Katalog

19 ARALIK 2011 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR SÖYLEŞİLERİ 9 Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’ndeki sergi Kavalalı Mehmed Ali Paşa hanedanının İstanbul’daki izlerini sürüyor Nil’den Boğaziçi’ne bir hanedan ÖZLEM ALTUNOK Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü kentin dokusunda ve kültür hayatında iz bırakmış aileleri konu edinen bir dizi sergiye başladı. Bunlardan ilki “Nil Kıyısından Boğaziçi’ne Kavalalı Mehmed Ali Paşa Hanedanının İzleri” adını taşıyor. Osmanlı yönetimi tarafından 1801’de Kavala’dan Mısır’a işgalci Napolyon ordusuna karşı gönderilen Mehmed Ali Paşa ve ailesinin Osmanlı hanedanıyla giriştiği nüfuz ve toprak mücadelesinde hem Osmanlı’ya hem de valilikten hidivliğe, ardından Batı’ya karşı Mısır’a Mısır Krallığı’na uzanan “sıra hükümran olan bir hanedan dışı” hikâyesini hemen herkes imgesi oluşturmuşlar. biliyor. Büyük ihtimal bu Kaşıktan tabağa, yastık “ayrıksılığın” yarattığı kılıfından beşiğe her bir neden olarak tarafta inisyaller, Tanzimat taçlar var. Bu da döneminde ailenin bizim İstanbul dünyamızda topografyası ve alışık kültür hayatında olmadığımız bir izleri hakkında şey o dönem ortaya konulan ilk için. kapsamlı çalışma bu. Hanedanın Örgütlenmiş bir Kavalalı Mehmet Ali Paşa resmi tarihte daha aristokrasinin ve Hidiv Tevfik Paşa Ailesi çok siyasi olarak yer bulunmadığı bir almasında dünyada, bu geleneği kırarak Osmanlı’ya kafa tutmasının etkisi kendisine “hanedan” statüsü ne sizce? kazandıran Kavalalı Mehmed Ali Paşa Aslında hanedanın ilginç, bugün ailesinin İstanbul’daki izlerini, bize çelişkili gelebilecek bir yapısı var. serginin küratörü, aynı Hanedan siyasi olarak Osmanlı’ya zamanda vakfın Bilim kafa tutsa, Mısır’daki o yarı Kurulu Başkanı bağımsız statüyü, saraya zorla Prof. Dr. Baha kabul Tanman ile ettirmeye konuştuk. çalışsa da o Prens Bu sergi Abbas zamanın dizisine Halim terbiye Kavalalı Paşa’nın sistemi içinde hanedanıyla Kızları, Mısır Osmanlı başlamanızın Kralı Faruk’un hanedanına sebebi nedir? Düğününde karşı hürmette Nispeten yakın kusur etmiyor. Ve tarihe ait olduğu ve bu hürmet ilişkisi aile Cumhuriyet’in koleksiyonlarından gündelik hayata ilişkin Mısır Hidivlileri ilanından sonra, Osmanlı Arması objeler bulabildiğimiz hanedanının hiçbir için... İstanbul’da daha siyasi statüsü önceki yüzyıllara gittikçe elbette kalmamasına rağmen birçok aile var şehre damga vurmuş, devam ediyor 50’li, 60’lı fakat yaptırdıkları külliyeler dışında yıllara kadar. Ama sonuçta Mehmet bir şeye ulaşamıyorsunuz. Yaşadıkları Ali Paşa’nın neden olduğu Mısır saraylar, konaklar, görsel belgeler ve meselesi ve onu izleyen malum kullandıkları eşyalar yok olmuş. olaylara hepimiz hâkimiz, oysa Kavalalı hanedanı ise bu konuda hanedanın kentin kültür tarihinde ve şanslı. Çünkü Tanzimat sonrasında topografyasındaki izlerinin pek yaşamış, belli bir birikimin sonraki incelenmemiş olduğunu kuşaklara aktarıldığı bir aile. görüyoruz. Bu sürekliliği sağlayan ilk ailelerden olmasının yanında ‘ayrıksı’lığıyla da önemli bir aile üstelik... Çünkü kendilerini Osmanlı Fincan dünyasında alışık olmadığımız bir ve Zarf statüye sokmuş ve bunu empoze etmişler. Sokolluzadeler, Köprülüzadeler gibi değiller, doğuştan titr sahibi onlar. İnisyaller, taç, arma merakıyla Prof. Dr. Baha Tanman ? Serginin küratörü Prof.Dr. Baha Tanman, Kavalalı hanedanının İstanbul topografyası ve kültür yaşamında çok önemli izleri olduğunu, “Nil