Katalog

SAYFA CUMHURİYET 27 NİSAN 2013 CUMARTESİ 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr IMF ile 52 yıllık dönem kapansa da toplam 337 milyar dolarlık dış borç yurttaşın sırtında Borç batağındayız u IMF ile borcu sıfırlamakla övünen AKP döneminde Türkiye’nin dış borcu yaklaşık üç kat arttı. Hane halkı tüketici kredisi ve kredi kartı borçları altında ezilirken kamunun iç borcu da devasa hacimlere ulaştı. Ekonomi Servisi IMF’den 47 yılda 50 milyar dolarlık kaynak sağlayan Türkiye’nin Fona borcu 14 Mayıs’ta tamamıyla bitse de halkın sırtındaki borç yükü giderek artıyor. AKP hükümeti IMF’ye borcun sıfırlandığını sürekli dillendiriyor ancak Türkiye’nin tek dış borç kalemi IMF değil. Türkiye’nin dış borç stoku, AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılından bu yana devasa hacimlere ulaştı. Merkez Bankası verilerine göre Türkiye’nin brüt dış borç stoku 2012’nin son çeyreğinde 336 milyar 863 milyon dolar oldu. Aynı veri, 2002’nin son çeyreğinde 129 milyar 592 milyon TL idi. Bu da son 10 yılda dış borcun yaklaşık üç kat arttığını gözler önüne seriyor. Kamunun dış borcu ise 20022012 döneminde yüzde 59.8 arttı ve 64.5 milyar dolardan 103.1 milyar dolara yükseldi. Kamunun kısa vadeli borcu 11 milyar 40 milyon TL, uzun vadeli borcu ise 92 milyar 77 milyon TL oldu. Kamunun iç borç stoku da katlandı. 2002’de 155.2 milyar TL olan kamu iç borç stoku, yüzde 163 artışla 2012 sonunda 408.3 milyar TL’ye ulaştı. Merkez Bankası’nın dış borcunun 22 milyar dolardan 7.7 milyar dolara gerilerken özel sektörün dış borcu yüzde 425’le artış rekoru kırdı. Bu dönemde net 183 milyar dolar büyüyen özel sektör dış borcu 43.1 milyar dolardan 226 milyar dolara çıktı. Özel sektörün dış borcunun 137 milyar 193 milyon TL’sini uzun vadeli borçlar oluşturdu. 14 Mayıs’ta kapanıyor Hazine’nin, IMF’ye ödeyeceği son ana para geri ödemesinin tarihi 14 Mayıs olarak belirlendi. Hazine, 19’uncu standby çerçevesinde IMF’ye son olarak 281 milyon 54 bin 813 SDR (yaklaşık 422.1 milyon ABD Doları) ana para ödemesi yapacak. Böylece Türkiye, 52 yıldan beri borçlu olduğu IMF ile bir dönemi kapatacak. Türkiye, IMF ile ilk standby anlaşmasını 1 Ocak 1961’de yapmıştı. Türkiye’nin 2002’de IMF’ye 16 milyar 246 milyon SDR borç stoku bulunuyordu. Söz konusu borç stoku, 2005’te 10 milyar 247 milyon SDR’ye, 2008’de 5 milyar 534 milyon SDR’ye, 2010’da 3 milyar 654 milyon SDR’ye, 2011’de de 1 milyar 874 milyon SDR’ye kadar geriledi. Geçen yıl 19’uncu standby’dan kalan borç stoku 562 milyon 109 bin 622 bin SDR’ye inmişti. IMF’ye borç İspanya’da meclis kuşatıldı Ekonomi Servisi İspanya’da ‘Ayağa Kalk’ platformu tarafından düzenlenen protestoda gergin anlar yaşandı. İspanyol Meclisi yakınlarından düzenlenen ‘işgal’ eyleminde kemer sıkma politikaları protesto edildi. Altı milyon işsizin bulunduğu İspanya’da, ‘meclisi kuşatma’ eylemi yapıldı. Sosyal medya üzerinden organize olan grup, Madrid’de İspanyol Meclisi yakınlarında toplandı. Polis göz yaşartıcı bomba kullanırken protestocular taş attı. Çıkan olaylarda 14 polis hafif yaralandı, 15 kişi gözaltına alındı. Göstericiler, hükümetin yaptığı kesintileri soygun olarak niteleyen sloganlar attı. Öte yandan İspanya kemeri