Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4 TEMMUZ 2013 PERŞEMBE 10 Piyasaya çifte darbe Küresel piyasalarda artan satış baskısı ve tahminlerin üzerinde gelen enflasyon verisinin etkisiyle dolar 1.95 TL’yi aşarken faiz 7.56’yı gördü, borsada kayıplar yüzde 4’ü aştı Ekonomi Servisi ABD’de açıklanan verilerin ABD Merkez Bankası’nın (Fed) izlediği gevşek para politikasının sayılı günlerinin kaldığı yönündeki endişeleri artırmasıyla küresel piyasalar tepetaklak olurken Borsa İstanbul (BIST) tahminlerin üzerinde açıklanan enflasyon rakamlarıyla kayıplarını hızlandırdı. BIST yüzde 4’ün üzerinde düşüşle 73 bin 295 puana kadar geriledi. Bankacılık endeksi ise yüzde 4.75’e kadar düştü. Borsa günü yüzde 3.56 düşüşle 73 bin 719 puandan tamamladı. Ata Portföy Fon Yönetim Direktörü Cem Tözge, “Doların tüm dünyada değer kazanması zaten negatif bir gün olacağını gösteriyordu ki, bunun üzerinde enflasyonun negatif bir sürpriz yapması bankalar ve faizler üzerinde negatif bir etki yarattı, endeksi 75 binin altına çekti. Bu önemli bir seviyeydi ama enflasyonla birlikte kırıldığını gördük. Burada kritik olan ABD faizle EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TÜİK ilkyarıda TÜFE’nin yüzde 4 arttığını açıklayınca temmuz zammı belli oldu 11 u Fed’in izlediği gevşek para politikasının sayılı günlerinin kaldığı yönündeki endişelere Mısır’daki siyasi gerilim ve Çin’in büyümesine dair olumsuz işaretler de eklenince dünya piyasaları sarsıldı. Türkiye piyasaları, yüksek enflasyon rakamları nedeniyle ağır darbe aldı. ri ve Fed’in uygulayacağı para politikası. Bu da cuma günkü istihdam verisi öncesinde ADP özel istihdam verisinin önemini artırıyor” dedi. Asya ve Avrupa borsaları Fed etkisiyle sert düşerken Portekiz’de yaşanan siyasi kriz ve Yunanistan’a yönelik belirsizliklerin yeniden ön plana çıkması da piyasadaki olumsuz havada etkili oldu. Çin’de haziranda 53.9’a gerilediği açıklanan hizmetler PMI verisi ve Mısır’da süren kargaşa da satışları hızlandırdı. Mısır merkez bankası, silahlı kuvvetlerin siyasi bir uzlaşma için dün akşam 17.00’ye kadar tanıdığı süre dolmadan önce tüm banka şubelerinin kapanmasını istedi ve dün yapacağı döviz ihalesinin saatini erkene aldı. Avrupa borsaları yüzde 2’ye yakın gerilerken Portekiz’de düşüş yüzde 6’yı buldu. Gelişmeler nedeniyle kur ve faiz sert yükseldi. Önceki akşam 1.9278 seviyesinde olan dolar/TL, 1.95’in üzerine çıktı. Sepet bazında TL ise 2.2364’e kadar yükseldi. Merkez Bankası (TCMB) gün içi döviz satım ihalesinde 250 milyon dolar sattı. İhaleye 439 milyon dolar teklif gelirken ortalama fiyat 1.9470 lira oldu. Serbest piyasada dolar 1.9480 TL’den kapandı. Gösterge faiz ise yüzde 7.56’ya çıktı. 10 yıllık faiz yüzde 8.66’ya kadar yükseldi. Kurda yaşanan yükselişte ayrıca TCMB’nin günlük döviz satım ihalelerinde en düşük tutarı düşürmesi de etkili oldu. Birçok farklı alanı içinde barındıran projeyi 2 milyar dolarlık bir yatırımla Mesa, Artaş, Öztaş ve KanturAkdaş ortak girişim grubu gerçekleştirecek. Dolar fırladı Bir hafta içinde Ekonomi Serleyman Çetinsau Türkiye’nin en visi Türkiye’nin ya, Kantur& Akdaş büyük gayrimenkul şimdiye kadar giYönetim Kurulu rişilen en büyük