Kıyısından Boğaziçi”ne sergisinin de bu konuda ortaya konulan ilk kapsamlı çalışma olduğunu vurguluyor. Tanman, Kavalalı hanedanının, Osmanlı’ya kafa tutsa da, Osmanlı hanedanına karşı hürmette kusur etmediğini, ayrıca ailenin bugün hayatta olmayan üyelerinin Mustafa Kemal’e çok bağlı olduğunu belirtiyor. Prenses Vicdan Halim Moral tablosu, İbrahim Çallı, 1932 ? Kavalalı Mehmet Ali Paşa tablosu, Monik Benardete Koleksiyonu ? K Yeniliğe açık, geleneğe sadık daha geniş bir alana yayamadık, geleneksel yalılar, bir tarafta Peki hanedanın ama o zaman ortaya çok daha ilginç avangart yapılar inşa ediyorlar. Atatürk’le ilişkisi nasıl? bir şey çıkardı. Mesela Hidiv İsmail Hidiv Kasrı’nın art nouveau, Ailenin bugün hayatta Paşa’nın Verdi’ye “Aida” operasını eklektik karışımı tarzı, Bebek’teki olmayan yaşlı fertleri sipariş ettiği ilk müsveddeler, art nouveau yalı, keza Mısır Mustafa Kemal’e çok bağlı, yanmış Kahire Operası’nın Apartmanı, dönemine göre ileri negatif bir ilişki söz konusu fotoğrafları ya da Süveyş Kanalı’nın yapılar. değil. Ama Mısır orijinal projelerini de yönetimiyle, yani Kral sergileyebilirdik. Fuat’la Atatürk ve İsmet Paşa yönetimi arasında bir ültürel hayat soğukluk var. Hatta Kral İstanbul’daki kültürel hayata Fuat, Mehmet Ali Paşa’nın en büyük etkisi hangi alanda Türk değil, Arnavut hanedanın? kökenli olduğunu söyler, Bir tarafta yoğun bir mesenlik var. 2005 yılında yitirdiğimiz çünkü bağımsız bir krallık yönetmen Ömer Kavur’un Kavalalı Dönemin önde gelen edebiyatçıları, olduk, artık bu hanedanından olduğunu.. düşünürleri, ressamları selamlık Türklükten Şair Mehmet Akif Ersoy’a Abbas Halim meclislerinde bir araya geliyorlar. kurtulmalıyız gibi bir Paşa himayesinde hanedana ait Mısır Bir tarafta Tanpınar, Yahya fikri sabiti vardır. Sarayda Apartmanı’ndaki bir dairenin tahsis edildiğini ve Kemal, Üsküdarlı Hoca Ali Türkçe konuşmayı da şairin hayatını burada yitirdiğini... Rıza, bir tarafta Mina Urgan, yasaklamış, oysa o zamana Veli Efendi Hipodromu’nun kurucusu ve Batılı Bedri Rahmi, Feyhaman kadar ailenin anadili Türkçe. anlamda at yarışlarını başlatan Sait Halim Duran, Neyzen Tevfik, Arif Paşa’ nın oğlu Prens Abdulhalim’in adına iyim kuşam ve musiki Dino… Kavalalı Mehmed Ali bugün bir koşu tesis edildiğini… Paşa’nın kızı, Zeynep Kamil, Oysa öncesinde Mısır’da Mustafa Fazıl Paşa’nın bütün servetini ailenin İstanbul’da kentin üst Türkçe kitaplar da basılmış… Jön Türkler için harcadığını, ama bir kültüründe boy gösteren ilk figürü. Tabii, Bulak’ta. Bugün kitap yandan da Ebüziyya Tevfik ve Bir de sadrazam eşi, İbrahim meraklıları arasında Bulak baskısı Namık Kemal’e matbaa Paşa’yla evli. İstanbul’da mesenliği, olarak altı çizilir. Ayrıca saraydaki hediye ettiğini... debdebeli yaşam biçimini başlatıyor. bütün teşrifat, adetler, yemek, giyim 1952 ise çok önemli bir kırılma kuşam, musiki de oraya taşınıyor. noktası, Mısır’da kraliyet devrilince İstanbul’dan aşçılar, hattatlar aileye oradan gelen gelir kesiliyor çağırılıyor. Hanedan, hem Herhalde iki açıdan bakmak ve hayat İstanbul’da daha mütevazı Avrupa’dan gelen yeniliklere açık lazım hanedana; Kahire ve düzeyde sürüyor. hem de geleneksel kültüre sadık. İstanbul’daki izleri üzerinden… (Sergi 31 Mart’a kadar Mimaride de benzer özelliklere Maalesef Pera Müzesi’nin görülebilir.) rastlıyoruz. Bir yanda ahşap programı dolu olduğu için sergiyi Bunları biliyor muydunuz? ? “Kavalalılar hem Avrupa’dan gelen yeniliklere açık hem de geleneksel kültüre bağlı. Mimaride de benzer özelliklere rastlıyoruz. Bir yanda ahşap geleneksel yalılar, bir yanda avangart yapılar. Bebek’teki art nouveau yalı, keza Mısır Apartmanı dönemine göre ileri yapılar.” G Beach Boys yeniden bir araya geliyor ? LOS ANGELES (AA) ABD’li rock grubu Beach Boys, 2012’de yeni bir albüm çıkarmak için tekrar bir araya gelecek. 