, 162 Rus’a bu vizeden verildi. Petrol fiyatlarındaki düşüş Batı’nın uyguladığı yaptırımlar ve rublenin değer kaybı sermayenin ülkeden uçmasına neden oldu. Rus toplumunun en güçlü ve en zenginleri de çeşitli davalarla zor günler geçirdi. Soruşturmuş Gibi AklamaPaklama... Meclis Soruşturma Komisyonu’nun oylama toplantısından bir gün önce Başbakan Davutoğlu’nun Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan daha yüksek bir ses perdesinden, İktidarlarının içinden yolsuzluk niyeti ile yaklaşanlar, harama bulaşanlar olursa “kolunu koparırız” çıkışı, medyatik algılama aracı olarak medya haber ve yorumlarında çok etkin kullanıldı. Komisyonda AKP oyları ile ortaya çıkan 4 bakana ilişkin ayrı ayrı oylama konularının oluşturulmasının bile, soruşturma konusunun içeriğine göre farklı oy kullanılabilmesi olanağını yarattığı sonucu çıkarıldı... Zaten komisyondan ne karar çıkarsa çıksın, konunun Meclis’te oylanması zorunluluğu olduğu da anımsatılarak, AKP içinden özellikle yeniden seçilme şansları olmayan milletvekillerinin farklı oy kullanabilecekleri olgusu ile de AKP’nin toptan Yüce Divan’a gidiş yolunu tıkama gibi siyaseten çok olumsuz bir tablodan sıyrılmasının önünü açtığının altı çizildi. Kimi ağır sonuçlar getirmeyecek ya da kimi bakanları sınırlı hesap vermeye zorlayacak sonuç karar paketi ile, seçime yakın bir tarihte AKP’nin yolsuzluklardan siyaseten çok ağır yara almasının önelenebileceği sonucunun hesaplandığı değerlendirmeleri yapıldı. Bilindiği üzere sonuçta Yüce Divan’da yargılama sonuç kararı çıksa da, suçluluğun kesinleşmesi anlamına gelmiyor... Hele de Yüce Divan’a gidilebilecek konular, argo diliyle “eften püften” olursa, hem İktidarlarını gerçekten zorda bırakacak sonuçlara ulaşılmayacak, hem de tam tersi hükümetin yolsuzluklarla hesaplaşmaya karşı çıkmadığı gibi bir imajın yaratılabilmesi yolunda elde koz olacak. Seçimlere, yolsuzluklara ilişkin kara bulutlar dağıtılmış olarak gidilebilecek. Yolsuzluklar soruşturulmuş gibi bir aklamapaklama gerçekten olmadan, siyaseten algı yönetimi ustalığı sayesinde seçmene yutturulmuş olacak... HHH Öncelikle medya oluşturma görevlisi yandaşlar korosunun, daha şimdiden “Cemaatin darbe operasyonu” algısını kullanarak, yargılama dosyalarının kapatılması üzerinden “Ortada yolsuzluk suçları yok, Cemaatin İktidarı devirme darbe operasyonu için suç dinlemeler, sahte belgelerle düzenlediği komplolar var...” çoksesli korosunun aynı sonuca varan değerlendirmelerini, haykırışlarını anımsatırım. En önemlisi, en etkili kampanya olarak CumhurbaşkanıBaşbakanBakanlar ön saflarda AKP kadrolarının ülke ve dünya kamuoyuna dönük, kendi örgüt etkinliklerinde de yineleyip durdukları çok keskin çıkışları, Cemaate dönük bu anlamdaki suçlamaları var. Daha da önemlisi Cemaate dönük gündeme girmiş yargı operasyonlarının özü “İktidarlarını, kadrolarını yolsuzluklarla suçlayarak, sahte suç kanıtları oluşturarak, oluşturulan yolsuzluk suçlamaları operasyonları ile İktidarı devirmek, darbe örgütü kurmak..” değil mi? Cemaatin lideri Gülen hakkında hazırlandığı duyurulan ülkeye iade edilmesi başvurusunda, adı geçen örgütün lideri olma suçlamasının yer alacağı şimdiden açıklanmadı mı? Ki bu işin uzmanları şimdiden “darbe operasyonu kapsamında örgüt liderliği suçlaması ile” yapılacak bu türden bir genellenmiş metinle, Gülen’in Türkiye’ye gönderilmesinin ABD penceresinden, hele de siyasal hesaplarının bütününde çok da olası olmadığının altını çiziyorlar. Siyaseten İktidarları açısından çok da önemli ya da varılması amaçlanan bir sonuç da olmayabilir. Önemli olanı seçim kampanyasına geçişte İktidarları hem yolsuzluk suçlamalarının kanıtlanmasının önünü kesmediklerini