Katalog

SAYFA CUMHURİYET 24 MAYIS 2013 CUMA 14 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr AKP, yasağı daha da genişletti. Büfe ve marketlerden 22.00 06.00 saatleri arasında alkol alınamayacak Alkol satışına saat tarifesi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Alkol satışına ve tüketimine ilişkin geniş sınırlamalar getirilen alkol yasasının TBMM görüşmelerinde yasaklar daha da genişletildi. Buna göre turizm bölgeleri dahil olmak üzere büfe ve marketlerde akşam 22.00 ile sabah 06.00 saatleri arasında alkollü içki satılamayacak. Ayrıca dizi, sinema filmi ve müzik kliplerinde alkollü içki tanıtımı ve reklamı yapılamayacak. Alkol yasası olarak bilinen ve alkol reklamını tamamen yasaklayan, satışı ve tüketimini ise sınırlayan torba yasa önerisinin TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmelerinde yeni yasaklar getirildi. AKP grubunun son dakika önergeleri ile yapılan değişikliklere göre, “Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkileri özendirici görüntülere yer verilmesi” yasak İçki sorusu yasak! ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TBMM Genel Kurulu’nda görüşmelerine başlanan, AKP’nin alkollü içecek tüketimi ve reklamlarına önemli yasaklar getiren yasa önerisinin yankıları sürerken TBMM Başkanlığı da “alkol”lü soru önergesini geri çevirdi. TBMM Başkanı Cemil Çiçek, CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’nın, “Ayran milli içkimiz” diyen Başbakan Tayyip Erdoğan’a yönelttiği “Ayranı milli içki olarak görmek rakıyı da milli içki ola rak tanımlamanıza engel midir? Ülkemizin milli yemeği, milli giysisi, milli meyvesi, milli sebzesi, milli unlu mamulü, milli bakliyatı, milli madeni var mıdır” sorularını içeren soru önergesini “istişare amaçlı soru içerdiği” gerekçesiyle iade etti. Öte yandan 2011’de Mey İçki’yi satın alan Diageo, yaptığı açıklamada, sektör ve toplum için en iyi sonucu elde edebilmek üzere hükümetle birlikte çalışmaya inancını koruduğunu belirtti. Yine Kredi Notu Üzerine Hemen her alanda tekelleşme olur da, kredi değerleme alanında olmaz mı? Doğal olarak oluyor. Nitekim bu piyasaya da Moody’s, Standard or Poors ve Fitch egemen. Moody’s’in ObamaRTE Washington görüşmeleri sırasında Türkiye’nin kredi notunu yükseltmesi, yine övünme, övgü ile birlikte farklı görüşlere de yol açtı. Bir kredi değerleme kurumu (KDK) niçin bir ülkenin, şirketin, bankanın notunu değiştirir? Bunun anlaşılabilir haklı bir gerekçesi olmalıdır. Notun yükseltilmesi için, ya ülke ekonomisinin geçmiş performansı (başarımı) iyidir ve bu performansın en azından yakın bir gelecekte de sürmesi beklenir veya ekonominin geleceğinin parlaklığına ilişkin belirtiler, göstergeler, olumlu izler oluşmuştur. Türkiye’nin 2012 yılı ve geçmiş 10 yıllık ekonomik performansına bakalım. Geçen yıl Türkiye ekonomisi yüzde 2.2 büyümüştür. IMF verilerine göre büyüme hızı açısından Türkiye’nin sıralamadaki yeri 187 ülke arasında 111’inciliktir. 