Katalog

4 NİSAN 2012 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA [email protected] EKONOMİ 11 Zamlar enflasyonu çift haneye taşıyacak Ekonomi Servisi Tüketici fiyatları en dışında da rüzgârlar ters eserse o zaman flasyonu martta öngörülenin aksine gerileyen TCMB de enflasyon beklentilerinin bozulgıda fiyatlarının etkisiyle beklentilerin ol maması için daha sıkı bir duruşa geçmek dudukça altında kalırken, yıllık enflasyon yüz rumunda kalabilir. ING Bank ekonomi notu: Beklentilerden de 10.43 ile bir önceki aya göre değişiklik göstermedi. Analistler, elektrik ve doğalgaz olumlu gelen mart sonuçları, temel enflasyon zamlarıyla nisanda yıllık enflasyonun yüzde 11 görünümündeki olumlu seyrin bozulmadığını ortaya koyuyor. Docivarına yükselmesi bekğalgaz ve elektrik fileniyor. ? Martta öngörülenin aksine gerileyen yatlarına son yapılan Ekonomistler, elekzamlar enflasyonu yutrik ve doğalgaz fiyatlagıda fiyatlarının etkisiyle beklentilerin karı itecek. Yıllık enrındaki artışın yıllık enaltında kalan enflasyon, elektrik ve flasyon nisanda yüzde flasyona etkisinin 0.52 10 ile yüzde 11 arapuan olacağını belirttiler. doğalgaz zamlarıyla nisanda yükselecek. sında kalır. Elektrik fiyatlarına yüzAkbank raporu: Enflasyon sepetinde en de 8.1, doğalgaz fiyatlarına da yüzde 18.72 zam yapılmıştı. Bu zamların enflasyona etkisine iliş fazla paya sahip (yüzde 26.2) olan gıda fiyatları martta aylık yüzde 0.33 azalış gösterdi ve kin bazı değerlendirmeler şöyle: Ekspresinvest ekonomisti Nilüfer Sez enflasyonu yüzde 0.08 azaltıcı yönde katkı sağgin: Mart için sürpriz özellikle gıdadan kay ladı. Ancak Merkez Bankası’nın 26 Nisan’daki naklandı. Son zamlardan sonra piyasada en yeni enflasyon raporunda tahminlerini yukaflasyona olan hassasiyet arttı. Nisanda yurt rı yönlü revize etmesini bekliyoruz. Neoliberal Büyüme Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2011 yılına ait milli gelir tahminlerini tamamladı. TÜİK verilerine göre, 2011 yılı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) reel değeri sabit 1998 fiyatlarıyla yüzde 8.5 artış gösterdi. GSYH’nin cari fiyatlarla toplam büyüklüğünün 1.295 milyar TL’ye ulaşmış olduğu ve bunun da kişi başına 10.244 dolarlık bir gelir olduğu hesaplanmakta. TÜİK’in hesaplamaları reel GSYH’nin 2011’in son çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine görece yüzde 5.2 artış gösterdiğini gösteriyor. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırıldığında ise GSYH’nin bir önceki döneme görece reel artışının sadece yüzde 0.6 düzeyinde olduğu görülüyor. Dolayısıyla, 2011’in son çeyreğinde ekonominin gözle görülür biçimde yavaşladığı; söz konusu durgunluğun 2012’de daha sert bir iniş mi, yoksa “yumuşak” bir tempoyla mı geçiştirilebileceği öngörüleri ise şu anda iktisat gündemimizi meşgul etmekte. ??? Yunanistan ekonomisinin Avro bölgesi içinde (ya da dışında kalarak) geçireceği dalgalanmalar; Çin ekonomisinden gelen