Katalog

SAYFA CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr 23 AĞUSTOS 2013 CUMA 16 KÜLTÜR ‘Lore Savaşın Gölgesinde’, yaz mevsiminin sinemaseverlerce kesinlikle kaçırılmayacak filmlerinden biri Nazi genç kızın değişimi dışlandığını hisseden, bu arada genç kızlığını, cinselliğini de keşfeden, saf ve cesur Lore, yolda hep nefret etmeye koşullandırıldığı ve önceleri hor gördüğü, kardeşlerini ordan burdan çalıp getirdikleriyle doyuran, Amerikan askerleri belasından da kurtaran Thomas (Kai Malina) adındaki gizemli bir Yahudi gencinin destekleriyle ayakta kalıyor ve kendisine yıllarca aşağılık ırktan bir parazit ve düşman olduğu belletilmiş Thomas’a güven ve arzu Hitler’in Führer’liğindeki Nazi da duyuyor sonuçta. Almanyası’nın sebep olduğu, geride korkunç Bir büyüme hikâyesi anlatan “Somersaultbir şiddetvahşetin eseri, acı, yıkım, toplama Tepetaklak” (2004) adlı görmediğim ilk filkampları, gaz odaları, idamlar, ölümler, milminden sonra evlenip yönetmenliğe ara vermiş yonlarca ceset ve hayatları kararmış insanlar Avustralyalı yönetmen Cate Shortland’ın 10 bırakıp yol açtığı siyasalsosyal etkileriyle 70 yıl kadar sürmüş suskunluğunun ardından, İnyıl kadar öncesinde tüm Avrupa’nın (ve düngiliz yazar Rachel Seiffert’in 3 bölümden oluyanın) altını üstüne getirerek 20. yüzyıl uygarşan The Dark Room adlı otanlığına bol kanlı bir çentik atan tik romanının bir bölümünden o korkunç 2. Dünya Savaşı üsu Çiçeklerle börtüböcek kuş uyarladığı ikinci filmi “Loretüne çekilmiş, çoğu Amerikan Savaşın Gölgesinde”, karanlık cıvıltılarından geçilmeyen, yapımı filmlerin “kötü adamve dramatik bir savaş masalı hamavi göğün altındaki ları” genelde hep Naziler olur, vasında seyreden, iyi çekilmiş malum. hayranlık verici, yeşilin ve oynanmış bir dram ve müGeçen hafta gösterime gikemmel denebilecek bir dönem her tonundan ormanren AvustralyaAlmanyaİnfilmi aynı zamanda. doğa görüntüleriyle bezeli giltere ortak yapımı “LoreHitler ve vatan sevgisi, ırkçıSavaşın Gölgesinde” ise bu “Savaşın Gölgesinde”, lık, disiplin, vb. gibi kavramlabildik yaklaşımı tersine çeçoluk çocuk üstündeki rın yanlışlığını fark ederek aileviren, gerilimli ve sürüklesi ve çevresince yıllardır inangücün alabildiğine kötüye yici bir yolculuk ve değişim o Nazizm rüyasından kullanıldığı faşizm döneminde dırıldığı hikâyesi. Katıldığı festivalleruyanan, korkunç antisemitik de çeşitli ödüller kazanan “Sageçen hikâyesinden kanlı yaklaşımlarını da (Thomas savaşın Gölgesinde”nin kahrayesinde) gitgide törpüleyip decanlı kahramanlarına, akıcı manı, 1933’ten itibaren bütün ğiştirecek genç kızın kendini montajından duygusal Alman toplumunu adeta hipsorgulaması ve (finalde de annotize edercesine egemenlipatlamaların sergilendiği nesinin minik ceylan biblosuği altına alan Nazizmin sonuçnu kırmasıyla verilen sembolik) kimi sahnelerine ve özenli, ta 1945’te kaybettiği savaşın değişimi olarak özetlenebileustalıklı mizansenlerine kurbanı olan, yüksek rütbeli cek “Savaşın Gölgesinde”, likadar seyredilmeyi hak eden rik ya da (beylik deyişle) şiirsel bir Nazi subayının (kardeşlerine kol kanat geren) büyük kızı ve meraklısına şu eyyamı görselliği, kameraman Adam Lore (Saskia Rosendahl). Arkapaw’ın nefis kadrajları, bahur sıcaklarında serin seyir Kimliğini, yaptıklarını gösRichter imzalı, durum atkeyifleri verecek nitelikte, iyi Max teren tüm belgelerini yamosferini yeterince yansıtan, kıp (köpeğini de hunharca ölbir film özetle. gergin