2012 yılında imalat sanayii ancak yüzde 1.9 düzeyinde büyümüştür. GSYH, harcamalar açısından incelendiğinde, 2012 yılında Türkiye’de gayri safi sabit sermaye yatırımlarının bir önceki yıla göre reel olarak yüzde 2.5 düzeyinde azaldığı görülür. Bu gerileyiş özel kesim yatırımlarında daha belirgindir. Özel kesim yatırımları yüzde 4.5, makineteçhizat yatırımları ise yüzde 6.6 oranında azalmıştır. Gerçi 2012 yılında Türkiye’nin dış ticaret ve cari işlemler açıkları daralmış, sırasıyla 84.0 ve 48.8 milyar USD’ye gerilemiştir. Ancak bu gerilemeye karşın Dış Ticaret Açığı/ GSYH (Gaysisafi Yurtiçi Hasıla) oranı yüzde 10.5, Cari Açık/GSYH oranı da yüzde 6.0 düzeyindedir. Bu oranlar, dünya ortalamasının çok üstündedir. İşsizlik oranı da yüzde 10.0 olarak dünya genelinden yüksektir. Enflasyon bir önceki yıla göre yavaşlayarak TÜFE’ye göre yüzde 6.16’ya gerilemiş olmakla beraber, yine de hedeflenen yüzde 5.2’nin üstünde olduğu gibi, gelişmiş ekonomilere göre de aşırıdır. 2012 yılında ekonominin genel görünümünün böyle olmasının yanı sıra, Türkiye’nin 20022012 dönemi ekonomik performansı da gelişmekte olan ülkelerde yükselen piyasa ekonomileri ile karşılaştırıldığında, büyüme hızının yüzde 5.0 olarak genel ortalamanın altında kaldığı, buna karşı enflasyon ve işsizlik oranlarının daha yüksek olduğu görülür. Türkiye cari işlemler açığı en yüksek ülkeler grubunda yer almaktadır. Türkiye’nin GSYH ölçüsüne göre dünyanın 17’nci büyük ekonomisi olması ile övünürüz. Ancak sıralamada bu yeri sağlayan, göreli olarak nüfus fazlalığımızdır. Yoksa kişi başına gelir düzeyi açısından yetmişincilik sıralarında, insani gelişmişlik endeksi sıralamasında da doksanıncılık dolayında yer alıyoruz. 2013 yılı beklentilerine, tahminlerine bakıldığında da, başarım olasılığı, daha parlak görülmüyor. Hedefler büyüme hızı yüzde 4.0, dış ticaret açığı 85.0 milyar USD, cari açık 60.7 milyar USD, bütçe açığı 33.9 milyar TL, enflasyon (yıl sonu TÜFE) yüzde 5.3, işsizlik oranı yüzde 8.9... Resmi hedefler, IMF tahminlerine göre dahi iyimser. IMF, 2013 yılı için büyüme hızını yüzde 3.2, enflasyonu yüzde 7.1, işsizlik oranını yüzde 10.5 olarak öngörüyor. Yılın ilk dört aylık gelişmelerine bakıldığında, büyüme hızının hedefin altında kalacağı, işsizlik oranının hedefin üstünde olacağı görülmektedir. İhracat artışının yüzde 5.0 düzeyinde kalacağı, dış ticaret açığı ve cari işlemler açıklarının geçen yılki düzeylerini ancak koruyabilecekleri, bütçe açığında hedefin tutturulabileceği tahmin edilmektedir. Enflasyona gelince, Nisan/2013 sonu itibarıyla TÜFE’de yıllık artış yüzde 6.13, yıllık ortalama artış yüzde 7.66’dır. Geçen yıl enflasyon, baz etkisiyle, oran hesaplanmasının özelliğiyle yılın son çeyreğinde kırılmıştı. Bu yıl ise baz etkisi, aksi yönde hızı artırıcı yönde olacaktır. Yıl sonunda enflasyon konusunda IMF tahmini yüzde 7.1 bile iyimser kalabilir. Ekonominin geçmiş performansı, en azından yakın geleceğine ilişkin beklentiler, özetlenmeye çalışıldığı şekilde iken, tam Washington pazarlık görüşmeleri sırasında kredi notunun yükseltildiği açıklanıyor. Bundan önceki not yükseltmesi de Obama’nın İsrail ziyareti