ve “ortagelir tuzağı” diye anılan “yavaşlama sinyalleri” ve daha tehlikelisi, bölgemizde yükselen siyasi tehdit ve savaş konjonktürünün yarattığı olumsuzlukların biçimi kuşkusuz 2012’nin ekonomik görünümünü yakından etkileyecektir. Biz bu yazıda bu öngörü egzersizlerini bir yana bırakarak, Türkiye ekonomisinin süregelen büyüme niteliklerini kısaca değerlendirmeye çalışacağız. Türkiye bilindiği üzere 1998 yılından bu yana IMF ile imzalanmış bulunan “yakın izleme anlaşması” uyarınca spekülatif nitelikli ve yabancı sermaye girişlerince yönlendirilen, dış borçlanmaya dayalı bir büyüme patikası izliyor. Söz konusu programın ortodoks/muhafazakâr öğelerine dayanarak, neoliberal nitelikte olduğunu biliyoruz. Aşağıdaki tabloda Türkiye ekonomisinin 1998sonrası büyümesinin ana harcama grupları itibarıyla ayrıştırılması sergileniyor. Türkiye ekonomisinin söz konusu dönemde sabit 1998 fiyatlarıyla, reel olarak 44.670 milyon TL değerinde artış göstermiş olduğu görülmekte. Eğer bu tutarı 100 kabul edersek, bunun yüzde 71.9’unun özel tüketim talebinden; yüzde 28.6’sının ise özel yatırım harcamalarından kaynaklandığını hesaplıyoruz. İhracat artışı bu tutarın yüzde 27.3’ünü sağlamış. İthalat harcamalarının milli gelire katkısı tanım gereği eksi yönde ve yüzde 41.7 olarak hesaplanıyor. 19982011 Arasında Milli Gelir ve Harcama Gruplarının Büyüklüğü 19982011 Arası GSYH’ye Katkılar (Milyon TL, sabit 1998 fiyatlarıyla) Gayri Safi Yurtiçi Hasıla 44.670.8 Yerleşik Hanehalklarının Tüketimi 32.131.2 Devletin Nihai Tüketim Harcamaları 4.636.8 Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumu 13.838.0 Kamu Sektörü 1.057.7 Özel Sektör 12.780.4 Stok Değişmeleri 536.4 Mal ve Hizmet İhracatı 12.177.7 Mal ve Hizmet İthalatı 18.649.4 Kaynak: TÜİK, Ulusal Hesaplar 19982011 Arası GSYH Artışına Oran Olarak Katkılar (%) 100.00 71.93 10.38 30.98 2.37 28.61 1.20 27.26 41.75 19982011 Arası Yıllık Reel Büyüme Hızları (%) 3.79 4.03 3.83 4.78 2.19 5.32 4.58 6.46 Gıda fiyatları ekonomistleri de şaşırttı Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre martta TÜFE, gıda fiyatlarında yaşanan düşüşle yüzde 0.41 arttı ve yüzde 0.59 olan beklentilerin altında kaldı. Martta ÜFE’deki artış da yüzde 0.36 ile yüzde 0.74 olan beklentilerin oldukça altında kaldı. Piyasanın gıdadaki artış beklentisine karşın gruptaki yüzde 0.3’lük düşüş, enflasyonun beklentilerin altında kalmasında belirleyici oldu. Ana harcama grupları itibarıyla martta en yüksek artış yüzde 1.15 ile ulaştırmada gerçekleşti. Giyim ve ayakkabıda yüzde 1.07, ev eşyasında 0.91, lokanta ve otellerde 0.76 artış olurken haberleşme yüzde 0.32, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 0.33 düştü. ZAMLAR EZİYOR Hükümet verdiğini geri aldı MUSTAFA ÇAKIR Indesit, Avrupa pazarının daralmasıyla Türkiye’yi öncelikli ülke seçti Hedef 5 yılda 5 bin kişiye iş ? İtalyan beyaz eşya üreticisi Indesit, Türkiye’de agresif büyüme kararı alarak 5 