Katalog

28 OCAK 2011 CUMA EKONOMİ CUMHURİYET SAYFA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Soros, zengin ve yoksul olarak iki farklı hızda gelişen Avrupa’nın dağılabileceği uyarısını yaptı PARAMETAPARA MUSTAFA SÖNMEZ DAVOS NOTLARI  Küresel krizleri, meydana gelmeden önce küresel işbirliği ile önlemeyi amaçlayan “Risk Tepki Ağı”nın detayları belli oldu. Krizleri önlemeye yönelik etkin ve inisiyatife sahip bir ön hazırlığı amaçlayan Risk Tepki Ağı, konusunda uzman kişilerden oluşacak. Önde gelen çokuluslu şirketler, Akademisyenler, kamu otoriteleri ve düzenleyici kurullardan uzmanları bünyesinde toplayacak olan Ağ, küresel güç değişimi, ekonomik belirsizlik, küresel kaynak kıtlığı, kurumsal zayıflık unsurlarını temel alarak çalışacak.  Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Davos’ta ikili temaslarına başladı. Uluslararası şirket temsilcileri, uluslararası kuruluşların yöneticileri ve bakanlarla görüşmelerde bulunan Babacan, kendisine birçok oturuma katılma daveti yapıldığını, ancak eleyerek, belirli oturumları seçtiğini vurguladı.  OECD Genel Sekreteri Angel Gurria, dün sabah gerçekleştirilen ülkelerin kamu finansman dengeleri konusundaki bir toplantıda, artan kamu borçlarının, OECD ülkelerinde yarattığı sorunlara değindi. Konuşması sırasında Ali Babacan’ı fark eden OECD Genel Sekreteri, Türkiye’nin diğer ülkelere göre iyi durumda bulunduğunu, bu nedenle Babacan’ın rahat oturduğunu kaydetti.  Avrupa Merkez Bankası Başkanı JeanClaude Trichet, Avrupa’nın ortak para biriminin krizde olmadığını ancak daha geniş bir gözetime ihtiyacı olduğunu söyledi. Avro Avrupa’yı böler Soros, Avro’nun bir ayrışma yarattığını belirterek “Her şeye rağmen Avro kalıcı olmalı, Avro için açık bir taahhüt var. Avrupa, iki farklı hızla büyüyen Avrupa yüzünden potansiyel olarak dağılabilir, bu yüzden bir çözüme ihtiyaç var” dedi. Ekonomi Servisi Uluslararası yatırımcı ve Soros Fon Yönetimi Başkanı George Soros, Avrupa’nın, zengin ve yoksul olarak iki farklı hızda gelişen Avrupa olması nedeniyle dağılabileceği uyarısında bulundu. İsviçre’nin Davos kasabasındaki Dünya Ekonomi Forumu’nda yaptığı açıklamada Soros, Avro kullanan 17 Avro bölgesi üyesinin, Yunanistan ve İrlanda’da ortaya çıkan borç krizin diğerlerini tehdit etmesi nedeniyle reform sürecinde olduğunu, ancak Avro’nun zengin AB üyelerini yoksul olanlardan ayırdığı için reformların Avro’nun gerçek sorunlarına hitap etmediğini söyledi. Avro’nun bir birlik sağlayacağının düşünüldüğünü, ancak bir ayrışma yarattığını belirten Soros, “Bu yeni yapıyla devam edeceksiniz. İki farklı hızda büyüyen Avrupa olacak ve bu siyasi olarak birliği bozucu olacak. Bu çözümsüz bir sorun; bunun farkında olunmasına ve bazı çözümler bulunmasına ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Her şeye rağmen Avro kalıcı olmalı, Avro için açık bir taahhüt var. Avrupa, iki farklı hızla büyüyen Avrupa yüzünden potansiyel olarak dağılabilir, bu yüzden bir çözüme ihtiyaç var” dedi. AKP, Doğu ve G. Doğu’yu 2010’da da İhmal Etti Doğu ve G. Doğu’nun 21 ilinde yaşayan 11.5 milyon nüfusa, 2010 bütçesinden harcananlar, bölge insanının ülkenin diğer bölgeleri ile arasındaki büyük farkı pek değiştirmişe benzemiyor. Maliye Bakanlığı’nın bütçe giderlerinin 2010’da 294 milyar TL olarak gerçekleştiğini görüyoruz. Bu, 2009’a göre yüzde 10’a yakın bir bütçe harcaması artışı demek. Ne var ki, bu bütçe harcamaları, ülkenin en az gelişmiş bölgelerine yaramış görünmüyor. 