Katalog

30 OCAK 2011 PAZAR CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 13 Kargaşanın uzamasının bölgeyi olumsuz etkileyeceği belirtilen ülkede, işadamları için bir sıkıntı olmadığı dile getirildi YORUM ÖZTİN AKGÜÇ Mısır’a daha çok aş gerek Türk işadamlarının yaklaşık 1.5 milyar dolarlık yatırımı bulunduğunu anlatan Dünya Türk İşadamları Konseyi Yönetim Kurulu üyesi Özkan, Mısır’da da daha çok üretime ve istihdama gereksinim olduğunu söyledi. OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA Halkın Sağduyusu Perakende izlenim, gözlem ve duyumlara dayanarak genellemeler yapmak yanıltıcı olabilir. Yazının başlığı genel olmakla beraber; yaklaşan genel milletvekili seçimine ilişkin bazı gözlem, izlenim ve duyumlarımı aktarıp sonuç çıkarmaya çalışacağım. Geçenlerde Ankara’daydım. Gitmek zorunda olduğum yerlere taksi ile ulaşmaya çalışıyordum. Vatandaşlarımızın görüşlerini öğrenebilmek için genelde konuyu ben açar, soruyu ortaya atarım. Bu kez böyle olmadı. Bir sürücü bana döndü. “Abi seçimler yaklaşıyor, bunlar (AKP’yi kastediyor) bir daha kazanırlarsa her şey biter, dikkatli olalım” diyerek beni uyardı. Ben de aynı kanıda olduğumu söyledim. Sohbet koyulaştı. Sürücü “12 Eylül halkoylamasında ‘hayır’ çıksaydı, ertesi günü halkı bedava taşıyacaktım, yazıları da hazırlamıştım, olmadı” diye hayıflandı. Ben de “Pankartı hazırla, 13 Eylül’de yapamadığını belki 13 Haziran’da yapar, bir günlüğüne halkı bedava taşırsın” dileğinde bulundum, gülüştük. İstanbul’da da sürücülerle konuşuyorum. Genelde AKP’ye, sayın Başbakan’a karşı bir tavır var. Akaryakıt fiyatlarının yüksekliği, ülkenin geleceğine ilişkin kaygılar, sayın Başbakan’ın Seyrantepe stadının yapımında Galatasaray’ın bir kuruşu bile yok iddiası, genelde tepkinin nedenleri. Bazıları beni “Bak, seçimi kazansınlar, ülkeyi bölecekleri, içeriye, dışarıya sözleri var. Kürt devletini kurduracaklar” diye uyarıyor. Bir diğeri “AKP’ye karşı bir cephe oluşturmalı, CHP en güçlü rakip görünüyor, onun ardında toplanılmalı” stratejisi çiziyor. Seçimlerde anayasa halkoylamasında oy kullanmayanlara karşı ülke sorunlarına duyarlı kesimde tepki var. Biri “Abi, seçime katılmayanların çoğunluğu AKP’ye karşı, hayır oyu kullansalardı referandumda sonuç değişirdi” değerlendirmesini yapıyor. Türkiye’de kuşkusuz siyaset alanında da sorunlar var. Sorunlar bir anda tümüyle çözülemez. Sorunlara ilişkin de bir öncelik listesi yapılmalı, kritik sorunlar öncelikle çözülmeye çalışılmalıdır. Günümüzde, “CHP iyi muhalefet yapmıyor” türünden eleştiriler yapılıyor. Bazı kafalarda “CHP gelse sorunları çözer mi” sorusu var. Başkan yardımcısı Sayın Gürsel Tekin’in açıklamaları en azından bir grup CHP’linin bile tepkisini çekiyor. Ancak CHP’nin iyi muhalefet yapıp yapamaması; CHP’nin sorunları çözüp çözemeyeceği, CHP yönetimindeki bazı kişiler, öncelikli, kritik sorunlar değildir. Kritik sorun, halkın oyu ile AKP’nin iktidardan uzaklaştırılması, halkın AKP’ye cezayı kesmesidir. İkincil