Katalog

15 ŞUBAT 2011 SALI CUMHURİYET DİZİ SAYFA 9 Yaklaşık 300 kalemdeki vergi ve borçların yeniden yapılandırılmasını içeren, “borç yapılandırması, stok beyanı ve kısmi af kanunu” milyonlarca mükellefi çok yakından ilgilendiriyor, devlet ise uygulamadan milyarlar bekliyor. Devlet uygulamadan milyarlarca lira gelir bekliyor HAYAL ve GERÇEK KÜRŞAT BAŞAR Milyonları ilgilendiriyor BMM’de kabul edilen; başta vergi ve sigorta primi olmak üzere devlete olan borçların ödenmesinde kolaylık getiren “borç yapılandırması, stok beyanı ve kısmi af kanununa” ilişkin gelişmeler Türk ekonomisinin tüm aktörlerini ve milyonlarca kişiyi yakından ilgilendiriyor. Gelir İdaresi Başkanlığı, 2011 ve sonraki yıllar için yapılandırmadan resmi olmayan açıklamalara göre “50 milyar lira”ya yakın Düşünmek Serbest Ülkemizde birilerine laf söyleme, eleştirme, haddini aşan yorumlarda bulunma da her şeyde olduğu gibi söyleyene göre yasak veya serbest. Orduya son yıllarda istediğini söylemek serbestti, şimdi Süheyl Batum konuşunca yeniden mi yasaklandı? Bizde böyle. Kürt meselesi hakkında bile Türkler ileri geri konuşabiliyor ama Kürtler konuşunca suç oluyor. Kıbrıs konusunda geçmiş yönetimlerin çözümsüzlükten başka bir şey üretmediği ve barışın önünü tıkadığını savunmak, oradaki askeri işgalci saymak da sıradan hale gelmemiş miydi, ben mi yanlış hatırlıyorum? Şimdi birdenbire iki kişi abuk bir pankart açınca özgürlük fazla mı geldi? Bizim demokrasimiz kendimize özgüdür. Tanımlaması da şudur: “Bana hak olan sana yasak!” Daha doğrusu bizim demokrasi diye adlandırdığımız sistemin demokrasiyle uzaktan yakından ilgisi yok. Gücü elinde bulunduranın insafına kalmış bir özgürlük çerçevesi içinde hareket ederseniz ya da onlardan biriyseniz ya da onlarla zaten aynı fikirdeyseniz sorun yok. Yani Türkiye’de düşünce özgürlüğü var ama kendi kendinize düşündüğünüz sürece... Düşünce özgürlüğü var ama güç kimdeyse ondan yana düşündüğünüz sürece... Örneğin evde iktidar kocanın elindeyse, kocası gibi düşünen ya da öyle düşünüyormuş gibi yapan kadınların özgür olduğunu söyleyebiliriz. Babası gibi düşünen, düşünmüyorsa da bunu belli etmeyen çocukların hayatta daha rahat ettiği, ötekilerinse çile çektiği bir toplumda başka bir şey beklemek de zor zaten... O yüzden Türkiye’deki sistem, demokrasiyle yönetimin el değiştirmesine değil, gücün her ne şekilde olursa olsun ele geçirilmesine bağlı. Çünkü ancak o zaman gerçekten bütün haklardan yararlanabilirsiniz, o zaman önünüz açılır, o zaman gizli kalmış bir dâhi olduğunuz birdenbire ortaya çıkıverir. Bu kadar çok “kraldan çok kralcı” olması, görevden vazife çıkaranların her devirde öne geçivermesi başka nasıl açıklanır. [email protected] T YAPILACAK ÖDEMEDE TAKSİT VE KATSAYI HESABI 1) 12 ay (2 ayda bir ödemeli 6 eşit taksit) için 2) 18 ay (2 ayda bir ödemeli 9 eşit taksit) için 3) 24 ay (2 ayda bir ödemeli 12 eşit taksit) için 4) 36 ay (2 ayda bir ödemeli 18 eşit taksit) için 1,05 1,07 1,10 1,15 düzeltilmesi 4. SGK’ye borçlarının yapılandırılması. Taksit imkânı var mı? Belirlenen yeni borç tutarları için yasanın tanımladığı tarihe kadar başvuruda bulunulabilecek, istenirse taksit yapılacak. 6 ila 18 taksitte 12 ila 36 ayda ödenme imkânı var. Buna göre mükellef hangi sürede taksitlendirmeyi seçmişse borcu, enflasyon güncellemesinin ardından ilgili katsayı ile çarpılarak taksitlendirilecek. Borç nasıl yapılanacak? Yasaya göre sözgelimi 2006 yılında devlete 100 bin lira vergi borcu olan bir mükellef için peşin ödeme yaparsa son 4 yıldaki gecikme zammı ve gecikme faizi siliniyor. Sadece anapara borcuna 4 yıllık TEFE veya TÜFE artışı ilave edilecek. bir gelir bekliyor. Kanun kapsamına giren alacaklar; 31.12.2010 tarihinden önce tahakkuk eden ve kesinleşen alacakları kapsıyor. Bu tarih SGK alacakları için 2010 Kasım ve öncesi için geçerli. Kanunun getirdiği kolaylıklar 4 ana başlıkta düzenleniyor: 1. Tahsilatın hızlandırılması (ödemelerin kolaylaştırılması). 