Katalog

SAYFA 10 İrlanda 6. kez kemer sıkacak Ekonomi Servisi Borç kriziyle mücadele eden İrlanda hükümeti önceki akşam yeni bir tasarruf paketi açıkladı. Yeni vergi zamları ve kamu harcamalarında kesintiler içeren 3.5 milyar Avro’luk paket, daha önce beş kez daha kemer sıkan İrlandalıları sokaklara döktü. Yüz binlerce kişi Dublin’de parlamento binası önünde gösteri düzenledi. Diğer yandan, krizi en ağır şekilde yaşayan Yunanistan’ın kredi notu bir kez daha düşürüldü. Standard & Poor’s, Yunanistan’ın notunu “CCC”den “seçici temerrüt” anlamına gelen “SD” düzeyine düşürdü. Karar, Yunanistan’ın tahvil geri alım programını başlatmasının ardından geldi. S&P kredi notu görünümünün “negatif” olduğunu da belirtti. Notun düşürülmesinin ardından Avro/dolar paritesinin düşüşü sınırlı kalırken borsalardaki iyimser hava devam etti. İş GYO Genel Müdürü Turgay Tanes: Büyük çaplı projeleri maketten satan gayrimenkul şirketleri, önceden para toplayarak insanları kendine ortak etmiş oluyor. 35 bin konutluk kampanyalı satış yapanlar şeffaf olmalı. İnsanlar kime ortak olduklarını bilmeliler. Bunun yolu da halka açılmalarını sağlamak. SPK teşvik ediyor ama zorunlu hale gelmeli. Halka açılma zorunlu olsun İ  Değere göre KDV, küçük metrekareli satışları vuracak. Kayıt dışılığı arttırabilir. Yatırım için gayrimenkule yönelen paranın, orta gelir grubunun önünü kesecek. Satışlar düşünce vergi geliri de azalacaktır. Burada lüks konutlardan alınan verginin arttırılması hedefleniyor ama kimse 1 milyon dolarlık ev satışından, yüzde 1 bile alındığında 100 bin dolar alındığını hesaba katmıyor.  KDV’nin değere göre hesaplanması kafa karıştıracak. Bu değeri neye göre belirleyeceksiniz belli değil. Semte göre belirlenirse içinden çıkılamaz. Şu anda geçerli olan yüzde 1 ve yüzde 18 uygulaması değişebilir, ancak kademeli bir artış olmalı.  Gerek vergi düzenlemeleri, gerek diğer alanlardaki düzenlemeler yapılırken inşaatın onlarca sektörü sürükleyen, canlandıran, istihdamın bel kemiği olduğu dikkate alınmalı. Gayrimenkul, ölü yatırım diyenlerle televizyonda tartışmaya hazırım. Bu sektör, cam, seramik, mobilya gibi onlarca emek yoğun sektörün lokomotifi.  2012 bizim açımızdan planladığımızdan da iyi geçti. Bunda grubun güvenilir olması ve doğru yerde doğru projeyi yapmakla, ayrıca makul fiyatlandırma politikasıyla ilgili. 2013’te de çok büyük bir politik risk olmadığı sürece, Turgay çok yüksek bir canlılık Tanes olmasa bile iyi geliştirilmiş projelerde sorun olmayacaktır. EKONOMİ CUMHURİYET 7 ARALIK 2012 CUMA ekonomi@cumhuriyet.com.tr Kötümser Sayılan Öngörüler Mevcut koşullarda; “Türkiye’de gerçek anlamda demokratik bir düzen kurulamaz”, “Türkiye ekonomik açıdan kalkınamaz”, “Türkiye’de insancıl sol bir yönetim oluşamaz”. Bu savlar, öngörü değil katı önsel kabuller olarak görülebilir; karamsar, hatta münafıkça bakış açısı olarak da nitelendirilebilir. Öngörüleri değerlendirebilmek için gelişmelere, alınan