Katalog

SAYFA CUMHUR YET 18 OCAK 2011 SALI 10 KAVŞAK ÖZGEN ACAR DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr ‘Ucubeistan’ Veziriazamı (1) 11 Ocak Hürriyet… Bursa’nın ünlü Ayten’inin heykelinin 15 yıl sonra anı parkına dikilmesine Saadet Partisi karşı çıktı. 16 Şubat Milliyet Akşam… Marmaris Yat Limanı’nda 1997’de dikilen, Rahmi Atalay’ın yaptığı, uzaya Türk bayrağı götüren Amerikan astronot Jim Reilly’e şükran heykeli kayboldu! 17 Şubat Cumhuriyet… Marmaris’te astronot heykeli denizden çıkarıldı! 27 Şubat Akşam… Tankut Öktem’in “Balıkçı ve Torun” heykelinden “torun” da kaybolmuş, balıkçının bacağı kırılmıştı. Torun da sudan çıkarıldı! 5 Mart Milliyet… Çanakkale Ayvacık Behramkale Köyü Muhtarı Hüseyin Kaplan Assos’ta ders veren Aristo’nun heykelinin açılış töreninde Bakan Ertuğrul Günay’a katkısından dolayı teşekkür etti. 3 Nisan Hürriyet Vatan… Antalya Kemer’de “Aşk Yağmuru” heykelini MHP’li Belediye Başkanı “müstehcen” diye depoya kaldırttı! 4 Nisan Milliyet… Kadıköy Belediyesi “Aşk Yağmuru”na talip! 9 Nisan HaberTürk… Ankara Belediye Başkanı Gökçek’in “Tükürürüm böyle sanatın içine” dediği “Su Perileri” depoya kaldırıldı. 13 Nisan Sabah… Emirgân Korusu’nda, Fransız Pierre Louis Rouissard’ın 1864’te yaptığı “Geyik” heykelinin önce yavrusu, 2007 sonra kendisi ve Gülhane Parkı’ndaki Âşık Veysel 16 Temmuz Radikal… Kadıköy çarşısındaki “Kaz Rodi” heykelini kim heykelindeki saz da 3 kez çalındı. 24 Nisan Sabah… Erzurum’u çaldı? düşman işgalinden kurtaran Gazi 7 Eylül Hürriyet… Denizlili halk Ahmet Muhtar sanatçısı Özay Paşa heykelinin Gönlüm’ün kılıcı 6 yılda 4 kez Çatalçeşme’deki çalındı! heykeli 27 Nisan bakımsızlıktan Hürriyet… tanınmaz halde! 1925’ten beri 8 Eylül Radikal… Ankara Ulus’ta Fazilet Partisi önceleri üyeleri, Balıkesir Başbakanlık Binası Edremit’te dikilen olan, şimdilerde “Sarıkız” heykelinin Gümrük göğüs uçlarının Müsteşarlığı neden Özgürlük Anıtı önündeki havuzun göründüğünü çıplak kadın heykelleri çürümeye terk Belediye Meclisi’nde sordular. Antalya’ya adını veren Kral Attalos edildi! 2 Mayıs Sabah… Zonguldak Ereğli heykelinin “eşcinsellik” simgesi İlçesi Eski Belediye Başkanı Murat olduğu savlandı! Sesli’nin sahildeki yerinden 30 Eylül Milliyet… Afyonkarahisar kaldırdığı “Herkül Heykeli”ni CHP’li Emirdağ’da 25 yıl boyunca alanı yeni Belediye Başkanı Halil süsleyen Atatürk heykeli “çok Posbıyıkoğlu yerine koydurttu! yıprandı” diye yalnız 4 kişinin bildiği 3 Mayıs Vatan… (Hande bir yere gömüldü. AKP’li Belediye Ataizi’nin çıplak resmini yapan) Başkanı “Alnıma silah dayasanız Kenan Evren “İlk Adım ve Atatürk yerini söyleyemem!” dedi. Anıtı”ndaki erkek ve kız figürlerini 27 Eylül Milliyet Sabah… “çıplak” diye kaldırtmıştı. Edirne’de Kırkpınar Ağası Hüseyin 1999’da Babaeski’de Fatih Sultan Şahin’in heykelindeki tespih yine Mehmet’in heykelinin atı, erkek mi çalındı! dişi mi diye