Katalog

28 KASIM 2014 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Çiftçinin refahı artırılmalı Türkiye yaşlılara u TÜSİAD İstişare Konseyi Başkan Yardımcısı Özilhan, Türkiye’nin daha rekabetçi bir tarım sektörüne ihtiyacı olduğunu belirterek bunun için üreticinin sosyal koşullarının iyileştirilmesi gerektiğini vurguladı. TÜSİAD’a göre, gıda, tarım ve hayvancılıkta rekabetin arttırılması kırsal kalkınmadan geçiyor Üretim alanları daraldı Ekonomi Servisi Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği’nin (TÜSİAD) “Gıda, Tarım ve Hayvancılık Rekabet Gücü” konulu çalışmasına göre kırsal kalkınmanın gerçekleşmesi ve tarımda rekabet gücünün artırılması için öncelikle çiftçinin refah düzeyinin yükseltilmesi gerektiğine işaret edildi. Son dönemde gıda fiyatlarındaki artışa dikkat çekilen raporda, fiyat artışlarının çiftçinin lehine bir durum gibi görünse de aslında çiftçinin refahında bir artış olmadığı vurgulandı ve “Çiftçinin refahı artarsa sanayinin rekabet gücü de artar” denildi. “Ekonomiye Umut Sofradan, Can Topraktan Gelir” temasıyla paylaşılan rapor için düzenlenen tanıtım toplantısının açılış konuşmasını TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkan Yardımcısı Tuncay Özilhan yaptı. Özilhan, Türkiye’de ise işgücünün yüzde 22’sini tarım sektörünün istihdam ettiğini belirterek şunlara vurgu yaptı: 4 2023 yılı hedefleri dahilinde tarımsal GSYH’nin 150 milyar dolara çıkarılması daha rekabetçi bir tarım sektörüyle mümkün. Ancak sektörde bazı yapısal iyileştirmelere ihtiyaç var. Üretici kesimin sosyal koşulları iyileştirilmeli. ArGe yatırımlarının artırılması şart. Arazi toplulaştırma çalışmaları devam etmeli. 4 Özel sektör ve kamu işbirliği geliştirilmeli ve kurumlar arası iletişim güçlendirilmeli. Sektörde kooperatifleşme ve kümelenme çalışmaları desteklenmeli. Üniversite sanayi işbirliği artırılmalı. Uygulanan tarım ve fiyat politikalarıyla, maliyetin altında fiyat belirleme politikalarıyla üretemez duruma düşen çiftçiler 3,5 milyon hektar arazisini ekemez duruma geldiğini söyleyen Çiftçi Sen Başkanı Abdullah Aysu’nun verdiği bilgiye göre, çaydan geçinemeyenler de kente göç etti. Fiyat politikalarıyla tutunamayan ve Tütün ve Şeker Yasası ile üretemeyen bazı çiftçiler zeytin üretimine geçti. Bu politikalar öncesi 90 milyon ağaç sayısı şu anda 164 milyona çıkmış durumda. Bu yasa değişikliğiyle 25 dekarın altındaki zeytinlikleri zeytinlikten sayılmayacak. Bu durum Türkiye’deki zeytinliklerin yüzde 90’ını kapsıyor. Zeytinlik üretimine kaçan çiftçiler burada yok edilme tehlikesiyle karşı karşıya. Bir yandan aile çiftçiliği ortadan kaldırılıp tarım şirketleştirilirken, diğer yandan tarım ve doğa inşaat, enerji ve maden sektörüne feda ediliyor. 4 583 bin olan tütün üreticisi sayısı 2010’larda 50.685’e geriledi. 4 2000’de 234 bin hektar alanda tütün üretiliyordu. 4 2011’de tütün üretim alanları 4050 bin hektara kadar geriledi. 4 2000’de 208 bin ton tütün üretilirken, 2010’da 53.018 ton tütün üretildi. 4 TÜİK verilerine göre, Türkiye 20032013 döneminde 220 milyon 750 bin ton buğday üretti. Uluslararası Hububat Konseyi (IGC) aynı dönemde Türkiye buğday üretimini 3 milyon 600 bin ton olarak veriyor. 4 11 yılda 27 milyon 150 bin ton fark, güvenilirlik sorunu doğurdu. 4 2002’de, 93 milyon dönüm alanda buğday ekimi yapılırken bu alan 2013’te 77 milyon dönüme daraldı. 