geliştirme projesi sayılan Başkanı Ali Kangayrimenkul geliştur, Tema İSTAN“Tema İstanbul”, ön tirme projesi sayıBUL Genel Müdülan Tema İSTAN satışa başladıktan sonra rü Mesut Arslan, bir hafta içinde bin BUL, ön satışlara konutların tasarımbaşladıktan sonra konut sattı. Toplam iki cısı Mimari Grup bir hafta içinde bin milyar dolarlık yatırımla 2DG’den Murat konut sattı. MeKader, park tasagerçekleştirilecek sa, Artaş, Öztaş rımcısı Hollandalı ve KanturAkJoravision ve tüm projede konut daş ortak girişim projenin master alanlarının dışında grubu tarafından planını hazırlayan İstanbul’un Av temalı bir eğlence parkı, Amerikalı mimaticari alan, oteller ve rupa yakasında, ri grup Gensler’in Halkalı tarafında residence bölgesi de yer katılımıyla dün taAtakent bölgesinnıtılan projede, bialıyor. de 1.5 milyon mettimine kadar 4 bin rekare alan üzerinkişi çalışacak. Kode 2 milyar dolar yatırımla ge nut bölgesinde yaklaşık 1112 liştirilen Tema İSTANBUL, bir bin kişi yaşayacak. Park ve diçok farklı fonksiyonu içerisin ğer tesislerle birlikte bölgede çade barındırıyor. Projede 3 bin lışan ve oturanların sayısı 16 bi614 konutla birlikte planlanan ni bulacak. 3 katla 30 kat arasınen büyük temalı eğlence parkı, da değişen yükseklikteki binaticari alan, oteller ve residence larda yer alacak konutlara 600 milyon dolarlık yatırım yapılabölgesi yer alıyor. Mesa Yönetim Kurulu Baş cak. Daireler 24 ay içinde teskanı Erhan Boysanoğlu, Ar lim edilecek. Ortalama metretaş Yönetim Kurulu Başkanı Sü kare fiyatı 3 bin 400 lira olacak bin konut sattılar Ekonomi Servisi Devlet memurları, sözleşmeliler ve memur emeklileri, ocakhaziran dönemi için yüzde 1 oranında enflasyon farkı alacak. Böylece temmuz ayında yapılması gereken yüzde 3’lük zamma bir puan daha eklenerek zam oranı yüzde 4’e çıkarılacak. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün haziran ayında günlük alışverişimizde kullandığımız fiyatlardaki artışı gösteren Tüketici Fiyatları Endeksi’nin (TÜFE) bir önceki aya göre yüzde 0.76, toptan fiyatlardaki artışı gösteren Üretici Fiyatları Endeksi’nin (ÜFE) yüzde 1.46 oranında arttığını Ek zam yüzde 1 u TÜİK haziran ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0.76 arttığını açıkladı. Böylece ilk 6 aydaki tüketici fiyatları artışı yüzde 4’ü buldu. Yılbaşında yüzde 3 zam alan memur, memur emeklisi ve sözleşmelilere yüzde 3’lük temmuz zammıyla birlikte 1 puanlık enflasyon farkı da verilecek. açıkladı. Her iki endeksteki son bir aylık artış oranı da beklenenden yüksek çıktı. Daha önce Reuters’in piyasada yaptığı anketlere göre fiyatların TÜFE’de yüzde 0.16, ÜFE’de yüzde 0.41 artması bekleniyordu. Fiyatlardaki artış oranının beklenenden yüksek çıkması yıllık enflasyonu haziran ayı itibarıyla TÜFE’de yüzde 8.30’a, ÜFE’de yüzde 5.23’e taşıdı. TÜFE’deki 6 aylık artış oranı da yüzde 4’ü buldu. Bu yüzde 4’lük artış oranı, yılbaşında yapılan yüzde 3’lük zam oranını aşınca, yasa gereği olarak aylık zamlara 1 puan daha eklenmesi gereği doğdu. Memurlara 2013 yılı için yılbaşında yüzde 3, temmuz başında ayrıca yüzde 3 oranında maaş artışı yapılmış, enflasyonun bu oranı aşması halinde bu farkın maaşlara yansıtılması kararlaştırılmıştı. Yapılacak