Katalog

22 KASIM 2013 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 15 Büyük cari açığı nedeniyle en kırılgan piyasalar arasında gösterilen Türkiye için zaman daralıyor: Fed Türkiye’yi vuracak Borçlanmak zorlaşacak: İngiliz Financial Times’a göre, cari açığı yüksek olan Türkiye, Fed’in parasal genişleme programını azaltmasından en fazla etkilenecek olan beş ülkeden biri. Fed’in er geç bu adımı atacağını vurgulayan gazete, gelişmekte olan ülkelerin borçlanmakta zorlanacağına dikkat çekti. Ekonomi Servisi Mayıstan beri piyasaların gündemini meşgul eden ABD’nin parasal genişleme programını azaltacağı tartışmalarında sona geliniyor. ABD Merkez Bankası (Fed) önceki akşam açıklanan toplantı tutanaklarında tahvil azaltımına gelecek birkaç toplantıdan birinde başlayabileceğini duyurdu. Fed’in açıklamaları piyasaları sarsarken Türkiye’nin de aralarında olduğu gelişen ülkeler için endişe artıyor. Büyük bir cari açığı olan Türkiye, “en kırılgan” yükselen piyasalar arasında değerlendiriliyor. İngiliz ekonomi gazetesi Financial Times, yayımladığı analizinde, Fed’in er ya da geç gevşetme programını azaltacağını vurgulayarak bu durumdan en çok etkilenen ülkeler içinde Türkiye’yi gösterdi. Gazete, gelişmekte olan ülkelerin borçlanmasını zorlaştıracağını belirterek; “En kırılganlar ülkeler arasında Türkiye, Brezilya, Hindistan, Endonezya ve Güney Afrika var. Ancak büyük bir cari işlemler açığı olan herhangi bir ülke sınanacak” yazdı. Financial Times, Fed’in gevşetme programını azaltmasının yükselen piyasalar için “teknik” bir tehlike oluşturduğunu belirterek “Ancak kalkınmakta olan dünyanın zor bir 2014 ile karşı karşıya kalacağını gösteren başka temel nedeni de var. Ekonomik büyüme birkaç yıldan beri yavaşlıyor” dedi. İpucu verdi, piyasalar sallandı: Fed’in önümüzdeki birkaç toplantı içinde tahvil alımını azaltabileceğini duyurmasıyla piyasalar darbe aldı. Asya ve Avrupa borsaları düştü. Borsa İstanbul yüzde 1 civarı düşerken, dolar/TL yeniden 2.02 seviyesini aştı. Cari açık önemli risk kaynağı Fed Başkanı Ben Bernanke’nin tahvil alım programını azaltacaklarına dair mayıs ayında yaptığı açıklamadan bu yana Türkiye piyasaları belini doğrultamadı. Bernanke’nin konuştuğu 22 Mayıs tarihinde 93 bin puanın üzerinde olan Borsa İstanbul, bugün 74 bin seviyelerinde seyrediyor. Yani hisse senetlerindeki kayıp 20 bin puanın üzerinde. Türk Lirası da söz konusu açıklamalar karşısında en fazla darbe alan para birimlerinden biri olmuştu. 22 Mayıs’ta 1.85 TL civarında olan dolar, şimdilerde 2.02 TL’nin altına inmiyor. Lira, dolar karşısında mayıstan bu yana yüzde 9 geriledi. Uzmanlara göre Türkiye ekonomisinde cari açığın dış borçla özellikle sıcak parayla finanse edilmesi önemli bir risk kaynağı. Bu da ekonomideki kırılganlıkları artırırken Türkiye’yi sermaye kaçışının yaşandığı ilk ülkelerden biri haline getiriyor. politika gevşetebileceğine dair söylentilerle Avro’nun değer kaybetmesi de dolara destek sağladı. Avro/dolar 1.34 seviyelerinden işlem gördü. Dolar/ TL ise yeniden 2.02’yi aştı. Borsa İstanbul yüzde 1 civarı değer kaybetti. Avrupa borsaları yatay seyretti. Altın ise 1276 dolardan 1242 dolara kadar geriledi. Öte yandan Fed başkan adayı Janet Yellen’e Senato’dan onay çıktı. Daha önce ABD Başkanı Barack Obama’nın onayladığı Yellen, Senato’dan 8’e karşı 14 oy aldı. Ekonomi Servisi Kendilerini muhafazakar olarak tanımlayan iş adamları, katılım bankalarından daha çok, faizle iş yapan ticari bankaları