Katalog

14 NİSAN 2013 PAZAR CUMHURİYET kultur@cumhuriyet.com.tr SAYFA KÜLTÜR 19 Ayşe Kudret, 20. yılına erişen Cevdet Kudret Ödülleri’ni ve babası Cevdet Kudret’i anlattı Unutturmamak için... 2003’ten beri TÜYAP’ın büyük destek verdiği Cevdet Kudret Ödülleri, bu yıldan başlayarak MSGSÜ Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nce üstlenip düzenlenecek. Böylece ödül kurumsal bir yapıya kavuşacak. Cevdet Kudret’in kızı Ayşe Kudret “Artık içim rahat, ödül benimle son bulmayacak” diyor. MELTEM YILMAZ ‘Çevreci Başbakan’ ve Emek Sineması... Başbakan son zamanlarda çevreci kesildi. Kürk giyenlere kızıyor, ağaç kesenlere öfkeleniyor, Kızılderililerin “Bütün ağaçlar kesildiğinde” diye başlayan ünlü tiradına başvuruyor... Eyvah! Bunlar hayra alamet değil. Çünkü genellikle ne söylerse tam aksini yapmak gibi bir alışkanlığı var... Neyse ki durum çabuk anlaşıldı. Meğer, Başbakan’ın kaygısı Türkiye ile değil, yağmur ormanlarıyla ilgiliymiş. Birkaç gün önce Cumhuriyet’te Fırat Kozok’un haberinde okumuşsunuzdur, Çevre Mühendisleri Odası’nın raporu çevrenin, ormanların, suların nasıl yok edildiğini ortaya koyuyordu... Orman talanına izin veren 2B yasası... Çevresel etki değerlendirme raporlarının yok sayılması... Madenlerdeki atıkların doğrudan doğaya salınması... Koruma kurullarının özerkliğinin kaldırılması... Dereleri kuruma noktasına getiren, suların bir borunun içine sokularak elektrik üretme yoluna gidilmesi... Halka ve uzman görüşlerine karşın termik santral yapımlarına hız verilmesi... Bunlar başkalarının, Japonya ya da Brezilya’nın değil, Başbakan’ın başında olduğu hükümetin çevre politikaları! Üç gün önceki yazım, “Sevgili arkadaşım Atilla Dorsay; inadına sürdürmelisin yazmayı! İstanbul’u Dubai yapmaya çalışanlara inat, yıkımlara inat, yok edişlere inat yazmak ve haykırmak!” diye bitiyordu. Atilla’dan ses geldi: Endişelenmeyin, yazmayı bırakmıyor. Kısa sürede iki kitapla çıkacak karşımıza “İstanbul Nereye?” ve “Beyoğlu Nereye?” Bu arada, kimileri de çıkıp, Emek Sineması için niye bunca kıyamet koparılıyor, anlamıyorum diyor. Nasılsa tıpkısı dördüncü katta olacakmış! Ben de bunu anlamıyorum. Nasıl anlatmalı ki, bir yapı sadece inşaat malzemelerinden, beton, çimento, demir ve tuğladan oluşmaz.  Nasıl anlatmalı ki, burası bizim aynı zamanda belleğimizdir, geçmişimizdir, anılarımızdır. Burası, bizim orada izlediğimiz filmlerle, yaşadığımız anlarla, o sahneden ebediyete uğurladığımız nice sanatçılarla yaşamını sürdürmektedir... Nasıl anlatmalı ki, burası bizim toplumsal ve kültürel mirasımızdır. Ve ben artık pasajların dibinde, AVM’lerin içinde, süpermarketlerin derinliklerinde sinema, tiyatro, konser salonu istemiyorum! Türk edebiyatında Yedi Meşale edebiyat topluluğunun kurucuları arasında yer alan edebiyatçı ve edebiyat tarihçisi Cevdet Kudret adına verilen ödül 20. yılına ulaştı. Öte yandan, Cevdet Kudret Edebiyat Ödülleri’ne bu yıl yeni bir destek geldi; artık Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nün üstlenip düzenleyeceği ödül böylece kurumsallaşmış oldu. Cevdet Kudret’in kızı Ayşe Kudret, ödülün serüvenini ve babasını anlatırken, “Artık içim rahat, ödül benimle son bulmayacak” diyor. Ödülün başlangıçtan bu yana geçirdiği süreci anlatır mısınız? Babam Cevdet Kudret’i ağır bir hastalık sürecinden sonra 1992 Temmuzunda kaybettik. Hem kendi hayatımızdaki yokluğunu biraz olsun hafifletmek hem de onun