yüzde 1’lik enflasyon farkı zammının devlet bütçesine maliyeti ise 1 milyar liranın biraz üzerinde olacak. TÜİK’in açıkladığı son veriler, günlük tüketim malları fiyatlarının dar gelirlilerin bütçesine yeni yükler getirmeye devam ettiğini de gösteriyor. Ana harcama grupları itibarıyla 2013 yılı haziran ayında aylık en yüksek artış yüzde 1.99 ile eğitim grubunda gerçekleşti. Gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1.82, ulaştırmada yüzde 1.49, eğlence ve kültürde yüzde 1.45, lokanta ve otellerde yüzde 0.62 artış görüldü. B Nasdaq’la dev ortaklık orsa İstanbul (BIST) ve ABD’li borsa işletmecisi Nasdaq OMX stratejik ortaklık anlaşması imzaladı. Anlaşma kapsamında BIST, enerji kontratları dahil tüm varlık sınıfları için Nasdaq OMX’in teknolojilerini kullanacak. Ayrıca, iki şirket faaliyet gösterdikleri bölgede aktif olarak işbirliği yapacak. Stratejik ortaklık ve bölgesel işbirliklerinin ardından 2015 sonundan itibaren BIST’ın halka arza hazır hale getirilmesi planlanıyor. Bankalarda ücreti BDDK belirleyecek Ekonomi Servisi TBMM Sanayi ve Ticaret Komisyonu’nda görüşülen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu Tasarısı’nda, bankaların ürün ve hizmetlerde faiz dışında alacakları ücret, komisyon ve masrafları tüketici lehine koruyacak şekilde belirleme yetkisini BDDK’ya veren madde kabul edildi. Tasarı ayıplı mal, taksitli satışlar, tüketicilerden alınan ücretlerin sınırlandırılması gibi konuları içeriyor. Sabancı: Demokrasinin derinleşmesi için çalışıyoruz Ekonomi Servisi Sabancı Vakfı, 2013’te Toplumsal Gelişme Hibe Programı (TGHP) kapsamında hibe vereceği yeni projelerini açıkladı. Bugüne kadar 28 projeye destek veren vakıf, bu yıl kadın, genç ve engellilere yönelik 9 projeyi daha programa dahil etti. Vakfın, bugüne kadar Toplumsal Gelişme Hibe Programı kapsamında verdiği toplam hibe tutarı bu yılla birlikte 7 milyon TL’yi aştı. Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı ; “Vakfımızın temel amacı toplumsal gelişmeyi destekle İçki ve sigaraya yine zam gözüktü Ekonomi Servisi Tütün mamulleri ve alkollü içkilerde uygulanan maktu Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) tutarları, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından dün açıklanan üretici fiyat endeksine (ÜFE) paralel olarak dün itibarıyla geçerli olmak üzere yüzde 2.46 oranında artırıldı. Konuya dair yeni vergi oranları Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde yayımlandı. Geçen yıl kabul edilen yatırım ve tasarrufların teşvikini öngören yasadaki düzenlemeye göre, alkollü içecekler ve sigaradaki maktu vergi, her yıl ocak ve temmuz aylarında ÜFE’deki değişime bağlı olarak otomatik olarak güncelleniyor. Bu sistem 1 Ocak 2013’ten itibaren yürürlüğe girdi. Müşterilerin gözdeleri Ekonomi Servisi Türkiye Kalite Derneği (KalDer) ve uluslararası araştırma kuruluşu KA Araştırma tarafından 81 ilde 6 bin 94 tüketiciyle bilgisayar destekli telefon anketi yoluyla yapılan Türkiye Müşteri Memnuniyeti Endeksi’nin (TMME) 30. ölçüm sonuçlarına göre, Aygaz , BP Gaz , Mogaz&Lipetgaz, iPhone, Turkcell Hazır Kart, Domino’s Pizza ve Maximum Card, müşteri memnuniyetinde söktörlerinde lider markalar arasında yer