müzikleri, psikolojik dedürüp) kaçan Nazi babasıyrinliğe sahip sinematografisi ve la (Hans Jochen Wagner) yabaşarılı oyunculuğuyla (özellikkalanmaktansa mecburen müttefik kuvvetlere le Lore rolündeki Saskia Rosendahl çok iyi) teslim olmaya giden, hayranı olduğu Führer’iseyirciyi baştan sona ele geçiriyor bir daha bınin intihar haberiyle fena halde sarsılan, sinirrakmamacasına. leri bozuk annesinin (Ursina Lardi) ardından, Çiçeklerle börtü böcek kuş cıvıltılarınsaklandıkları ücra çiftlik evinde sap gibi ordan geçilmeyen, mavi göğün altındaki haytada kalıverince 1’i bebek 4 kardeşiyle Hamranlık verici, yeşilin her tonundan ormandoburg’daki büyükannelerinin evine doğru taban ğa görüntüleriyle bezeli “Savaşın Gölgesinvay yollara düşüyor, 15 yaşındaki (Hanna) Lo de”, çolukçocuk üstündeki gücün alabildiğire (Saskia Rosendahl), annesinin mücevherle ne kötüye kullanıldığı faşizm döneminde geriyle gümüş çatalbıçaklarını da yanına alarak. çen hikâyesinden kanlı canlı kahramanlarına, Savaşın feci kaotik atmosferinde bata çıka akıcı montajından duygusal patlamaların sergisüregelen bu dehşetengiz yolculukta, Nazi ailendiği kimi sahnelerine ve özenli, ustalıklı milenin kızı olmanın getirdiği kötü miras ve suçzansenlerine kadar seyredilmeyi hak eden ve luluk duyguları içinde savaş yıkıntısına dönmeraklısına şu eyyamı bahur sıcaklarında semüş tüm ülkede yaşanan derin değişimin anrin seyir keyifleri verecek nitelikte, iyi bir film lamını çözmeye, masum kardeşlerini de koözetle. Bizce yaz mevsiminin kaçırılmayacak rumaya çalışırken kendi köylülerince de iyice filmlerinden biri “Lore.” ‘GEC E BEKÇİSİ’ 40 YIL SONR A SİNEF İLLER İN BE Ğ E NİSİND E İnsanın karanlık doğası ASLI SELÇUK “Gece Bekçisi’ni çekerken düşüncem burjuva sınıfını sarsmak değildi. Filmin bir anlamda gizli kalacağını, dar bir sanat çevresince izleneceğini düşünmüştüm. Oysa ki tam tersi oldu. Paris, Londra, Tokyo, New York’taki gişe getirisiyse sürprizdi. Sinemaların önünde uzun kuyruklar oluştu” diyor tartışmau Sinema yazarı Jeanlı filmlerin yönetmeni Louis Bory “Cavani, Liliana Cavani 70’lerin skandal kült filmi Il nazizmin karanlık Portiere di Notte (Gebüyüsünün mekanizmasını ce Bekçisi/1973) filaktarmayı denedi. Aklın mi için. “Dramımda insan yetersiz kaldığı; ahlakın ruhunun karmaşıklıyittiği; karanlığın, ğını, vicdanın kararbilinçsizliğin, açıklanmayan sızlığını, sadece aşkın ki personelin üstünnoktanın analizini gerçekliğini ve yıkıde uygulayan Max cı bir adaleti oluşturyapmadı. Tüm bunlarsa gündüzleri yaşamakmasını anlattım. Tatan utanç duyduğunanaliz edilemez salt bu sayılan yakın taköstebek gibi geyansıtılır” sözleriyle Gece dan rihi anlatmak isteceleri çalışır. Bir gün dim. Bugün bile GeBekçisi’ni tanımladı. Amerikalı orkestce Bekçisi’nin güçlü ra şefi Atherton’la ve evrensel olduğunu (Marino Mase) karısöyleyebilirim” diyen Cavani, filmi sı Lucia (Charlotte Rampling) oteni zor koşullarda, kısıtlı bir bütçeyle le gelirler. çektiğini, herkesin ücretsiz çalıştığıMax ve Lucia birbirlerini hemen nı belirtiyor. tanırlar. On beş yıl önce Max SS suİtalya’da yasaklanan, sınır tanımaz bayı iken Lucia toplama kampındaki seks sahnelerinden ötürü Katolikletutukludur. Birbirlerine duydukları rin aforoz ettiği dram, ABD’de 18 tutkulu, yabanıl aşkın tükenmediğiyaş sınırıyla gösterildi. Nuremberg ni görürler. Lucia kocasıyla turneye duruşmalarının ardından çok sayıçıkmaktan cayıp Viyana’da kalır. Esda savaş suçlusu Nazi serbest bırakıki işkenceci gece bekçisi Max, Nazi; lır. Yakalanmaktan korkan bu SS’ler saygın burjuva Lucia, kamp tutukluyine de 3. Reich’in ruhunu canlı tutsu rolüne bürünürler. mak için gizlice eylemlerini sürdüCellatla kurban geçmişteki şiddetrürler. Hepsi suçlama kanıtlarını yok li aşklarını yeniden yaşamaya başettiklerini, temiz olduklarını düşülarlar. SS üniforması içinde totaliter nürler. 