1961 yılında California’nın Hawthorne kentinde kurulan grup, son albümünü 15 yıl önce çıkarmıştı. Grup üyeleri Brian Wilson (69), Mike Love (70), Al Jardine (69), Bruce Johnston (69) ve David Marks (63), yeni albümün ardından 50. yıllarını kutlamak için 50 konserden oluşan bir dünya turnesine çıkacak. 1960’larda “Surfin’ USA”, “California Girls” ve “Good Vibrations” gibi şarkılarla büyük ün kazanan grubun yeni albümü nisan ayında çıkacak. Ankara’nın önemli orkestrasının İstanbul konserleri sürecek İstanbul’da ‘Bilkent Senfoni’yi dinlemek EGEMEN BERKÖZ “İlköğretim”de Çocuğu Olan AnneBabalar!.. Dördüncü sınıftaki çocuğunuza “ARAPÇA” öğretilecektir!.. Yazması ve okunması son derece zor ve sorunlu olan “ARAP” harflerinin ilkokul çağındaki çocuklara öğretilmesinin tek amacı vardır: ATATÜRK’e ve DEVRİMİ’ne karşı kuşaklar yetiştirmek!.. Çocuklarımızı, dolayısıyla ülkenin geleceğini korumak için “ARAPÇA” öğretimine karşı çıkmalıyız!.. Daha fazla gecikmeden! KADIN ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ C MY B Ankara’nın, Cumhurbaşkanlığı Senfoni’den sonra en eski orkestrası (1993’te kurulduğuna göre 18 yaşında) Bilkent Senfoni İstanbul’da iki konser verdi. Bugüne dek, yalnızca 2005 – 2008 arasındaki ilk dört DMarin Turgutreis Uluslararası Klasik Müzik Festivali’nde dinleyebildiğim bu nitelikli orkestrayı İstanbul’da dinleme olanağını elbet kaçırmadım. Genç şefleri Işın Metin’in yönettiği orkestra, Lütfi Kırdar Konser Salonu’nda 16 Aralık Cuma akşamı verdiği konsere Prokofiyev’in Op.60 Teğmen Kije Süiti’nin beş bölümünün üçünü çalarak başladı. Daha önce yalnızca yoğunçalardan dinlediğim ve sevdiğim bu yapıtın, ilk canlı dinleyişimde, tamamının çalınmasını Cihat Aşkın ? Bilkent Senfoni’nin İstanbul konserlerinin süreceğini, orkestranın bu yıl birkaç kez daha İstanbul’a geleceğini müzikseverlere duyuralım. göstergesiydi. Rahmaninov’un Op.27 Mi Minör 2. Senfoni’si ile sona eren konserde salonun yarısının bile dolmamış olması ise üzücüydü. Nedeni, sanırım, iyi duyurulmaması, bir de bilet isterdim. Ama ardından seslendirilen ve yine sevdiğim bir yapıt olan Çaykovski’nin Op.35 Re Majör Keman Konçertosu ilk yapıtta yaşadığım hayal kırıklığını giderdi doğrusu. Gerek usta kemancımız Cihat Aşkın, gerekse orkestra olağanüstüydüler bu yapıtta. Cihat Aşkın’ın dinmeyen alkışlar üzerine iki kez “daha” çalması da bunun bir fiyatları olabilir. Bilkent Senfoni’nin “Rusya’dan Romantik Esintiler” başlığı altında düzenlenen iki İstanbul konserinin, izleyemediğim ikincisinin izlencesi de doğal olarak Rus bestecilerinin yapıtlarından oluşturulmuştu: Mussorgski’den “Moskova Nehrinde Tan”, Rahmaninov’dan (Emre Elivar’ın solistliğinde) 3. Piyano Konçertosu ve Çaykovski’den 5. Senfoni. Bilkent Senfoni’nin İstanbul konserlerinin süreceğini, orkestranın bu yıl birkaç kez daha İstanbul’a geleceğini müzikseverlere duyururken; düzenleyici kuruluşun, bu değerli orkestranın İstanbul’da hak ettiği izleyiciyi bulması için, daha iyi duyuru yapması ve bilet fiyatlarını daha doğru belirlemesi gerektiğini vurgulamak zorundayım. C MY B