Katalog

SAYFA CUMHURİYET 7 MART 2013 PERŞEMBE Halkın gerçek sorunu u Üst düzey bir gelire ve lüks tüketimi olmamasına karşın hayat pahalılığını fazlaca hissettiğini söyleyen İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Özince’ye göre, Türkiye’de halkın gerçek sorunu hayat pahalılığı ve sürdürülebilir istihdam. Özince, Türkiye’nin ekonomide rekabetçi konumunu kaybetmek üzere olduğunu aktardı. OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA 14 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr pahalılık ve işsizlik u Merkez Bankası ile siyasilerin polemiği konusunda ağzı olan herkesin, her konuda fikir beyan etmemesi gerektiğini anlatan Özince, faizlerin düşük olmasından dolayı paranın gayrimenkule yöneldiğini, ancak gelişen ekonomilerde paranın toprağa gömülmesinin ekonomi için çok da iyi olmayacağını belirtti. Bir ‘banka’ olarak değil bir ‘Cumhuriyet kurumu’ olarak tanımladığı İş Bankası’nda 35 yıl çeşitli kademelerde çalışan, genel müdürlükten emekli olduktan sonra bankanın Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı üstlenen Ersin Özince, ekonominin geleceğini bugünkü verilerin değil bilim ve teknolojinin belirleyeceğini, Türkiye’nin ekonomide rekabetçi konumunu yitirmek üzere olduğundan kaygı duyduğunu söyledi. Özince, ülkede pek çok konuda polemik ve kavgaların olduğunu ancak halkın gerçek sorununun hayat pahalılığı ve sürdürülebilir istihdam olduğunu, gayrimenkul fiyatlarının gerek arsa gerek inşaat olarak fazla yükseldiğini, bizim gibi gelişen ekonomilerde paranın bu kadar toprağa yatırılmasının ekonomi için iyi olmadığını ve gayrimenkule yönelen paranın menkule dönüşmesini sağlayacak araçların yaratılması gerektiğini dile getirdi. İş Bankası ve Şişe Cam Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Özince ile Rekabet Kurulu’nun kartel oluşturmaktan dolayı banka savunmalarını aldığı günlerde yapılan görüşmede, faiz, komisyon ve masraflardan Merkez Bankası polemiğine, Türkiye ekonomisinden Adatepe’nin çocuklarının açtığı miras davasına pek çok konuyu konuştuk... Bankacılıkta bir kartel var mı, içinde misiniz? ÖZİNCE Bankacılık, aşırı rekabetin olduğu bir ortam. Tabii ki münferit bazı olaylar ve tespitler varsa otorite bunu değerlendirir. Savunmalara gelince; bana ulaşan bilgilerden İş Bankası ile ilgili bir bulgu yok. Biz ilke olarak asla bu tür işlerin için Yalçıntaş İTO’ da aday olmayacak İstanbul (AA) İstanbul Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Yalçıntaş, Mayıs ya da Haziran ayında yapılacak seçimlerde başkanlığa tekrar aday olmayacağını belirterek, “Şu anda talip olmayı düşündüğüm herhangi bir kurum ve görev yok. Aklımda iki şey var; Birincisi kendi işlerime daha fazla zaman ayırırım. İkincisi de bir üniversitede ders vermeyi çok arzu ediyorum” dedi. Yalçıntaş, 2013’te ekonominin biraz ısıtılacağını düşündüğünü belirterek şöyle devam etti: “Türkiye’nin orta vadede yapısal tedbirlerini tamamlaması, uzun vadede sürdürülebilir kalkınmaya sahip olması lazım. Türkiye’nin şu anda kendisinden bağımsız iki riski var; Birincisi Avrupa Birliği’ndeki ekonomik