Katalog

CMYB C M Y B 21 AĞUSTOS 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 13dishab@cumhuriyet.com.tr SAĞNAK NİLGÜN CERRAHOĞLU ‘Laiklik’ Bertaraf Olduğunda İstanbul’da sahura kalkılan… kalkılmayan mahalleler… Esenler, Feshane, Alibeyköy… sahura kalkıyor; Fulya, Nişantaşı, Ulus kalkmıyormuş… “Mahalle baskısının” hakkını vermek adına… mahalle bazında iş “sahur ölçümlerine” geldi… İktidar yandaşı bir gazetenin muhabirleri “sahur vakti”, “İstanbul’da hangi semt sahura kalkıyor, hangisi kalkmıyor”u teftiş etmek -yoksa buna “hafiyelik” mi demeli?”- amacıyla “dindarlık ölçümlerine” çıkmış. Sözü edilen mahalleleri sahur saati, birer birer yoklayarak fotoğraflayıp görüntülemişler. “2010 Ramazanı’nın” bu yeni ve diri faaliyetlerinden, “Birgün” gazetesi vasıtasıyla haberdar oldum. “Birgün” (19 Ağustos), “ibretlik” kontenjanından haberi yorumsuz olarak - fotoğraflarıyla birlikte- birinci sayfadan kullanmıştı... Binlerce kişilik iftarlar sokaklara çıkar da; sokak ortalarında -onca gösterişle!- canlı yayın masaları kurulur; sahurlar “mahrem” kalır mı? Sahurlar da bundan böyle -anlaşılan o ki- “BBG evi” yöntemiyle, gözlem ve izlemeye alınmış. Türkiye, gözümüzün önünde günbegün, bu eşi benzeri görülmemiş “mahalle baskısı” yöntemleriyle değişiyor ve -daha önce hiç tanık olmadığımız- biçimde yepyeni bir hale dönüşerek, evriliyor… Öyle ki dünün önde gelen laikleri, laik kalemleri… iftar yemeklerini; eda ettikleri “enderun” teravihlerini; -kul ile Tanrı arasında kalması beklenen- “yürek kıpırtılarıyla”(!)… gazete sayfalarında kayda geçmek, not etmek, anlatmak ihtiyacı duyuyor. Laik zaman ‘dini zamana’ dönüşünce “Farklılıkların” selamlanlandığı tarihi “balkon konuşmaları”(!) geride kaldı. Son iki yazda böyle gözle görülür, elle tutulur bir “tek tipleşme” evresine geçildi ve “çıtası” her gün yükseltilen bir “dindarlıkta gösteriş” moduna girildi. Bu işler böyle… Bir “eşik” geride bırakıldığında; “dindarlıkta gösterişin” aşamalı olarak yükseltilmesi kaçınılmaz hale geliyor. Akşamları TV’leri açtığınızda, bakan/politikacılarla “siyaset söyleşilerinin” dahi iftar sofralarında yapıldığına tanık oluyorsunuz. Caz konserleri, artık “namaz molalarının” verildiği “ramazan cazlarına” dönüşüyor… İster siyaset, ister eğlence olsun… Yaşamı kuşatan artık “dini zaman”. Zamana bundan böyle saatlerin “laik yelkovanları” değil; dinin vakitleri hükmediyor. Yalnız bu değil. Bu soruları gündeme getirmek, bu konuları konuşmak da güçleşiyor. Arap ülkelerinde “Ramazan giderek bir gösteriş ve tüketim ayına mı dönüşüyor?” tarzında alışılagelmemiş, farklı ve sorgulayıcı “yeni laik bakışlar” uç verirken; “laikliği” bertaraf olan Türkiye’de bu minval soruları sormak nerdeyse “tabu” hale geliyor. Bizde sorulmayanları Araplar soruyor Mübalağa