4 2002’de 1 litre mazot 1,09 TL iken 1 kg. buğday fiyatı 23 kuruştu. Dolayısıyla 4,73 kg buğday satıldığında 1 litre mazot alınabiliyordu. Bugün 1 litre mazot alabilmek için 6.47 kg. buğday satmak gerekiyor. Ekonomi Servisi Helping Age International (HAI) adlı kuruluşun Dünya Ekonomik Forumu tarafından duyurulan “Dünya’da Yaşlanmak İçin En İyi Yer” endeksine göre Türkiye incelenen 96 ülke arasında, yaşlanmak için en iyi sıralamasında yedi sıra gerileyerek 77’nci ülke çıktı. HAI, 2014 Küresel Yaş İzleme endeksini Dünya Ekonomik Forumu duyurdu. HAI, “Yaşlanmak için en kötü ülke Afganistan (96). Afrika ülkelerinin yarısını oluşturduğu en alttaki dörtte birlik bölümde temsil edilen tüm bölgeler, düşük gelir güvencesi sıralaması ve zayıf sağlık sonuçlarına sahip. Venezüella, Sırbistan ve Türkiye bu bölüme, Sahra Altı Afrika ve Asya ülkeleriyle benzer pozisyonda dahil oldu” açıklamasında bulundu. Endeks, büyümenin tek başına yaşlı insanların refahını iyileştirmediğini ve özel politikaların konulmasına ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Gelir güvencesine ilişkin politikalar, Türkiye’den daha az zengin olmasına rağmen Meksika’yı 26 sıra birden yükselterek 30’uncu sıraya getirdi. destekte sınıfta kaldı Taze meyvesebze enflasyonu uçuracak Ekonomi Servisi Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) gıda yıllık enflasyonunun taze meyvesebze kaynaklı olarak yeniden artışa geçeceği konusunda uyardı. PPK’nin 20 Kasım toplantı özetlerine göre, l Kasım ayına ilişkin göstergeler, enerji yıllık enflasyonunun belirgin olarak gerileyeceğine ve grubun tüketici enflasyonuna olumlu katkısını sürdüreceğine işaret ediyor. l Üretimde gözlenen toparlanma iç talebin desteğiyle devam edecek. l Küresel para politikalarına dair belirsizlikler, finansal piyasalarda devam eden oynaklık ve tüketici güvenindeki zayıf seyir iktisadi faaliyete dair aşağı yönlü risk oluşturuyor. l Enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar para politikasındaki sıkı duruş sürdürülecek. Bakanlık hesap yaptı, Sayıştay bile çözemedi u Çalışma Bakanlığı, işçinin parasının “buhar” olduğunu ortaya çıkaran Sayıştay’ı hesap bilmemekle suçladı. MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 246 milyon liranın işçilerin işsiz kaldıklarında yararlandıkları İşsizlik Sigortası Fonu’na aktarılmadığını ortaya çıkaran Sayıştay’ı yanlış hesap yapmakla suçladı. Devletin harcamalarını denetlemekle görevli olan Sayıştay’ın Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) denetim raporu 6 Ekim’de gazetemizde “Paralar buhar oldu” manşetiyle yayımlandı. Habere konu olan Sayıştay raporunda, devlet katkı payı ile birlikte toplam 246.9 milyon liranın İşsizlik Sigortası Fonu’na aktarılmadığı, İŞKUR’un da bunun takibini yapmadığı belirtilmişti. CHP İzmir Milletvekili Musa Çam, konuyu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’in yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesi ile Meclis gündemine taşıdı. Çelik yanıtında, 2002’den 2014 yılı eylül ayı sonuna kadar 4 mil yon 357 bin 73 kişinin işsizlik sigortası ödeneğine başvuruda bulunduğunu, bunlardan 3 milyon 600 bin 83 kişinin işsizlik ödeneği almaya hak kazandığını bildirdi. Sayıştay’ın İŞKUR denetim raporuna dikkat çeken Çelik, raporda, 2013 yılı SGK mali tablolarına atıf yapıldığını belirtti. İşsizlik sigortası primlerini tahsil ve işsizlik sigortası fonuna aktarma sorumluluğunun SGK’de olduğuna işaret eden Çelik, daha sonra prim hesaplama yöntemleri hakkında bilgi verdi. Çelik, “Dolayısıyla toplanan GSS primi tutarını 12.5’e bölüp 3’le çarpmak gibi basit bir hesap yöntemi, böyle detaylı düzenlenmiş, istisna, muafiyet ve indirimleri belirlenmiş prim tahsilatları için işsizlik sigortası primi tutarını hesaplamaya yetmemektedir. Sayıştay Başkanlığı’na da izah edildiği üzere, anılan