aldı. Gelişmiş ve gelişmekte olan Türkiye dahil 20’yi aşkın ülkede, ülke çapın u Sabancı Vakfı’nın bu yıl kadın, genç ve engellileri hedefleyen 9 yeni projeyi destekleyeceğini açıklayan Güler Sabancı, “STK’lerin çalışmalarının temelinde katılımcılığın yaygınlaşması, eşitliğin sağlanması ve demokrasinin derinleşmesi var” dedi. mek. Toplumsal gelişmenin en önemli göstergesi ise; her kesimin temel haklarını koruyan, eşitlikler sunan, katılımcı ve demokratik bir toplum yapısı. Bu yapının, toplumun tüm katmanlarına yayılmasında sivil toplum kuruluşları önemli bir rol oynuyor” dedi. Sabancı Vakfı olarak katılımcı ve eşit bir toplumun bağımsız aktörleri olan sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarını önemsediklerini belirten Sabancı, açıklamalarına şöyle devam etti: “Sivil top u Türkiye Müşteri Memnuniyeti Endeksi sonuçlarına göre Aygaz, BP Gaz, Mogaz&Lipetgaz, iPhone, Hazırkart, Domino’s Pizza ve Maximum Card müşteri memnuniyetinde sektörlerinin lider markaları oldular da ve her 3 ayda bir yapılan bu çalışmada cep telefonundan gıdaya, otomobilden sigortacılığa kadar, onlarca değişik sektörde müşterilerin memnuniyet derecesi inceleniyor. Açıklanan sonuçlara göre 2013’ün 1. çeyreğinde LPG distribütörleri, cep telefonları, GSM hizmetleri, hızlı servis restoranları ve banka kredi kartları sektörlerini kapsayan araştırma sonuçlarına göre Aygaz, BP Gaz, Mogaz&Lipetgaz, iPhone, Turkcell Hazır Kart, Domino’s Pizza ve Maximum Card, müşteri memnuniyetinde lider markalar arasında yer aldı. Araştırmanın bazı bulguları özetle şöyle: l Mobil iletişim pazarının yüzde 62’sini oluşturan ön ödemeli hatların müşterileri, faturalı hatlara göre daha memnun. l Cep telefonları sektörünün müşteri memnuniyetinde 4 puanlık gerile me var. Ama Türkiye’deki cep telefonu kullanıcılarının kendi GSM operatörlerinden memnuniyeti, ABD’dekilere göre daha yüksek. l Çalışan kadınlar arttıkça evlere paket servisi talebi de artıyor. Buna karşılık hızlı servis restoranları pazarının müşteri memnuniyeti endeksinde 1.4 puanlık düşüş var. ABD’de pizza ısmarlayanlar Türkiye’dekilerden daha memnun. Domino’s Pizza sektörün lideri. l Kredi kartı kullananların sayısı bir yılda yüzde 6.8 artarken müşteri memnuniyeti de yükselmiş. Hayalle gerçek arası Tema İSTANBUL’da aynı zamanda 400 milyon dolar yatırımla planlanan Tema World adlı eğlence parkı da bulunuyor. Birbirinden farklı temalarıyla Tema World, yıllık 3 milyon ziyaretçi hedefliyor. lum kuruluşlarının, toplumun her kesimini kucaklayan nitelikte çok geniş bir iş yelpazesi var. Kimi gençlerin toplumsal hayata katılımı için, kimi engellilerle ilgili bir konunun politikalara dahil edilmesi için, kimi ise kadınların iş hayatına katılabilmeleri için çalışıyor. Tüm bu çalışmaların temelinde, toplumsal gelişme var. Katılımcılığın yaygınlaşması, eşitliğin sağlanması ve demokrasinin derinleşmesi var.” Toplumsal Gelişme Hibe Programı’nda, özellikle kadın, genç ve engelli alanlarına odaklandıklarını vurgulayan Güler Sabancı “Kadınlar, gençler, engelliler bu toplumun gücüdür. Bu gücü, sivil toplum kuruluşları aracılığıyla desteklemek ve böylece nüfusumuzun çoğunluğunu oluşturan bu kesimlerin, toplumsal hayata