söyleyebilecekler hem de Cemaate yönelik suçlamalarda yargısal gerçek hesaplaşmanın yapılamaması ya da yapılmamasında topu başkalarına atacaklar... Gerçek şu ki eski iktidar ortaklarının, Erdoğan cephesi, hükümetCemaat odaklı iktidarı ele geçirme savaşlarında kuralsız vuruşma, inanılmaz hesaplaşma, karşılıklı siyasi operasyonlarda ortalığa saçılan sivil darbe hukuku içerikli hukuksuzlukların boyutları öylesine sonuçlar üretti ki... İçerden bu kadar derin darbenin açtığı yaraların boyutlarında muhalefetin etkin sonuç alabilmesinin olanağı yoktu... Düşünün ki hükümet cephesi, Cemaatin isterse baştan sona hukuksuz, komplo, darbe amaçlı operasyonu olsun, yolsuzluk üzerinden başlattığı yargılama sürecini durdurabilmek için Cemaatin belirleyici olduğu sayısız yargıç ve savcıyı, operasyona bulaştıkları öngörülen binlerce polisi görevden almak zorunda kaldı. Doğal olarak da yolsuzluk yargılanması dosyalarının kapatılmasının inandırıcılığı kalmadı... Meclis soruşturmasında ise geçmişteki 77 yolsuzluk dosyasında uygulaması olmayan basın yasağı getirildi. Şimdi sadece AKP’nin kalkacak parmakları ile Yüce Divan yolunun kapatılması, siyaseten suçun kabul edilip sonuçlarından çok korkulması kadar karanlık bulutların, önyargının ortada kalmasını getirebilir. Sonuçta hükümet, Erdoğan İktidarları cephesi, büyük yasal ve kadro operasyonları sonrası, güdümlerindeki yargı düzeni içinde... Cemaatin kendilerine dönük darbe operasyonu suçlaması için çok çarpıcı kanıtlar sergileyebilecek olsalar da kamuoyunu inandırmakta zorlanacaklar... Siyaseten yolsuzluktan aklanamayacaklar... Çin’den Putin’e Otoya destek geldi kredi yok Şirketler kapanıyor kanı Chen Deming, Rusya’ya ikili ticarette yuanın daha fazla kullanılması önerisinde bulundu. Bu arada Çin Ticaret Bakanı Chen, iki ülke arasında enerji ve imalat projelerinde yürütülen işbirliğinin Rusya’daki ekonomik durumdan çok fazla etkilenmeyeceğini dile getirdi. Öte yandan ekonomik şartların zorlaşmasıyla bazı çokuluslu şirketler ülkedeki mağazalarını kapatmaya başladı. Bunların başında Opel ve Chevrolet geliyor. Teknoloji devi Apple da rubledeki değer kaybından dolayı Rusya’daki satışlarını bir süre dondurdu. Uzmanlar, Batılı markaların yakında Rusya’dan tamamen silinebileceğine işaret ediyor. u TÜSİAD Başkanı Dinçer, düşük karbon teknolojilerine geçiş, enerji verimliliği yatırımlarının hızlandırılması ve enerji piyasasının serbestleşmesine yönelik yapısal reformların seçimlerden önce hayata geçirilmesinin elzem olduğunu söyledi. ‘Seçimden önce adım atın’ Ekonomi Servisi Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Haluk Dinçer, yeni yıla girerken bir yandan jeopolitik risklerin yönetimi, diğer yandan da düşük büyümelerin kaygı uyandırdığını, bu nedenle öngörülerin dikkatli yapılması gerektiğini vurguladı. TÜSİAD ile Sabancı Üniversitesi Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) tarafından hazırlanan “World Energy Outlook 2014 Raporu Türkiye Tanıtımı” toplantısında konuşan Dinçer, petrol fiyatlarındaki düşüşün fırsat ve tehditleri içinde barındırdığını vurguladı. Bu gelişmelerin her durumda küresel iktisadi toparlanmayı daha karmaşık hale getirdiğini anlatarak “Bir başka deyişle düşük enerji fiyatlarının rehavetine kapılmamalıyız” uyarısında bulundu. Dinçer, “2023 perspektifi ele alındığında enerji sektöründeki yatırım ihtiyacımızın da 120 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu artan enerji ihtiyacı bir yandan arzın güvenliğini kritik hale getirmekte ama bir yandan da enerjinin etkin kullanımı için bir dizi verimlilik politikası, piyasa yapısı, idari kapasitede bazı reformların hayata geçirilmesini gerektirmektedir” açıklamasını