sonuçlara bakmak gerekir. En azından kırk yıldır yazmaya, konuşma olanağı bulduğum ortamlarda da anlatmaya çalışıyorum: “Türkiye’de demokratik düzen kurulamaz”. “Türkiye kalkınamaz”. “Türkiye solcu olamaz”. Kişilerde kendilerini haklı görme eğilimi vardır. Ancak gelişmelere bakıldığında bu öngörülerin gerçekçi olduğunu düşünüyorum. Tüm dünyada demokrasinin ne olduğu, ne ölçüde gerçekleştiği tartışılabilir, ama bizim zaman zaman eksik, melez, şibih, sözde, Filipin demokrasisi, günümüzde ileri demokrasi olarak nitelendirilen demokratik düzenimizin Batı standardının da çok gerisinde olduğu yadsınamaz. “İleri demokrasi” gibi söylemlere, yaygaraya, yaygınlaşan kalitesiz yalakalığa bakmayınız; Türkiye’de 1950 Mayısı’nda, özgürlüğün bugünkünden çok daha ileri olduğu günleri de yaşadık. İlerleyeceğimiz yerde geriledik. Şimdi sivil anayasa, başkanlık, yarı başkanlık sistemi diye sözde demokrasimizin üstüne bir de tüy dikmeye çalışıyoruz. 1955 yılından bu yana kamuda, özel sektörde, çeşitli üniversitelerde değişik sürelerde, farklı orunlarda görev yapmaya çalıştım. Hemen her dönemde değişik ölçüde de olsa partizanlık, baskı vardı. Ama bu denli ayrımcı, baskıcı, tarafgir, tersine seçim yapan, olduğundan farklı görüntü veren bir yönetim dönemi yaşamadım. Türkiye, ekonomik başarılarıyla övünüyor. Dünyanın ilk yirmi büyük ekonomisinin içindeyiz, 2023’te ilk 10’a girmeyi hedefliyoruz. Nasıl oluyor da bu başarılara(!) karşın “Türkiye ekonomik açıdan da kalkınmıyor” diye yargıya varılıyor kuşkusu duyulabilir. Türkiye gerçekten 1950 sonrasında “görülmemiş kalkınma” yaşıyor. Ama bir türlü kalkınma görülemiyor, yaşama geçmiyor, gerçekleşemiyor. Ekonomik açıdan ilk 20 ülke içine girmemiz nüfusun etkisiyledir. Nüfusu fazla olan ülkeler, kişi başına yaratılan ulusal gelir düşük düzeyde de olsa GSYİH tutarı açısından sıralamada önlerde yer alabiliyor. İşte Hindistan, Endonezya gibi. Önemli olan kişi başına gelir ve yaşam standardı olarak ilk yirmi ülke arasına girebilmek. Türkiye hâlâ orta gelirli ülkeler grubunda yer alıyor. Orta gelirli gruptan yüksek gelirli gruba atlama olanağı olup olmadığı tartışılıyor. Şöyle 1950’li yılların başlarını anımsayalım. Türkiye’de kişi başına gelir Güney Kore’nin üç katı, savaştan çıkmış Japonya ve İtalya’ya yakın; 2000’li yılların başlarında İtalya’yı yakalayacağımız hesapları yapılıyor. Günümüzde, Türkiye’yi Japonya, Güney Kore ve İtalya ile karşılaştırın; gelinen yeri kötü örneklere bakarak değil, başarılı sayılabilecek örneklerle karşılaştırarak değerlendirin. Türkiye’de sol güçlenememiş, ülke yönetiminde etkili olamamıştır. Alınan sonuçlara bakıldığında öngörülerin gerçekleştiği, gerçekçi olduğu görülür. Olaylarda nedensonuç ilişkisi, illiyet bağı kurmak gerekir. Bu üç konuda da belirleyici olan insan faktörüdür. Farkı, başarı ya da başarısızlığı insan yaratır. Bir toplumun bireylerinin önemli bir bölümü ürkek, kendi kısa vadeli çıkar hesapları