Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 AĞUSTOS 2013 ÇARŞAMBA 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Merkez, liranın değer kaybı ve enflasyona olumsuz etkilerini sınırlandırmak için faiz artırdı TL’ye Merkez kalkanı Ekonomi Servisi Merkez Bankası faiz koridorunun üst bandını (borç verme faizi) 50 baz puan artırarak yüzde 7.25’ten yüzde 7.75’e çıkardı. Merkez, yüzde 3.5 olan koridorun alt bandına (borçlanma faizi) dokunmadı, böylece faiz bandını genişletmiş oldu. Politika faizinde de (yüzde 4.25) değişikliğe gitmeyen TCMB, küresel ekonomiye dair belirsizliklerin ve sermaye akımlarındaki oynaklığın sürmesi nedeniyle likitide politikasının korunmasının önemli olduğunu ifade etti. Karar sonrası yapılan açıklamada, “Kurul, böyle bir konjonktürde daha temkinli bir para politikası duruşunun da ABD’nin eylülde tahvil alımlarını azaltmaya başlayacağı beklentileriyle lirada değer kaybı sürerken Merkez’den buna karşı bir adım daha geldi. Geçen ay borç verme faizini 75 baz puan artıran Merkez bu ay da 50 puanlık artışa gitti. katkısıyla kredi büyüme hızının kademeli olarak makul düzeylere geleceğini değerlendirdi. Enflasyonda görünüm hedeflerle uyumlu hale gelene kadar mevcut duruş korunacak” denildi. Ekonomistler, Merkez Bankası’nın liranın değerini korumak için adım attığını düşünüyor. Garanti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, “Türk Lirası için kısmen pozitif. En azından yukarı yönlü baskıyı görece azaltacaktır” öngörüsünde bulundu. Standard Bank Ekonomisti Tim Ash, “Alınan karar, gelişen piyasalardaki para çıkışına karşı liranın değerini korumak için alındı” derken Türkiye’nin yüksek cari açığı nedeniyle finansman ihtiyacının devam ettiği ve atılan adımın yeterli olmayacağını söyledi. İş Yatırım Ekonomisti Burcu Ünüvar, “Bugünkü (dünkü) faiz artırımı sadece bir ağrı kesici. Piyasaya net bir mesaj vermekten uzak. Para politikasını kredibilitesi zayıf olduğunda, piyasalar daha kırılgan olur. Piyasa, Merkez Bankası’nın önümüzdeki dönemde test etmeye devam edecek” dedi. Öte yandan açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkânı faiz oranı yüzde 6.75 düzeyinde sabit tutuldu. Böylece normal günlerde piyasa yapıcı bankalar yüzde 6.75’ten, ek sıkılaştırmanın yapıldığı istisnai günlerde ise yüzde 7.75’ten borçlanacak. İhracatçılar yeni istihdama sıcak bakmıyor Ekonomi Servisi Türkiye İhracatçılar Meclisi’ne (TİM) göre ihracatçılar açısından 2013 yılı 2. çeyrekte girdi maliyetleri arttı, kârlılık azaldı. Girdi maliyetleri listesinin ilk sırasına ilk kez enerji yükseldi. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi’nin açıkladığı İhracatçı Eğilim Anketi’nin 2013 yılı 2. çeyrek sonuçlarına göre ihracatçı firmaların yüzde 37.7’si geçen yılın aynı dönemine göre, geçen 3 aylık dönemde üretimlerinin arttığını belirtti. Aynı dönemde ihracatlarının arttığını bildiren firmaların oranı ise yüzde 39.2 olarak Türhesaplandı. Araştırmaya kiye göre, kapasite kullanım oranının arttığını ifade İhracatçılar eden ihracatçılar geMeclisi’nin verilenelin yüzde 32.5’ni rine göre ihracatçı oluşturuyor, yüzde 