yılda 65 milyon Avro yatırım yaparak 1000 bayi açacak, 5 bin kişiye istihdam sağlayacak. ŞEHRİBAN KIRAÇ İSPANYOL GENÇLERİN YARIDAN FAZLASI İŞSİZ Ekonomi Servisi Avrupa Birliği’ndeki (AB) en yüksek işsizlik oranına sahip İspanya’da genç işsizliği yüzde 50.5’e ulaştı. AB istatistik kurumu Eurostat’ın verilerine göre 25 altı gençlerdeki işsizlik oranı AB ortalamasında yüzde 21.6 olurken İspanya’da 1998’den bu yana ilk kez yüzde 50’nin üzerine çıktı. Bu arada yüzde 23.6’lık işsizlik oranıyla AB ülkeleri arasında işsizlikte ilk sırada yer alan İspanya, AB’yi endişelendiriyor. AB Komisyonu ekonomik işler sözcüsü Amadeu Altafaj, “Bir Alman vatandaşıyla bir İspanyol vatandaşının işsizlik ve ekonomik büyüme değişimine bakışları çok farklı. İspanya’da işsizlik artmaya devam ediyor ve küçülme hissediliyor” dedi. İspanya Ekonomi Bakanı Luis De Guindos ise 2011’de yüzde 68 olan ülkenin borçlarının GSYH’ye oranının bu yıl yüzde 78 dolayına ulaşacağını söyledi. ANKARA İşçi ücretleri yılın ilk yarısında yaklaşık 65 lira, en düşük işçi emeklisi maaşı da 53 lira artmıştı. Elektrik ve doğalgaza yapılan zam aylık 30 lira yük getirdi. İşçinin de, işçi emeklisinin de ücretlerine yapılan zammın yarısı gitti. Asgari ücretteki 42 liralık artışın da üçte ikisi yapılan zamlarla geri alındı. Zamların diğer alanlara yansımasıyla emekçinin kaybı daha da artacak. ? İşçi Zamlar, maaşlarve işçi daki artışı geri alemeklisi, dı. Örneğin, 4 kimaaşındaki şilik bir işçi ailesi günde ortalaartışın yarısını ma 7.5 kilovat, geri verecek. ayda da ortalama Asgari ücretteki 225 kilovat elektrik tüketiyor. Es42 liralık kiden bunun karartışın da şılığında 67.5 lira üçte ikisi ödeyen aile, elektriğe gelen yüzde 9.2 uçacak. zamın ardından 73 lira 71 kuruş ödemeye başlayacak. Yani fazladan cebinden 6 lira 21 kuruş çıkacak. Aynı aile zamdan önce doğalgaza aylık 123 lira 75 kuruş öderken, yüzde 18.72’lik zammın ardından 146 lira 92 kuruş ödemeye başladı. Aile doğalgaza zamdan sonra aylık 23 lira 17 kuruş daha fazla ödeyecek. Asgari ücretteki artış yılın ilk altı ayı için yüzde 5.91’di. Yani net artış 42 lira 19 kuruş olmuştu. Elektrik ve doğalgaza gelen zamlar asgari ücretteki artışın yüzde 70’ini götürdü. SSK emeklisi bir işçi aralıkta en düşük 782.40 lira alıyordu. Maaşı 6.79’luk artışla, 835.50’ye yükseltilmişti. Yani 53 lira arttırılmıştı. Son zam ile 53 liranın 30 lirası gitmiş oldu. Indesit Company Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Neriman Ülsever hedeflerini anlattı. Buna göre, şirket şu anda Türkiye’de yüzde 8’lik pazar payıyla 4. sırada. Yeni strateji ile 5 yılda 3. sıraya yerleşecek. ANTALYA İtalyan beyaz eşya üreticisi Indesit, Avrupa pazarının daralmasıyla Doğu Avrupa’da en yüksek büyüme gösterdiği Türkiye’yi yatırım yapmada ve büyümede öncelikli ülke olarak seçti. Pazarlama ağına 5 yılda 65 milyon Avro yatırım yapmayı planlayan şirket, 1000 yeni bayi açarak yaklaşık 5 bin kişiye