tartışılmıştı! (Fatih, İstanbul’u kuşattığında Bizans’ta 2008 rahipler “melekler dişi mi erkek mi” 24 Şubat Evrensel… Muzaffer tartışmasını yapıyorlardı!) Eroran’ın yaptığı “İşçi” heykeli Aydın’da Yörük Ali Efe’nin heykeli nerede? Cumhuriyet’in 50. neden bıyıksız diye tartışıldı! yıldönümünde dikilen 12 heykel de 5 Mayıs Cumhuriyet… Ulusal kayıp! futbolcu Lefter 19 Nisan Sabah… Heykeltıraş Küçükandonyadis’in Fenerbahçe Prof. Ferit Özşen yaptığı Herkül Stadyumu yanındaki parkta açılan heykelinin Ereğli’de kaldırılmasına heykeli ilgi yarattı! kızdı: “Ereğli’nin adı bile Herkül’den 5 Mayıs Hürriyet… Cumhuriyet’in geliyor” dedi. 50. yılında Gürdal Duyar’ın yaptığı 6 Temmuz Hürriyet… Yıkılan “Güzel İstanbul” heykeli Karaköy Çetin Emeç anıtı yenilendi! Meydanı’na dikilmişti. CHPMSP 6 Ağustos Sabah… İstanbul Esenyurt’ta Nâzım Hikmet’in heykeli Koalisyonu’nda “Türk kadınını hayâsızca teşhir ettiği” gerekçesiyle çalındı. Heykel ancak vinçle kaldırıldığı Yıldız Parkı’nda götürülebilirmiş! “müstehcen gözlerden uzak” varlığını 22 Eylül Hürriyet… Ankara Belediye Başkanı Melih Gökçek “Su sürdürüyor. Günümüzde Eskişehir’den Perileri heykelini Tandoğan Alanı’na “Heykelkent” diye söz edilmesinden yeniden dikmeyi düşünmüyoruz!” dolayı Belediye Başkanı Yılmaz dedi. Büyükerşen’i ve kent halkını 27 Aralık Cumhuriyet… Kırklareli kutlarken, Kültür ve Turizm Lüleburgaz’da Leonardo da Bakanımıza da bir önerimiz var! Vinci’nin “Altın Oran” figürü heykeli, “Buraya kilise, ’nın çarmıha gerilişi Acaba Türkiye’nin tüm il, ilçe, bucak ve köylerindeki heykellerin bir yapılıyor…” denilerek parçalandı! dökümü yapılıp kitaplarla 30 Aralık Cumhuriyet… Mersin belgelenemez mi? Atatürk Parkı’ndaki Uğur Mumcu yanına bir ucube koymuşlar. Belediye Başkanımız gerekeni süratle yerine getirecektir!” Başbakan’ın bu sözlerinden yaklaşık 20 ay önce, 26 Mayıs 2009’da bu köşede “ucube”nin gelişini “Heykel Düşüncesinde Vandalizm” başlıklı yazımızda şöyle öngörmüştük: Türkiye oldum olası şaşırtan bir ülke! Bu yargı, “heykel” konusunda da geçerli! Osmanlı’nın Mısır Valisi Sait Paşa, Süveyş Kanalı’nın girişinde dikilecek meşaleli heykeli, Fransız Frederic Auguste Bartholdi’ye sipariş etti. Ancak kanalın açılışından önce ölünce, yerine geçen İsmail Paşa’nın “İslamiyette heykel olmaz” dediği meşaleli heykel, Paris’te bir depoya atıldı. Bir süre sonra Süveyş Kanalı’nın mimarı Ferdinans de Lessepse ile Bartholdi, FransızABD dostluğu için heykeli alıp Nev York’a götürdüler. Osmanlı’nın faturasını ödediği heykel, 25 Ekim 1886’da Nev York’un girişindeki adaya “Özgürlük Anıtı” olarak dikildi! “Adalet Heykeli” Yunan mitolojisinde “adalet ve düzen tanrıçası” Themis’i simgeler. Yeni Anayasa Mahkemesi önüne dikilen “Adalet Heykeli”nin gözü açıkkapalı tartışmasına girecek değilim! Bu olay yerine, Türkiye’de yaklaşık son iki yılda basınımıza yansıyan bazı heykellerin