2. Matrah ve vergi arttırımı. 3. Stok beyanı ve bilanço Kesinleşmiş kamu alacakları “K esinleşmiş kamu alacaklarında” ne ödeneceğini birkaç başlıkta toplamak mümkün. Buna göre “Alacak asıllarının tamamı”, “SGK’nin verdiği idari para cezalarının yüzde 50’si”, “Alacak aslına bağlı olmayan cezaların yüzde 50’si” ödenecek. Tüm bu borçlarda borcun güncellenmesinde; gecikme faizi, zammı ve cezası yerine TEFE/ÜFE oranı kullanılacak. SGK borcu hafifleyecek esinleşmemiş ve ihtilaflı borçlara da ödeme kolaylığı geliyor. SGK borçları için gecikme zammı ve cezası yerine TEFE/TÜFE güncellemesi yapılacak. Meclis’teki “Borç Yapılandırması, Stok Beyanı ve Kısmi Af Kanunu”, kesinleşmemiş veya ihtilaflı borçların ödenmesini de bir düzene bağlıyor. Burada da aşamalı bir sistem söz konusu. İhtilafın bulunduğu safhaya göre “alacak asıllarının” yüzde 50 veya 20’si, “Asla bağlı olmayan” cezaların yüzde 25’i veya 10’u dikkate alınacak ve gecikme faizi ve zammı yerine TEFE/ÜFE ile borç güncellendirilerek hesaplanacak tutar ödenecek. “Vergi aslına bağlı” olarak kesilen vergi cezalarının tamamı ile gecikme cezası, gecikme zammı, gecikme faizi, faiz gibi fer’i alacaklardan vazgeçilecek. Ayrıca SGK’nin prim alacak asıllarında ise herÖDENMESİ GEREKE KESİNLEŞMİŞ KAMU ALACAĞINDA KOLAYLIĞIN ALACAK TÜRÜNE GÖRE DAĞILIMI KAPSAMA GİREN ALACAK ÖDENECEK KISIM TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLECEK KISIM Genel esaslara göre hesaplanan faiz, Gecikme faizi, gecikme zammı ve vergi cezaları gibi fer’i amme alacakları ile vergi cezalarına uygulanan gecikme zamlarının tamamı Genel esaslara göre hesaplanan gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları Genel esaslara göre hesaplanan gecikme faizi, gecikme zammı ve vergi cezaları gibi fer’i amme alacakları ile vergi cezalarına/ idari para cezalarına uygulanan gecikme zamlarının tamamı Asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları ve bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamı Vergiye bağlı pişmanlık zammı, vergi ziyaı cezası gibi fer’i alacakların tamamı Vergiye bağlı gecikme faizi, gecikme zammı ve vergi ziyaı cezası gibi fer’i alacakların tamamı Genel esaslarla hesaplanan Gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları Vergiye bağlı gecikme faizi, gecikme zammı ve vergi ziyaı cezası gibi fer’i alacakların tamamı Cezaların % 50’si ve gecikme zammı K Vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan vergiler/gümrük vergileri Beyana dayanan ve beyan edildiği halde ödenmemiş olan veya ödeme süresi henüz geçmemiş alacaklar Asılları tamamen ödenmiş olmakla birlikte, sadece vergi aslına bağlı fer’i alacaklar Vergi aslının tamamı ile TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak vergi aslı üzerinden hesaplanacak tutar Vergi aslının tamamı ile TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak vergi aslı üzerinden hesaplanacak tutar TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak vergi aslı üzerinden hesaplanacak tutar hangi bir indirim yapılmayacak, ancak idari para cezalarının yüzde 25’i ile gecikme zammı ve gecikme cezası yerine TEFE/ÜFE hesabına göre güncelleme yapılarak bulunacak tutar