de istihdam yaratmayı planlıyor. Manisa’daki fabrikasında yıllık 1.5 milyon adet buzdolabı ve derin dondurucu üreten Indesit, Türkiye’de küçük ev aletleri üretmeyi de planlıyor. Indesit, büyüme stratejisini bayilerinin de katılımıyla Antalya’da açıkladı. Indesit Doğu Avrupa Ticari Operasyonlardan Sorumlu Direktörü Michele Casamassima, Indesit Company Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Neriman Ülsever ve Indesit Company Türkiye Ülke Müdürü Andrea Ojetti’nin katıldığı toplantıda şu bilgiler verildi: ? Geçen yıl Doğu Avrupa’da yüzde 8.2 büyüdük, bu büyümenin 3’te 1’i Türkiye’den. Türkiye hızla büyüyen en önemli 2 pazardan birisi. ? Türkiye’deki büyümemizi iki katına çıkarmak istiyoruz. 2016 sonuna kadar şu an 320 milyon Avro olan ciroyu da 2 katına çıkaracağız. ? Manisa’daki fabrikamızda geçen yıl 1 milyon 400 bin soğutucu ürettik. Bunun yüzde 80’ini ihraç ettik. Fabrikamızda şu anda toplam 1000 kişi çalışıyor. Türkiye’deki bayi sayımız da 1000’i geçti. ize artık Hotpoint deyin ? Bugüne kadar Türkiye’de HotpointAriston olarak bilinen markanın isminde değişim yaparak sadece ‘Hotpoint’ ismiyle devam edeceğiz. Artık bize Hotpoint deyin. Bu isim tüketicilerce cazip bulundu. B Türk Ticaret Kanunu masaya yatırılacak Ekonomi Servisi İstanbul Yüksek Ticaret ve Marmara Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Mezunları Derneği, 67 Nisan’da düzenlenecek olan XI. Vergi Kongresi’nde, 56 yıl sonra değiştirilmesi planlanan Türk Ticaret Kanunu (TTK) ile ilgili tartışmayı masaya yatırıyor. Dernek Genel Başkanı Saffet Açıkgöz, bütün tarafları bir araya getirdikleri etkinliğin büyük ilgi gördüğünü anlatırken “Yeni TTK iş dünyasının merakla izlediği bir konu. Yeni tasarıda eksiklikler ve yanlışlıklar söz konusu. Tarafları bir araya getirerek yeni döneme hazırlık için katkı sunmak istedik” dedi. Marmara Üniversitesi Rektörlüğü, Ord. Prof. Dr. Nihat Sa yar Konferans Salonu’nda, Sultanahmet’te gerçekleştirilecek kongrenin ilk oturumuna Prof. Dr. Suat Oktar başkanlık ederken Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, İstanbul Vergi Dairesi Başkanı Mustafa Dakın, İTO Başkanı Murat Yalçıntaş ve TÜRMOB Genel Başkanı Nail Sanlı konuşmacılar arasında yer aldı. İş Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Özince ve Gelir İdaresi Kurucu Başkanı Osman Arıoğlu, ilk günkü konuk konuşmacılar. Türkiye, XI. Vergi KonSaffet gresi, 7 Nisan’da TTK’nin vergisel açıAçıkgöz dan değerlendirmesine sahne olacak. olarak ana gündem maddesi EXPO oldu. Aksu bölgesinde 1088 dönümlük bir alanda kurulması planlanan Expo arazisinde 100 ülkenin bahçesi olacak. Bu ülkelerden 30 büyük kuruluş katılacak. Bahçeler yanında Expo’nun tepesi, ormanı, göleti ve sözünü ettiğim simge “kule” de yapılacak. Henüz tam kesinleşmemekle birlikte 180 milyon liralık bir bütçe söz konusu olan ve bu paranın çoğu inşaata ve Antalya’nın altyapı yatırımlarına gidecek. Yılda 80 milyon dolarlık süs bitkisi ihracını gerçekleştiren üreticiler bu yüzden hayli heyecanlı. Ancak dile getirdikleri çok önemli iki sorunları var. Bunların ilki, çalışmaların ve projenin başlayabilmesi için gerekli yasanın hâlâ çıkmamış olması. Tasarı hâlâ Bakanlar Kurulu’nda. İkinci sorun ise birlik ruhu ile başlayan bu işte özel sektörün giderek dışlandığı kaygısı. Bakan Eker’e bunu sorduk. 