başlarına gelenleri gözden geçirelim! Tayyip Başbakan Recep türbesinin Erdoğan Kars’ta ne demişti: “Hasan Harakani’nin Anıtı ve Karacaoğlan heykelleri tahrip edildi! ‘Erdoğan’a göre Müslüman yaparsa terorizm sayılmaz’ T ELÇİN POYRAZLAR 2009 Prof. Lewis: Müslüman bir demokrasinin mümkün olup olmadığını henüz bilmiyoruz. İslamdaki bazı temel ilkeler, demokrasi olarak işlemesini zorlaştırıyor ABD Türkiye’nin bir model ülke olmasını istiyor. Bu Türkiye’nin temel hedefleri ile çelişmiyor mu? Bence bu yalnızca bir öneri. Bir çeşit modele sahip olmak gerekirse Türkiye kesinlikle en az kötü olan. Bir ülkenin dış politikası belli amaçlara ulaşmak için tasarlanır. Burada sorulması gereken soru, Türkiye’deki hükümetin nihai amaçlarının ne olduğudur. Açıkça Türkiye’nin daha önceki yöneticilerinin hedefleriyle aynı değil. Farklı politikalar farklı hedefler ve farklı ittifakları beraberinde getirir. Bunu Türk hükümetinin İran’a yönelik tavrında da görüyoruz. Türkiye’nin ekseninin değiştiği görüşüne katılıyor musunuz? Türk siyasi düzeninde açıkça farklı eğilimler var. Her iki yöne de sapabilir. Türkiye Batı’nın, ABD’nin bir müttefiki ve İsrail ile dostane ilişkiler içinde kalabilir ya da radikal İslami gruplarla birlikte Batı ittifakına karşı Ortadoğulu İslami bir yol seçebilir. İsrail ile Türkiye arasındaki çatlak Ortadoğu siyasetini nasıl etkiler? Ne yazık ki bu çatlak oldukça ciddi. Bu mevcut Türk hükümetinin küresel bakış açısındaki temel değişikliğin bir parçası. Bu uzun yıllar her iki tarafın da önemli karşılıklı faydalar sağladığı güçlü bir ittifak oldu. Özellikle de bölgede yaygın olarak bilinen “düşmanımın düşmanı benim dostumdur” ilkesine dayanarak. Ancak bu şimdi değişiyor. Her iki ülkede de bu ittifakı korumak isteyen ve bunun için çok çabalayan güçlü unsurlar var. Başarılı olurlar mı bilemem ancak umarım olurlar, yoksa bu ittifak sona erecek. Sona ererse ne olur? Eğer bu sona ererse İsrail hiç kuşkusuz başka bir müttefik bulacaktır. Bu Yunanistan olabilir ya da Kuzey Irak’ta yeni bir rejim. Bir olasılık da devrimden kurtulmuş bir İran. Sizce Batı, İslam dünyası için kendi standartlarında bir demokrasiyi gerekli görmeyerek ikiyüzlü bir yaklaşım içinde değil mi? Bu karmaşık ve zor bir soru. Ben çifte standartlara karşıyım. Yaklaşımların en kötüsü şu olurdu: “Bu insanlar demokrasi ya da herhangi saygın medeni bir hükümet kurmayı beceremezler ve ne yaparsak yapalım yozlaşmış tiranlar tarafından yönetilecekler. Bu yüzden bizim politikamız bu tiranların bize düşmanca değil dostça yaklaşan tiranlar olmasını sağlamak.” ürkiye’yi yakından izleyen, dünyanın sayılı tarihçilerinden Profesör Bernard Lewis ile söyleşimize İslam ve demokrasi temasıyla devam ediyoruz. Lewis’in, “İslami terorizm diye bir şey yoktur” diyen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın sözlerine getirdiği yorum oldukça dikkat