peşinde siyasal, dini, mahalle, aile baskısı altında hareket ediyorsa, özgür değilse toplumsal varlıkların yitirilmesine karşı umursamazsa üretkenlik yoksunuysa, özgüven eksikliğinin yarattığı psikolojik sıkıntılar içindeyse böyle bir toplumda demokrasi, kalkınma, insalcıl yönetim beklenemez. Bireylerin değer yargılarını, davranış biçimlerini, yaşama yaklaşımlarını değiştirmeden demokratik düzen kuramazsınız, kalkınamazsınız İnsancıl sol düzen de ancak bir özlem olarak kalır. Bugüne kadar alınan sonuçlar, koşullar ne olursa olsun gerçek demokrasi, kalkınma, bağımsızlık, ülkede insanca düzen kurulması özlem ve ideallerinden vazgeçmemek gerekir. Günümüze değin hep kaybetmiş olabilirsiniz. Ancak Che Guevara’nın bir sözüyle noktalayayım: “Kaybettiğin zaman değil, vazgeçtiğinde yenilirsin.” Özlemlerden, amaçlardan vazgeçmediğimiz sürece yenilmeyiz. Soğuktan donalım mı? Ekonomi Servisi Son günlerde tartışma konusu olan ABD’nin İran’dan gaz alımının kısılması istemini değerlendiren Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, gereksinim halinde gaz alımının süreceğini söyledi. Hazar Strateji Enstitüsü’nün ev sahipliğini yaptığı Hazar Forumu’na katılan Yıldız, İranTürkiye enerji ticareti ile ilgili olarak, “Rusya’dan sonra en çok enerji ithal ettiğimiz ülke İran. Alternatif çözüm yok, enerji tedariğine devam edeceğiz” dedi. İran’dan altınla enerji alımı ile ilgili soruları da yanıtlayan Yıldız, “Nakit ya da altınla ödeme yapılmadan nasıl enerji alabiliriz?” diyerek alternatif bir ödeme imkânı olmadığını belirtti. ş GYO Genel Müdürü Turgay Tanes, kamuoyunda tartışılan gayrimenkulde maketten satışları değerlendirirken “Ruhsatı alınmayan hiçbir proje satışa sunulmamalı. Ayrıca 23 bin, 5 bin konutluk projeleri arz edenler, önceden halktan para toplamış oluyor, yani aslında insanları kendi şirketlerine ortak ediyorlar. Dolayısıyla şeffaf olmalılar. Halka açılmaları gerekir. Bu zorunluluk haline gelİş GYO, şu anda portfömeli” dedi. Tanes, kampanyalarla şirketlerin yünde ortalama 270 milpiyasadan yani halktan fon aldıklarını ifade yon dolarlık proje bulunduederek “Fon alsınlar, ama bilançolarını da ruyor. Bunlardan Tuzla’daki açıklasınlar ki insanlar, nasıl bir ekonoÇınarlı Bahçe’nin yüzde 90’ı mik yapıya fon aktardıklarını, bir ansatıldı ve gelecek yıl ortasında lamda nasıl bir şirkete ortak olduklarıteslim edilecek. Yıllık 60 milyon nı bilsinler” değerlendirmesini yaptı. dolarlık kira gelirine sahip şirTanes, Cumhuriyet’in sorularını yanıtket, ayrıca Taksim Lamartine ladı. “Türkiye’de en büyük sorunCaddesi’nde yayalaştırma projelardan biri de binlerce müteahhit siyle birlikte değerini katlaması lisansı var. Başarılı olan da var, beklenen 7 katlı ofis projesini bu olmayan da” diyen Tanes, maketay içinde açacak. Ofislerin kiralanten satış konusundaki endişeleri maya başlandığı projede fiyatlar haklı bulduğunu ifade ederek metrekaresi 28 dolardan başlıyor. sektörle ilgili