30 kişilik çalışma meclisi içinde tüm sivil toplum örgütlerinin olacağını söyledi. Şimdi en tepedeki 5 kişilik icra komitesinde kimlerin olacağı merak konusu. Valilik, belediye, Süs İhracatçıları Birliği yanında diğer örgütler de yer almak istiyor. Sonuçta tartışmalar bir an önce bitmeli. Expo 2016 için günler sayılı. Sayılı günün de hızla geçeceğini unutmayalım... Veriler Türkiye ekonomisinin 1998sonrasında önce üçlü koalisyon daha sonra da AKP hükümetlerince uygulanan neoliberal IMF programları altında yıllık ortalama hızının yüzde 3.8 olduğunu belgeliyor. Harcama grupları itibarıyla büyüme hızları, özel tüketim için yüzde 4.0; özel yatırımlarda yüzde 5.3; ihracatta yüzde 4.6. İthalatın büyüme hızı ise milli gelir büyüme hızının neredeyse iki katı: yüzde 6.5. ??? Milli gelir istatistiklerinde yer almayan, ancak diğer kaynaklardan bildiğimiz üzere Türkiye ekonomisinin dış borç stoku 1998’de 84.8 milyar dolar iken, 2011’in üçüncü çeyreği itibarıyla 309 milyar dolara ulaşmış gözüküyor. Dolayısıyla, 1998 sonrasında Türkiye ekonomisinde ithalata dayalı spekülatif yönlü büyümeyi finanse edebilmek için her 1 TL’lik reel milli gelir artışının, 5.05 dolarlık dış borçlanmaya tekabül ettiği anlaşılıyor. 20032011 arasında AKP hükümetleri döneminde ise söz konusu oranın 4.68 dolar düzeyinde süregeldiğini gözlemekteyiz. Büyümenin dışa bağımlı ve kırılgan nitelikte; ve dolayısıyla, istikrarsız ve sürdürülemez yapıda olduğu uyarılarını vurgulamak için bilemiyorum daha başka ne tür veri kullanmamız gerekiyor? Soru aslında çok netti. “Greenpeace’in Türkiye’de üretilen biber, armut ve üzümün en tehlikeli ürünler olduğunu iddia ettiği raporu nasıl değerlendirdiğini’ sorduk Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’e.. Geçen hafta gerçekleşen Uluslararası Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği’nin (AIPH) 12. bahar toplantısına katılmak üzere Antalya’daydık. Bakan Eker hiç duraksamadan “Düpedüz iftira, kasıt var” diye yanıtladı soruyu ve ekledi: “Türkiye ile AB arasında hızlı alarm sistemi bulunuyor. Tek bir şikâyet bile almadık.” Aradan sadece 5 gün bile geçmeden Avrupa Birliği’nin hızlı alarm sistemiyle geçen yıl 100 gıda ürün çeşidini Türkiye’ye geri gönderdiği ortaya çıktı. Uzmanlara göre, 20002011 arasında AB’de denetime takılan ürün sayımızın 40’lardan 100’lere yükselmiş durumda. Bu çok büyük bir rakam. Eski yıllara göre pestisit kalıntılı sebze ve meyvelerde sıçrama var. Bunun yanında mikotoksin ve afrotoksinli ürünlerde de artış görülüyor. Konu son derece hassas. Öncelikle şunu