çekici. Başbakan Erdoğan Müslümanların terör yapmayacaklarını savunuyor. LEWIS Bundan birkaç yıl önce Chicago’da bir toplantıya katılmıştım. Erdoğan da oradaydı ve aynı panelde yer aldık. Ona İslami terorizmle ilgili bir soru soruldu ve Erdoğan bu terime çok sert bir biçimde karşı çıktı. O “İslami terorizm diye bir şey olmadığını” söyledi ve “İslam bütünüyle terorizme karşıdır ve terör suçu işleyen biri İslami ya da Müslüman değildir” dedi. Kendi kendime düşündüm ve aslında gerçekte demek istediği “eğer bir Müslüman yaparsa terorizm olarak sayılmayacağı” idi. ABD yönetimleri içinde farklı yetkililerin Türkiye’nin “ılımlı İslam ülkesi ya da Müslüman demokrasi” olduğu yönünde açıklamaları oldu. Bu sizce Türkiye’nin laik srail yeni müttefikler bulur Ünlü tarihçi çalışma odasında. demokratik karakterini görmezden gelmek anlamına gelmiyor mu? Başka bir toplum özellikle başka bir dinle ilgili bu tür yorumlarda dikkatli olmak gerek. Bu konuda Türklerin kendileri karar vermesi gerekiyor. Müslüman bir demokrasinin mümkün olup olmadığını henüz bilmiyoruz. İslamdaki bazı temel ilkeler demokrasi olarak işlemesini oldukça zorlaştırıyor. Örneğin kadınların durumu. Şeriata göre miras, tanıklık, tazminat gibi konularda bir kadın bir erkeğin yarısına eşittir. Bu demokrasi olamaz. Son kitabınız “İnanç ve Güç”te iktidar ve para ilişkisinin Batı ve Doğu toplumlarındaki farklarını inceliyorsunuz. Bundan söz eder misiniz? Ben her iki toplumda da kendilerine has yolsuzluk olduğunu anlatmaya çalıştım. Batı toplumlarında önce piyasada para kazanılır, sonra bu para iktidar ya da politikacıları satın almak için kullanılır. Ortadoğu’da ise önce iktidara gelinir, sonra bu iktidar para kazanmak için kullanılır. Bence ahlaki açıdan her ikisi arasında bir fark yok, ikisi de aynı derecede kötü, ancak bizimkisi daha az zararlı sanırım. Son dönemde farklı bir viraj alan Türk dış politikası sizce Ortadoğu’yu nasıl etkiliyor? LEWIS: Iraklıların Kuveyt’i işgal ederek uluslararası hukukun açıkça ihlal edilmesinden sonra yapılan birinci Irak savaşı gerekliydi. Ancak ikinci Irak savaşına gerek yoktu. İlk savaşta ise güneyi Saddam’ın kontrolüne bırakmak bir hataydı. Ayrıca o zaman Irak’a girdiğimizde Irak halkını tirana karşı ayaklanmaya çağırdık ve onlar da bunu yaptı, sonra o tiranı silahlarıyla bıraktık ve insanları katletmesini izledik. Bu bağışlanamaz bir şey. Irak’ta şiddet sarmalı sürüyor. Lewis, Namık Kemal’in, geri kalmışlığın nedenini kadınlara yönelik tutumda aradığını anlatıyor Nüfusun yarısıyla modern olunmaz İslami bir toplumda kadın hakları, temel öz lerini kullanmaktan hoşlanmıyorsunuz. Peki, ancak zor. Bunların yapılıp yapılmayacağını göreceğiz. gürlükler gibi evrensel değerler nasıl korunur? siz bu insanları nasıl tanımlıyorsunuz? Sizce bunda Batı’ya düşen bir rol var mı? Köktendinci (fundamentalist) Amerikalı Hıristiyan LEWIS İşte bu zor bir soru. Bunun en önemlisi Batı’nın rolü bunun dışında kalmak olmalı. Bunu de kadın hakları. 