sırasında gerçekleşmiştir. Bu notlara nasıl güvenebilirsiniz? Kapitalist düzenin, kandırmaya, algılandırma, yönlendirmeye yönelik kurumları arasında ne yazık ki KDK’ler de yer alıyor. Olayları açıklayamayan, öngörüleri gerçekleşmeyen, önerileri sorunlara çözüm getirmeyen, etik değerlerden uzak kurumlar bunlar. Ayartılarına kapılmayalım. lanacak. Teklifin yasalaşması durumunda sigara görüntüsünün buzlanması veya çiçekle kapatılması gibi alkol şişeleri de sansürlenecek. Teklife yine son dakika AKP önergesi ile “Alkollü içkilerin 22.00 ila 06.00 arasında perakende olarak satılması” yasaklandı. Yani turizm bölgeleri de dahil olmak üzere akşam 10 ile sabah 6 sa atleri arasında büfelerde ve marketlerde alkollü içki satılamayacak. “Alkollü ürünlerin telefon, televizyon veya internet ortamında nihai tüketicilere satılamaz ve posta ile satış yöntemi kullanılarak gönderilemez” hükmü ise “Bu ürünler basın ve yayın yoluyla tüketicilere satılamaz ve posta ile satış yöntemi kullanılarak gön ‘Basın yoluyla satılamaz’ Turizm bölgeleri de dahil derilemez” şeklinde değiştirildi. Plan ve Bütçe Komisyonu’nda “alkollü içkiler, işletme dışından görülecek şekilde perakende olarak satışa arz edilemez” hükmü “vitrinde teşhir edilmek suretiyle dışarıdan görülecek şekilde satışa arz edilemez” şeklinde değiştirilmişti. Ancak TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen maddede vitrin istisnasından tekrar vazgeçilerek işletmelere camlarını buzlama veya boyama zorunluluğu korundu. RAKIA SeRbeSt bölgeSi Metrekaresi yıllık 6 liraya sanayi arazisi Ekonomi Servisi Birleşik Arap Emirlikleri’nden (BAE) biri olan Ras Al Khamiah’da (RAK) kurulu RAKIA Serbest Bölgesi’nin tanıtımı İstanbul’da yapıldı. Özellikle endüstriyel üretim tesislerinin kurulu olduğu bölgeyle ilgili bilgi veren RAK Yatırım Otoritesi Genel Müdürü P. Michael Schuster, çevre ülkelere ve Uzakdoğu’ya açılmak isteyenlere özel vergi avantajları ve fırsatlar sunduklarını söyledi. Schuster’in verdiği bilgiye göre RAKIA’da çalışacak bir şirketin ödeyeceği lisans ücreti, sektörel olarak değişmekle birlikte ortalama 8 bin lira. 25 yıllık kiralama şeklinde yapılan sanayi arazisi tahsislerinde kira bedeli metrekare başına yıllık 6 lira. Yine, 10 metrekarelik bir ofisi, yıllık ortalama 5 bin liraya kiralamak da mümkün. 13 binden fazla şirketin yer aldığı bölgede 20 kadar Türk firma faaliyet gösteriyor. BAE ve Körfez ülkelerine mal satma amaçlı tesis kuracaklara, gümrük vergisi vermemek için yerli bir ortak öneriliyor. Kredi kartı ihtiyaç dışı alımı da körüklüyor Yrd. Doç. Dr. Ali Esgin’in ‘Tüketiyorum O halde Varım: Kredi Kartı Kullanımının Sosyolojik Yansımaları’ başlıklı araştırmasına göre, kredi kartı kullananların yüzde 83’ü kredi kartının ihtiyaç olmayan şeyleri almaya yönlendirdiğini belirtti. Ekonomi Servisi Malatya İnönü Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Esgin, kredi kartı kullanımının sosyolojik yansımalarını araştırdı. Kredi kartının bilinçli kullanıldığı zaman hayatı kolaylaştırdığını, fakat bilinçsiz kullananlar