36.5’i ise kapasite firmaların neredeyse kullanım oranında yarısı (yüzde 48) geçen yılın aynı dö2013 yılı 3. çeyreknemine göre herhante yeni istihdam gi bir değişiklik olmadığını belirtti. Bu veriyaratmayaler TİM’e göre, 2013’ün cak. 2. çeyreğinin ihracatçılar açısından “durağan” bir seyir izlediği görünümü belirginleştiriyor. İhracatçıların yüzde 61.5’i girdi maliyetlerinin arttığına işaret ediyor. İhracatçı firmaların yüzde 40.4’ü geçen yılın aynı dönemine oranla genel kârlılık düzeylerinin, yüzde 37.4’ü ise ihracatta kârlılık düzeylerinin azaldığını söylüyor. Ramazan ayını da kapsayan yılın 3. çeyreğindeki beklentiler incelendiğinde, ihracatçıların yüzde 47.5’i girdi maliyetlerinin artacağı yönünde beklenti içerisinde. Firmaların yüzde 48’i 3. çeyrekte yeni işçi alımı yapmayacaklarını öngörüyor. Firmalar, ihracatı artırmak için alınacak önlemler listesinde döviz kurlarındaki istikrarı yüzde 24.7 oranıyla ilk sıraya yerleştiriyor. Doların ateşi düşmedi KESK’lilere gazlı müdahale u Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu ‘İnsanca yaşam, güvenceli gelecek, eşit, özgür ve demokratik bir Türkiye’ şiarıyla 4 gündür süren yürüyüşünün son durağında polis gaz bombası ve tazyikli suyla saldırdı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Hükümet ile memurlar arasında imzalanan toplusözleşmeyi protesto etmek amacıyla İstanbul, İzmir, Diyarbakır ve Trabzon’dan Ankara’ya yürüyen KESK üyelerine polis, Celal Bayar Bulvarı üzerinde biber gazı ve tazyikli suyla müdahale etti. KESK’in eyleminde sık sık “Her yer Taksim, her yer direniş” sloganları atıldı. KESK üyeleri dün Genel Başkan Lami Özgen öncülüğünde, hükümet ile memurlar arasında imzalanan toplusözleşmeyi protesto etmek amacıyla önce AŞTİ metro istasyonu önünde toplandı. Buradan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na, Gezi Parkı Direnişi sırasında “simge haline gelen” “Çapulcu musun vay vay, eylemci misin vay vay?” ve “Sık bakalım, sık bakalım, biber gazı sık bakalım” şarkıları eşliğinde yürüyen KESK’liler, “Her yer Taksim, her yer direniş”, “Devlet güdümlü sendikaya hayır”, “Yaşasın örgütlü mücadelemiz”, “Faşizme teslim olmayacağız” şeklinde slogan attı. KESK’lilere yollardaki Ankaralılar da alkışlarla destek verdi. “Yolumuz Metin Lokumcu’nun yoludur” pankartı açan KESK’liler bakanlık önünde basın açıklaması yapmak istedi. Ancak polis, bakanlığın önünü bir süre KESK’liler kapattı. Yapılan görüşmelerin ardından polis,TOMA’ları geriye alarak açıklamaya izin verdi. Açıklamayı okuyan KESK Genel Başkanı Özgen, şunları söyledi: “Yüzde 22 refah kaybı olan emekçilerin ücretlerine yüzde 3 ile yüzde 7 aralığında artış yeterli görüldü. Yani emeğinin karşılığı, hakkı olanı gasp etti, alay edercesine emekçilere 35 kuruşu layık görüp masadan kalktı. Bu Ekonomi Servisi Merkez Bankası’nın borç verme faizini yükseltmesinin ar dından ilk tepki olarak kur ve faiz geriledi. Ancak bunun etkisi uzun sürmedi. 1.9420’ye kadar gerileyen dolar/TL ve yüzde 9.14’e kadar inen gösterge faiz kısa bir süre yeniden yükselişe geçti. Bunun üzerine Merkez, son bir buçuk ayın en büyük satışını gerçekleştirdi. 