fırlattı. Almanya’nın “hesap sorma” olasılığı zayıflayınca, AB’ye verilen bütçe hedeflerini iki yıl ötelediğini açıkladı. Yalnız kredi kartı borcu 10 yılda 4.1’den 68.8 milyar liraya yükseldi u AKP döneminde reel alım gücü zayıflayan hane halkı, tüketici kredisi ve kredi kartlarına mahkum oldu. Ailelerin borç yükü 20022012 döneminde 38 kat büyüdü. Hane halkının yükü ağır Ekonomi Servisi AKP döneminde en hızlı artış hane halkının borçluluğunda yaşandı. AKP’nin 10 yıldır uyguladığı ekonomi politikaları nedeniyle reel alım gücü gerileyen halk, borçlanarak tüketiyor. Tüketici kredileri ve bireysel kredi kartları ile yapılan borçlanma 20022012 döneminde tam 38 kat büyüdü. Kredi kartlarındaki borç bakiyesi 20022012 arasında 4.1 milyar TL’den 68.8 milyar TL’ye yükseldi. Merkez Bankası’nın Haftalık Para ve Banka Bülteni’ne göre; tüketici kredileri 19 Nisan itiba rıyla 209 milyar 338 milyon TL düzeyine ulaştı. Bu, 2012’nin aynı dönemine göre yüzde 21.1’lik bir artışı ifade ediyor. Tüketici kredileri 2002 sonunda sadece 2.2 milyar TL idi. Tüketici kredilerinin 199 milyar 932 milyon TL’si mevduat bankaları, 1 milyar 105 milyon TL’si kalkınma ve yatırım bankaları, 8 milyar 301 milyon TL’si ise katılım bankaları tarafından kullandırıldı. Konut kredileri 93.6 milyar TL’ye yükselirken taşıt kredileri 7 milyar 980 milyon TL’ye çıktı. Diğer krediler ise 107.8 milyar TL oldu. 30 yıl çalışacak Merzifon’a kömür santralı kurulacak Ekonomi Servisi Doğalgazla çalışan elektrik santrallarının enerjide dışa bağımlılığı artırdığını, bu nedenle kömürle çalışan santrallara kalıcı olarak ihtriyaç duyulduğunu belirten Soma Holding Yönetim Kurulu Alp Gürkan, bu doğrultuda Merzifon’da bir kömür santralı kurmaya hazırlandıklarını açıkladı. Önümüzdeki döneme dair hedeflerini dün İstanbul’da basın mensuplarıyla paylaşan Gürkan, Merzifon Çeltik’te 30 yıl süreyle işletecekleri sahada, 1 milyon 250 bin tonluk üretim ve 1500 kişilik istihdam hedeflediklerini, kurulacak santralın bölgedeki rezerve bağlı olarak 270 megawatt veya 405 megawatt gücünde olacağını kaydetti. “Yeni santral, dünyada en son geliştirilen ve temiz enerji üretimi sağlayan ‘akışkan yatak teknolojisi’ne göre kuluracak. Herhangi bir kaza anında 500 işçinin 20 gün süreyle yeraltında yemeiçme ihtiyacını karşılayacak, dışarıyla oksijen bağlantısının kurulduğı ‘yaşam odaları’ oluşturduk” ifadelerini kullanan Gürkan, Soma Holding’in 2014 yılı hedeflerinin üretimi 10 milyon tona çıkarmak olduğunu belirtti. Soma Holding 5.5 milyon ton üretimi ve 6 bine yakın çalışanıyla Türkiye’nin en büyük yeraltı kömür Alp Gürkan üreticisi konumunda bulunuyor. Kamuda erkek hâkimiyeti var Ekonomi Servisi Türkiye’de ekonomiden yargıya, bürokrasiden eğitime kadar tüm yöneticiliklerde erkeklerin hâkimiyeti söz konusu. Buna göre, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan toplam 2 milyon 548 bin çalışanın yüzde 35.9’unu kadınlar oluştururken kamudaki kadın yönetici sayısı da sadece yüzde 10’da kaldı. Kamuda çalışanların yüzde 64.1’i ve yöneticiliklerin yüzde 89.7’si erkeklerden oluşuyor. Devlet Personel Başkanlığı verilerinden yapılan belirlemelere göre, 2013’te kamu kurum ve kuruluşlarında 2 milyon 548 bin 56 kişi