kriz oldukça düşmesine rağmen İspanya ve İtalya’nın yaşayacağı bir tökezleme Türkiye’yi ciddi anlamda etkileyebilir. İkinci risk ise Ortadoğu. Bunun içinde Suriye de İran da Irak da var.” Ulusal bankacılık gerekiyor Bizim gibi genç toplumlarda finansal okuryazarlığın şart olduğunu düşünüyorum. Bu sektöre ilişkin ilk tespitim. İkincisi de bizde çok ciddi bir ulusal bankacılık politikasına ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Çünkü ulusal kalkınmanın en önemli desteklerinden biri bankacılık. Cumhuriyet kurulurken, o günkü kadronun ilk yaptığı işlerden birinin bankacılık sektörünün libarel bir yaklaşımla kurmaya kalkmalarının önemli nedenlerinden biri, bu topraklarda iki imparatorluğun finansal nedenlerle çökmesidir. Piyasa rekabetinin iyi ve kaliteli olması için de çok iyi çalışan taraflar ve taraflar tarafından benimsenen ve uyulan kuFotoğraflar: rallar olması gerekir. Ayrıca bu kuUĞUR DEMİR ralların güzel işleyeceği bir kül İş Bankası türün de yerleşik olmaarşivi sı gerekiyor. Yanlış yapan cezalandırılsın Komisyon ücretleri normal mi? ÖZİNCE Bizim gibi ülkelerde en önemli gider kalemlerinden biri personel giderleri. Daha ucuza mal etmek için bankalar giderek personel çıkarıyorlar... Masrafı kısmak isteyen banka yükleniyor personele. Diyorlar ki ya bu müşteriden daha fazla gelir elde edersin ya da seni kapının önüne koyarız. Ayrıca biz masraf, komisyon vermede çaresiz değiliz ki, benim babam devlet memuru idi. Ben bankada yönetici idim, o 70’li yaşlarında bile PTT’den havale yapardı. Bu kayıkçı kavgası ile toplumun gözünü boyayanlar var. Haa masraf, komisyonu çok yüksek uygulayan, yanlış uygulayan, tüketici mevzuatına uymayan bankalar tabii ki oluyordur ve onlar da cezalandırılmalıdır. Bu konuda da tüketici haklarını arayacak. Ama bankaya da para kazandıracak bir şey gerekiyor. Hamitabat 105 milyon dolara Limak’ın oluyor Ekonomi Servisi Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından gerçekleştirilen Elektrik Üretim AŞ.’ye (EÜAŞ) ait 1.156 MW’lık Hamitabat Elektrik Üretim Santrali’nin yüzde 100 hissesinin özelleştirilmesi için yapılan ihaleyi 105 milyon dolarla Limak Doğalgaz kazandı. Özelleştirme İdaresi Başkan vekili ve İhale Komisyonu Başkanı Ahmet Aksu başkanlığındaki ihaleye üç teklif sahibinden biri olan Özkar İnşaat katılmadı. Limak Doğalgaz ve Fernas İnşaat arasında geçen açık artırma ile devam eden ihalenin 5. turunda Fernas İnşaat ihaleden çekilme kararı aldı. Açık artırmaya 96 milyon dolardan başlanan ihalede en yüksek teklifi Limak Doğalgaz verdi. Limak Enerji Koordinatörü İsmail Ergüneş, “Hamitabat için 1.2 milyar dolar yatırım yapacağız. Yatırım süresi 12 yılı geçmeyecek. Peyderpey yenilemelerle 1.200 MW kurulu güce ulaşacağız” dedi. Yatırımın yüzde 1520’sini öz kaynakla finanse edeceklerini açıklayan Ergüneş, “Geri kalanı krediyle finanse edebiliriz. Santral için ödemeyi ise taksitle yapmayı tercih ederiz. Finansman için ön görüşmemiz var” diye konuştu. de olmadık, olmayız çünkü biz banka değiliz. Bir Cumhuriyet kurumuyuz. Biz illa her işin, İş Bankası’nda sonuçlanmasını