294 milyar TL’lik bütçe harcamasının yüzde 60’ı “merkez”den, ülkenin tüm illerinin yararlandığı varsayılan harcamalar için yapılıyor. Mesela yasamanın, bakanlıkların, yüksek yargının harcamaları, borç faizleri, SGK’ye transferler, “merkez” harcamaları arasında. Geri kalanı, 81 vilayete bölünen 116 milyar TL’lik harcamadan ise 21 Doğu ve G. Doğu ili 22 milyar TL ya da yüzde 19 dolayında pay almış görünüyor. Nüfusun yüzde 16’sının yaşadığı bu bölge için bütçeden yüzde 19 pay makul gibi görünüyor, ama kazın ayağı öyle değil. Bir kere, bu bölge illerinin bütçe harcamalarını, bölge nüfusuna böldüğümüzde kişi başına 1954 TL harcama görünüyor. Diğer 60 ilin kişi başına harcaması 4805 TL. Bu, iki bölge arasında 100’e 40 gibi bir fark demek. 2010 BÜTÇESİNDEN 21 DOĞU VE G.DOĞU İLİNİN PAYI Kişi Kişi Başına Bütçeden Başına Asker+Polis Ask+Polis Ask+Polis İLLER (Bin TL) BütçeTL Harc,TL Payı, % Hariç, TL Tunceli 521.759 6.282 3.231 51.4 3.050 Hakkâri 1.116.827 4.350 1.465 33.7 2.884 Elazığ 1.529.648 2.778 403 14.5 2.375 Erzurum 2.147.383 2.774 609 22.0 2.165 Van 2.404.064 2.352 345 14.7 2.007 Erzincan 525.333 2.463 736 29.9 1.727 Bingöl 578.947 2.264 714 31.5 1.550 Diyarbakır 3.066.872 2.024 554 27.4 1.470 Bitlis 625.930 1.905 467 24.5 1.438 Siirt 673.525 2.218 794 35.8 1.424 Kars 575.770 1.878 515 27.4 1.363 Ardahan 210.278 1.944 621 31.9 1.323 Malatya 1.300.557 1.765 447 25.3 1.318 Adıyaman 826.024 1.404 186 13.2 1.218 Şırnak 999.345 2.322 1.105 47.6 1.217 Iğdır 313.151 1.707 547 32.1 1.160 Batman 733.134 1.472 351 23.8 1.121 Muş 580.348 1.435 326 22.7 1.109 Mardin 1.053.648 1.428 374 26.2 1.054 Şanlıurfa 1.863.560 1.155 145 12.6 1.009 Ağrı 719.476 1.338 377 28.2 961 21 İL 22.365.579 1.954 482 24.7 1.471 60 iL 293.628.219 4.805 548 11.4 4.256 Kaynak: Maliye Bak. Bütçe verileri ve ADNS nüfus verileri kullanılarak hesaplandı. Zenginler yoksullara yatırım yapsın Avrupa’da ekonomik olarak fazlası olan ülkelerin yoksul Avrupa ülkelerine yatırım yapması gerektiğini, ancak Avrupa’nın en büyük ekonomisi Almanya’nın çok sıkı anayasal sınırlamalar nedeniyle bunu yapamayacağını ifade eden Soros, Avrupa çapındaki teşvik önlemlerinin ekonomisi geri kalmış ülkelerdeki büyümeyi destekleyebileceğini kaydetti. Pilsen gidiyor yıldız kalıyor Ekonomi Servisi Anadolu Grubu İcra Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, Efes Pilsen’in yeni isim önerilerinin 1 ay içinde değerlendirileceğini belirterek, “Yeni logolarda bir yıldız var ve farklı bir Anadolu Efes ve Efes yazısı var” diye konuştu. Özilhan, Dünya Ekonomik Forumu’nun yapıldığı Davos’ta CNBCe’nin sorularını yanıtladı. Özilhan “Geçen hafta TAPDK’ye iki isim müracaatı yaptık. Anadolu Efes ve Efes isimleriyle mücadele ettik. Bira markasının çağrışımını koparırsak onlar da uygulamada doğru adım atmış olurlar. Anadolu Efes olursa şirketin adıdır, o da olur, Efes de olur” dedi. Davos’taki toplantıları yorumlayan Özilhan, eksen kaymasının