Katalog

15 EKİM 2012 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 11 İngiliz bakana göre mevcut sistem ortaya çıkan sosyal sorunlarla baş edebilmiş değil Kapitalizm başaramadı İstanbul Küresel Forumu’nda ‘Adalet ve Ekonomi’ üzerine konuşan Lord Staphen Green: Kapitalizm, Avrupa’da olsun dünyada olsun, günümüzün sosyal gelişmelerine karşılık veremedi. Ekonomi Servisi Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü ile Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı tarafından düzenlenen “İstanbul Küresel Forumu”ndaki “Adalet ve Ekonomi” başlıklı oturumda konuşan İngiltere Ticaret ve Yatırım Bakanı Lord Stephen Green, “Kapitalizm, Avrupa’da olsun dünyada olsun, günümüzün sosyal gelişmelerine karşılık veremedi” dedi. Kapitalizmin birçok ülkede refahı ülkelere ulaştırmada başarılı sonuçlar aldığını ama sürekli artan genç nüfusa istihdam sağlayamadığını söyleyen Green, kriz patladığından bu yana 4 yıl geçtiği halde hâlâ bir dizi sorunla baş edilememiş olduğunu dikkat çekerek şöyle devam etti: “Uzun vadede, 4 nokta üzerinde durmak gerekiyor. Birincisi, sürdürülebilir kârlılığı olan bir iş modeli kurulmalı. İkincisi, şirketler müşteri ilişkilerine önem vermeli. Üçüncüsü, şirketler çalışanlarına yatırım yapmalı. Dördüncüsü de şirketler toplum ve çevre için bir şeyler yapmalı. Şirketler, paydaşlarına karşı sorumluluk hissettikleri gibi topluma ve çevreye de aynı sorumluluğu hissetmeleri gerekiyor. Uzun vadede kârlı bir model oluşturmalarının yanında müşterilerini ve çalışanlarına da sorumluluk açısından hesap vermeleri gerekiyor.” Green, sistemi istikrara kavuşturmak ve geliştirebilmek için uluslararası anlaşmalara ihtiyaç olduğunu söyledi. Toplantıda konuşan Pakistan’ın eski başbakanlarından Shaukat Aziz ise tüm ülkelere, “Ekonominizi liberalleştirin, özelleştirme yapın. Hükümetler özel sektöre elverişli bir ortam yaratmalı ki başarılı olsunlar” tavsiyesinde bulundu. Anası Ağlıyor! Avrupa Birliği Komisyonu’nun 2012 Türkiye İlerleme Raporu yayımlandı. Bu tür raporlar, bir bakıma, yılda bir sağlık denetiminden geçmek gibidir. Değişik ölçütlere göre yapılan değerlendirmelerle ülke olarak nerede durduğunuzu anlarsınız. Basından izlenebileceği gibi, rapor, AB’ye tam üyelik bağlamında, 20112012 döneminde siyasal, hukuksal ve ekonomik gelişmeleri irdeliyor. Ele alınan her konu önemli olmakla birlikte, bunların içinde biri, ifade ya da anlatım özgürlüğü, demokrasinin varlık nedeni ya da olmazsa olmazıdır. Çünkü ifade özgürlüğü yoksa öbür özgürlükler çok büyük ölçüde anlamsızlaşır. ??? Raporda Türkiye’de ifade özgürlüğü üzerindeki sınırlama ve baskıların son bir yılda daha da arttığı; bu hakkın kullanımında önceki yıllara göre artan oranda sınırlamalar yaşandığı vurgulanıyor. Bu hakkın kullanılmasının, özellikle örgütlü suçlar ve terör suçlarıyla ilişkilendirilerek uygulamada önemli hak ihlallerine yol açtığı anlatılıyor. Daha somut olarak, ifade özgürlüğünün en önemli kullanım alanı olan basınyayın üzerinde devlet baskısının arttığını; internet iletişimi ya da web erişimi yasaklarına sıkça başvurulduğunu; kimi etkili gazetecilerin işlerinden çıkarıldığını belirten raporda bütün bunların sonucu olarak, basınyayın dünyasında kendi kendini yasaklama (otosansür) uygulamasının yaygınlaştığının altı çiziliyor. Kimi istatistiklere de yer veren rapor, tutuklu gazeteci sayısının, bu dönemde 3. yargı paketi kapsamında çok sayıda gazetecinin serbest kalmasına karşın, yüzde 66.7’lik bir artışla 57’den 95’e çıktığını; halen 2800 (yazıyla ikibinsekizyüz) öğrencinin tutukluluklarının devam ettiğini ve iletişim üst kurulunun internet yasaklarıyla ilgili istatistikleri 2009’dan sonra yayımlamadığını vurguluyor. İfade özgürlüğünün acıklı göstergesi olan bu sayılar, her şeyi