açısından aynı durumun söz konusu olmadığını dile getiren Ali Esgin, araştırmada insanların büyük bir kısmının kredi kartından dolayı önemli sorunlar yaşadığı sonucuna ulaştıklarını belirtti. Bu anlamda araştırmaya katılanların yüzde 29’u kendisini doğrudan kredi kartı mağduru olarak tanımlarken kredi kartı borçlarından ve bunları ödeyememekten dolayı sürekli huzursuzluk yaşayanların oranı yüzde 42’lere kadar ulaşmış. Yine aynı nedenle kendisini çaresiz ve bunalmış hissedenlerin oranı yüzde 33 olarak tespit edilmiş. “Meselenin çözümü kredi kartından kurtulmak ya da onu hayatımızdan tamamen çıkarmak olmadığına göre, çözümü bilinçsizliği doğuran ve problem yaratan konulara odaklanarak aramak gerekmektedir” diyen Esgin’e göre, problemin kaynağında tüketim çılgınlığı ve bilinçsiz kullanım var. Nitekim araştırmaya katılanların yüzde 70’ten fazlası kredi kartının alışverişi kolaylaştırdığı iddiasında. Yine katılımcıların yüzde 83’ü kredi kartının insanları ihtiyaçları olmayan şeyleri almaya yönlendirdiğini savunmakta. Bununla birlikte katılımcıların yüzde 49’a yakını borç ödeme anında kredi kartıyla yapmış olduğu alışverişlerin çoğundan pişmanlık duyduklarını dile getiriyor. 20 Türk firması var Motorin fiyatı arttı Ekonomi Servisi Akaryakıt dağıtım şirketleri motorin satış fiyatında litrede 67 kuruş artışa gitti. Yapılan fiyat değişikliğiyle Ankara’da motorinin litre fiyatı 4.234.25, İstanbul’da 4.224.24 ve İzmir’de 4,.Akaryakıt ürünlerinin perakende satış fiyatları, dağıtım şirketlerinin maliyetine ve rekabet şartlarına, illere ve söz konusu şirketlere göre litrede birkaç kuruş farklılık gösterebiliyor. Dünyagöz borsaya geliyor Ekonomi Servisi Dünyagöz Hastaneler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Eray Kapıcıoğlu, 2014 yılının ilk çeyreğinde borsaya açılmak istediklerini söyledi. Eray Kapıcıoğlu, Dünyagöz Hastaneler Grubu olarak bugün 14’ü yurtiçi, 4’ü ise yurtdışında olmak üzere toplam 18 noktada hizmet verdiklerini belirterek, “2015, 2016 ve 2017 yılları içerisinde her yıl, biri yurtdışı olmak üzere 4’er yeni yatırımla toplam 12 hastaneyi daha grubumuza katmış olacağız. Böylece 30 noktada hastalarımıza hizmet vereceğiz” dedi. Dünyagöz Kuveytli ortağı NBK Capital ile yollarını ayırdı. Dünyagöz Etiler’de basın toplantısı düzenleyen Kapıcıoğlu, artık yollarına tek başlarına devam edeceklerini belirtirken 2010 Mayıs ayında NBK Capital ile büyüme planlarına dayalı olarak yüzde 30 oranında bir ortaklık yaptıklarını anımsattı. Eray Kapıcıoğlu, “Yatırım fonları 3 veya 5 yıl gibi belli bir süre için şirketlere ortak olarak giriyor. NBK Capital ile ortaklık anlaşmamızda bulunan 3 yıllık süre doldu ve hisseleri geri alarak ortaklığımızı sonlandırdık” diye konuştu. Kapıcıoğlu, NBK Capital ile ortaklıkları süresince Adana, Samsun, Bursa, Gaziantep hastanelerinin yanı sıra Avrupa’daki ilk Türk sağlık yatırımı olan Dünyagöz Frankfurt’u hizmete açtıklarını ifade ederek, “Dünyagöz’ün bundan sonraki yol haritasında borsaya açılmak var. 2014 yılı ilk çeyreğinde borsaya açılmak