19. yüzyılın sonlarında imparator demektir, o nedenle yanıltıcı. Ben radikal sözcüğünü Müslümanlar kendi başına halletmeli. kullanıyorum. Bu insanlar radikal ve heluğun neden güç kaybettiğine ve gerilediğine defleri İslamın siyasi, kültürel, her an Kim dinliyor kaygısı yönelik tartışmalar yaşanıyordu. O dönem lamda küresel egemenliği. Namık Kemal bu tartışmalarda ortaya atı En son Türkiye’ye ne zaman gittiniz? Bugün İslamın yaşadığı kriz nedir? lan askeri, ekonomik, politik ve siyasi açık2, 3 yıl önce. Türkiye’nin değiştiğini, daha fazla Modern dünyaya ayak uydurmakta zorlamalardan çok farklı bir yaklaşımla gelmişti. örtülü kadın olduğunu gördüm. Giderek daha az lanması, zor uyarlamaların gerekli olduğu Kemal, Batı’nın gerisinde kalmanın nedeçok uzun süredir değişmemiş bir değerler Türkleştiğini, daha İslami olduğunu, insanların koni olarak kadınlara yönelik tutumu gösterisistemiyle farklı bir dünyada yeni bir du nuşurken dikkatli davrandığını fark ettim. Daha önyordu. Kadınları aşağıda görerek nüfusun yarumla yüzleşmeye çalışması. Bunlar olası ceki ziyaretlerimde Türk dostlarım İngiltere ya da rısının yetenekleri ve hizmetlerinden mahABD’de olduğu gibi her konuda rahatça konuşabirum kaldıklarını, üstüne üstlük erkek çoliyorlardı. Ancak son gidişlerimde konuşurken kim cuklarının da eğitiminin cahil ve ezilmiş anernard Lewis, Türkiye’nin yönü dinliyor diye çevrelerine bakınıyorlardı. Entelektünelere bırakıldığını söylüyordu. konusunda kaygılı. el tartışmalar hâlâ sürüyordu ama daha dikkatli. Kemal “Nüfusun yalnızca yarısıyla nasıl modern dünyayla başa çıkacağız?” diyordu. Bence bu konuda son de Sizi kimi çevreler Kelir. Ne kadar tehlikede bilerece haklı. Klasik İslami sistemin en bümalist diye tanımlıyor. Kemiyorum ama kesinlikle yük zorluklarından birisi de bu. Bir kamalist misiniz? azaldı. dın bir erkeğin yarısı ve kadınlara kötü AB süreci sizce bu süLEWIS Kemalist ile muamele de çok önemli bir sorun. Bu şeOrada kendimi her za reçte yardımcı mı yoksa neyi kastettiğinizi bilmiyo çalışmıyorlar mı? riatın içine gömülmüş olduğundan baş etBazılarının bunun peşin man mutlu ve rahat hisset zararlı mı? rum. Eğer Atatürk’e ve mek o kadar da kolay değil. Her ikisi de. Bir açıdan başardıklarına hayranlığı de olduğunu gösteren sin tim. Ancak Türkiye’nin yö Türkiye’deki kadınların durukastediyorsanız, evet bun yaller var. Ben Mustafa Ke nü konusunda gerçekten yardımcı diğer açılarından muyla ilgili düşünceleriniz neler? lara hayranım. Her anlamda mal’in Türkiye’de daha ne kaygılıyım. Bunun uzun sü zararlı. Demokrasinin saTürkiye bu konuda iyiydi. Atatürk kadeğil ama çoğu anlamda. kadar saygıyla anılacağını redir Türk demokrasisi için vunucularını engelliyor. dınların özgürleşmesini ve modernleş Demokrasiyi nasıl