değil, bilakis müşterilerimize en uygun koşullarda hizmet verilsin isteriz. Misyonumuz serbest piyasa ekonomisinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının teşebbüs gücünün gelişmesidir. Biz farklıyız. Her yurttaşı İş Bankası müşterisi yapmaya çalışmayız. Dışardan eleman transfer etmeyiz. Ne rekabet hukukunu ne de başka hukuku ihlal edecek tavır içinde olan da İş Bankalı değildir... Faizler ucuz mu? ÖZİNCE Tüketicinin hakları için mücadele etmesi gerektiğini düşünüyorum. Ancak tüketici fiyat endeksi konusunda tereddütler duyuyorum. Enflasyona bakacak olursak faizler pahalı ama ben ücretli bir insan olarak belli başlı giderlerime baktı ğımda ki en lüks harcamam uçak biletidir. Uçak bileti dahil, elektrik su, gıda, patlıcan, domates son üç ay içinde yüzde 10 fazla, hatta yüzde 25’ler düzeyinde artışlar görüyorum. Kanaatim vadeli mevduatın tasarruf sahibini artık pek cezbetmediği yönünde... Bunun için de insanımız harcamaya yöneliyor. Şunu net olarak söyleyebilirim. 1976’dan beri bankacılıkta çalışıyorum. Ben, o günden bugüne bundan daha ucuz faizler görmedim. Ucuz diye kredi alıyor musunuz? ÖZİNCE Hayır yok. Çünkü ununu elemiş eleğini de asmış biri olarak artık herhangi bir gayrimenkul almaya sempati duymuyorum, Zaten biz kendi çalıştığımız bankada beş maaştan fazla kredi alamadığımız için kredi almıyorum. Velhasıl alacak olsam banka kredilerini rahatlıkla tercih ederim. Beyinden tek başına salata olur Ben banka ya da şirket yöneticiliği yapmıyorum. Ben Cumhuriyet kurumlarının yöneticiliğini yapıyorum. Bizim işlerimizde kolay pozisyon yok. Ama keyifli ve aktif pozisyonlar var onlar da şube ve bölüm şeflikleridir. Evet yöneticiler, kurmaylar bir bakıma beyin gibidir ama beyin tek başına salata olur, bir sinir sistemi olmazsa ve onu aksiyona dönüştürecek organlarınız olmazsa hiçbir şey yapamazsınız... Şu anda çok keyifliyim... İş Bankası icrasının başarılı olduğunu düşünüyorum. Genel müdürken tabii ki daha çok yoruluyordum, dinlenmek için emekli oldum. Şimdi benden 10 yaş genç bir arkadaş var, daha dinamik bir ivme görüyorum. En uygun faizler hangileri? ÖZİNCE Özellikle konut kredi faizleri oldukça uygun ama konut fiyatlarını pahalı buluyorum. Ekonomide para bu kadar toprağa yatırılırsa iyi çalışmaz, onda da hiçbir tereddüdüm yok. Bu yıl hangi alanda rekabet artar? ÖZİNCE Başta kredi kartı olmak üzere nakit tarzlı krediler alanında rekabet sürüyor. KOBİ finansmanında ciddi alan var. Enerji projeleri olmak üzere uzun vadeli döviz üzerinden yatırım finansmanı için kullandırılan kredilerde rekabet olur. Merkez Bankası ile siyasiler arasındaki polemiği nasıl değerlendiriyorsunuz? ÖZİNCE Ağzı olan her kesimin her konuda fikir beyan etmesini doğru bulmuyorum. Bunlar halkın gerçek gündemi değil. Halkın gerçek gündemi ne? ÖZİNCE Bugün halkın gerçek problemi hayat pahalılığı, sürdürülebilir istihdam, halkın problemi fırsat eşitliği, eğitim kalitesi. En büyük sorun da geride kalmak. Çağdaş değerlerin gerisinde kalmak, dünya rekabetinin gerisinde kalmaktan söz ediyorum, özellikle de bilim ve akıl olarak. Geri kalırsak