üzere çalışmalarımız devam etmektedir” dedi. Mirasa aile meraya özel şirket hazırlığı MUSTAFA ÇAKIR Bakanlığın planına göre, tarla tarımı yapılan alanlarda “parsel büyütme” olarak da adlandırılan toplulaştırma çalışmalarına hız verilecek. Hedef her yıl 1 milyon hektar ANKARA Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın hazırladığı 20132017 Stratejik Planı’nda tarım arazilerinin miras yoluyla bölünmesinin engellenmesi ve arazi toplulaştırılmasına hız verilmesi öngörülüyor. Arazilerin miras yoluyla bölünmesini engellemek için 3 seçenek üzerinde durulurken, ağırlıklı görüş “arazilerin bir mirasçıya ya da ortak şirkete” devredilmesi yönünde. Planda, meraların özel sektöre açılması da yer alıyor. Bakanlığın planına göre, tarım arazilerinin miras yoluyla bölünmesinin önüne geçmek amacıyla yasal ve yapısal değişiklikler yapılarak “pazar odaklı ve rekabet eksenli tarımsal üretimin” önü açılacak. Tarla tarımı yapılan alanlarda “parsel büyütme” olarak da adlandırılan toplulaştırma çalışmalarına hız verilecek. Her yıl 1 milyon hektar alanın toplulaştırılması tamamlanacak. Tarım sektöründe rekabetin önü açılacak. Plan kapsamında meraların özel sektör yatırımlarına açılması da öngörülüyor. Bu, meraların özelleştirileceği anlamına geliyor. Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı İbrahim Yetkin, Medeni Yasa’da köklü değişiklikler yapılarak mülkiyet hakkının yeniden düzenlenmesi, bun dan sonra tarım arazilerinin parçalanmasının önlenmesi gerektiğini söyledi. Yetkin, araziyle uğraşan kişiye kolaylık sağlanması gerektiğini, çok hisseli arazilerde hisselerin bir kişide toplanması konusunda devlet tarafından oluşturulacak fondan bedellerin karşılanması yoluna gidilebileceğini söyledi. Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Turhan Tuncer, toprakların miras yoluyla parçalanarak küçülmesine oda olarak kendilerinin de karşı olduklarını söyledi. Ancak şirket kurulmasına karşı olduklarını dile getiren Tuncer, bunun yerine kooperatifler kurulmasını önerdi. Tuncer, devlet desteği ve krediler ile sistemin oturtulabileceğini söyledi. ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını ALIŞ 1.8490 2.3860 2.7700 1.9000 82.50 556.50 SATIŞ 1.8510 2.3890 2.8050 1.9250 82.85 572.64 SERBEST PİYASA MERKEZ BANKASI 1 Günlük Repo 3.69 CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 100 JAPON YENİ DÖVİZ ALIŞ 1.8502 1.7858 0.31927 2.3833 2.7830 1.9069 0.27642 1.7846 6.4210 0.31603 0.49336 1.8182 24 MAYIS 2013 EFEKTİF SATIŞ ALIŞ 1.8489 1.7776 0.31905 2.3816 2.7811 1.9040 0.27623 1.7780 6.3247 0.31581 0.48966 1.8115 SATIŞ 1.8563 1.8082 0.32158 2.3912 2.8017 1.9221 0.27992 1.7995 6.6026 0.31889 0.49796 1.8373 1 ABD Doları: 1.0336 Avustralya Doları 5.7861 Danimarka Kronu 0.9861 İsviçre Frangı 6.6649 İsveç Kronu 101.51 Japon Yeni 1.0353 Kanada Doları 5.8400 Norveç Kronu 3.7502 Suudi Arabistan Riyali 1 Avro: 1.2881 ABD Doları 1 İng. S.: 1.5068 ABD Doları 1 Kuveyt D.: 3.4900 ABD Doları 1.8535 1.7974 0.32084 2.3876 2.7975 1.9192 0.27928 1.7927 6.5050 0.31816 0.49425 1.8303