katılımını sağlamak en temel amacımız.” diye konuştu. Digiturk’e T. Telekom, Doğan ve Doğuş Grubu talip u TMSF’nin el koyduğu Digiturk’le Türk Telekom, Doğan Holding ve Doğuş Grubu’nun ilgilendiği, şirketin tamamının 1 milyar dolara kadar bir fiyatla satılabileceği konuşuluyor. Ekonomi Servisi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) el koyduğu Digiturk’ü satın almak için üç şirketin talip olduğu açıklandı. Reuters’in haberine göre; Digiturk ile Türk Telekom, Doğan Holding ve Doğuş Grubu potansiyel alıcı olarak ilgileniyor. Konu hakkında bilgi sahibi kaynaklar şirketin tamamının 1 milyar dolara kadar bir fiyatla satılabileceğini ifade ediyor. Digiturk’te Providence Equity Partners’ın yüzde 47 payı bulunuyor. Çoğunluk hissesi Çukurova Holding’de bulunan Digiturk ile NewsCorp ve Liberty Global’in de ilgilenebileceği belirtiliyor. TMSF, aralarında Digiturk’ün de bulunduğu Çukurova’ya ait onlarca şirkete el koymuştu. Reuters’a konuşan bir kaynak, “En çok ilgilenen alıcı internet, telefon ve ücretli televizyondan oluşan üçlü bir hizmet vermek isteyen Türk Telekom” dedi. TMSF’den bir yetkili de, Digiturk’ü daha yüksek bir fiyattan satabileceğini belirten Çukurova Holding’e satış için süre tanındığını söyledi. Yetkili, Çukurova Holding’in şirketteki payını üçüncü bir şirkete veya Providence’a satabileceğini belirtti. Dünya yüreği ağzında dün Mısır’daki gelişmelerin sonuçlarını bekliyordu... Bu yazı yazılırken çıkabilecek çatışmaların, akacak kanın yeni boyutları, Mursi’nin iktidarı, askerin el koyması sonuçlarının hiçbiri belirgin değildi... Birbirinden beter, birbirinden yaşamsal kaçınılmaz sonuçlar üzerinde yazılan karabasan senaryolar ancak geçerliydi... Net olan tek gerçek, altı çizilecek tek sonuç; bütün dünyada Arap Baharı’nın yaşandığı ülkeler odak, İslam dünyasının tümü için geçerli olmak üzere, Mısır gelişmelerinden sonra kaçınılmaz boyutlarda katlanacak sonuçları ile, siyasal İslamcıların sivil, demokratik iktidar deneme sınavlarında çok kısa zaman dilimleri içinde, halkın oy çoğunluğunu almayı başarmış olarak, iktidarda sivil diktatoryal icraatları ile, çok çarpıcı iktidarda demokrasi sınavlarından sınıfta çakmalarıydı... Siyasal İslamcı örgütlenmelerin, liberal demokrasi, emperyal odaklar desteğinde, ılımlılaştırılmaları, gerçeği olamasa da sandık demokrasisi uygulamaları içinde iktidarlara yerleşmeleri proje leri kapsamında, “Arap Baharı rüzgârları” esintilerinde, iktidar olmaları projelerinde umut bağlanan demokrasiye geçiş projelerinin her biri, birbirinden çarpıcı, olumsuz sonuçları ile iktidarda sivil diktatörleşme eğilimleri, icraatları olarak insanlığın karşısına çıkınca... Ülkelerinin halkları, insan hakları, sistem adına diktatoryal sivil ya da askeri iktidarlar kadar olumsuz sonuçlar, sorunlar ürettiler... İran devrimi, Afganistan Taliban desteği, hep sistemin yandaşı olmuş Pakistan uygulamalarında, askeri darbeler, sivil diktatoryal ittifaklarında geçmişte yaşanan acı deneyimlerde, liberal demokrasi, emperyal güç odakları adına radikal siyasal İslami akımlarla yapılan çıkar ittifaklarının sorgulanması söz konusu idi... İki kutuplu dünyanın koşullarındaki çıkar ittifaklarından farklı