çalışıyor. Başbakanlık, bakanlıklar, üniversiteler, kuvvet komutanlıkları, müsteşarlıklar, genel müdürlükler, üst kurullar ve diğer statü kurumlar ve KİT’ler de çalışan bu 2 milyon 548 bin kişinin 1 milyon 633 bin 324’ü erkeklerden oluşurken 914 bin 732’si de kadınlardan oluşuyor. Kadınların erkeklere en fazla yaklaştığı statü öğretim elemanlar... Toplam 110 bin 633 öğretim elemanının yüzde 41’i kadınlardan oluşuyor. Türkiye ekonomisini yöneten kuruluşlar arasında da kadın yönetici sayısı yok denecek kadar az. Hazine Müsteşarlığı’nda yöneticileri arasında sadece bir kadın bürokrat yer alırken, BDDK’de ve SPK’de kadın yönetici bulunmuyor. Hakları için yürüdüler İstanbul Haber Servisi Halkevleri Emekli Hakları ve Emeklilik Hakkı Atölyesi’ne mensup emekliler, Saraçhane Parkı’ndan Unkapanı SGK Bölge Müdürlüğü önüne yaptıkları yürüyüşle, AKP’nin emeklileri yok sayan politikalarını protesto etti. Emeklilerin sosyal haklarının kötüye gittiğine dikkat çekmek amacıyla yaptıkları açıklamada AKP döneminde emeklilere verilen sözlerin hiçbirisinin yerine getirilmediğine dikkat çekildi. Açıklamada, “Emekliler olarak geçinmek bir yana, adeta ölmemek için direniyoruz. Bütün bu haksızlıklara isyan etmek için buradayız” denildi. İşsizlerden sonra en mağdur kesim olan emekliler ücretlerin düşüklüğünden yakındı Emekli aylığı kreşi bile karşılamadı u İntibak yasasının gerçek anlamını karşılamadığını dile getiren emekli örgütleri temsilcileri yeni bir yasasın şart olduğunu vurgularken, emekliler de alınan ücretin ilaç paralarını ya da zorunlu giderlerini karşılamadığının altını çizdi. ücret alabildi” dedi. Emekli öğretmen Safiye Yıldırım 20 yıl önce emekli olduğunu belirterek “20 sene devlette çalıştıktan sonra aldığım ücret bu yılki 30 liralık zamla birlikte 900 liraya ulaştı” dedi. Türkİş’in geçen mart ayı Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırması’na göre 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 1017 TL, yoksulluk sınırı da 3 bin 311 TL olarak açıklandı. Beysülen çalışan emeklilerden sosyal güvenlik destek priminin kaldırılması gerektiğini be‘Yeni yasa şart’ lirterek, “Emekliler bu ülkede işsizlerden sonra en mağdur kesim. Çoğu açTürkiye Emekliler lık sınırında. Dolayısıyla tekrardan çaDerneği Genel Başkalışmak zorunda kalıyor. Çalışan emeklinı Kazım Ergün de şöylerden de sosyal güvenlik destek primi le konuştu: “Ülkemizde üç alınıyor. Bu haksızlık” diye konuştu. ayrı sosyal güvenlik kuruluEmeki öğretmen Safiye Yıldırım, şunun uygulamalarıyla, farklı erken emeklilik yasasıyla emekli ol parametrelere göre emekli ayduğunu belirterek “Emekli maaşım lığı hesaplandığından, emekli çocuğumu kreşe yollamaya yetmi aylıkları alanlar arasında eşitlik yordu. Özel okullarda dışarıdan ça sağlanamamıştır. Yeni bir intibak lışmaya başladım” dedi. Yıldırım, yasası şart. 2000 sonrası emekkendisine böbrek nakli yapıldığını li olanların da benzer aylık farkbelirterek “Emekli aylığım diyalizi lar nedeniyle ikinci intibak talebi gündemdedir. Çözüm için mükarşılıyor ama nakilli olduğum için cadelemiz sürecektir.” çok fazla ilaç kullanıyorum. Bütçemi sarsıyor” diye konuştu. Türkiye genelinBaşkanlığını Adalet Bakanı Sadullah de yaklaşık 10 milErgin’in başkanvekilliğini