200 milyon dolarlık döviz satım ihalesi açan Merkez, en son 10 Temmuz’da 650 milyon dolarlık döviz satım ihalesi açmıştı. Merkez o tarihten bu yana günlük hep 50 milyon dolarlık döviz satış ihalesi açıyordu. Son müdahalenin ardından dolar yeniden 1.94’lü seviyelere indi. Serbest piyasada dolar 1.95 TL’den gösterge faiz de yüzde 9.45’ten günü tamamladı. ‘Gezi’nin ruhuyla buradayız’ Özgen’in açıklamasının ardından KESK’liler yarım saatlik oturma eylemi yaptı. Eylemin ardından da grup toplu olarak Bosna Hersek Caddesi’nden Kızılay’a yürümek istedi. Ancak polis caddeyi yürüyüşe kapattı. Polis burada KESK üyelerine uyarıda bulunarak dağılmalarını talep etti. Araya giren üyeler, polisle uzlaşmaya çalıştı. Ancak polis yine de izin vermedi. Bunun üzerine KESK’liler Bosna Hersek Caddesi’nin arka tarafından Kızılay’a doğru yürüyüşe geçti. Barikat kurarak yürüyüşü engellemeye çalışan polis ile KESK üyeleri arasında gerginlik yaşandı. Polis, KESK’lilere tazyikli su ve biber gazıyla müdahale etti. Olayda yaralanan iki KESK’li ambulansla hastaneye kaldırıldı. Müdahalenin ardından gruptakiler, pankartları kapatıp Güvenpark’a yürüdü. (Fotoğraf: NECATİ SAVAŞ) sayede yaklaşık 2 milyon kamu emekçisi, MemurSen aracılığıyla hükümetin ilk teklif ettiği 3+3 sefalet artışının bile altında bir zam oranı ile yaşamaya mahkum edildi. Bu ülkenin kamu hizmeti üreten emekçileri AKP’nin kölelik düzeninde şimdi iş ve ücret güvencesi olmadan çalışıyorlar.” Özgen, Gezi eylemlerine de atıfta bulunarak “Her yeri direnişe dönüştüren Gezi’nin ruhuyla fiili meşru mücadele ruhunu birleştirmek için şimdi buradayız” dedi. Kızılay’a izin yok Turkcell’de Akça dönemi T40 eylülde satışta Süreyya Ciliv Renault Trucks, artık Türkiye’de üretilmeyecek Ekonomi Servisi Otomotiv üreticisi Karsan, İsveçli Volvo AB bünyesindeki Renault Trucks ile altı yıllık üretim sözleşmesinin Kasım 2013 tarihinden itibaren sonlandırılacağını açıkladı. Açıklamayı Kamuoyunu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapan Karsan, Renault Trucks’ın 7.5 ton ve üzeri ağır kamyonlarını üretiyordu. Volvo’dan yapılan açıklamada da, Türkiye’deki montaj sözleşmesinin sona erdiği ve yeni Renault Trucks’ların Fransa’da üretileceği belirtildi. Volvo, sözleşmenin sona erdirilmesinin faaliyet kârına yaklaşık 95 milyon İsveç kronası (yaklaşık 14 milyon dolar) olumsuz etki göstereceğini açıkladı. Karsan’ın Mart 2013 tarihli faaliyet raporuna göre, şirket ilk çeyrekte Renault Trucks için 320 adet üretim gerçekleştirerek 37.6 milyon liralık satış hasılatı elde etmişti. Ekonomi Servisi Turkcell’in yeni Türk tasarımcıları ve mühendisYönetim Kurulu Başkanı Ahmet Akleri tarafından geliştirilen “Gebze” kod adlı Turkcell T40 cep telefonu ça oldu. Akça, SPK tarafından marteylül sonunda satışa sunulacak. ta Turkcell yönetimine atanmıştı. Türkiye’nin ilk yerli tasarım akıllı teTurkcell’in diğer bağımsız yönelefonu olarak tanıtılan T40, Türk kultim kurulu üyeleri de AKP’li eslanıcıların alışkanlıklarına göre geliştiki Kültür ve Turizm Bakanı Atilrilmiş ara yüzüyle dikkat çekiyor. la Koç, eski