sorunları ön plana çıkarıp, asıl öncelikle çözülmesi gereken sorunu geri plana itmenin mantığı yok. Bir sürücü vatandaşın önerdiği gibi, AKP sonrası sorunların çözüleceği konusunda kuşkumuz olsa, hatta çözüm umudumuz olmasa bile AKP karşıtı partileri, CHP’yi; CHP’ye oy vermeye elimiz gitmiyorsa MHP’yi desteklemeliyiz. Önemli olan bu siyasal coğrafyada yaşayan insanların, vatandaşlık bilinciyle ülkeye sahip çıkmasıdır. Emperyalizme başkaldırı sonucu kurulmuş olan Türkiye Cumhuriyeti içeride ve dışarıdaki bazı odaklara, özür dilerim, batmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’ne sahip çıkmak da bu ülkenin insanının hem hakkı, hem görevidir. Atatürk’ün dediği gibi, bir ülkeyi ancak insanının iradesi, mücadele gücü, azmi kurtarır. Halkımızın en azından bir bölümü sağduyusu ile tehlikeyi ve çıkış yolunu görmüştür. Bu tanıyı, çeşitli baskılara, oyunlara karşın yaymak görevimiz olmalıdır. Oyumuza da sahip çıkarak 13 Haziran günü sürücü arkadaşımıza halkı bedava taşımak zevkini ve onurunu tattırmak olanağını sağlamaya çalışalım. 203 şirket faaliyette TürkiyeMısır Serbest Ticaret Anlaşması’nın imzalanmasını takip eden 2006 ve 2007 yılları boyunca, iki ülke arası yatırım ilişkileri konusunda özellikle Türkiye kaynaklı tekstil ve hazır giyim yatırımcılarının Mısır’daki faaliyetleri nedeniyle, beklentilerin ötesinde bir hareketlilik yaşandı. 2008 sonuna kadar Mısır’da yatırımı bulunan 203 Türk şirketi bulunuyor. Bunların 40 kadarı büyük sanayi tesisi. 45 şirket de fabrikalarını açmak üzere son çalışmalarını yapıyor. Fizibilite çalışması yürüten firmaların sayısı üretim, perakende ve temsilcilik ofisi olmak üzere 170’i buluyor. Söz konusu firmalar tarafından ifade olunan yatırım tutarlarının toplamının, halihazırda 1.5 milyar dolar seviyelerinde olduğu hesaplanan Mısır’daki Türk yatırımlarının 3 yılda 3 milyar dolar seviyesine çıkabileceği öngörülüyor. Ayrıca, aralarında İstikbal, Beymen, Sarar, Damat & Tween, Mavi Jeans’in de bulunduğu 26 mağaza, showroom ve temsilcilik ofisine kısa sürede 30 yeni firmanın daha eklenmesi gündemde. 6 Ekim şehrinde Polaris Park Sanayi Bölgesi kurulması amacıyla 2 Ekim 2007’de anlaşma imzalanmıştı. Mısır’daki Türk yatırımları, yüzde 80 oranında tekstil ve hazır giyim alanında yoğunlaşmış olmakla beraber, otomotiv ve otomotiv yedek parçası, boyakimya, elektrikelektronik, mobilya ve turizm alanlarına da yayılmaktadır. Türk müteahhitlik firmalarından, Mısır’da, STFA Enerkom, MNG, Makimsan, Tepe İnşaat, Haz Mermer, ENKA, Sezai Trection ve Uoxil faaliyet göstermiştir. Anılan firmaların taahhüt işleri tamamlanmış olup bir bölümünün sadece irtibat ofisleri var. TAV 347 milyon dolarlık Kahire Havaalanı Yeni Dış ve İç Hatlar Terminali inşaatını bitirdi. TAV’ın projesi altında, yaklaşık 70 milyon dolarlık taahhüt işi üstlenmiş 6 Türk taşeron firma faaliyet gösterdi. Bunlar, Ekin Proje, Anel, Artı, Turunç, MHT Simetri, Ormet ve Transtaş. Halkın rejimin değişim talebiyle sokaklara