Katalog

SAYFA CUMHURİYET 29 KASIM 2013 CUMA 14 2 milyar dolara çıktı. Mısır’da 14 Ağustos’ta 500 kişinin ölümü ile sonuçlanan ayaklanmanın ardından Büyükelçi Botsalı, Ankara’ya çağrıldı. Mısır da aynı amaçla elçisini Kahire’ye getirtti. Bir süre sonra elçiler görevlerine döndü. O olay bugünün provasıydı. Şimdi Mısır, büyükelçimizi neden kovdu? Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Darbecilere asla saygı duymayacağız” sözleri bardağı taşıran son damla oldu. Dışişleri Bakanlığı da yapmış olan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, sakalla bıyık arasında kalırcasına, “Biz Akdeniz’in iki kıyısında bir elmanın iki yarısıyız. Geçici bir durum…” demek zorunda kaldı. HHH Türkiye ile Mısır arasında yakın tarihte benzeri başka olaylar da yaşandı. 29 Ekim 1932’de Cumhuriyet Bayramı kutlamalarına fesi ile gelen Mısır Büyükelçisi Abdülmelik Hamza’ya Atatürk, “Türkiye’de fes giymek yasaktır” deyince fesini çıkarmış ancak toplantıyı terk etmişti. 1954’te Kahire’de opera binasındaki resmi kabulde Türk Büyükelçisi Fuad Hulusi Tugay, Başbakan Cemal Abdülnasır’a “Mısır’ı felakete sürüklüyorsunuz. Ben yalnız centilmenlerin elini sıkarım” deyince “persona non grata” ilan edilmişti. Abdülnasır, aşırı dinci “Müslüman Kardeşler”e karşı darbe yaparken günümüzde de Genelkurmay Başkanı Abdülfettah el Sisi de dinci Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’yi devirmişti. Tarih tekerrür ediyor, “büyükelçi” Tugay’ın “Ben yalnız centilmenlerin elini sıkarım” demesi gibi Erdoğan da, üstelik “başbakan” olarak, “Darbecilere asla saygı duymayacağız” diyordu. Tugay’ın yarattığı bunalım onlarca yıl sürmüştü, bakalım Erdoğan’ınki kaç yıl sürecek? DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr Okyanusu’na; ötekisi Boğazlar ile Karadeniz’e bağlıyor. İki ülkede de nüfusun çoğunluğu Müslüman… Biri Mısır, ötekisi Türkiye… Diplomasinin “D”sini bilmeyen bir kişi Dışişleri Bakanlığı’na geldiğinde dış siyasası için komşular ile “0 sorun” dediyse de, son olarak Mısır ile de ilişkiler sıfırlandı. Öncesinde İsrail ve Suriye ile ilişkiler sıfırlanınca büyükelçiler geri çekilmişti. Şimdi ise Mısır, Türk Büyükelçisi Hüseyin Avni Botsalı’yı “persona non grata (istenmeyen adam)” olarak ülkesinden kovdu! Çıkardaş basın, Ankara’nın Mısır Büyükelçisi’nin uzaklaştırılmasını “Diplomatik küstahlığa anında karşılık, darbeciye non grata…” gibi başlıklarla verdi. Fransız yazar Edmond Rostand’ın kaleminden çıkan 17. yy. ozanı Cyrano de Bergerac’ın romanı; tiyatroya, sinemaya, operaya konu olmuştur. Çok iyi kılıç kullanan Cyrano, çok güzel konuşsa da bir tutkusu içinde bunalmaktaydı. Çünkü burnu upuzundu… Onunki doğaldı, yalan söyleyen Pinokyo’nunki gibi uzamazdı! Yetkililerimiz burunlarını uzatıp Suriye’nin, İsrail’in, Mısır’ın iç işlerine sokunca Türkiye’nin çıkarları da önemli zararlara uğruyor. 2005 yılında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması’nın uzantısı olarak iki ülke arasındaki ticaret hacmi 5 milyar dolara, Türkiye’nin tekstil ve hazır giyim yatırımcılarının Mısır’daki yatırımları ise kisi de dünya coğrafyasında İ kilit konumdalar. Akdeniz’i biri Süveyş Kanalı ile Hint Akdeniz’in İki Ucu! Ruhani kıl payı kurtulmuş Dış Haberler Servisi İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin ülkesinde bir darbe girişimiyle karşı karşıya kaldığı ileri sürüldü. İddiayı ortaya atan İngiliz Times gazetesine göre Ruhani, eğer Cenevre’den “ülkenin kırmızı çizgilerini” aşmış olarak dönseydi sertlik yanlılarınca devrilecekti. Darbe planının üst düzey siyasetçiler ve güvenlik yetkililerince hazırlandığı kaydedilen haberde, ABD ve Batılı