Enerji Bakanı MehCihazda kilim, lale, dantel ve nazar bonmet Hilmi Güler, Vakıf Emeklicuğu gibi Türk motiflerine ve kanun, darbulik Genel Müdürü Mehmet Boska, vapur, çay bardağını karıştırma, martı, tan ve AKP’nin ArGe’den sobağlama gibi Türk kültürüne özgü seslere yer verdiklerini anlatan Süreyya Ciliv, rumlu İzmir İl Başkan Yardımcısı şimdilik üretimi Çin’de yapılan telefonun Bekir Pakdemirli’den oluşuyor. Türkiye’de de üretimine yıl içinde başlanacaGeçen hafta atanan yeni bağımğını duyurdu. Dahili hafızası 4GB olan Turksız üyelerle birlikte toplanan yöcell T40’ın ağırlığı 135 gram. Qualcomm’un 1.2 netim kurulu, Ahmet Akça’yı yöGHz Çift Çekirdekli işlemcisine sahip cihazın netim kurulu başkanlığına getirdi. ekran büyüklüğü ise 4 inç. Turkcell’de önceki Başkan Colin J. Williams idi. Turkcell Üst Yöneticisi (CEO) Süreyya Ciliv, “Turkcell’in 29 Nisan’dan itibaren yönetim kurulu yoktu. Pazartesi itibarıyla yönetim kurulu var. Yönetimin belirlenmiş olması, Turkcell takımına çok büyük bir destek. Genel kurulun toparlanması hissedarların kararıyla olan bir şey. Gelişmeleri bekleyip göreceğiz” dedi. Turkcell’in tasarladığı ve Türkiye’de de üretilecek akıllı telefon T40’ın tanıtım toplantısında konuşan Ciliv, Turkcell’in ikinci çeyrek kârlılık rakamlarını da perşembe akşamı açıklayacaklarını söyledi. Ahmet Akça, Lojistik Hizmetleri ve Ticaret AŞ’nin kurucusu. Akça, Kasım 2011’den bu yana Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı konumunda. kartı ile gelecek aylardaki kazancını şimdiden harcamaya başladı. Anı kurtardı ama geleceğini “borca” esir etti. Peki kredi kartı borcundan dolayı insanların mağdur olmasına, evlerinin yıkılmasına, intihar etmelerine BDDK ve hükümet neden seyirci kaldı? Olması gerekenleri bugüne kadar neden yapmadı? Çünkü bu şekilde dönüyordu ekonominin çarkları. İnsanlar da benimsemişlerdi taksitli yaşamlarını,“Tamam” diyorlardı. “Eskisi gibi değilim ya, karnımı öyle ya da böyle doyurabiliyorum. Taksitle harcamamı da yapıyorum, televizyonum, ev aletlerim var, taksitle ev hatta araba bile alabilecek haldeyim. Sağlık sorunum çözüldü neredeyse... Tatilde çoluk çocuğu arabaya doldurup köye gidebiliyorum. Hafta sonları alışveriş merkezlerinde dolanıp vakit geçiriyorum. Daha ne isteyeyim...” Belli ki şimdi iş sürdürülemez boyutlara ulaştı. Yoksa hükümetin bu durumu yeni fark etmiş olması mümkün değil. Ama bu önemli bir tehlikenin de sinyallerini veriyor. Türkiye’de kendisi olsa bile adı daha resmen konmayan derin bir ekonomik krizin pençesine düşmekte olduğumuzu... Ali motosikletli kurye. Bir pizzacıda çalışıyor şu aralar. Şu aralar dedim çünkü Ali sık sık işsiz kalıyor. Çalıştığı günler çalışmadıklarına kıyasla çok daha az. Buna karşın 3 kredi kartı var. Bankalar kartları verirken belli ki gelirini falan sormamışlar. Birinin borcunu diğeri ile ödüyor. O ödemediği zaman eşi sırtlanıyor borcu. Ali taksitle alıyor alacağını... Parasız kaldığı zaman çıkarıyor kartını cüzdanından, gidiyor bir bankamatike ve hemen nakit avansını çekiyor. Faizleri ile birlikte katlanan borcu ise “eve haciz gelmesin” diye bir lokantada