dökülmesi, çatışmaların ve ölü sayısının yükselmesi, Mısır’daki Türk yatırımları ve ticari ilişkilerinin akıbeti konusunda da endişe doğurdu. Ancak konunun uzmanları ve bölgede yatırımı bulunan işadamları, ekonomik ilişkiler konusunda herhangi bir sorunun yaşanmayacağı görüşündeler. Gelişmeleri değerlendiren Dünya Türk İşadamları Konseyi Yönetim Kurulu üyesi ve AfrikaOrtadoğu ve Körfez Bölgesi Başkanı Tunç Özkan, halen Kahire’de olduğunu, orada durumların karışık olmasına karşın, üretimin devam ettiğini, çalışma açısından anormal bir durumun olmadığını anlattı. “Burada olanlar, işsizlikten, gelir yetersizliğinden oluyor. İnsanlar daha fazla iş ve aş istiyorlar. O nedenle de kimse üretime dokunmuyor. Yalnız Türk yatırımcılar için değil, yabancı yatırımcılar için de herhangi bir sorun yok. Hatta bugünden sonra buralarda daha fazla yatırım yapılarak iş sağlanması Mısırlılar için çok daha önemli” diyen Özkan, ancak Mısır’ın uzun süre yeni yatırım alamayacağını da dile getirdi. 2007 yılında Mısır’a ihracat bir önceki yıla göre yüzde 58 oranında artarak 1.4 milyar dolara, ithalat da yüzde 38 oranında artarak 942 milyon dolara ulaştı. 2002’ye kadar dalgalı bir seyir izleyen iki ülke arasındaki ticaret hacmi, 2002’den beri sürekli artış eğiliminde olup 2007’de 1.6 milyar dolar seviyesine yükselmiş, 2008 yılında ise 2.37 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. İhracatta önemli ürün gruplarını; altın, demirçelik, binek otomobiller ve yedek parçaları, sentetik lifler, dış lastikler, dokuma petrol yağları, mensucat, demirçelik inşaat malzemeleri, elektrik kablosu ve plastik eşyalar oluşturuyor. 2008 yılında Mısır’dan ithalatta en fazla artış görülen ürünler demirçelik yassı mamul, bakır tel, petrol gazı, karbon, azotlu mineral, pirinç ve muhtelif petrol ürünleri oldu. Huzursuzluk bizi de etkiler Mısır’daki huzursuzluğun Türkiye turizmini olumlu etkileyeceği yorumlarının da doğru olmadığını ifade eden Özkan, Mısır’da sezonun mart, nisan ve mayıs olduğunu, sezonların farklı olduğunu, yaz aylarında sıcaklığın Mısır’da çok yüksek olduğu için tercih edilmediğini söyledi. “Buraya insanlar daha çok piramitleri görmek için geliyor. Buranın turizm dönemi ile bizimki farklı. Ancak buradaki huzursuzluk devam ederse tüm bölge olumsuz etkilenir, biz de turist çekmek yerine tam tersine kaybederiz diye düşünüyorum” diyen Özkan, panik yapmamak ve süreci izlemek gerektiğini belirtti. Ticaret hacmi 2002’den sonra düzenli olarak arttı ATO: Dar gelirli geçinmek için mucit oldu Ekonomi Servisi Ankara Ticaret Odası (ATO) yaptığı bir araştırmayla dar gelirli yurttaşların geçinmek ve tasarruf etmek için geliştirdiği yöntemleri ortaya koydu. “Yadigar Hanım’ın Tasarruf Formülleri” araştırmasına göre dar gelirli, sinemaya gitmek yerine dizi izliyor, korsan DVD satın alıyor ya da internetten film indiriyor. Sevdiklerine özel günlerinde hediye alması gerektiğinde, daha önce gelen, ihtiyacı olmadığı için kullanmadığı hediyeyi “hediye” ediyor. Araştırmaya göre geçim sıkıntısı nedeniyle sinema, tiyatro, giyimkuşam gibi özel harcamalarını tamamen kesen dar gelirli, zorunlu harcamaları şu şekillerde asgariye indiriyor:  Spor salonuna gitmek yerine, parklarda ya da yürüyüş parkurlarında sporunu yapıyor.  