ödenecek. Taksitlendirme konusunda ise burada da dün yayımladığımız süreler ve katsayı hesabı geçerli olacak. En çok sorulanlar Asılları tamamen ödenmiş olanlar dahil asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları Vergi Usul Kanunu’nun 371’inci maddesinde yer alan pişmanlık hükümlerine göre beyan edilen matrahlar üzerinden tahakkuk eden alacaklar Vergi Usul Kanunu uyarınca ikmalen, re’sen ya da idarece yapılan tarhiyata ilişkin olarak dava açılmaksızın kesinleşen alacaklar Tecilli alacaklar TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak vergi aslı üzerinden hesaplanacak tutar Vergi aslının tamamı ile TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak vergi aslı üzerinden hesaplanacak tutar Vergi aslının tamamı ile TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak vergi aslı üzerinden hesaplanacak tutar Vergi aslının tamamı ile TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak vergi aslı üzerinden hesaplanacak tutar Vergi aslının tamamı ile TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak vergi aslı üzerinden hesaplanacak tutar Cezaların % 50’si ile TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak hesaplanacak tutar Cezaların % 50’si ile TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak hesaplanacak tutar Cezaların % 50’si ile TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak hesaplanacak tutar TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak hesaplanacak tutar İnceleme ve tarhiyat aşamasındaki vergiler ne olacak? İnceleme ve tarhiyat aşamasında bulunan vergiler de ödeme kolaylığından faydalanabilecek. Kanunda belirlenen tutar için, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yazılı başvuru yapmak gerekiyor. İlk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemlerle altı eşit taksitte ödeme yapılabilecek. SAPLANACAK? D İNCELEME VE TARHİYAT AŞAMASINDAKİ VERGİLER VE SGK DÜZENLEMELERİ Vergi Usul Kanunu’nun uzlaşma hükümlerine göre kesinleşen alacaklar Vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezaları İştirak, teşvik ve yardım fiilleri nedeniyle kesilmiş olan vergi cezaları Gümrük vergisi asıllarına bağlı olmaksızın kesilmiş olan idari para cezaları 2010 yılına ilişkin geçici vergiye ilişkin gecikme zamları İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk etmiş olan vergiler KESİNLEŞMEMİŞ VEYA İHTİLAFLI BORÇLARIN SAFHALARA GÖRE ÖDEME KOLAYLIĞI TAHSİLDEN VAZGEÇİLECEK KISIM Vergilerin/gümrük vergilerinin % 50’si ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamı Bölge idare mahkemeleri nezdinde Vergilerin/gümrük vergilerinin Vergilerin/gümrük vergilerinin % 80’i itiraza veya Danıştay nezdinde % 20’si ile TEFE/ÜFE aylık ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, temyize konu edilmiş ya da bu oranı esas alınarak bu tutar gecikme zammı ve asla bağlı olarak mercilerde dava açma süresi üzerinden hesaplanacak tutar kesilen vergi cezaları/idari para geçmemiş alacaklara ilişkin olarak cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme verilmiş en son kararın terkin kararı zamlarının tamamı olması halinde Bölge idare mahkemeleri nezdinde Tasdik edilen vergilerin/gümrük Tasdik edilen vergilerin/gümrük vergilerine itiraza veya Danıştay nezdinde vergilerinin tamamı ile TEFE/ÜFE bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme temyize konu edilmiş ya da bu aylık oranı esas alınarak bu zammı ve asla bağlı olarak kesilen mercilerde dava açma süresi tutar üzerinden hesaplanacak vergi cezaları/idari para cezaları geçmemiş alacaklara ilişkin olarak