bütün dünyada söz konusu olduğunu ifade ederek, “Türkiye’nin Davos’ta olması çok önemli bir adım. Türkiye de temsil edilmeli. Daha çok katılabilsek çok faydalı olur” dedi. ünya Ekonomik Forumu’nun düzenlendiği İsviçre’nin Davos kentinde olabilecek protesto gösterilerine karşı polisin aldığı geniş güvenlik önlemleri dikkat çekti. Davos karşıtı grupların hafta sonu gerçekleştirilecek liderler zirvesi esnasında eylem yapması bekleniyor. D ‘Türkiye’nin en büyük riski Avrupa krizi’ IMF Birinci Başkan Yardımcısı John Lipsky, Türkiye’nin önündeki en büyük riskin Avro bölgesi borç krizi olduğunu söyledi. Davos’ta CNBCe’ye konuşan Lipsky, Türkiye’nin dış etkenlerden kaynaklanan risklerle karşı karşıya olduğunu belirterek “Türkiye büyüme açısından çok iyi bir performans sergiledi. Ancak burada önemli olan enflasyon riskiyle büyümeyi dengeleyerek ve çok büyük bir dış açıkla başa çıkarak, sürdürülebilir ve dengeli büyümeyi yaratabilmek” dedi. Büyümenin sorunların tamamını çözecek güçte olmadığına işaret eden Lipsky, “Çift dip riski görmüyoruz ama asla asla demeyin. Gelişen piyasalarda enflasyon ve aşırı ısınma riskini azaltacak, gelişmiş ülkelerde ise güçlü iç talep ve istihdam yaratacak politikalara ihtiyaç var” diye konuştu. ‘Etrafımıza yüksek duvarlar örmeyiz’ Devlet Bakanı Ali Babacan, sermaye girişine kontrolün devam edeceğini belirterek “Türkiye’nin etrafına yüksek duvar örmeyiz” dedi. Babacan, uzun vadeli sermayeyi teşvik edici adımlar atacaklarını kaydederek sıcak paraya yeni bir verginin de gündemlerinde olmadığını ifade etti. Merkez Bankası’nın yeni başkanını açıklamanın Durmuş Yılmaz’ı ‘topal ördek’ durumuna düşüreceğini anlatan Babacan, “Merkez Bankası’nda önce pozisyonun boşalması gerekiyor, o zaman isim açıklanabilir. Üç ay önce yeni başkanı açıklarsak bugünkü başkanın ne dediğini kimse dinlemez. Bir boşluk, bir ara geçiş dönemi beklemiyorum. MB Başkanı’nın iki dudağı arasında değil artık işler” diye konuştu. Babacan, bankaların kredi faizlerini artırmaya başladığını, bu son kararlarla bankaların maliyetlerinin yükseldiğine işaret ederek, “Bankalar bu maliyetleri ya kendi sinelerine çekeceklerdi, kredi faizlerini sabit tutma adına ya da maliyet artışlarını belli ölçülerde kredi faizlerine yansıtacaklardı. Artık bu, bankaların kendi tercihi. Her bankamızın kendi vereceği karar” dedi. Sarkozy: Bize bir şey olmaz Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Avro’ya karşı bahse girenlerin pişman olacağını, çünkü Fransa ve Almanya’nın Avro’yu savunmakta kararlı olduğunu söyledi. Davos Zirvesi’nde konuşan Sarkozy, Paris ve Berlin’in gelecek haftalarda Avrupa’nın ekonomik birleşmesi konusunda yeni adımlar atacağını ifade etti. IMF’nin küresel ekonomik dengesizlikleri çözmesi için yetkisinin artırılması gerektiğini belirtti. Fransızlar ise varolan sistemin sürdürülmesine karşı çıkıyor. Ülkede yapılan bir kamuoyu araştırması Fransızların, Komünist Partisi tarafından yönetilen Çinlilerden daha fazla kapitalizm karşıtı olduğunu gösterdi. La Croix gazetesinde yer verilen IFOP anketinin sonuçlarına göre, Fransızların yüzde 33’ü kapitalizmi terk etmenin zamanının geldiğini düşünüyor. Ve bu oran anketin yapıldığı on ülke arasında