geçmiş ola. BİM, yurtdışında da büyüyecek Sendika yönetiyor... Banka çalışanları memnun mu? ÖZİNCE Şu anda ülkemizde de yüzlerce çalışanı kapının önüne koyan bankalar var. Sektörümüzde çalışanların sosyal hakları açısından çok ciddi eksiklikler var... İş Bankası orda da örnektir... Öyle ilginç ki sendikasızlık göze batmıyor, bazı bizim gibi bankalar sendika yönünden eleştiriliyor. Efendim, onların sendikası var, sendika bankayı yönetiyor... Allah Allah! Sendika bankayı yönetiyor, sendika cam şirketini yönetiyor, biz bugün Petrolİş’ten Kristalİş’e, Limanİş’ten Genelİş’e pek çok sendika ile çalışan bir grubuz. Biz yalnız BASİSEN sendikası ile çalışmıyoruz. Türkiye ekonomisinde orta ve uzun vadede sıkıntı yaratacak unsurlar neler? ÖZİNCE Ben Türkiye’nin rekabet gücünü yitirmekte olduğundan kaygı duyuyorum. Türkiye’deki üretim maliyetleri, başta enerji ve istihdam olmak üzere, artı vergisel düzenlemeler olmak üzere birçok ülkeye kıyasla en rekabetçi ülkelerden değil... İkincisi Türkiye’nin gelişmiş ülke olabilmesi için, sosyal adaleti geliştirebilmek için daha çok yol kat etmeye ihtiyacı var. Türkiye’nin sağlıklı büyüme ihtiyacı çok... Bunlara bakıldığında, Türkiye’nin bunu gerçekleştirebilecek iç kaynaklarının yeterli olmayabileceği kaygısını giderek daha fazla taşıyorum. Neler yapılmalı? ÖZİNCE Bizim ekonomide ne yaptığımızdan çok bilim ve akılda ne yaptığımız önemli. Ekonominin bugün ne kadar güçlü olduğu önemli değil. Biz ilerde neler üretip, neler satacağız. Besbelli ki enerji kaynaklarının yetersizliği nedeniyle sürekli bir enerji ithalatı yapacağız ve sürekli bir dış ticaret açığı vereceğiz. Ülke büyüdüğü sürece, hele de bu nüfusla sürekli bir dış ticaret açığı ile karşı karşıya kalacağız. O zaman bunu nasıl kapatacağız? u Mısır pazarında yılsonuna kadar en az 30, Fas’ta ise 50 yeni mağaza açmayı planlayan BİM; önümüzdeki yıllarda en az 1 ülkeye daha yatırım yapacak. Ekonomi Servisi İndirimli perakende zinciri BİM, uluslararası marka olma hedefi doğrultusunda Türkiye ve Fas’ın ardından nisanda Mısır pazarında faaliyet göstermeye hazırlanıyor. BİM; 2013’te Türkiye’de açacağı 375 yeni mağaza ile yüzde 1718 ciro artışı hedeflerken, satın alma fırsatlarına da açık olacak. BİM İcra Kurulu Üyesi Galip Aykaç “BİM, Mısır ve diğer bazı Ortadoğu ülkelerinde mağazalar açarak bölgedeki etkinliğini artırmayı hedefliyor. Fas’ta 2013’te 50 yeni mağaza açarak bu ülkedeki mağaza sayımızı 160’a çıkaracağız. Mısır pazarına ise nisanda gireceğiz. Nisanda bu ülkedeki ilk mağazamızı açacağız. 2013’te Mısır’da 30’dan fazla mağaza açmayı planlıyoruz” dedi. Aykaç’ın verdiği bilgiye göre, BİM 2012’de yüzde 21 büyüme ve 9.9 milyar TL net satış elde etti. Şirketin net kârı da yüzde 11’lik artışla 331 milyon lirayı buldu. Geçen yıl 266 yeni mağaza açan BİM’in toplamda 3 bin 655 mağazası bulunuyor. AveA bİr gün kârA geçecek l Avea’da yüzde 18 gibi bir payımız vardı, son sermaye artırımında yüzde 10’dan biraz fazlaya indi, zaten küçük ortağız. Biz şirketin iyi idare edildiği kanaatindeyiz. Nefesimiz yetiyor, kârlılığa varacağını düşünüyoruz. l