anlatmıyor. Oysa ifade özgürlüğü üzerindeki baskılar toplumsal yaşamın her hücresini kapsıyor! Örneğin, kaç gazetecinin ve TV yorumcusunun yalnızca düşünceleri nedeniyle kovulduğu; rektör seçimlerinin pek çoğunda, YÖK ve Cumhurbaşkanı eliyle, öğretim üyelerinin yeterince desteklemediği kişilerin rektör atanmasının öğretim üyeleri üzerinde yarattığı baskı, çekingenlik ve korku ortamı; devlet dairelerinde memurlar arasında kaynatılan cadı kazanları; memurların ve işçilerin sendikal hakları üzerinde oynanan iktidar baskısı oyunları ve bütün bunların yarattığı birikimli olumsuzluklar ve verdiği toplumsal zararlar bu sayılara yansımıyor! ??? Anlatım ya da ifade, insan yaratıcılığının gelişmişliğinin birincil göstergesi insan aklının gelişmesinin hem nedeni hem sonucudur. İfade özgürlüğünün baskı altına alındığı ortamlarda, toplum doğru bilgi edinemez; yazı ve yorumlar kısırlaşır; bunun bir sonucu olarak toplumsallık zayıflar; birey yalnızlaşır, sığınacak yer arar ve bulur; toplumsal sorunlara ilgi ve duyarlılık azalır; düşünceler körelir; yeni görüşler, fikirler gelişemez; giderek bilimden sanata uzanan her alanda, her türlü yaratıcılık sonbahar yaprakları misali solar; kurur; düşünce kısırlığı ortalığı kaplar! İfade özgürlüğü yoksa yalnız demokrasinin değil, toplumun geleceği kararır; toplumsal yaşamın da anası ağlar! Simitçiyi kayda alalım 100 milyarı kurtaralım Bankalararası Kart Merkezi Genel Müdürü Soner Canko, “Cep telefonlarını, temassız kartları yaygınlaştırır, simitçiye, gazete bayisine, taksiciye yaptığımız küçük ödemeleri bu yolla gerçekleştirirsek, 100 milyar liralık bir büyüklüğü daha kayıt altına alırız” dedi. OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA Nice’te cüzdana gerek yok! BKM Genel Müdürü Soner Canko, NFC teknolojisi ile cepten ödemelerde 2010 yılında pilot bölge seçilen Fransa’nın 5. büyük şehri Nice’te düzenlediği basın toplantısında uygulamayı yerinde gösterdi. Kamunun desteği ile yürütülen projede 20 Avro ve altındaki küçük tutarlı ödemeler Nice’te 3 bankanın dahil olduğu Cityzi uygulamasıyla cep telefonundan gerçekleştirilebiliyor. Otobüse binerken, kahve içerken veya gazete alırken cep telefonunuzu NFC uyumlu POS’a göstererek ödemenizi beklemeden rahatlıkla yapabiliyorsunuz. Canko’ya göre Türkiye ve Türk halkı kartlı ödemelere çok hızlı adapte oldu. Son verilerle kredi kartı sayısı 55 milyona, banka kartı sayısı da 85 milyona yükseldi. Toplamda ise 140 milyonu devirdik. Avrupa’da çok önemli bir büyüklüğe ulaştık. NICE Yakın Alan İletişimi (NFC) teknolojisiyle cep telefonlarının birer ödeme aracı haline getirildiği sistemin pilot olarak uygulandığı Fransa’nın Nice kentinde bir basın toplantısı düzenleyen Bankalararası Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Soner Canko, “Hedefimiz küçük ölçekli harcamaları da kartlı sisteme dahil etmek. Artık simitçi, taksici ve gazete bayisi de nakit yerine bu teknoloji ile kartlı ödeme sistemlerine geçmeli. Bunu başarabilirsek, 2015’e kadar 100 milyar liralık küçük tutarlı ödemeleri kartlı sisteme dahil edebilir, kayıt altına alabiliriz” dedi. Kartlı alışveriş sisteminin kayıt dışılığı azaltmada büyük rolü olduğunu belirten Canko, şunları vurguladı: NFC teknolojisi temassız kartlar gibi cep telefonlarında da kullanılmaya başlandı. Küçük tutarlı alışverişlerde cüzdana gerek kalmıyor. Cep telefonunu NFC uyumlu POS makinelerine yaklaştırmanız yeterli. Şu anda 55 milyon adet kredi kartının 7 milyonu bu özelliğe sahip. 