tutar ile bu cezalara bağlı gecikme verilmiş en son kararın tasdik veya zamlarının tamamı tadilen tasdik kararı olması halinde Verilmiş en son kararın bozma Vergilerin/gümrük vergilerinin Vergilerin/gümrük vergilerinin % 50’si kararı olması halinde % 50’si ile TEFE/ÜFE aylık ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, oranı esas alınarak bu tutar gecikme zammı ve asla bağlı olarak üzerinden hesaplanacak tutar kesilen vergi cezaları/idari para cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamı Verginin/gümrük vergisinin Asla bağlı cezaların tamamı ile bunlara ödenmiş olmasına rağmen bağlı gecikme zamlarının tamamı sadece vergi cezalarına/ gümrük yükümlülüğü ile ilgili idari para cezalarına ilişkin dava açılmış olması halinde Vergi aslına bağlı olmadan kesilen Cezanın % 25’i Cezanın % 75’İ ve ilk derece mahkemesinde dava açılmış, dava açma süresi geçmemiş vergi cezaları/gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezaları Vergi aslına bağlı olmadan kesilen Cezanın % 10’u Cezanın % 90’ı ve yargının terkin kararı verdiği vergi cezaları / gümrük yükümlülüğü ile ilgili idari para cezaları Vergi aslına bağlı olmadan kesilen Cezanın % 25’i Cezanın % 75’i ve yargının tasdik kararı verdiği vergi cezaları / gümrük yükümlülüğü ile ilgili idari para cezaları İştirak, teşvik ve yardım fiilleriyle Cezanın % 25’i Cezanın % 75’i kesilen ve ilk derece mahkemesinde dava açılmış, dava süresi geçmemiş bulunan vergi ziyaı cezaları İştirak, teşvik ve yardım fiilleri Cezanın % 10’u Cezanın % 90’ı nedeniyle kesilen ve yargı tarafından terkin kararı verilmiş olan vergi ziyaı cezaları ( madde 3/6 ) İştirak, teşvik ve yardım fiilleriyle Cezanın % 25’i Cezanın % 75’i kesilen ve yargı tarafından tasdik kararı verilmiş vergi ziyaı cezaları Kanunun yayımlandığı tarih Vergilerin % 50’si ile TEFE/ÜFE Vergilerin % 50’si ile bunlara bağlı itibarıyla uzlaşma talepli alacaklar aylık oranı esas alınarak gecikme faizi, gecikme zammı ve hesaplanacak tutar asla bağlı olarak kesilen vergi cezalarının tamamı KAPSAMA GİREN ALACAK ÖDENECEK KISIM İlk derece mahkemesinde dava Vergilerin/gümrük vergilerinin açılmış veya dava açma süresi % 50’si ile TEFE/ÜFE aylık geçmemiş vergiler/gümrük vergileri oranı esas alınarak bu tutar üzerinden hesaplanacak tutar N TUTAR NASIL HE Cezaların % 50’si ve gecikme zammı Cezaların % 50’si ve gecikme zammı Vergi aslının ödeme şartı aranmaksızın genel esaslara göre hesaplanan gecikme zamlarının tamamı Vergiye bağlı pişmanlık zammı, vergi ziyaı cezası gibi fer’i alacakların tamamı Vergiye bağlı gecikme zammı, gecikme faizinin tamamı Bu alacaklara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacaklarının tamamı Bu alacaklara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı %50’si ile Tarh edilen verginin ar ürlüğe girdiği tarihe kad nunun yür Bu tutar üzerinden Ka ile E tutarı hesaplanacak TEFE/ÜF i üzerine dava açma ra ihbarnamenin tebliğ Bu tarihten son ikme faizi tutarı. kadar hesaplanacak gec süresinin bitim tarihine Vergi aslının tamamı ile TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak vergi aslı üzerinden hesaplanacak tutar Motorlu Taşıtlar Vergisi ve bu vergiye Vergi aslının tamamı ile ilişkin gecikme zammının kanuna göre TEFE/ÜFE aylık oranı esas ödenmesi sırasında yapılacak işlemler alınarak vergi aslı üzerinden hesaplanacak tutar Belediyelerin ücret ve su bedeli alacakları Alacağın tamamı ile bu alacak üzerinden TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak hesaplanan tutar Büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon Alacağın tamamı ile bu alacak idarelerinin su ve atık su bedeli alacakları üzerinden TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak hesaplanan tutar gibi fer’i alacakların tamamı YARIN: STOK AFFI VE STOK UYGULAMALARI evlet tüm borçluları yasadan yararlanmaya çağırırken, piyasada denetimlerin sıklaşacağı beklentisi hâkim. Afta en çok sorulan soruların yanıtları ise belirsizliği ortadan kaldırabilir. Cumhuriyet tarihinin en büyük tutarlı vergi barışından yararlanacak mükelleflerin her birinin kuşkusuz özel durumları mevcut. Bu anlamda en çok sorulan 10 soru ise geniş kitleleri ilgilendiriyor. 1. Tarhiyat öncesi uzlaşma talepli incelemeler aftan yararlanabilir mi? Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla Vergi Usul Kanunu’nun tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere; “Başvuruda bulunulmuş henüz uzlaşma günü gelmemiş, uzlaşma sağlanamamış ancak vergi ve ceza ihbarnameleri kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tebliğ edilmemiş” bulunan alacaklar için aftan yararlanılabilir. 2. Pişmanlık ya da kendiliğinden beyan için ödeme kolaylığı var mı? Evet var. Kanuna göre; vergi aslının tamamı alınmakta, bu tutara TEFE/ÜFE aylık oranı uygulanmakta, diğer taraftan pişmanlık zammı, gecikme faizi, gecikme zammı ve cezaların tamamı kaldırılmaktadır. 3. Aftan yararlandıktan sonra dava açılabilir mi? Ödeme kolaylığına ilişkin hükümlerden faydalanan mükellefler bu borç tutarları için daha sonra dava açamaz, uzlaşma ve cezalarda indirim talebinde bulunamaz. 4. Taksitler zamanında ödenmezse ne olacak? Kanuna göre ödenmesi gereken taksitlerin bir takvim yılında en fazla iki defa ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde yapılandırma bozulmamaktadır. Süresinde ödenmeyen tutarlar gecikme zammı ile ödenebilecektir. Ancak; bir takvim yılında 2’den fazla taksidin ödenmemesi halinde kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybediliyor. 5. Mükellef vadesi yeni gelen borcu ödemezse taksitler bozulur mu? Aftan yararlananların, örneğin 2011’de yıllık gelir veya kurumlar vergileri, gelir stopaj vergisi, kurum stopaj vergisi, KDV ve özel tüketim vergisini mutlaka ödemeleri gerekiyor. Bunun istisnası ise şöyle: “Çok zor durum olmaksızın bir takvim yılında cari dönem borçlarını ikiden fazla vadesinde ödememeleri halinde...” 6. Kredi kartı ile ödeme mümkün mü? Evet mümkün. Bankalar, borçluların kredi kartı ile ödedikleri taksit tutarlarını idareye taksit aylarında tahsilat kabul edilmek suretiyle aktaracak ve borçlu hesaplarına taksit ayında yansıtacak. 7. Mahsuben ödeme yapılabilir mi? Vergi dairesinden iade alacağı bulunan borçlular, bu alacaklarının kanuna göre vergi dairesine ödenmesi gereken taksitlerine mahsubunu talep edebileceklerdir. 8. Kesinleşmiş SGK alacaklarına ödeme kolaylığı var mı? Bu alacaklar ödeme kolaylığı kapsamına alındı. Yasadaki ilgili tarihe kadar başvuruda bulunarak aynı tarihte tamamen veya ilk taksidi bu kanunun yayımlandığı tarihi izleyen dördüncü aydan başlamak üzere belirli faiz oranlarıyla 6 ila 18 taksitte 12 ila 36 ayda ödenebilecek. 9. Dava safhasında veya dava açma süresi sona ermemiş idari para cezaları kapsama giriyor mu? Bu tip idari para cezaları ödeme kolaylığı kapsamına girmektedir. İdari para cezasının yüzde 25’i ile TEFE/ÜFE aylık oranı esas alınarak bu tutar üzerinden hesaplanacak tutarın yukarıda belirtilen şekilde ödenmesi halinde, idari para cezasının yüzde 75’i ile idari para cezasına uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçiliyor. C MY B C MY B