tercih ediyor. Politik, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezince (PESA) yapılan bir anket; muhafazakar iş adamlarının yüzde 45’inin geleneksel bankaları kullandığını ortaya koydu. PESA Araştırm acısı Doç. Dr. Mehmet Saraç “Muhafazakar iş adamları arasında katılım bankalarını kullananların oranı yüzde 25’te kalıyor. Yani muhafazakar kesim, daha çok faizle iş yapan ticari bankaları kullanıyor. Faizi göz ardı ederek maliyete göre banka tercihi yapıyor” dedi. Anket, üyelerinin muhafazakar olduğu bilinen Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON), Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD), Türkiye İş Adamları ve Sanayicileri Konfederasyonu (TUSKON) ile Tüm Sanayici ve İş Adamları Derneğine (TÜMSAD) üye bin 100 iş adamıyla yapıldı. Muhafazakârlar faize koşuyor Bir işareti yetti Ekonomi Servisi Fed tutanaklarının tahvil alımlarının azaltılabileceği konusunda ipucu vermesinin ardından borsalar yeniden negatife döndü. Japonya hariç Asya Pasifik borsalar endeksi yüzde 1.3 kayıpla geçen hafta ortasından bu yana en düşük seviyeye gerilerken ABD’nin 10 yıllık tahvilinin getirisi yüzde 2.800’ü gördü. Asya borsalarındaki düşüşte Çin’de açıklanan zayıf imalat PMI verisi de etkili oldu. Dolar, yen karşısında iki ayın zirvesine ulaştı. Avrupa Merkez Bankası’nın Koç, TCSG Güven gemisini teslim etti Ekonomi Servisi Koç Holding’in savunma grubu şirketlerinden olan RMK Marine’in Sahil Güvenlik Komutanlığı için inşa ettiği dört adet Sahil Güvenlik Arama Kurtarma Gemileri’nden TCSG Güven’in teslim töreni gerçekleşti. RMK Marine, TCSG Umut ve TCSG Dost gemilerinden sonra üçüncü teslimatını da yapmış oldu. Teslimat törenine, İçişleri Bakanı Muammer Güler, Koç Holding Üst Yöneticisi (CEO) Turgay Durak, Koç Holding Savunma Sanayi, Diğer Otomotiv ve Bilgi Grubu Başkanı Kudret Önen, Sahil Güvenlik Komutanı Tümamiral Adnan Özbal ve Savunma Sanayii Müsteşarı Murad Bayar katıldı. Kudret Önen, yaz öncesi teslimatı yapılan Dost ve Umut’un şu anda Akdeniz ve Karadeniz’de görev yaptığını belirterek; 4’üncü gemiyi ocakta teslim etmeyi hedeflediklerini söyledi. ‘Artık ölmek istemiyoruz’ çığlığı Meclis’te ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Sanayi sitelerinde, fabrikalarda, mahallelerde işçilerin “Artık ölmek istemiyoruz” çığlıkları 100 bin 640 imza olarak Meclis’e taşındı. Uluslararası İşçi Dayanışma Derneği (UİDDER) üyesi işçiler, topladıkları imzaları Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Levent Tüzel’in konuğu olarak geldikleri Meclis’te TBMM Dilekçe Komisyonu’na iletti. HDP’li Tüzel, 2013’te kazalarda ölen işçi sayısının 1070 olduğunu, bunların 55’ini ise çocuk işçilerin oluşturduğunu dile getirdi. İş ka zalarının taşeron alanda daha fazla olduğunu ve hükümetin bu alanı yasal zemine kavuşturmak istediğini belirten Tüzel, Davutpaşa’da, Ostim’de meydana gelen kazalarda ölen işçilerin davalarının da hâlâ sonuçlandırılmadığını kaydetti. Tüzel, 00 bin imzayı TBMM Dilekçe Komisyonu’na sunacağını bildirdi. Matbaa işçisi ve UİDDER temsilcisi Dilek Fahlioğulları, her gün ortalama 4, ayda 100 işçinin hayatını kaybettiğini, Türkiye’nin dört bir tarafından işçilerin ölüm haberlerinin geldiğini, son 10 yılda 12 bin işçinin yaşamlarını yitirdiğini anlattı. Enerjide gözler Irak petrolünde Ekonomi Servisi Irak petrolleri, dünya enerji sektörünün gündemini oluşturmaya devam ediyor. Uluslararası Enerji Ajansı, 2035’te Irak’ın dünya petrol üretimindeki toplam artışın yüzde 