vurgulayalım ki, AB’nin kapıdan çevirdiği bütün bu ürünler Türkiye’de sofralarımızda. Bir noktayı daha ekleyelim: Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 2004’te 118 bin 696 olan kanserli hasta sayısı yedi yılda yüzde yüz Bakan’ın Yalanı... artarak 216 bine ulaştı. Kanser vakalarının en çok görüldüğü yer Marmara Bölgesi.. Ve araştırmalara göre bir ülkenin tarım ilacı kullanım miktarı ile kanser oranı paralel bir artış gösteriyor. Gelelim Bakan Eker’in yanıtına. Daha doğrusu yalanına. Ve herkesin gözlerinin içine bakarak bunu söylemeye cesaret etmesine... Yaşamsal bir konuda toplumsal duyarlılığı hiçe saymasına... Bakıyorum ajanslara, gazetelere; ne geçen haftaki demecine ilişkin küçük bir özür ya da düzeltme ne de AB kapısından geri çevrilen ürünlere ilişkin bir yalanlama var.. Biliyor tabii Sayın Bakan, o söyler geçer. Kimse ‘Neden böyle dedin?’ diye hesap sormaz... Balık hafızalı toplum unutur gider sözleri... Antalya 2016’da önemli bir etkinliğe ev sahipliği yapacak. Botanik Expo’su, 23 Nisan 2016’da 6 ay süreyle Antalya’yı “Çiçek ve Çocuk” temasıyla yemyeşil bir kent haline dönüştürecek. Çiçek estetiği, çocuk da geleceği simgeliyor. Türkiye’de eğitim politikalarının siyasallaşması ve 28 Şubat’ın rövanşı haline getirilmesiyle “geleceğin simgesi çocuğun” ne hale geleceğini bir kenara bırakıp şimdilik Botanik Expo’su anlatalım isterseniz. Ama önce küçük bir bilgi: Hatırlarsanız Expo’lar Türkiye’nin gündemine İzmir’in 2015 Expo’sunu kılpayı kaybetmesi ile girmişti. Aradan 2 yıl geçti. Bu arada Antalyalılar sessiz sedasız Botanik Expo’suna ev sahipliğini elde ettiler. Başarılarında en büyük pay güç birliği idi. Süs Bitkileri ve Çiçek İhracatçıları Birliği, Antalya Sanayi ve Ticaret Odası, Antalya Büyükşehir Belediyesi ve dönemin Antalya Valisi tam bir birlik ruhu içinde yola koyulmuştu. Kasım 2011’de Paris’te bayrağı devraldılar. Geçen hafta Antalya’da AIPH’nin hazırlık toplantısında doğal GÜNÜN İÇİNDEN ? Carling markalı biraların ABD’li üreticisi Molson Coors Brewing, Doğu ve Orta Avrupa pazarlarına da girmek amacıyla Avrupalı bira üreticisi StarBev LP’yi 2.65 milyar Avro’ya satın almaya karar verdi. ? İMKB, yurtdışının negatife dönmesine karşın; günü yükselişle tamamlarken Temmuz 2011’den beri de ilk kez 63 bin puanın üzerinde kapandı. ? Kuveytli Burgan Bank, EFG Eurobank’ın Eurobank Tekfen’de sahip olduğu yüzde 70 hissenin satın alınmasında anlaşmaya çok yaklaştı. ? Merkez Bankası’ndan sıkılaştırma beklentisiyle faiz yükseldi, TL’de aşağı eğilim sürdü. Gösterge faiz yüzde 9.31’den kapanırken serbest piyasada dolar 1.78 TL oldu. ? Avrupa Finansal İstikrar Fonu, dün düzenlediği 3 ay vadeli bono ihalesinde 1.98 milyar Avro borçlandı. ? Çin Merkez Bankası Başkanı Zu Siçuan, gelişmekte olan ekonomilere sıcak para akışını engellemek için parasal anlamda ABD’nin sorumlu bir duruş sergilemesi gerektiğini söyledi. Antalya’da Botanik Expo’su C MY B C MY B