etmiyorum. “İnanç, tefekkür, arınma, yardımlaşma ve bir tinsellik anı olması gereken ramazanın gerçek manası bu mu? Ramazan tüketim ve gösteriş çılgınlığı mı olmalı?” Vaktiyle Türkiye’de rahatça irdelenebilen ve ancak artık “tabu” kategorisine giren bu tartışmaları izleyebilmek için bundan böyle gözleri Arap dünyasına çevirmek lazım… Tarihin şu garip cilvesine bakın! “Corriere della Sera”da geçtiğimiz pazar Arap kaynaklara atfen, 7 sütuna yayılan böyle bir makale okudum. İtalyan gazetesine konuşan Riyadlı iktisatçı Muhammet Kahtani “Ramazanın ticarileşmesinden” yakınmış ve -özetle- demiş ki: “Otuz yıl önce ramazanın atmosferi çok farklıydı. Günümüzde bir tüketim festivaline dönüştü…” Arap ülkelerinde, diğer aylara nazaran… ramazanda üç misli tüketim yapılıyormuş. Birleşik Arap Emirlikleri’nde 500 ton yiyecek ramazanda her gün çöpe atılıyormuş. Bu aşırı tüketim ve israfı yeren Arap medyası karşısında, bazı Arap ülkelerinde hükümetler “İsraftan kaçının!” kampanyaları başlatmışlar… Araplar arasında “ramazanın geçek anlamına”, “ruhaniliğine dönelim” çağrıları ve arayışları ses getirirken; “laik Türkiye”de “ramazan gösterişinin” her çeşidi -ibadet yarışından, bol tüketimli iftar sofralarının siyaset sohbetlerine…- prim yapıyor. Bugün gerçekte “Bitaraf olan bertaraf olur” polemiğinden söz edecektim… “Bertaraf” sözcüğü... beni buraya dek getirdi… Gerisi başka bir yazıya. nilgun@cumhuriyet.com.tr Kırgızistan yine karıştı Dış Haberler Servisi - Kõrgõzistan’õn Oş kentin- de 2 binden fazla muhalif, geçici yönetimin görev- den almak istediği Oş Be- lediye Başkanõ Melis Myrzakmatov’õ destekle- mek amacõyla gösteri baş- lattõ. Göstericilerin saldõ- rõsõna uğrayan Çalõşma Bakanõ Aigul Ryskuio- va’ya güçlükle kaçõrõldõ. Myrzakmatov, geçen ni- san ayõnda ortaya çõkan iç karõşõklõk sonucunda dev- rilen eski devlet başkanõ Kurmanbek Bakiyev’in sağ kolu gibiydi. Gösteri- ciler, Devlet Başkanõ Ro- za Otunbayeva için istifa çağrõsõnda bulundu. ABD’den İran garantisi Dış Haberler Servisi - ABD’nin İran’õn en az bir yõl daha nükleer sila- ha sahip olamayacağõ ko- nusunda İsrail’i ikna etti- ği bildirildi. Amerikan New York Times gazete- sinin haberinde, ABD Başkanõ Barack Oba- ma’nõn nükleer konularla ilgili danõşmanõ Gary Sa- more’un, İran’õn mevcut tesisleri ve uranyum re- zervini dönüştürme kap- asitesi dikkate alõndõğõn- da atom bombasõna sahip olabilmesi için bir yõl, hatta daha fazla zamana ihtiyacõ olduğu yönünde- ki sözlerine yer verildi. Filistinli çocuklara taciz Dış Haberler Servisi - Uluslararasõ Çocuklarõ Koruma Örgütü’nün Fi- listin Bölümü, İsrail as- kerlerinin gözaltõna al- dõklarõ Filistinli çocukla- ra ve gençlere cinsel ta- ciz ve işkence uyguladõ- ğõnõ bildirdi. Birleşmiş Milletler’in geçen yõlõn eylül