olarak, tek kutuplu dünya düzeninde daha ilkeli arayışlar, radikal siyasal İslamcı ittifak odaklarının ılımlılaştırılmaları, demokratik düzen içinde var, iktidar olmaları arayışları, projeleri gündeme girmişti... HHH İslam dünyasında yeni düzen arayışları, Arap Baharı’ndan demokratik düzene geçiş düşleri... Liberal demokrasiye doğru evrimleşecek siyasi İslami akımlar örgütlenmeleri üzerinden olacaktı... Sistemin, ideolojik sorunların gündemde olmadığı bir süreçte, piyasalar düzeninde, insan, paylaşım eksenli kaygılar da aşağı çekilmiş olarak işleyişinde, liberal demokrasi için sihirli sözcükler “bireyin özgürleştirilmesi” de olunca, evrensel demokrasinin olmazsa olmaz pek Siyasal İslamcılar Demokrasiden Çaktı... çok ilkesinden ödünler verilmesi, ırkçılık, din eksenli örgütlenmeler öne çıkarılarak boşlukların doldurulması kolaycı bir refleks olarak gelişti... Mısır gelişmelerinin düne ilişkin değerlendirilmelerinde, Mursi iktidarının çoğunluk oyuna karşın bir yıl içinde böylesi ağır bir çıkmaza düşmesinde, iktidarda ılımlı İslami projelerin gerçekleştirilememesi, dayandığı radikal kökenli Sünni siyasal İslami hareketin iktidarda dini radikalizmi artırmasının belirleyici olduğu değerlendirmesi yapılıyor. Başka dinler, mezheplerden Mısırlılara yaşam hakkı tanınmaması, tüm kurumlaşmalar, iktidar paylaşımlarında haksız, hukuksuz kayırmalar... Tek mezhep adına yaratılan cepheleşme, ağır haksızlıklar karşısında çoğunluğun isyanı... Kaçınılmaz sonuçlar olarak açıklanıyor... Benzer travmaları yaşayan Libya, Tunus’un, daha önce iç savaşın bataklığına çakılıp kalmış Irak, Suriye’ye eklemlenecekleri, Mısır’ın bölgenin büyüklük, geçmişi ile de diğerlerini sürükleyen ülke olacağına kaçınılmaz sonuçlar olarak bakılıyor... Cumhuriyet kazanımları, geçmiş demokrasi deneyimleri ile ayrıcalıklı tek ülke konumunda Türkiye’nin ise öncelikle iktidarlarının ilişkileri, yaklaşımları bağlantılı Mısır’dan çok fazla etkilenmesinin kaçınılmaz olduğunun altı çiziliyor... İslam dünyasının farklı ırklar, mezhepler çatışmalarına, bataklığına çekilen ülkelerinin, demokrasiye geçiş arayışlarından sonra, iktidardaki diktatörlerini devirmeyi başarmış olarak, sandıktan yeni çatışmalara gebe iktidarlar üretmeleri sorgulandığında ise... Radikal siyasal İslami kökenli eylemde güçlü mezhepler örgütlenmelerinden çıkmış iktidarları icraatlarında hukuk devleti düzeni, demokrasi kaygılarının belirleyici olamaması olarak açıklanıyor. İktidarda kadrolaştıkça, iktidarı ele geçirmiş radikal siyasal İslami değerlere göre yönetimde fren tutmayan uygulamalar katlandıkça, liberal demokrasiye doğru yol alması beklenen sivil iktidar, geçmiş diktatörlükleri mumla aratacak diktatoryal güç odağına dönüşüyor... Türkiye’nin, Cumhuriyet kazanımları, Atatürk devrimleri, laiklik, eksikli olsa da anayasal, hukuk devleti düzeni ile, ayrıcalıklı konumda tek ülke olarak, İslam dünyasının kaderini paylaşmama noktasında olma şansını koruduğu gerçeğinin altını çizerken... İktidarlarının, demokrasiden yola çıkılmış olunsa da, siyasal, kültürel ölçeklerde siyasal İslamcı, cepheleştirici, ayrımcı, mezhepçi siyaset, örgütlenme, iktidar olma yöntemlerini... tehdit olarak yok sayabilir miyiz?