devletlerle yapılan görüşmelerde tatmin edici bir anlaşmanın gerçekleşmemesi halinde önce olağanüstü hal ilan edileceği, daha sonra Ruhani’nin görevini kötüye kullandığı gerekçesiyle görevden alınacağı iddia edildi. Ancak İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in Cenevre’den Batılı güçlerin kesin çözüm için İran’ın uranyum zenginleştirme hakkını “zımnen” kabul ettiği bir anlaşmayla dönmesi üzerine plan uygulamaya konmadı. Habere göre dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in anlaşmaya destek vermesinin de planın boşa çıkmasında etkili olduğu bildirildi. Anlaşma olmasa devrilecekti 25’e çıkarılacağını açıklayarak İran’ın nükleer çalışmalarının devam ettiğini belirtti. İran, BM denetçilerini Arak’ta bir yıl önce yapımı tamamlanan ve nükleer silah yapımında kullanılan plutonyum üretebilecek ağır su reaktörüne davet etti. Söz konusu reaktörde de nükleer silah yapımında kullanılabilecek plutonyum da üretilebiliyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı yetkilisi Yukiya Amano rektöre ziyaretin 8 Aralık’ta gerçekleşeceğini kaydetti. Hasan Ruhan Zenginleştirmeye devam İran’ın düşük düzeyde uranyum zengileştirmeyi planladığı bildirildi. İran resmi haber ajansı IRNA’nın dün duyurduğu habere göre İran Nükler Dairesi Başkanı Ali Akbar Salehi, yüzde 20 olan zenginleştirmenin yüzde ABDHizbullah, Londra aracılığıyla görüşüyor Dış Haberler Servisi İngiltere’nin, ABD ile Lübnan Hizbullahı arasında gizlice yürütülen dolaylı görüşmelere aracılık yaptığı bildiriliyor. İsrail gazetesi Jerusalem Post’un, Kuveyt gazetesi El Rai’ye dayanarak verdiği habere göre, görüşmelerde bölgesel istikrar, Hizbullah’ın Suriye’de El Kaide’ye karşı yürüttüğü savaş ve Lübnan’la ilgili diğer politik konular ele alınıyor. Üst düzey İngiliz diplomatik kaynaklarına dayandırılan haberde, İngiliz diplomatların, Hizbullah liderleriyle yaptıkları tartışmaları Amerikalılara aktardıkları belirtildi. Kaynaklar, söz konusu tartışmaların, bölgedeki ve dünyadaki değişimleri yakından izlemeyi ve “İran’ın yakında uluslararası topluma geri dönüşüne” hazırlanmayı amaçladığını söyledi. ABD, Hizbullah’ın siyasi ve askeri kanadını terör örgütü ilan ettiği için Amerikalı yetkililer Hizbullah üyeleriyle resmi olarak görüşemiyor. Ancak kaynaklara göre, Washington, “gelecekte doğrudan ilişkiye” hazırlanmak istiyor. Sisi laiklere de yöneldi Malta Şahini… savaşından bir yıl sonra, Rodos şövalyelerinin İspanya kralına gönderdikleri, içi kullanılan ilginç nesneler, ünlü görkemli mücevherlerle dolu, sanatçıların giysileri de alıcı dışı som altından hediye bulur. “şahin” heykeliyle ilgilidir. Nev York’ta Bonhams Bu gizemli şahin, Malta Müzayede evi 1941 Adası yakınında yapımı “Malta Şahini” korsanlarca ele adlı polisiye filmdeki geçirilmiş, sonra “şahin” heykelini kaybolmuştur. 4 milyon dolara (8 Yıllarca sonra, milyon liraya) adı şahinin som açıklanmayan bir altın olduğunu kişiye sattı. perdelemek Türkiye ile amacıyla üzerinin bağlantılı olan emaye ile “şahin” için önce kaplandığı öğrenilir! filmin romanının Şahin, yüzyıllar yazarı Dashiell sonra Konstantinis Hammett’e adlı bir İstanbullu kısaca göz atalım. Rum’da ortaya Hamallıktan çıkar. Ama yine başlayan Dört milyon dolarlık kaybolur… yaşamöyküsü, Bu kez 1920’li şahin! ünlü “Pinkerton yıllarda Dedektiflik İstanbul’da Rus Bürosu”nda özel dedektifliğe General Kemidov’un eline uzandı. Amerika’nın ilk polisiye geçtiği saptanır. yazarlarından olan Hammett, Film 30’lu yılların sonunda ilk romanını Nev York’ta 35 yaşında ve çok çekici bir yıl sonra bir kadının, da “Malta bir özel Şahini”ni yazdı. dedektiflik 2. Dünya