en yüksek oran. Çin’de piyasa sisteminin kötü çalıştığını düşünenlerin oranı ise sadece yüzde 3. Osmanlı arşivi tek çatıda Ekonomi Servisi Başbakanlık Toplu Konut İda lardan korunacak. Dünyanın en büyük tarih arşivi olresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından yapımına başlanan, ma özelliğini taşıyan Osmanlı arşivinde, 370 bin ciİstanbul’un 4 ayrı bölgesinde bulunan Osmanlı arşiv varında defter, 100 milyon civarında da belge buluünitelerini tek bir çatı altında toplayacak Milli Arşiv nacak. Osmanlı coğrafyasında yaklaşık 40’a yakın devletin tarihine ait bilgi ve belgelerin Sitesi, yıl sonunda hizmete girecek. Osmanlı arşivinde olması nedeBinada, belgelerin konulaca165 niyle bu devletlerin tarihçiğı raflar, nem ve ısı dümilyon liralık yatırımla TOKİleri, kendi tarihlerini yazzeyini sabit tutan ikDevlet Arşivleri Genel Müdürlüğü mak için Osmanlı arşivilimlendirme sistemişbirliğiyle Kâğıthane’de yapımına başlanan ne geliyor. leriyle donatılıyor. O nedenle Osmanlı arTOKİDevlet Ararşiv binasının tamamlanmasıyla 38 şivi yurtdışındaki akadeşivleri Genel Müdürlüülkenin hafızası güvenceye misyen ve tarihçiler tarafından ğü işbirliğiyle Kâğıthaalınacak. çok iyi bilinen bir arşiv olma özelne’de yapımına başlanan arşiv liği taşıyor. Araştırmacılar müzeye gelbinası tamamlandığında, Osmanlı arşivleri tek bir merkezde toplanmış olacak. 165 mil diklerinde, Avrupa topraklarındaki ilk insan hakları yon liralık yatırım bedeli olan projenin tamamlan bildirgesinden biri olan Fatih’in Bosna Fermanı’nı, masıyla birlikte 38 ülkenin hafızası güvenceye alı Karlofça Anlaşması’nı, Baltalimanı Sözleşmesini nacak. Her türlü doğal afete karşı dayanıklı olarak ta ve diğer devletlerle yapılan ve öğrencilerin tarih dersarlanan binada belgeler nükleer, biyolojik ve kim sinde okuduğu anlaşmaların birer nüshasını görecek. yasal saldırı İstanbul’un 2011 bütçesi 25 milyar TL İstanbul Haber Servisi Toplam 13 milyon nüfusuyla dünyanın en büyük şehirlerinden biri olan İstanbul, bu sene 24 milyar 658 milyon 360 bin TL bütçeyle yönetilecek. 2011 bütçesi 6 milyar 700 milyon TL olan İstanbul Büyükşehir Belediyesinin bağlı kuruluşlarından İSKİ’nin 3 milyar 256 milyon 532 bin TL, İETT’nin 1 milyar 800 milyon 445 bin TL ve bağlı 25 şirketin 6 milyar 298 milyon 7 bin TL olmak üzere 18 milyar 54 milyon 984 bin TL konsolide bütçesi bulunuyor. İstanbul’un 39 ilçesinin toplam bütçesi de 5 milyar 703 milyon 376 bin 9 TL. İstanbul İl Özel İdaresi’nin 2011 bütçesi de 325 milyon TL. Bu bütçe bir önceki yıldan gelen devirler ve genel bütçeden gelen ödeneklerle birlikte 900 milyon TL’ye çıkıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi konsolide bütçesinden yüzde 49’unu ulaşım yatırımlarına ayırırken, İl Özel İdaresi de bütçesinin yüzde 43.75’ini eğitim, kültür ve sosyal hizmetlere ayırdı. Ulaşım için Büyükşehir Belediyesi bütçesinden 2 milyar 663 bin 963 TL, İETT bütçesinden 561 milyon 253 bin TL, bağlı şirketlerin bütçelerinden de 192 milyon 681 bin TL ayrıldı. İlk bakışta, Tunceli’de yaşayanların kişi başına bütçeden aldıkları, 6 bin TL ile diğer 60 il ortalamasının üçte bir oranda üstünde görünürken, Hakkâri’ninkinin ortalamaya yaklaştığı görülüyor. AKP