hesap yöntemi ile aktarılması gereken işsizlik sigortası fonu prim tutarının tespiti mümkün değildir” dedi. Çelik, SGK veya Sayıştay tarafından SGK verileri kullanılarak, prim belge türü ve prim oranı bazında detaylandırılarak hesaplama yapılması halinde, aktarım tutarının doğruluğunun tayin edilebileceğini savundu. Yoksulluk sınırı yükseldi Gerek işçi sendikası gerekse MESS yetkilileri arabulucu sürecinin 6 işgünü uzatılması talebinde bulunmadı. Dolayısıyla arabulucu başkanlığındaki görüşmeler sona erdi. İşçiler dün yarım saat geç iş başı yaptı. Metal işçisi eyleme devam dedi DİSK’e bağlı Birleşik Metalİş Sendikası ile MESS arasında yürütülen 20142016 dönemi grup toplu iş sözleşmesinde tutulan uyuşmazlık zaptı safhasında devam eden görüşmelerin ikincisi 26 Kasım Çarşamba günü yapıldı. Gündem maddelerinin hiçbirinde anlaşma sağlanamadı. Aynı gün Ankara’da resmi arabulucu başkanlığında yapılan toplantıda da taraflar uyuşmazlık konularında ilerleme sağlayamadı. İşveren sendikası MESS’in önceki günkü tutumu, dün sabah sendikanını örgütlü olduğu işyerlerinde protesto edildi. 26 Kasım’da MESS ile yapılan toplantı ve sonuçları özetle şöyle: Toplantıda; Olayın vukuuna bağlı sosyal ödemeler, grup yükseltilmesi talep edilen işyerlerinin durumu, İkramiye gün sayısının yükseltilmesi gereken işyerlerinin durumu, ücretlerden yapılan vergi kesintileri, ikramiye ve yakacak ödemelerinden kısıntı yapılması yolundaki MESS teklifi ve MESS’in ücret zam yönteminin doğuracağı sonuçlar ele alındı. Önceki gün Ankara’da resmi arabulucu başkanlığında yapılan toplantıda da taraflar uyuşmazlık konularında ilerleme sağlayamadı. Ekonomi Servisi Türkiye’de yoksulluk sınırı, geçen yılın kasım ayı verilerine göre yüzde 15 artışla 4 bin liraya yaklaştı. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu tarafından çalışanların geçim koşullarını göstermek ve temel ihtiyaç maddelerindeki fiyat değişikli ğinin aile bütçesine yansımalarını belirlemek amacıyla yapılan “Açlık ve Yoksulluk Sınırı” araştırmasının kasım ayı verilerine göre, taze sebze fiyatlarındaki artışın büyük etkisiyle, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 1.225 liraya, yoksulluk sınırı da 3.990 liraya çıktı. Tüketici güven krizinde Ekonomi Servisi Tüketici güven endeksi, kasımda bir önceki aya göre yüzde 2.4 düşerek son bir yılın en düşük düzeyi olan 68.7 değerine geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu ve Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan endekse göre 100’ün altındaki değerler kötümser duruma işaret ediyor. Endeks ekimde 70.3 seviyesindeydi. Endeksin gerilemesinde tasarruf açığının daha da artacağına ilişkin veri etkili oldu. Tasarruf etme ihtimali endeksi yüzde 5.2 azaldı. Hanenin maddi durum beklentisi endeksi de bir önceki aya göre yüzde 1.7 düştü. Üretim aynı, fiyat 4 yılın en düşüğü Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) kritik toplantısında Suudi Arabistan petrol bakanı petrol üretiminin kısılmayacağını söyledi. Buna göre, OPEC günlük 30 milyon varil olan petrol üretiminde değişikliğe gitmedi. Karar sonrasında brent petrolün fiyatı Eylül 2010’dan bu yana ilk kez 74.75 dolara inerek yaklaşık 5 yılın en düşüğüne ulaştı. Petrol fiyatları hazirandaki zirvelerinden bu yana yüzde 30 değer kaybetti. Haziran ortasında petrol fiyatları 115 dolar seviyesindeydi. Petrol fiyatlarındaki düşüşün petrol piyasasına bağlanamayacağını söyleyen OPEC Dönem Başkanı Abdurrahman EtTahir ElAhiriş, “Son fiyat gelişmeleri petrol piyasasının istikrar ve denge aradığının işaretidir. Bu denge arayışına yardımcı olmamız