bürosuna Savaşı’na başvurup gönüllü katıldı, şahinin başkanı olduğu bulunması “Medeni Haklar için yardım Kongresi”ne istemesi ile bağışta başlar. bulunanların Bogart Bogart ve Malta Şahini adlarını bir özel açıklamayınca 6 ay hapis dedektiftir. Soruşturma yattı. Komunist Partisi üyesi sırasında ortağı öldürülür, olduğu için Senatör Joseph başka cinayetler de işlenir. McCarthy’nin “cadı avı” Uzakdoğu’dan New York’a döneminde sorgulandı. gelen bir gemi yanmış ancak Usta yönetmen John kaptan şahini kurtarmıştır. Huston’un perdeye aktardığı Yaralı kaptan, şahinin peşinde filmde başrolleri Humphery olanların bulunduğu yere Bogart, Mary Astor, Peter ulaşır, herkesin önünde heykeli Lorre ve Sydney Greenstreet masaya koyar. paylaştı. Tüm dünyada, Filmin zengin fakat kötü şimdiye değin çevrilen birkaç adamı bir çakıyla şahinin yüz bin film arasında “Malta dışındaki emayeyi hırsla Şahini” en iyi 100 film arasında kazıyıp altındaki altını görmek yer alıyor. ister… Ama ne var ki altın Filmdeki olayı algılamak görünmez… Şahinin “çakma” için, bir an o günlerin Osmanlı olduğu anlaşılır… Herkes tarihini anımsayalım. 1538’de yıkılmıştır… Barbaros Hayrettin, Batı Film “çetenin, gerçek dünyasının amirali Andre şahini bulmak için İstanbul’a Doria’nın donanmasını gitme kararını almaları” ve yenerek Akdeniz’e egemen “Hayallerden yapılmış bir olmuştu. Osmanlı korsanları şey…” sözleri ile sona erer. Akdeniz’de cirit atmaya Ya heykel gerçek olsaydı, başlamışlardı. müzayedede acaba kaça Filmde öykü bu deniz giderdi? ünya müzayedelerinde D yalnızca sanat yapıtları değil, Holyvood filmlerinde Dış Haberler Servisi Mısır’da hükümet, ülkenin önde gelen laik aktivistlerinden Ahmed Mahir ve Alaabdül Fettah hakkında tutuklama kararı çıkardı. Her iki liderin 79 taraftarı önceki gün tutuklanmıştı. Tutuklamaların Mursi’nin düşüşünden bu yana İslami olmayan muhaliflere yönelik en büyük bastırma operasyonu olduğu belirtildi. Ülkede yürürlüğe sokulan sert ceza yasalarının ilk uygulaması olan kararlar BM ve insan hakları grupları tarafından kınandı. Mahir’in 2011’de Hüsnü Mübarek’in devrilmeLaiklere göre sinde önemli rol oynayan bir “devrim devam gençlik lideri, Fettah’ın da ederken” (yanda) İhvan üyesi 21 kadın Mübarek’in devrilmesinden sonraki tüm yönetimlerin heda hapis cezaları defi olan bir aktivist olduğu aldı. İhvan üyesi kadınların 7’si, 18 belirtildi. Fettah, parlamento yaşın altında. önündeki geniş katılımlı protesto gösterilerinin örgütleyicisi olarak biliniyor. Henüz polisin elinde olup olmadığı bilinmeyen Mahir, telefonla yaptığı açıklamada, “Mübarek dönemine geri döndüklerini” belirterek 2008 yılındaki atmosferi yaşadıklarını kaydetti. Mahir, eşi ve çocuklarının güvenliğini sağlamaya çabaladığını da vurguladı. (Fotoğraflar: AP/AFP) BAŞBAKAN ERDOĞAN DA ORADAYDI Mursi yanlısı kadınlara ceza M ısır’da devrik Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin 21 kadın destekçisinin 11 yıl hapisle cezalandırıldıkları bildirildi. Geçen ayki protesto eylemi nedeniyle mahkum edilen kadınların yedisinin 18 yaşın altında olduğu belirtilirken bu sanıkların cezalarını ıslahevinde çekecekleri kaydedildi. Sanıklar aralarında terör örgütüne iyi olmak, trafiği engellemek, sabotaj ve geçen ay İskenderiye’de düzenlenen bir gösteride şiddete başvurmaktan suçlu bulundu. göre de Mısır Parlamentosu önünde, ordunun sivilleri yargılayabilmesini öngören anayasa değişikliğini protesto ederken gözaltına alınan 60 kişi arasındaki 14 kadın güvenlik güçlerinin cinsel tacizine uğradı ve gece geç vakitte kentin on kilometre dışındaki çöle terk edildi. Gözaltına alınan kadın eylemcilerden Ayda el Kâşif