Pahalı kozmetik ürünler satın almak yerine badem yağı, zeytinyağı, susam yağı, papatya yağı gibi doğal ürünleri kullanarak “selülit kremi” ve “nemlendirici” gibi kozmetik ürünlerini kendisi imal ediyor.  Saçını kuaföre boyatmıyor, marketten aldığı boyayla kendisi boyuyor.  Musluğunu kendisi tamir ediyor, evini kendisi boyuyor.  Isınma masraflarını en aza indirmek için ev alırken ya da kiralarken daha iyi ısınan ara katları tercih ediyor. Sadece kullandığı odaları ısıtıyor. Mısır’daki olaylara odaklanan petrol piyasasında fiyatlar son iki yılın zirvesine çıktı İsyanlar petrolü patlattı Fotoğraf:REUTERS Petrol fiyatları, Ortadoğu’daki gerilim ve ABD’den gelen güçlü ekonomik büyüme verilerinin etkisiyle 100 dolara yaklaştı. Ekonomi Servisi Brent tipi petrolün varil fiyatı, cuma 99.63 dolara çıkarak, 2008’den bu yana görülen en yüksek seviyesini gördü. ABD tipi petrolün varil fiyatı ise 89.73 dolara yükseldi. Petrol fiyatlarındaki artış, Mısır’da beklenmedik bir anda patlak veren ayaklanmaların etkisiyle, bu emtia alımlarının artmasından kaynaklandı. Uluslararası Enerji Ajansı, Petrol İhraç Eden Ülkeler Birliği’nden (OPEC) fiyatların aşağı çekilmesi için, petrol arzını arttırmasını istedi. Ancak, OPEC Genel Sekreteri Abdullah el Bedri bu çağrıları göz ardı etti ve petrol fiyatlarının yükselmesinin arz ya da talep koşullarından değil spekülatörlerden kaynaklandığını söyledi. Mısır, büyük bir petrol üreticisi olmasa da, işlemciler ülkeyi Ortadoğu petrolüne bir geçiş olarak kabul ettikleri için kaygılı. ABD Enerji Bakanlığı’nın verilerine göre, Süveyş Kanalı ve ülkedeki Sumed boru hattı üzerinden, 2009’da günde 2.1 milyon varil petrol taşındı. İşlemciler, Mısır’daki gerginliğin Suudi Arabistan gibi daha büyük petrol piyasasına sahip diğer Ortadoğu ülkelerine yayılmasından endişe duyuyor. Dinçer: Geçmiş borçlar bugünkü değerden tahsil edilecek SELAHATTİN GÖKATALAY Mısır’a bir darbe de Fitch’den geldi Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Mısır’da yaşanan hükümet karşıtı protestoların, istikrarı sarsacağı gerekçesiyle, ülkenin kredi notu görünümünü negatife çevirdi. Fitch, gösterilerin sürmesinin ekonomik ve finansal performansı tehdit ettiğini belirterek, hükümetin siyasi tansiyonu gidermesi ve ekonomik reformları sürdürmesi durumunda not görünümünün durağana dönebileceğini bildirdi. Fitch’in bu hamlesi, Mısır’da birkaç gündür devam eden protestoların yatırımcıların ülkeye bakış açısını değiştirdiğinin bir göstergesi olarak kabul edildi. MALATYA Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer, “Geçmiş kamu alacaklarına enflasyon oranlarıyla güncelleyerek, bugünkü değer üzerinden tahsil edeceğiz” dedi. Dinçer, kadın ve gençlerin istihdamını