de Ahmet yon 400 bin emekli Hamsici’nin yaptığı 22 üyeli Hâkimler var. Emeklilerin sıkınve Savcılar Yüksek Kurulu’nda satıları her geçen gün biraz dece 3 kadın üye bulunuyor. Yükdaha artıyor. Emeklilerin sek yargı organı olan Anayayarıdan fazlası 800 ile 1300 sa Mahkemesi, Yargıtay ve lira arasında maaş alıyor ve Danıştay’ın başkanları da çoğu açlık sınırının altında yaerkek. Anayasa Mahkeşıyor. DİSK’e bağlı EmekliSen mesi tarihinde tek ve Başkanı Veli Beysülen, “intibak ilk kadın olarak başyasası”nın beklentileri karşılamadıkanlık koltuğuna ğını belirterek “Hükümet bir yasa çıTülay Tuğcu kardı. İntibak yasası diye sattı ama o inoturmuştu. tibak yasası değil. Bu düzenlemeyle emeklilerin yarıdan fazlası 1 ile 100 lira arası Adalet erkeklere emanet HAZAL OCAK ‘Postaneye emek hırsızı dadandı’ u İşçilerin ‘kara belası’ haline gelen taşeronlaştırma PTT’ye de uzandı. Taşeron firmaların işçilerin sigortalarını ve maaşlarını düzenli yatırmadıklarına dikkat çekildi. MUSTAFA ÇAKIR MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 27 NİSAN 2013 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 1 ABD Doları: 0.9727 Avustralya Doları 5.7279 Danimarka Kronu 0.9436 İsviçre Frangı 6.5812 İsveç Kronu 98.64 Japon Yeni 1.0200 Kanada Doları 5.8615 Norveç Kronu 3.7502 Suudi Arabistan Riyali 1 Avro: 1 İng. S.: 1.3018 ABD Doları 1.5450 ABD Doları SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 1.7970 1.8000 2.3380 2.3410 2.7650 2.8110 1.8900 1.9200 85.50 85.85 572.30 587.47 1.8004 1.8036 1.7991 1.8063 ANKARA Türkiye’de hızla yaygınlaşan taşeronlaştırma posta hizmetlerine kadar uzandı. PTT’nin farklı müdürlüklerinde ve şubelerindeki taşeron firmaların işçilerin sigortalarını yatırmadıkları, maaşlarını ödemedikleri, uzun mesailere zorladıkları iddiaları soru önergesi ile TBMM gündemine taşındı. CHP Manisa Milletvekili Sakine Öz, “Postaneye emek hırsızı dadanmış, devletin sırtından geçinip işçiyi sömürüyor” dedi. PTT’nin anonim şirkete dönüştürülmesini öngören tasarı önümüzdeki günlerde TBMM Genel Kurulu’nda ele alınacak. Böylece PTT’nin özelleş tirilmesi yolunda ilk adım atılacak. Sendikalar tasarıya tepki gösterirken PTT’ye bağlı müdürlüklerdeki taşeron firmalardaki işçilerin yaşadıkları da soru önergesi ile TBMM gündemine geldi. CHP’li Sakine Öz, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım’ın yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, taşeron firmalarda çalıştırılan PTT kargo ve posta dağıtım görevlilerinin birçok ilde maaş ve sigortalarının eksik yatırıldığı ya da hiç yatırılmadığı iddialarının arttığına dikkat çekti. 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.8466 1.8587 1.8381 1.8699 1 DANİMARKA KRONU 0.31383 0.31537 0.31361 0.31610 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 100 JAPON YENİ 2.3438 2.3480 2.3422 2.3515 2.7768 2.7913 2.7749 2.7955 1.9037 1.9159 1.9008 1.9188 0.27240 0.27522 0.27221 0.27585 1.7627 1.7707 1.7562 1.7774 6.2814 6.3636 6.1872 6.4591 0.30640 0.30846 0.30619 0.30917 1.8208 1.8329 1.8141 1.8399 ALIŞ SATIŞ 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.48007 0.48094 0.47647 0.48455 1 Kuveyt D.: 3.5086 ABD Doları GECELİK FAİZLER 3 Günlük Repo 4.27 7 Günlük Repo 3.70