iktidarının, özellikle Başbakan RTE’nin, zaman zaman bu görüntüyü telaffuz ederek bölgeye “ihsan ettikleri”(!) kaynakları diline pelesenk ettiği malum. Oysa, bu görüntünün detaylarına girildiğinde, işin aslının öyle olmadığı, bütçeden bölgeye harcanmış görünen kaynakların, önceki yıllarda olduğu gibi, 2010’da da ağırlıkla asker ve polis harcamaları için yapıldığı görülüyor. Bölgedeki Kürt muhalefetine karşı yürütülen baskıcı yönetimin asker, polis harcamaları, Hakkâri’ye ayrılmış görünen bütçenin yüzde 34’ünü, Tunceli’de yüzde 51’ini, Bingöl’de yüzde 31’ini aştı. Bölgenin 21 ili için ise bu, bölge bütçesinin yüzde 25’ine yaklaşıyor. Oysa, asker ve polis harcamaları, bölge dışı 60 ilin bütçesinde yüzde 11 kadar pay almış görünüyor. Doğu ve Güneydoğu’ya bütçeden aktarılmış kaynakları yüksek gösteren bir kalem de enerjisulama yatırımları. Tunceli’de elektrik iletim hatlarına yapılan devlet yatırımları, kişi başına bütçe harcamasını şişiriyor. GAP’ta toprak ağalarını ihya edecek sulama yatırımları için İşsizlik Fonu’ndan aktarılan ve son 3 yılda 9 milyar TL’yi bulan harcamalar da, bölge halkı için yapılmış gibi görünüyor. Kriz yılı 2009’da, Doğu ve G. Doğu’da resmi işsizlik, Türkiye ortalamasının 5 puan üstüne çıkarak yüzde 19’u bulmuştu. Kentlerde bu oranın yüzde 25’leri aştığı unutulmamalı. Sayılmayan, umutsuz işsizlerle birlikte işsizlik oranının bölgede yüzde 35’lere çıktığı söylenebilir. 2010’da Türkiye genelinde yatırımların arttığı öne sürüldü ve Hazine’ye göre, 2010 boyunca teşvik belgesi alan projelerin yatırım tutarı 44 milyar TL’yi aştı. Peki Doğu ve G. Doğu’ya ne kadar yatırım öngörüldü dersiniz? Sadece 2 milyar TL’lik. Yani nüfusun yüzde 16’sının yaşadığı bu bölgeye, “öngörülen” yatırımlardan ancak yüzde 5’i öngörülmüştü. Ekonominin toparlandığı iddia edilen 2010, Türkiye’nin üvey evladı, 21 ildeki Kürt nüfusun ağırlıkta olduğu bölgenin makus talihinde bir değişim getirmiş görünmüyor. mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr http://mustafasnmz.blogspot.com 12 bin TL’lik telefon Ekonomi Servisi Lüks cep telefonu sektörünün önde gelen markalarından Vertu, bugüne kadar geliştirdiği en zengin içeriklere sahip akıllı telefonu Constellation Quest’i Türkiye pazarına sundu. Hedef kitlesi işadamları ve iş kadınları olarak belirlenen Constellation Quest’in fiyatı 5 bin 800 Avro (11 bin 600 lira) Vertu Global Satış Direktörü Steve Amstutz, Constellation Quest’in müşterilere en güncel teknolojiyi vermek için tasarlandığını, bölgeye göre önceden yüklenmiş haritalı AGPS bulunduğunu, 5 megapiksel kamera ve 40 GB dahili hafıza bulunduğunu söyledi. TİSK yürütme komitesi üyeleri belirlendi Ekonomi Servisi Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yürütme Komitesi üyeleri belirlendi. TİSK’ten yapılan açıklamada, TİSK’in 7 üyeli Yürütme Komitesi’nin başkan ve başkanvekilliklerinin genel kurulda yapılan seçimler sonucunda belirlendiği, buna göre Yönetim Kurulu Başkanı Tuğrul Kudatgobilik ile başkanvekilleri Hakkı Matraş ve Tandoğan Tokgöz’ün yanı sıra yürütme komitesinin diğer 4 üyesinin Necdet Buzbaş (gıda), D. Solmaz Coşkun (ağaç), Erhan Polat (kamu) ve Cenk Yöney (metal) olduğu bildirildi. C MY B C MY B