taBence Türkiye ile harika merak ediyorum. O saygın en ciddi tehlikelerden biri olmesinin önemini görmüştü. Bunu yerine işler yaptı. Ülke parçala yerinden edilerek bir düş duğunu görüyorum. Avru nımlıyorsunuz? getirmek için çok çabaladı. Ancak o döDemokrasi insanların eleşpalıların ise olumsuz etkisi nırken onu birleştirdi, bö man haline gelecek mi? nemden bu yana bu konu reformcular ve Türkiye’deki muhale oluyor. Ordu hiçbir şey yap tirebildiği ve istediklerinde lünmeden kurtardı, bütünreforma karşı çıkanlar arasında bir mesele lüğünü, saygınlığını onardı. fetin gücü konusunda ne mıyor ve Avrupa bunu al hükümeti gönderdikleri ve haline geldi. Kadın sorunu tüm Ortadokışlıyor. Bir askeri darbeyi hükümetin de bir seçimi Ülkeyi şimdiki zaman ve düşünüyorsunuz? ğu’nun geleceğinde belirleyici olacak. Demokrasilerde canlı bir savunmuyorum ama ordu kaybettiğinde sessiz ve bageleceğin yoluna oturttu. İslamı reforme etmek mümkün Sorunların ne olduğunu ve muhalefet olmalı. Eğer yok geçmişte anayasal düzeni rışçıl bir biçimde çekildiği bir mü? onlarla nasıl başa çıkılaca sa o bir demokrasi değildir. sağlama konusunda gayet sistemdir. Türk hükümetinin İslamda daha önce reformlar oldu. YeHer kim başta olursa olsun. ustaca davrandı. Ülkede in 1950’de yaptığı ve demokğını çok iyi anlamıştı. niden olabilir. Ancak bunun şu an ola Türkiye’ye yakınlık sanlar konuşmakta dikkatli rasi sınavını geçtiği gibi. cağını sanmıyorum. Reforma karşı çı Şimdi ise İslami bir kan radikal unsurlar bol miktarda Suuparti iktidarda bu dev duyuyorsunuz. Kaygıları davranıyorsa bu demokradiler tarafından mali destek görüyor. sinin azaldığı anlamına gerimleri tersine çevirmeye nız var mı? B TT Köktendinci ya da İslamcı ifade B Afrodit’e Tecavüz! Nokta dergisinde 1 Kasım 1992’de Jan Paçal, Burdur Knidos’ta Afrodit adına yapılan yuvarlak tapınağına konulan Kremna antik kentindeki heykel, dünyadaki belki mermer aşk tanrıçası de ilk turizm olayını Afrodit heykelinin köyün başlatır. Bergama Kralı delikanlılarınca “cinsel beğendiği heykeli mutluluk aracı!” yapıldığı, kendisine vermeleri köyde “Afrodit’e kimler karşılığında borçlarını tecavüz etmişti” diye silmeye hazır olduğunu sorulduğunda anlamlı bildirdiği Knidoslular güldüklerini yazmış! heykellerinden Bu öykü, İÖ 4. yy’ın vazgeçmezler. ünlü yontucusu Ama bir sabah Praksiteles’in “Afrodit tanrıçaya tapınağın Heykeli”ni anımsattı. rahibeleri kapıyı açıp Datça Yarımadası’nın içeri girdiğinde bir ucundaki Knidos kenti ile delikanlının içeride karşısındaki İstanköy uyuduğunu, heykelin Knidoslu Afrodit Adası, Praksiteles’e birer üzerinde gencin cinsel Afrodit heykeli sipariş ederler. ilişkiden kalan izlerini gördüler. Giysili Afrodit’i adalılar, çıplak olanı Demek ki tarih Bucak’ta da Knidoslular alır. tekrarlanmış! Kemalist misiniz? Elmek: ozgenacar@gmail.com Belgegeçer: 0312. 442 79 90 C MY B C MY B