teşvik içinde önemli bir uygulamayı başlatacaklarını da belirtti. “Geçmiş dönemde, yüksek enflasyon döneminde ortaya konan yüksek faiz ve benzerleri artık vatandaşlarımız için büyük yükler ve maliyetler oluşturmaya başladı” diyen Dinçer görüşlerini, “şimdi yeni düzenlemeye bakarak, geçmiş dönemde birikmiş borçların cezaları ile ilgili düzenleme yapılması hasıl oldu. Birde 2009’da çok ağır bir krizden geçtiğimizi varsayacak olursak, görecek olursak, bizim bu yeniden yapılandırmada temel gerekçemiz oldu. Kamunun alacakları ile ilgili olarak asla reel hiçbir şeyden vazgeçmeden, tahsilattan vazgeçmeden vatandaşlarımıza bir kolaylık sağlıyoruz. Geçmiş borçlarına enflasyon oranlarını da güncelleyerek, bugünkü değer üzerinden tahsil edeceğimiz yeni bir yapı kuruyoruz. Ana hatları ile yeniden yapılandırmanın mahiyeti bu” sözleriyle açıkladı. VODAFONE’DAN İZMİR’E ÖZEL TARİFE Vodafone, İzmirlilerin yararlanabileceği “Cep 35” kampanyası başlattı. Kampanya, bireysel faturalı hat sahiplerine ayda 35 liraya her yöne 500 dakika konuşma imkânı sunuyor. Vodafone Türkiye Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Öğüt, İzmir’de 10 tane ‘İlk Adım’ sınıfı açarak okulöncesi eğitime destek olan Vodafone’un iki yılda satış noktalarını il dahilinde 2 katına çıkarttığı ve tüm baz istasyonlarını 3G destekli hale getirdikleri bilgisini verdi. LOJİSTİK DÜNYA LİGİNDE Türk lojistik sektörü, son yıllarda gösterdiği performans ile tüm dünyanın ilgisini çekiyor. Sektör, hızlı gelişmesiyle, Dünya Ekonomik Forumu’nun yapıldığı Davos Zirvesi’ne de konu oldu. Türkiye, Davos Zirvesi’nde lojistik alanında dünyada en hızlı büyüyen 10 ülke arasında gösterildi. Dünya Ekonomik Forumu toplantıları çerçevesinde yayımlanan endekse göre, dünya genelinde hızlı yükselen 39 pazar karşılaştırıldı. Endekse göre Türkiye, dünyanın en hızlı gelişen 10 ülkesi arasında gösterildi. Sektör bugün 1.500 şirket ve 46.000 araçla Avrupa’nın en büyük filosuna sahip. 5 milyar Avro ciro yapan lojistik sektörü, 400.000 kişi istihdam ediyor. METRO’YA TAZE KAN 1 Nisan 2011 itibarıyla Real Hipermarketler Zinciri Türkiye Genel Müdürü Kubilay Özerkan, Metro Toptancı Market Türkiye Genel Müdürü olarak göreve atandı. 1997’de Metro Toptancı Market Türkiye’de göreve başlayan Özerkan, 2008’de Real Hipermarketler Zinciri Türkiye Genel Müdürlüğü görevini üstlenmişti. TÜRKİYE’YE YASAK GELİYOR Dünya Ticaret Örgütü’nün kurallarına aykırı olsa da Arjantin, ithalatı düşürmek ve yerli üretimini korumak için daha önce getirdiği bu yasakların kapsamını genişletmeye hazırlanıyor. Daha önce çoğunlukla gıda ve tarım ürünleri alanında uygulanan antidampingin, ev tekstili, mutfak eşyası, elektrik ve elektronik ürünlere de uygulanacağı belirtiliyor. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Murat Akyüz, özellikle ülkemizin Arjantin’e ihracatı açısından potansiyel arz eden ev tekstili ve mutfak eşyalarına yönelik de olumsuz bir durum söz konusu olabileceği konusunda uyardı. C MY B C MY B