sesini edebiyat ve düşün dünyamızdan eksik etmemek için hemen neler yapabileceğimizi düşünmeye başladık. Görüştüğümüz edebiyatçı dostlarla, Cevdet Kudret Edebiyat Ödülleri kurulması kararını aldık. Ödül, 1993’ten bu yana, her yıl dönüşümlü olarak 5 ayrı daldan birine (şiir, roman, öy KIZININ GÖZÜNDEN CEVDET KUDRET Nazik, titiz ve ödünsüz Cevdet Kudret her şeyden önce çok çalışkan bir insandı. Her sabah saat 5’te, 6’da kalkıp masasının başına geçer, günde yaklaşık 12 saat çalışır, ancak çok yorulunca ara verirdi. 20 yıl işsiz bırakılmış bir insanın, bir ömür boyu böylesine bir disiplin içinde çalışması ve sürekli üretmesi bana hep olağanüstü gelmiştir. “Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman”, “Karagöz”, “Ortaoyunu” gibi her biri üçer ciltlik kapsamlı inceleme araştırma kitaplarının hazırlanması tabii ki büyük emek, bilgi ve sabır isteyen işlerdi. Bunları hazırlarken ona yardım edecek asistanları filan yoktu, her şeyi kendisi iğne ile kuyu kazar gibi araştırır, bulur, değerlendirirdi. Bu arada kendisine en ufak yardımı dokunan kişileri, kitaplarının başında mutlaka anar, kullandığı her malzemeyi de belgelerdi. Mükemmeliyetçi bir insandı. Araştırması hiç bitmezdi. Basılı kitaplarının konusunda eline geçen yeni doküman ve bilgi olursa bunları kitapların yeni baskılarına mutlaka eklerdi. Yanlış olduğuna inandığı bir yazı gözüne ilişirse o konuda hemen yazar, her konuda doğru bildiklerini yazmaktan hiç çekinmezdi. Nitekim, Abdülhak Hamit, Yahya Kemal Beyatlı gibi neredeyse dokunulmazlığı olan edebiyatçıları eleştirmiş, dil konusunda Nurullah Ataç’la kıyasıya tartışmalara girmiştir. Ancak, Ataç öldüğünde bir yıl dil üzerine yazı yazmamış bunu Ataç’a bir saygı duruşu olarak yaptığını söylemiştir. Yaşamdaki duruşuna tavrına gelince, sesini kolay kolay yükseltmeyen, yumuşak huylu, çok nazik ve çekingen bir insandı. Bir kere evdeki üç Çerkez kadınla, anneannem, annem ve benimle yaşamayı başarmış bir insandı! Çerkezler iyidirler, hoşturlar ama başlarına buyruk, inatçı, biraz da hırçın insanlardır. Bu yumuşacık insanı bile zaman zaman çileden çıkardığımızı itiraf etmeliyim. Yeniden Emek kü, denemeincelemearaştırma ve tiyatro) veriliyor. Ödül koymak kâğıt üzerinde kolay görünüyordu, ancak bir kurumun desteği ve bu işi kotaracak bir ekip olmadan altından kalkmak pek de kolay olmadı. Neyse ki 2003’ten bu yana törenlerimiz TÜYAP Kitap Fuarı’nda gerçekleşiyor. Cevdet Kudret Edebiyat Ödülleri’ni bundan sonra Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü üstlenip düzenleyecek. Bugün Cevdet Kudret Edebiyat Ödülleri’nin edebiyat dünyası için anlam ve önemi nedir? Hep söylendiği gibi unutkan bir toplumuz. Sanata ilgimiz az. Gençler eski kuşak sanatçıları çoklukla tanımıyorlar. Oysa edebiyatımızın olduğu kadar, toplumumuzun sosyolojik gelişimini izlemek için en iyi rehberin eski kuşakların eserleri olduğuna inanıyorum. Hele de 20. yüzyıl başlarında ülkemizin geçirdiği büyük toplumsal değişiklikleri birinci elden hikâyeler yoluyla izlemek hem keyifli hem öğretici. Beş ayrı dalda dönüşümlü olarak verilen Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’nün bu yılki konusu şiir. Ödüle, 1 Eylül 2012 31 Ağustos 2013 tarihleri arasında basılmış şiir kitapları aday olabilecek. Hilmi Yavuz, Cevat Çapan, Egemen Berköz, Güven Turan ve Metin Celâl’den oluşan seçici kurul, kararını ekim ayı içinde açıklayacak ve kazanan