bulaşıkçılık işinde çalışan karısı Nazmiye sırtlanmak zorunda kalıyor çoğu zaman. İzin günlerinde temizliğe giderek. Ali örneği öyle tek tük değil. Türkiye genelinde kredi kartına yüklenenlerin, karttan nakit avans çekerek ay sonunu getirmeye çalışanların sayısı çok fazla. Sadece asgari ödeme yapıp borcu faizlendirdikleri için, ödemeleri gereken tutar da sürekli olarak arttı. Bu durum hem bundan kazanç sağlayan bankaların işine geldi hem de ekonomiyi canlı tutmak istediği için taksitle alışverişleri özendiren, orta hatta dar gelirlilerin kredi Kurye Ali’nin 3 Kredi Kartına Ne Olacak? ile ev, araba sahibi olmalarını teşvik eden iktidarın. Bu yüzden ekonomide çalan tehlike çanlarını görmezlikten geldi AKP. Hatta kredi borcunu ödeyemeyenlere yönelik “POS Tefeci” diye tanımlanan bir sektörün doğmasına bile göz yumuldu. SMS, sosyal paylaşım siteleri veya internet ortamında; “Kredi kartı borcunuzu 12 eşit taksit ile 3 ay erteleme kampanyasını kaçırmayın. Tel:...” şeklindeki duyurulara koştu çaresiz kalan insanlar... Ta ki özellikle son üç ayda kredi kartından nakit çekime yüklenerek, “bir karttan çek diğerine yatır” yolunu izleyen tüketici borcunu döndürmekte tıkanma noktasına gelinceye kadar. TBB verileri haziran ayında, bir önceki aya göre, finans kurumlarına ferdi kredi ve kredi kartları borcunu ödemeyenlerin toplam sayısının bir önceki aya göre yüzde 19.9 artış gösterdiğini ortaya koyuyor. Bu ciddi bir artış. Neyse sonunda BDDK harekete geçebildi. Kredi Kartı Mevzuatı’nda yapılacak değişikliğe göre geliri 1000 TL ve altındakiler için kredi kartı limiti 1000 TL ile sınırlandırılacak. Limiti 1000 TL üzerinde olanların gelirini belgelendirmesi gerekecek. Bu kişilerin gelirlerinin sürekliliği kontrol edilecek. Tabii asgari ödeme limiti de artırıldı. Bu durum 4.5 milyon insanı yakından ilgilendiriyor. Türkiye’de toplam kredi kartı sayısı 56.5 milyonu buluyor ve bu kart sahiplerinin yaklaşık yüzde 8’inin aylık geliri 1000 TL’nin altında kalıyor. Gecikmiş bir karar. Aslında AKP iktidarı ile eşzamanlı olarak patladı kredi kartı kullanımı. Denize düşen yılana, paraya sıkışan bankaya ve kredi kartına sarıldı. Cebinde parası olmayan, ay sonunu getiremeyen vatandaş, kredi Pegasus kârını yüzde 50 artırdı Ekonomi Servisi Pegasus Hava Taşımacılığı’nın ikinci çeyrek konsolide net kârı yolcu sayısı ve doluluk oranındaki artışla yaklaşık yüzde 50 artışla 53.3 milyon lira oldu. Pegasus’un Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yer alan Haziran 2013 trafik verilerine göre 2012’nin ilk 6 ayında 6.16 milyon olan iç ve dış hat toplam misafir sayısı, bu yılın aynı döneminde yüzde 22.6 artışla 7.55 milyona ulaşarak iç hatlarda pazarın 1.3, dış hatlarda pazarın 1.8 katı büyüdü. İlk 6 ayda yurtiçi ve yurtdışında 15 yeni hat açan Pegasus, destinasyon ve frekanslarda yaşanan artışla beraber doluluk oranını yüzde 77’den yüzde 79.3’e çıkardı. Şirketin konma başına misafir sayısı iç hatlarda 148’den 153’e, dış hatlarda ise 134’ten 139’a yükseldi. Pegasus’un yılın aynı döneminde yan gelirleri ise yüzde 15 artarak, yolcu başına 16.5 TL’den 19 TL’ye ulaştı.