şu değerlendirmeİş GYO’nun en büyük karma projesi leri yaptı: de iştiraki olduğu İş Bankası’nın kurulduğu kent olan İzmir’de. Ege Perla’yı kısa bir süre önce tanıtan İş GYO, buraya ofis, AVM, konuttan oluşan iki kule yapıyor. Ortalama 140 milyon dolarlık yatırım değerine sahip Ege Perla, 18 bin 500 metrekare üzerinde yükseliyor. En büyük yatırım gönül bağı olan İzmir’e KDV kafa karıştıracak ge Perla’nın yüzde 30’u satıldı Yeni kent merkezine inşa edilen Ege Perla’nın yapıldığı arsayı 2008’de İş Bankası’ndan satın aldıklarını hatırlatan Turgay Tanes, Batı’ya en yakın liman kenti olan İzmir’in üst ve altyapı olanaklarının arttığını, uluslararası kongre ve organizasyonlara ev sahipliği yapan kentin geleceğine inandıklarını söyledi. 6 Kasım’da satışa çıkan projenin yüzde 30’unu sattıklarını belirten Tanes, kentte yaptıkları araştırmaların ardından balkonlu ve geniş mutfaklı dairelere yer verdiklerini söyledi. E Yılın en büyük şirketi TÜPRAŞ Ekonomi Servisi Capital dergisi tarafından Vodafone Türkiye ana sponsorluğunda gerçekleştirilen Türkiye’nin En Büyük 500 Özel Şirketi araştırmasında 3 kategoride ödül alan TÜPRAŞ yılın en büyük şirketi seçildi. Araştırma kapsamında TAV Havalimanları’ndan Namet’e, Opet’ten Vestel’e kadar 8 kategoride, 24 şirkete ödül verildi. “İstihdamını en çok artıran şirketler” ve “Cirosunu en çok artıran şirketler” kategorilerinde 1. olan EnerjiSA ile “En çok istihdam sağlayan şirketler” ve “En çok kâr eden şirketler” kategorilerinde 1. olan Türk Telekom, 2 ayrı kategoride ödül alan şirket oldu. Kredi yapılandırırken dikkat Birçok banka azalan maliyetlerini faiz oranlarında yaptıkları indirimlerle müşterilerine yansıttı. Yüzde 1’in altındaki faiz oranları, daha önce kredi kullananlar açısından ‘yeniden yapılandırma’ opsiyonunu gündeme getirdi. Kredide yeniden yapılandırmaya gidecek yurttaşların merak ettiği konulara uzmanların verdiği yanıtlar şöyle: Kimler kredisini yapılandırmayı düşünmeli? Şu anda kredi ödemesi olan herkes oluşan yeni şartlara göre, kendi ödeme koşullarını gözden geçirmeli. Yeniden yapılandırmadaki en önemli etken nedir? Tüketici, kalan borcu üzerinden yüzde 2 ceza ödeyerek yapılandırmayı yapabiliyor. Tüketici buna dikkat etmeli. Yapılandırmada doğru faiz oranı nedir? Her kredinin kendine özgü şartlarında değerlendirilmesi gerekiyor. Ancak şu anda yüzde 22.5’ler seviyesinde faizle kredi kullanmış olanlar hiç beklememeli. Faizler daha düşecek mi? Konut kredisi faiz oranlarında genel ortalama yüzde 0.850.95 aralığında seyrediyor. Piyasa şartlarına göre yılbaşına kadar en düşük yüzde 0.75’e kadar gerileme bekleniyor. Karar vermede kalan vadenin etkisi var mı? Alınan kredinin vadesinin yarısından fazlası duruyorsa, yeniden yapılandırma mutlaka düşünülmeli. Aynı banka mı farklı bankaya mı gidilmeli? Tüketici bankasına “Bana farklı bir banka şu teklifi yaptı, siz de aynısını yapabilirseniz, burada kalırım” diyerek pazarlık