şaire ödülü TÜYAP Kitap Son başvuru 31 Ağustos’ta Fuarı’nda yapılacak bir törenle verilecektir. Aday olacak kitapların en geç 31 Ağustos 2013 tarihine kadar 6 nüsha olarak, yazarın kısa özgeçmişi ve adaylık başvurusuyla birlikte “Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Cumhuriyet Mah. Silahşör Cad. No: 71, BomontiŞişli/İstanbul” adresine gönderilmeli. Carlsen unvan için oynayacak u Londra’daki Adaylar Turnuvası’nda birinci olan Magnus Carlsen, dünya şampiyonluğu unvanını elinde tutan Hintli büyükusta Viswanathan Anand’ın rakibi oldu. Unvan maçı kasım ayında Hindistan ya da New York’ta oynanacak. Kültür Servisi Satranç dünyasının yeni gözdesi Magnus Carlsen, Londra’da düzenlenen Adaylar Turnuvası’nı kazanarak Dünya Satranç Şampiyonu Viswanathan Anand’la unvan maçı oynamaya hak kazandı. Genç Norveçli büyükusta Carlsen, şu sıra dünya satranç şampiyonu unvanını elinde tutan Hintli büyükusta Anand ile 626 Kasım 2013 tarihleri arasında karşılaşacak. En az 12 oyun üzerinden oynanacak karşılaşmanın Anand’ın ülkesi Hindistan’da ya da New York’ta gerçekleşeceği belirtiliyor. Carlsen ile Anand arasındaki dünya Adaylar Turnuvası’nı Norveçli genç büyükusta kazandı şampiyonluğu unvan maçının, satrancı, daha önceki Bobby FischerBoris Spassky ve Gari KasparovAnatoli Karpov mücadelelerinde olduğu gibi yeniden dünya kamuoyunun gündemine taşıması bekleniyor. Londra’daki Mühendislik ve Teknoloji Enstitüsü’nde düzenlenen 2013 Adaylar Turnuvası’nda, Magnus Carlsen son maçında Rus büyükusta Peter Svidler’e yenilmesine karşın birinci sıradaki yerini kaybetmedi. Carlsen ve eski dünya şampiyonu Vladimir Kramnik turnuvayı 8.5’ar puanla bitirdiler, ancak turnuvadaki galibiyet sayısında Kramnik’e 54 üstünlük sağlayan Carlsen Adaylar Turnuvası’nın galibi ilan edildi ve Anard ile unvan maçı oynamaya hak kazandı. Adaylar Turnuvası’na Carlsen, Svidler ve Kramnik’in yanı sıra Aleksandr Grisçuk, Vassili İvançuk, Boris Gelfand, Levon Aronyan, Teymur Racabov katıldılar. Ve ben artık ÖZGÜNLÜK istiyorum, SAHİCİLİK istiyorum, yaşanmışlık istiyorum! Belki şu listeyi verirsem anlatabilirim: Tepebaşı Dram Tiyatrosu vardı. Mücevherden farksızdı. Yandı kül oldu. Şimdi orada garabet bir stüdyo ve otopark... Daha önce Aksaray Belediye Tiyatrosu, Şehzadebaşı’ndaki Ferah Tiyatrosu da yanmıştı. Şimdi orada apartmanlar... Aksaray Küçük Opera vardı, lokum gibi bir sahne... O da önce yandı, sonra işhanına çevrildi... Beyoğlu’ndaki Komedi Tiyatrosu konfeksiyoncu, GenAr Tiyatrosu (ah yüreğim!) büro oldu. Elhamra ve Ses Tiyatroları önce sinema oldular, sonra sizlere ömür... Gümüşsuyu’ndaki Oda Tiyatrosu kuru temizlemeci oldu, Şişli’deki Umut Tiyatrosu pasaj.... Taksim’deki Arena Tiyatrosu (“Sezar ve Kleopatra”ya Kerim Afşar ve Işık Yenersu’ya selam!) büro oldu. Taksim Sahnesi yok oldu! Bir süre öncesine dek direnen Karaca Tiyatrosu, İstanbul ve Beyoğlu Belediyesi marifetiyle önce yemekhaneye dönüştürüldü, sonra da belediye toplantıları için amacı belirsiz bir salona... Yetti gayrı! NOT Sevgili arkadaşım, meslektaşım Güngör Gönültaş sonsuzluğa göçtü, sevdiklerine kavuştu. Işık içinde yatsın. Yakınlarına, dostlarına sabır diliyorum. Yaşanmışlık İstiyorum!.. Bir çocuk daha okusun diye... 21. YÜZYIL EĞİTİM VE KÜLTÜR VAKFI (YEKÜV) Tel : 0212.274 15 02213 74 02 Fax : 0212.275 52 44 www.yekuv.org yekuv@yekuv.org Vakıflar Bankası: Osmanbey Şubesi00158007287986476