2015’e kadar tümü temassız olacak. BKM, 2008’den bu yana NFC üzerinde çalışıyor. Türkiye gerek bankalarımızın gerek GSM operatörlerimizin geliştirdiği örnek uygulamalar ve BKM’nin sağladığı altyapı sayesinde gerçekten bu konuda dünyanın çok ilerisinde. Şu anda 10 bankamız uyguluyor, cepten ödemeleri 5 bin kişi kullanıyor. NFC’nin dünya çapında tam olarak ne zaman yaygınlaşacağı konusunda çeşitli araştırmalar var. Kimi 2017’yi, kimi 2015’i hedef gösteriyor. Nice’te devlet destekli proje uygulanıyor. Biz NFC’nin Türkiye’de 2015’ten çok daha önce yaygınlık kazanacağını düşünüyoruz. Küçük birimli ödemeleri cepten yapabilir hale gelirsek 2015’e kadar 100 milyar TL’lik kayıt dışını kayda sokarız. Kahramanmaraş’a ilk süt fabrikası SERMET ÇUHADAR KAHRAMANMARAŞ Türkiye’nin toplam süt üretiminden yüzde 11’lik payı bulunan Yıldız Holding bünyesindeki Ak Gıda’nın Pamukova, Karaman ve Lüleburgaz’dan sonra 4. süt üretim tesisi Kahramanmaraş’ta Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehmet Mehdi Eker’in de katılımıyla açıldı. 50 milyon liralık yatırımla gerçekleştirilen ve toplam 172 kişiye doğrudan, 3 bin kişiye de dolaylı olarak istihdam sağlayan fabrika, Akdeniz ve Güneydoğu’daki 8 ilde 72 tedarikçinin sütünü ekonomiye kazandıracak. İşlenen süt Çukurova, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine ve Irak’a gönderilecek. Yıldız Holding Gıda ve İçecek Grubu Başkanı Mehmet Tütüncü, “AK Gıda, Türkiye’de 5 bölgede 44 ilde yaklaşık 1150 köyden, 52.500 üreticiden, 125 bin hayvanın sütünü alıyor, 720 süt toplama merkezinde topluyor. Bunlar 922 soğuk zincir kamyonu ile 63 bin noktaya ulaşıyor. Kuzey Afrika, Balkanlar, Ortadoğu gibi geniş bir coğrafyada ihracat yapılıyor” dedi. Bor’u özelleştirecek yasayı geri çekin ? Ekonomi Servisi TMMOB Maden Mühendisleri Odası, ‘Bor Tuzları, Trona ve Asfaltit Madenleri ile Nükleer Enerji Hammaddelerinin İşletilmesini, Linyit ve Demir Sahalarının Bazılarının İadesini Düzenleyen Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’nın, bor madeninin özelleştirilmesinin önünü açacağını vurgulayarak, tasarının geri çekilmesini istedi. Maden Mühendisleri Odası’ndan yapılan yazılı açıklamada, “Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nün yaşadığı sorunların çözümü için değişiklik yapılması gerekiyorsa, Kamu İhale Kanunu çerçevesinde çalışma yürütülmesinin daha doğru olacağı komisyona iletilmiştir. Bu konuda TBMM’de yapılacak çalışmalar takip edilecek ve sonuçları kamuoyuyla paylaşılacaktır” denildi. İş Bankası Japonlarla hizmet ortaklığı yapıyor Ekonomi Servisi Türkiye İş Bankası, varlıkları 218.9 trilyon Japon yeni’ne ulaşan Japonya’nın en büyük bankası The Bank of Tokyo Mitsubishi UFJ Ltd ile iki banka müşterilerine karşılıklı bankacılık hizmetleri verilebilmesine ilişkin bir mutabakat belgesi imzaladı. İşbirliğiyle, Türkiye’de doğrudan ya da Türk firmaları ile kurdukları ortaklıklar aracılığıyla faaliyet gösteren veya Türkiye’de yatırım yapmayı planlayan Japon firmalarına Türkiye’de ihtiyaç duyabilecekleri her türlü bankacılık hizmeti verilmesi amaçlanıyor. İki banka arasında kurumsal finansman ve dış ticaretin finansmanı da dâhil olmak üzere bazı alanlarda karşılıklı işbirliği yapılacak. İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, Japon yatırmlarının Türkiye’de yoğunlaştığını söyledi. Emeklinin intibak hesabı bitiriliyor ? Ekonomi Servisi Yaklaşık 2 milyon emeklinin heyecanla beklediği intibak zamlarıyla ilgili çalışmalar hız kazandı. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) yetkilileri bu çalışmaların büyük kısmının bittiğini ve 1 milyondan fazla emeklinin hesaplarının tamamlandığını bildirdi. Yetkililer tüm hesapların kasım sonunda tamamlanacağı belirtiyor. Öte yandan bu hesaplamalar çerçevesinde eksik maaş aldığı tespit edilen emeklilere, geri ödemeler de devam ediyor. Yetkililer ödemelerin eksiklik tespit edildikçe süreceğini, bunun için bir bekleme ya da zaman sınırlaması olmayacağını söyledi. Bu şekilde ek maaş hakeden binlerce emekli bulunuyor. C MY B