yapabilir. Elinizde toplu para geçerse ne yapmalı? Eğer kredinin kapanmasına az bir süre kalmışsa eldeki parayı borcun yeniden yapılandırılmasında kullanmak mantıklı. Yapılandırmada ek masraflar çıkacak mı? Her kredi kullanımında dosya, komisyon, ekspertiz ücreti gibi farklı kalemlerde maliyetler çıkabilir. Dolayısıyla karar vermedeki tek etken faiz oranı olmamalı. Toplamda ne kadar borç ödendiğine, bunların ne kadarının dosya ve diğer masraflar olduğuna bakılmalı. Alarko arazi için dava açtı Ekonomi Servisi Ağaoğlu’nun daha önce “Alarko’nun payını, aldığı bedelin 3 katına satın almaya talibiz” dediği araziyle ilgili olarak Alarko, Kamu Aydınlatma Platformu’na yapılan açıklamada, arazinin 3’te birine sahip olduğunu, diğer 3’te 1’lik hisseyi de almak için dava açtığını duyurdu. Ortaköy’deki araziyle ilgili açıklamada “ 1/3 hissesi grubumuz şirketlerinden Alsim Alarko Sanayi Tesisleri ve Ticaret A.Ş.’nin malı olan gayrimenkulün, diğer 1/3 hissesine ilişkin olarak önalım hakkını kullanmak üzere Alsim Alarko Sanayi Tesisleri ve Ticaret A.Ş. tarafından dava açılmıştır” denildi. ERA Türkiye pazarına girdi Dünyanın önde gelen ABD’li gayrimenkul danışmanlık şirketlerinden ERA, Türkiye’de faaliyete geçti. ERA Türkiye, başta İstanbul olmak üzere, ülke genelinde gayrimenkul danışmanlığı ve hizmetleri konusunda bayilikler vererek, franchise sistemi ile büyüyecek. ERA Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Can Ekşioğlu ve ERA Avrupa Başkanı François Gagnon’un verdiği bilgilere göre ERA Gayrimenkul, bugün 14’ü Avrupa’da olmak üzere, 35 ülkede 1.100 ofisle hizmet veriyor. Ekşioğlu, “İstanbul’da başlamak üzere ülke çapında franchise verilerek, sektörde yüksek kaliteli gayrimenkul aracılığı ve danışmanlığı hizmetlerini sunabilecek eğitimli profesyonellerin çoğalmasına destek olmayı hedefliyoruz” dedi. MERKEZ BANKASI KURLARI DÖVİZ CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 100 JAPON YENİ ALIŞ 1.7809 SATIŞ 1.7895 1.8761 2.3385 2.8825 1.9308 1.8048 6.3570 7 ARALIK 2012 EFEKTİF ALIŞ SATIŞ 1.7797 1.7922 1.8553 1.8874 2.3257 2.3420 2.8655 2.8868 1.9155 1.9337 1.7901 1.8117 6.1803 6.4524 1ABD Doları: 0.9538 5.7081 0.9268 6.6023 82.40 0.9915 5.6205 3.7502 Avustralya Doları Danimarka Kronu İsviçre Frangı İsveç Kronu Japon Yeni Kanada Doları Norveç Kronu Suudi Arabistan Riyali SERBEST PİYASA ALIŞ SATIŞ ABD Doları 1.7880 1.7910 Avro 2.3230 2.3270 İngiliz Sterlini 2.8600 2.8900 İsviçre Frangı 1.9100 1.9350 24 Ayar Altın 97.25 97.60 Cum. Altını 652.00 655.00 1 AVUSTRALYA DOLARI 1.8639 2.3273 2.8675 1.9184 1.7967 6.2744 0.31196 0.31350 0.31174 0.31422 0.26825 0.27104 0.26806 0.27166 Can Ekşioğlu François Gagnon 1 Avro: 1.3068 ABD Doları 1 İng. S: 1.6108 ABD Doları 1 Kuveyt D.: 3.5524 ABD Doları 0.31626 0.31839 0.31604 0.31912 2.1574 2.1717 2.1494 2.1800 GECELİK FAİZLER 1 Günlük Repo 5.41 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.47631 0.47717 0.47274 0.48075 fonbul.com