45’ini gerçekleştireceğini tahmin ediyor. Atlantic Council’in düzenlediği Enerji ve Ekonomi Zirvesi’nde konuşan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Irak’ın, 2030’larda dünyanın ikinci büyük petrol ihracatçısı olmasının beklendiğini belirterek “Irak’taki enerji kaynakları dünya enerji güvenliğine daha çabuk katkı verecek hale getirilmeli” dedi. Türkiye, son dönemde hem Bağdat hem de Erbil ile yürüttüğü görüşmelerle bu ülkenin hem doğalgaz hem de petrol kaynaklarının hızlı şekilde dünya pazarlarına ulaştırılmasını sağlayacak olan projeler ile ilgili görüşmeler sürdürüyor. Enerji Bakanı Taner Yıldız Irak petrollerinin ihracından elde edilen gelirin Türkiye’de bir kamu bankasında açılacak hesapta bloke edilmesi konusunda merkezi Irak hükümeti ile görüşmelerin sürdüğünü söyledi. Türkİş genel grev sinyali verdi MUSTAFA ÇAKIR Emekçinin birikimi AYŞE SAYIN ‘İslami’ fona nasıl ödeneceğinin “belirsiz” olduğuna işaret edildi. Raporda, sistemle ilgili temel sakıncalar ve CHP’nin bu konudaki tutumu ana başlıklarla şöyle ifade edildi: Türkiye tarihinde ilk: Fon şirketleri, Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’na tabi özel şirketler. Bu tip devlet zoruyla katılım sağlanan, ancak özel sektörün işlettiği bir birikim fonu Türkiye tarihinde ilk defa kurulmaktadır. Hükümet kaynak peşinde: Fonda bir çalışanın en erken 10 yıl fona para yatırdıktan sonra hakkının yüzde 50’sini alabileceğini, sonraki hakkını da 5 yıl daha geçince alabileceğini de hesaba katarsak, fonun büyüklüğü 170 milyar liraya ulaşıyor. Kıdem Tazminatı Fonu büyürken, İşsizlik Fonu’nun gelirleri azalıyor. Bu azalma yaklaşık 61 milyar lira civarında. Sonuçta hükümet, net CHP, Kıdem Tazminatı Fonu’nun tahmini büyüklüğünü 170 milyar olarak lira hesapladı. AKP’nin gözü fonda birikecek 109 milyar TL’de. ANKARA Türkİş, kıdem tazminatında mevcut haklardan geriye gidiş olması halinde “genel greve” gideceğini açıkladı. Karayollarındaki 8 bin taşeron işçisinin toplam 2.5 milyar lira tazminat kazandığını, hükümetin taşeronla ilgili önerisinin bu davalardan kurtulmayı amaçladığını vurgulayan Türkİş, Hakİş ve DİSK’e de sürpriz bir çağrıda bulundu. Türkİş’in, “Güçlerimizi ve kasamızı birleştirelim” önerisine DİSK Genel Başkanı Kani Beko, “İlkelerimiz çerçevesinde dayanışmaya varız” yanıtını verdi. Türkİş Başkanı Atalay, hükümetin işçilerin yüzde 90’ının kıdem tazminatından yararlanamadıkları söyleminin doğru olmadığını, bu rakamın yüzde 6570 civarında olduğunu söyledi. talay, 30 gün üzerinden hesaplanan kıdem tazminatında, “29 gün 5 saat” önerilse bile kesinlikle kabul etmeyeceklerini vurguladı. Atalay, “Kıdem tazminatında istemediğimiz bir şeyi yapamazlar. Olmaz böyle bir şey” dedi. “Velev ki oldu” diyerek anlatmaya devam eden Atalay, “Özellikle kamuda kıdem tazminatı gündeme gelince işçiler hemen emekli oluyor. Biz işçilere ‘panik yapmayın, kıdem tazminatı değişmeyecek’ diyoruz. Eğer tersi olursa, dediklerimiz olmazsa o zaman biz bırakın Türkİş’i, Ankara’nın önünden bile geçemeyiz. Burada duramayız” diye konuştu. Atalay, Türkİş Genel Kurulu’nun kıdem tazminatıyla ilgili iki genel kurul kararı olduğunu, 30 gün üzerinden hesaplanan kıdem tazminatında mevcut durumdan geriye gidiş olması halinde “genel grev” öngören genel kurul kararlarını uygulayacaklarını söyledi. Türkİş kıdem tazminatında geriye gidiş olması halinde genel greve çıkacağını açıkladı. ANKARA CHP, hükümetin sosyal taraflarla anlaşma sağlanamaması üzerine şimdilik “beklemeye” aldığı Kıdem Tazminatı Fonu’nu (KDF) mercek altına aldı. CHP’nin sendikalardan sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Yakup Akkaya tarafından merkez yürütme kuruluna (MYK) sunulan raporda, AKP hükümetinin gözünün fonda birikecek olan “109 milyar liralık” yeni kaynakta olduğuna dikkat çekildi. Fonda biriken paraların yüzde 40’ının “İslami” yatırım aracı olan “sukuk”ta değerlendirileceğine dikkat çekilen raporda, devlet güvencesi olmaması nedeniyle fonun iflası halinde emekçilerin tazminatlarının olarak 109 milyar liralık yeni bir fona kavuşmuş olacak. Hükümet yanıltıyor: AKP, tazminat sistemindeki değişikliğe gerekçe olarak “işçilerin sadece yüzde 10’unun kıdem tazminatı hakkından yararlanabildiği”ni öne sürüyor. Bu rakam gerçekdışıdır. Devlet güvencesi yok: Fonlarının işleyişinde devlet güvencesi bulunmuyor. Fon iflas ederse işçinin güvencesinin ne olacağı belirtilmemiştir. Asgari ücretli yine mağdur: Yıllık olarak 30 gün ücret tutarında ödenen kıdem tazminatının 12 aya bölünmesi durumunda aylık giydirilmiş ücretin yüzde 8.5’ine tekabül eden kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü, bu kanun tasarısıyla, ilk etapta işçi açısından yüzde 4’e düşürülecektir. Bu özellikle asgari ücretliler açısından yüzde 50’lik bir kayıp anlamına gelmektedir. Akşam ve Skyturk360 Ethem Sancak’ın oldu Ekonomi Servisi İşadamı Ethem Sancak, TMSF’nin el koyduğu Skyturk360 televizyonu ile Akşam ve Güneş gazetelerinin de bünyesinde bulunduğu Turkmedya’yı satın aldı. Konuyla ilgili olarak yapılan yazılı açıklamada, Çukurova Holding ile Ethem Sancak arasında gerçekleşen satışın 62 milyon dolara mal olduğu belirtildi. Açıklamada Turkmedya’nın yola, TMSF’nin el koymasının ardından göreve gelen Turkmedya Grup Başkanı ve Skyturk360 Genel Yayın Yönetmeni Cengiz Özdemir ile devam etme kararı aldığı ifade edildi. Turkmedya bünyesinde, Skyturk360 televizyonu, Akşam ve Güneş gazeteleri, Alem, Platin, Stuff, Autocar ve FourFourTwo dergileri, Lig Radyo ve Alem FM radyoları yer alıyor. Unilever, Konya’ya 150 milyon Avro yatıracak Ekonomi Servisi Unilever Türkiye, Konya’da kişisel ve ev bakım ürünleri üretecek yeni bir tesis için 150 milyon Avro’nun üzerinde yatırım yapacak. Türkiye’de sekiz tane üretim tesisini olan şirketin Üst Yöneticisi (CEO) Mehmet Altınok, “Ev ve kişisel bakım pazarının toplam boyutu yaklaşık 2.5 milyar dolar ve yüzde 89 büyüyor. Unilever için çok büyük bir potansiyele sahip ve yeni fabrika yatırımımızla bu potansiyeli sermayeye dönüştürebileceğiz” dedi. Yeni fabrika, şirketin üretim kapasitesini önemli ölçüde artıracak ve OMO, Domestos, Yumoş, Cif, Rinso, Elidor ve Dove gibi pek çok markanın üretimi bu tesiste yapılacak. Para var huzur yok Ekonomi Servisi Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) yaptığı bir araştırma, refah seviyesinin yüksek olduğu ülkelerde yaşayanların daha mutsuz olduğunu ortaya koydu. Araştırmaya göre; gelişmiş ülkelerin antidepresan kullanımında ciddi artış görülüyor. Ba zı gelişmiş ülkelerde her 10 kişiden 1’i antidepresan ilaç kullanıyor. İzlanda, Kanada ve Avustralya antidepresan kullanımının en yaygın olduğu ülkeler. İspanya ve Portekiz’de antidepresan kullanımı ekonomik krizle birlikte yüzde 20 artış gösterdi. ABD’de de yetişkinlerin yüzde 10’u antidepresan kullanıyor. Çin’de ise antidepresan piyasası son 3 yılda yüzde 20 büyüdü. Antidepresan kullanımı artarken, küresel depresyon seviyesinde artış görülmediği belirtildi.