gerekir” dedi. Petrole politika darbesi AYŞEGÜL ALTIN nedenler Ekonomik Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) petrol fiyatlarındaki düşüşü önlemek için arzda düşüşe izin vermedi. Bunun sembolik bir karar olduğunu söyleyen Kemerburgaz Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, kararın arkasında yatan ekonomik ve politik nedenleri sıralarken, Bilkent Üniversitesi Öğretim Görevlisi Necdet Pamir, sebebin ağırlıklı olarak politik olduğunu söyledi. Ekonomik nedenlerin önemli olduğunu ancak yüzde 30’luk bir düşüşe neden olmaması gerektiğini söyleyen Pamir, “Eğer sadece u ABD, ve S. Arabistan koalisyonunun Rusya ve İran’ı dize getirmek için, ABD kendi kaya gazı üretiminin sekteye uğraması ve istihdamını olumsuz etkileme riskine rağmen OPEC’te petrol arzının düşmesine ve petrol fiyatının artışına izin vermediği ileri sürüldü. ekonomik nedenler olsaydı S. Arabistan arzı düşürür ve fiyatları yukarı çıkarırdı. Deutche Bank’ın raporuna göre, cari açık vermemek için S.Arabistan’ın petrol fiyatının 99.2 dolar/ varil, Rusya’nın 100.1 dolar/varil, İran’ın 125 dolar/varil ve Venezüella’nın 162 dolar/varil olması gerekiyor. En büyük oyuncu S.Arabistan arzı düşürme kararı çıkarabilirdi ama yapmadı; çünkü siyasi nedenler ağır basıyor” dedi. Eylülde S.Arabistan ile ABD’nin toplantı yaptığını ve sonrasında petrol fiyatlarının düştüğünü söyleyen Kozanoğlu, “Bu Rusya’yı sıkıştırmak için yapılan bir konsesüstü. Ayrıca fiyat düşüklüğünden Körfez ülkeleri hiç şikâyetçi olmadı; çünkü siyasi nedenler daha etkili” dedi. ABD’nin kendi kaya gazı üretimini sekteye uğratma pahasına petrol arzının düşürül l Küresel ekonomediğini söyleyen Koza mik büyüme artış hınoğlu, “Kaya gazı üre zının yüzde 4’ün altına timi başka ülkelerde düşmesi, l AB krizi ve büyüme 10 dolara mal olurken hızının yüzde 1’in altınABD’de maliyeti çok da olması, yüksek. Petrol fiyatl AB petrol talebinin ları düşmeye devam azalması, ederse maliyeti dal Kaya gazı üretim artışı, l Libya’nın yeniden petrol ha da artacak” dedi. Ayrıca kaya gazı pet üretimine başlaması, Siyasi nedenler rol ve petrol endüstl Rusya’yı, Kırım nederisinde 140 bin yük niyle cezalandırmak, sek maaşlı istihdam l İran’ı nükleer konusunsağlayan ABD, boru da sıkıştırmak, l İran’ın Irak üzerindehatları, demiryolları, altyapı ve petrol ara ki etkisini kırmak, l Venezüella’nın ABD ma ile 20072012 arave Batı karşıtı politikalasında 1.6 milyon kişirına tepki, yi istihdam ediyor. 2020 l Venezüella’nın S.Arabistan’dan datahmini ise 1.7 milyon kiha fazla petrol reşi. Ancak petrol fiyatlarınzervi olması. KISA... KISA... 4 Anadolu Endüstri Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, Migros’ta hisse alım işleminin ocak sonuna kadar bitebileceğini söyledi. Türkiye ve civar ülkelerde yeni bir sektörde büyüme kararı alan Anadolu Endüstri Holding, Migros’un yüzde 40.25 hissesi için 1.86 milyar liralık teklifi ekim başında vermişti. 4 Almanya’da yaşayan ve Almanya pasaportu taşımayan 6.6 milyon yabancı 2012’de ekonomiye 22 milyar Avro katkı sağladı. Yabancılar, 2004 yılında kişi başı 2000 Avro civarında vergi ve sosyal katkı ödemesi yaparken bu rakam 2012 yılında 3 bin 300 Avro’ya yükseldi. 4 Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi, Avro Bölgesi ekonomisinin ayağa kaldırılması için reformları da içeren kapsamlı bir strateji oluşturulması gerektiğini ifade ederek ekonominin desteklenmesinin sadece para politikasıyla yürütülemeyeceğini söyledi. Daghi, “Tüm aktörler, ulusal ve Avrupa seviyesinde, üzerine düşeni yapmalı” dedi. daki düşüşün devam etmesi halinde istihdam düşecek.