savcılığa götürülmelerinden sonra sivil giyimli 10 kişinin kadınlara saldırdığını anlatıyor. El Kâşif “Bizi sürükleyip dövdüler, gözaltında olan erkekleri bırakıp gitmediğimiz için. Kadınlardan birini beş erkek birden dövdü” dedi. Kanada’dan NSA’ya dinleme izni Dış Haberler Servisi Ame rikan Ulu sal Güvenlik Ajansı’nın (NSA), radikal İslamcıların internette porno izleme alışkanlıklarını izleye rek itibarsızlaştırma planı yaptığı ortaya çıktı. Huffington Post sitesinin, eski NSA çalışanı Edward Snowden’ın sızdırdığı belgelere dayandırdığı haberine göre, 6 “radikal İslamcı” internette izlendi, bu kişilerden birinin porno izlediği ve “tecrübesiz” genç kızlarla konuşurken açık cinsel ifadeler kullandığı belirlendi. “Cihatçı” diye tanımlanan kişilerin ateşli konuşmalar yaptıkları ancak terör olaylarıyla bağlantılı gösterilmedikleri öğrenildi. İzlenenlerden biri de “saygın bir akademisyen” olarak tanımlanıyor ve “saldırgan cihat meşrudur” dediği belirtiliyor. Dış Haberler Servisi Kanada’nın, 2010’da Ontario kentinde yapılan G8 ve G20 zirveleri sırasında Amerikan Ulusal Güvenlik Ajansı’na (NSA) dinleme faaliyetleri için izin verdiği bildirildi. Casusluk faaliyetleri, aralarında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da bulunduğu liderler Kanada’dayken yürütüldü. Amerikan CBC News kanalının internet sitesinde yayımlanan, eski NSA çalışanı Edward Snowden’ın sızdırdığı belgelerde, Haziran 2010’da Ottava’daki ABD Büyükelçiliği’nin yaklaşık bir hafta casusluk faaliyetleri için komuta merkezi olarak kullanıldığı ve Kanadalı yetkililerle “yakın işbirliği” yapıldığı belirtildi. Kanada Başbakanı Stephen Harper’ın sözcüsü Jason MacDonald ise haberle ilgili olarak ulusal güvenlikle ilgili operasyonel konularda yorum yapmadıklarını söyledi. NSA’nın Kanada’daki karşılığı olan CSEC’in sözcüsü Lauri Sullivan da ülke içinde ve dışında böyle bir istihbarat faaliyeti yürütmediklerini savundu. G20 zirvesine Erdoğan da katılmıştı. Times gazetesinde yer alan bir habere ‘Çöle attılar’ iddiası SURİYE’NİN KİMYASAL SİLAHLARI ‘Açgözlülük ve haset iyidir’ Dış Haberler Servisi Londra Belediye Başkanı Boris Johnson’ın, bazı insanların yeterince zeki olmadıkları için rekabet edemedikleri ve ekonomi için zenginle yoksul arasında uçurumun şart olduğu yönündeki sözleri tepki çekti. Johnson, Margaret Thatcher için düzenlenen anma töreninde ekonomik eşitsizlikle mücadelenin anlamsız olacağı çünkü bazı insanların IQ’larının rekabet edemeyecek kadar düşük olduğunu söylemişti. Eşitsizliğin ekonomik büyüme için şart olduğunu kaydeden Johnson’ın ifadeleri “nahoş elitizm” olarak nitelendi. Johnson, haset ve açgözlülüğün de ekonomik faaliyet için gerekli olduğunu sözlerine ekledi. ABD’den gemide imha planı Dış Haberler Servisi ABD yönetiminin, Suriye’nin kimyasal silahlarını Akdeniz’de imha etmeyi önerdiği bildirildi. Associated Press ajansına konuşan Amerikalı yetkililer, imha işleminin büyük ihtimalle 213 metrelik MV Cape Ray gemisi üzerinde ve savaş gemilerinin gözetimi altında yapılacağını, ancak planın son onayı beklediğini söyledi. Yetkililer, kimyasal silahların gemiye nasıl taşınacağına karar vermeye çalıştıklarını, bunun için bir başka ülkenin gemi vermesinin beklendiğini belirtti. ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Jonathan Lalley, henüz ilgili taraflarla görüşmelerin sürdüğünü söyledi. Ancak Amerikalı yetkililer, kararın yakında verilmesini beklediklerini ve operasyonun yıl sonunda başlayacağını duyurdu. Bugüne kadar hiçbir ülke Suriye’nin kimyasal silahlarını kendi toprakları üzerinde imha etmeyi kabul etmedi. Cihatçıların porno kaydını tuttular