yaptı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız da “Türkiye ne AB üyesi ülke olma ile alakalı girdiği serüvenden vazgeçer ne de Rusya gibi önemli bir komşusundan vazgeçer. Biz Güney Akım’ın ortağı değiliz ama TANAP’ın ortağıyız” dedi. Haluk Dinçer Zeytinyağı fiyatları zirvede Ekonomi Servisi Birinci sınıf sızma zeytinyağının ton fiyatı 4 bin 282 dolar ile 2008’den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Bu yükselişe neden olarak İspanya’da yaşanan kuraklık ve İtalya’da ürünlerde yaşanan sorunlar gösteriliyor. Uluslararası Zeytinyağı Kurulu, zeytinyağı üretiminin yaklaşık yüzde 70’ini oluşturan iki ülkedeki sorunlar nedeniyle gelecek yıl üretimin yüzde 27 oranında düşeceğini öngörüyor. “ Elektrik piyasasında arzu edilen serbestleşme, doğalgaz piyasası serbestleşmeden sağlanamayacaktır. Bu noktada bir diğer önemli husus da BOTAŞ’ın piyasadaki payıdır. Yasa tasarısında belirtildiği üzere BOTAŞ’ın ithalattaki payının düşürülerek diğer piyasa oyuncuları gibi hareket etmesinin sağlandığı bir piyasa yapısı oluşturulmalıdır. “ Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başekonomisti Fatih Birol, petrol fiyatlarındaki düşük seyrin üretici ülkelerdeki yatırım iştahını azaltması, ancak ithalatçı ülkelerdeki talebi tetiklemesinin etkisiyle önümüzdeki dönemde fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı olabileceğini söyledi. World Energy Outlook 2014 Raporu Türkiye tanıtımını yapan Birol, “Petrolde 2015’te çok ciddi bir yukarı doğru çıkış beklemiyorum” dedi. Birol raporla ilgili şu tespitleri paylaştı: * Enerji arz güvenliği önümüzdeki dönemde en büyük sorun olacak. * 2040’a kadar ham petrol talebi günlük Petrol fiyatları artacak 14 milyon varil artacak. Ama pek çok ülkede yatırım hevesi yok. Irak bölgedeki en önemli ülke, ancak IŞİD ve diğer siyasi riskler nedeniyle bu ülkede üretim artışı olup olmayacağı ciddi bir soru işareti. * Kömür talebindeki artış yavaşlayacak. * Yenilenebilir kaynaklar kömürün yerini almaya başladı. Yenilenebilir kaynaklar küresel elektrik talep artışının yarısını oluşturuyor. * Çin dünyanın bir numarılı nükleer enerji üreticisi olacak. Şu anda dünya üzerindeki 434 nükleer reaktörden 200 tanesi 2040 yılına kadar kapanacak. Kamuoyunun nükleer enerji konusundaki kaygılarına kulak verilmeli. Fındık Alman çikolatacıyı zora soktu Ekonomi Servisi Almanya’daki dünyaca ünlü çikolata üreticilerinin, Türkiye’de bu sene fındık üretiminin düşmesi ve fiyatların yükselmesi nedeniyle zor durumda kaldığı belirtildi. Almanya Şekerleme Sanayii Birliği (BDSI) Sözcüsü Solveig Schneider, “Özellikle fındığın kullanıldığı çikolata ve kurabiyeler gibi ürünler üreten şirketler zor durumda” dedi. 2013’te Almanya’ya ithal edilen 102 bin ton fındığın yüzde 75’inin Türkiye’den geldiğini kaydeden Schneider, Noel’de yapılan kurabiyelerde fındık yerine badem kullanılmaya başlandığını ifade etti. Türkiye’den fındık ithal eden dünyaca ünlü çikolata üreticisi Ritter Sport Şirketi Basın Sözcüsü Thomas Feger de “Fındığın maliyetinin iki katına çıkması çok büyük bir artış” dedi. Feger, fındıklı çikolatanın yüzde 23’ünün fındıktan oluştuğunu, uzun vadede kaldırmalarının zor olduğunu belirtti. Yılbaşı sepetlerine dikkat Ekonomi Servisi Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, yeni yıla sayılı günler kala alkollü içeceklerin, kuruyemişlerin ve çikolataların da yer aldığı hediye sepetlerine vatandaşların dikkat etmelerini istedi. TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, yaptığı yazılı açıklamada, Dış ambalajı janjanlı ama içi aynı kalitede değil. Denetim konusunda yerel yönetimlere ve emniyet güçlerimize çok görev düşüyor” dedi. C M Y B