ayõndan beri bu ko- nuda yüzden fazla şikâ- yet aldõğõnõ kaydeden ör- güt, askerlerin Filistinli- leri canlõ kalkan olarak da kullandõğõnõ belirtti. Yardım gemisine izin yok Dış Haberler Servisi - Kõbrõs Rum Yönetimi, Gazze’ye yardõm götür- mesi planlanan ve yarõn yola çõkacağõ açõklanan Lübnan gemisinin, li- manlarõnõ kullanmasõna izin vermeyeceğini du- yurdu. Yardõm gemisi “Meryem”in bütün yol- cularõnõn kadõn eylemci- lerden oluşacağõ ve sağ- lõk malzemesi taşõyacağõ bildirilmişti. ‘Karzai yardımcısını korudu’ Dış Haberler Servisi - Afganistan Devlet Baş- kanõ Hamid Karzai’nin, yolsuzluk yapmaktan tu- tuklanan yakõn bir yar- dõmcõsõnõn serbest bõra- kõlmasõ için devreye gir- diği öğrenildi. Amerikan Washington Post gazetesi haberinde, Muhammed Zia Salehi’nin, aynõ za- manda başkanlõk sarayõna yakõn isimlere para ver- mek ve lüks araçlar hedi- ye etmekten de soruştur- ma gördüğünü yazdõ. Rus kaçakçı ABD’ye teslim Dış Haberler Servisi - Tayland’da tutuklu bu- lunan, aralarõnda PKK’nin de bulunduğu pek çok terör örgütüne silah satmakla suçlanan Rus uyruklu Viktor Bo- ut’un ABD’ye iadesine karar verildi. Bout hak- kõnda, ABD’nin terör örgütü olarak tanõdõğõ Kolombiyalõ gerilla ör- gütü FARC’a milyon dolarlar değerinde silah sattõğõ iddiasõyla dava açõlmõştõ. Rusya ise Bo- ut’un kendilerine iadesi için ellerinden geleni yapacaklarõnõ duyurdu. Ruslar Ermenistan’a yerleştiDış Haberler Servisi - Er- menistan ve Rusya, Gümrü kentindeki üste Rus askeri varlõğõnõn süresini 2020’den 2044’e uzatan bir anlaşmaya vardõlar. Anlaşma Rusya’nõn Ermenistan’õn güvenliğini sağlamasõnõ da öngörüyor. Ermenistan Cumhurbaşka- nõ Serj Sarkisyan, 2 günlük resmi ziyaret için Erivan’a giden Rusya Devlet Başkanõ Dimitriy Medvedev ile gö- rüşmesinin ardõndan yaptõğõ açõklamada, Moskova’nõn va- rõlan anlaşma çerçevesinde Ermeni ordusuna modern silahlar verme ta- ahhüdünde bulunduğunu da söyledi. Varõlan anlaşmanõn Rusya’nõn bölgedeki askeri rolünü arttõrdõğõnõ belirten Sarkisyan, Moskova’nõn Ermenistan’õn güvenliğini ortaklaşa sağlama konusunda taahhütte bu- lunduğunu, anlaşmanõn sadece Rus üssünün süresini uzatmakla kalma- dõğõnõ, Rusya’nõn coğrafi ve strate- jik sorumluluğunu da genişlettiğini vurguladõ. Medvedev de Gümrü’de- ki Rus askeri üssünde bulunan as- kerlerin operasyonlarõnõn, 1995 yõ- lõnda imzalanan ve 2020 yõlõna kadar geçerli olan eski anlaşmada sõnõr- landõrdõğõnõ, yeni anlaşmayla bu kõ- sõtlamalarõn kaldõrõldõğõnõ bildirdi. “Bölgedeki en büyük ve en güç- lü ülke olarak Rusya’nın hedefinin barış ve düzeni korumak” olduğu- nu söyleyen Medvedev, ülkesinin Ermenistan’la ilgili bir çatõşmaya müdahale edip etmeyeceği yolunda- ki bir soruya, “Rusya, müttefikleri- ne taahhütleri konusunda çok cid- di bir ülkedir” diyerek cevap