1957’de Viyana’daki şık bir erkin simgesi Max, iğne ipliğe dönotelde resepsiyoncu olarak çalışan müş, hasta, çıplak, kıstırılmış, boeski Nazi Max Aldorfer (Dirk Boyun eğmiş Lucia’nın sadomazoşist garde) Hitler Almanyası’ndan arilişkileri geriye dönüşlerle yansıtıta kalanların sapkınlıklarını, kişisel lır. Opera sahnesinde Max göz ucuyzevklerini yerine getirir. la eski metresi Lucia’yı izler, orkestKendi savaş suçlarına saplanmış ra Sihirli Flüt’ü çalmaktadır. Max’in bu eski Naziler, ürkütücü olsa da Na karmaşık zihninde geçmiş canlanır. zi rejiminin doğruluğuna tümüyle Alman kabaresinde hastalıklı eroinanmaktadırlar. Otoritesini altındatizm karşısında büyülenmiş SS’lerin önünde Lucia, Marlene Dietrich’i taklit ederek Mavi Melek şarkısını söyler. Salome gibi düşmanının kellesini efendisi Max’a sunar. Lucia efendisinin tüm cinsel isteklerini tatmin eder. Sinema yazarı JeanLouis Bory, “Cavani, nazizmin karanlık büyüsünün mekanizmasını aktarmayı denedi. Aklın yetersiz kaldığı; ahlakın yittiği; karanlığın, bilinçsizliğin, açıklanmayan noktanın analizini yapmadı. Tüm bunlarsa analiz edilemez salt yansıtılır” sözleriyle Gece Bekçisi’ni tanımladı. Karmaşık karakterleri başarılı yorumlarla (Venedik’te Ölüm, Uşak, The Accident) sunan Bogarde, Max’in içsel çelişkilerini olağanüstü ayrıntılarla yansıtır. “Benim için tuhaf bir deneyimdi. Soft pornoyu anımsatan sahneler vardı. Çekimin ortasında kibar Dr. Sparrow’u canlandırırken bu filmde ne işim var diye sordum. Liliana’nın vizyonu beni çok etkiledi. Bana göre bu bir Nazi filmi değil, bir aşk öyküsü.” İnsanın karanlık doğasını, sınırsız tutkularını, çağlar boyu süren cellatla kurban arasındaki suç ortaklığını yetkinlikle işleyen Gece Bekçisi’nin Bluray’i 40 yıl sonra sinefillerin beğenisine sunuluyor. Hem büyüklere hem küçüklere “Bu Aşk Fazla Sürmez” Kültür Servisi Bu hafta 5 film vizyona girecek. “Geçmişin Sırları” onlardan biri. Neil Gordon’un aynı adlı romanından uyarlanan film, 30 yıl boyunca kimliğini gizlemeyi başaran eski bir teröristin, bir gazetecinin gerçek kimliğini ortaya çıkarmasının hikâyesini anlatıyor. Gerilim türündeki filmin yönetmen koltuğunda Robert Redford, başrollerinde ise Susan Sarandon ve Brendan Gleeson gibi usta isimler var. “Şeytan Tohumu” haftanın korku filmi. Danimarkalı yönetmen Ole Bornedal imzası taşıyan ve başrollerinde Jeffrey Dean Morgan ile Kyra Segwick’in yer aldığı “Şeytan Tohumu”nun bilindik bir konusu var: Eski çağlardan gelen ruh insanlara korku salar... Disney’in renkli animasyon filmi “Uçaklar”, “Arabalar” filmini seven çocukları cezbedecek bir tercih. Yönetmenliğini Klay Hall’in üstlen diği film Türkçe dublajlı olarak gösterime girecek. 2010 yapımı “Büyükler 2” ile Adam Sandler ve Kevin James yeniden sahnede. Komedi türündeki filmin yönetmen koltuğunda bu kez Dennis Dugan yer alıyor. Haftanın bir diğer komedi filmi “Bu Aşk Fazla Sürmez” adıyla vizyonda. “Brüno” ve “Borat” filmleriyle tanınan Dan Mazer’in yazıp yönettiği filmde Rose Byrne, Simon Baker ve Jason Flemyng gibi isimler rol alıyor.