Ülkü Adatepe Hanımefendi’nin çocuklarının davası hukuki bir konu. Benim bildiğim şimdiye kadar beklentileri CHP aracılığı ile karşılanmıştır. En son bir araba ve şoför istenmiş o da maaşı artırılarak karşılanmıştır. Son konuyu da hukuk değerlendirecektir. l Bugün Atatürk’ün vasiyetine isteyen herkes ulaşabilir. Bana göre her Türkiye vatandaşının bilmesi gereken çok önemli vasiyeti “Ben size hiçbir dogma bırakmıyorum. Bilim ve aklı manevi miras olarak bırakıyorum”dur. u Forbes’a göre Türkiye dünyada milyarder sayısı bakımından 7. sıraya oturdu. Türkiye’de 44 dolar milyarderi var. Milyarder sayısında Avrupa ikincisiyiz ler listesinde ilk sırada yer alan Ferit Şahenk, dünya listesinde de büyük bir sıçrama yaptı. Geçen yıl 2.6 milyar dolarlık şahsi servetiyle listede 464’üncü sırada yer alan Şahenk, bu yıl 3.4 milyar dolarlık serveti ile 395’inci sıraya yükseldi. Semahat Sevim Arsel, 3.2 milyar dolarlık servetiyle dünyanın en zenginleri arasında 423’üncü sırada konumlandı. Listede ikinci sıraya ise Çin yerleşti. Dünya milyarderlerinin 122’si Çin’in ana kesiminden, 39’u Hong Kong’dan, 26’sı da Tayvan’dan çıktı. Listeye göre Rusya 110 milyarderle üçüncü, Almanya 58 milyarderle dördüncü sırada yer aldı. MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 1.7914 1.7946 7 MART 2013 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 1 ABD Doları: 0.9732 Avustralya Doları 5.7183 Danimarka Kronu 0.9439 İsviçre Frangı 6.3754 İsveç Kronu 93.44 Japon Yeni 1.0282 Kanada Doları 5.76960 Norveç Kronu 3.7502 Suudi Arabistan Riyali 1 Avro: 1 İng. S.: 1.3038 ABD Doları 1.5092 ABD Doları 1.7901 1.7973 1.8280 1.8595 2.3340 2.3433 2.6970 2.7171 1.8907 1.9085 1.7335 1.7544 6.1821 6.4537 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.8364 1.8484 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 100 JAPON YENİ 2.3356 2.3398 2.6989 2.7130 1.8935 1.9056 1.7399 1.7478 6.2762 6.3583 1 DANİMARKA KRONU 0.31279 0.31433 0.31257 0.31505 Ekonomi Servisi Finans dergisi Forbes’ın dünyanın en zenginleri listesinde Türkiye, dolar milyarderi sayısıyla dünyada 7’nci, Avrupa’da da 2’nci sıraya sıçradı. Forbes’ın milyarderler kulübünde yer alan 64 ülke arasında Amerika 442 milyarderle ilk sırada yer alırken Türkiye 44 milyarderle 7’nci sıraya oturdu. Avrupa’da ise 58 milyarderli Almanya’nın ardından Türkiye 2’nci sırada bulunuyor. Forbes’ın “Dünya dolar milyarderleri” listesinde Türkiye, Ortadoğu SERBEST PİYASA ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını ALIŞ 1.7930 2.3320 2.6850 1.8800 90.90 615.00 SATIŞ 1.7960 2.3360 2.7350 1.9100 91.25 618.00 0.27979 0.28269 0.27959 0.28334 ve Kuzey Afrika ülkelerini de geride bırakarak bölgenin lideri oldu. Bölgede İsrail’de 17, Suudi Arabistan’da 8, Mısır’da 7, Birleşik Arap Emirlikleri’nde 4 ve Kuveyt’te de 5 dolar milyarderi bulunuyor. Bu yılki Forbes Türkiye’nin en zengin 0.31373 0.31584 0.31351 0.31657 1.9126 1.9253 1.9055 1.9326 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.47768 0.47854 0.47410 0.48213 GECELİK FAİZLER 1 Günlük Repo 4.52 1 Kuveyt D.: 3.5233 ABD Doları fonbul.com