verdi. Medvedev, Rusya’nõn Dağlõk Ka- rabağ sorununun çözümüne yardõm- cõ olmak için arabulucu misyonunu sürdürmeye hazõr olduğunu da söyledi. Ermenistan’daki, Sovyetler Birliği döneminden kalma nükleer santrala eklenecek 2 yeni nükleer reaktörün in- şasõnõ Rusya’nõn üstlenmesi- ni öngören anlaşma da, Rus- ya Atom Enerjisi Ajansõ (RO- SATOM) Başkanõ Sergey Kriyenko ve Ermenistan Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanõ Armen Mavseçan tarafõndan imzalandõ. Sarkisyan Türkiye’yi suçladı Medvedev ve Sarkisyan, Gümrü’de yapõlan, 19. yüz- yõldaki Rus-Türk savaşlarõnda hayatõnõ kaybedenlerin mezarlarõnõn bulunduğu anõtõn açõlõşõna da katõldõlar. Sarkisyan açõlõş töreninde yaptõğõ ko- nuşmada, Türkiye-Ermenistan ilişkile- rinin geliştirilmesinin, Türk tarafõnõn si- yasi iradeyi gösterememesi yüzünden durduğuna inandõğõnõ söyledi. Sarkisyan, “Ne yazık ki, Türk yetkililerin, ülkenin uluslararası taahhütlerini yerine getirmeye ha- zır olduklarına gerçek anlamda tanık olmadık” diye konuştu. Rusya Devlet Başkanõ Medvedev ve Ermenistan Cumhurbaşkanõ Sarkisyan, Erivan’da bir araya geldi. İki liderin vardõğõ anlaşma, Rusya’nõn, Ermenistan’õn güvenliğini sağlamasõnõ da içeriyor. (REUTERS) BAĞDAT RAHATSIZ Birleşmiş Milletler (BM) önceki gün New York’ta düzenlenen Pakistan’a yardım konferansında hedeflediği acil 460 milyon dolarlık yardımı toplamayı başardı. 8 milyon kişinin acil barınak, yiyecek ve temiz su ihtiyacı içerisinde olduğu ülkeye en büyük yardımı toplam 150 milyon dolarla ABD yaptı. ABD’yi 100 milyon dolarla İngiltere ve Suudi Arabistan izliyor. AB de 180 milyon dolarlık yardım açıkladı. Pakistan, gergin ilişkilerinin bulunduğu Hindistan’ın önerdiği 5 milyon dolarlık yardımı da kabul etti. Toplantıda Türkiye’yi temsil eden Devlet Bakanı Egemen Bağış, Pakistan’a 10 milyon dolarlık nakit yardım, 2 milyon dolarlık gıda ve ihtiyaç yardımı gönderildiğini söyledi. Bağış, Başbakan Erdoğan’ın referandumun ardından Pakistan’ı ziyaret edeceğini de duyurdu. (Fotoğraf: AFP) akistan’a yardõm yağõyorPP Operasyonlar BMgündemine taşınabilir Dış Haberler Servisi - İşgalci Amerikan ordusunun muharip birliklerinin ay sonunda çekilmesinin ardõndan Irak hükümetinin, sõnõr ötesi terör operasyonlarõ düzenleyen Türkiye ve İran’õ BM’ye şikâyet etmeye hazõrlandõğõ iddia edildi. Irak’õn kuzeyindeki bölgesel Kürt yönetiminin Başkanõ Mesud Barzani’nin lideri olduğu Kürdistan Demokratik Partisi’nin internet haber sitesi Peyamner, Irak hükümetinden bir yetkilinin, “bombardımanların devam etmesinden rahatsız olduklarını” söylediğini öne sürdü. Bağdat hükümetinin konuyla ilgili bir komite kurduğunu belirten yetkilinin, “Hükümet bombardımanlara uluslararası ve hukuki çerçevede son vermeye çalışacak çünkü bedel ödeyenler masum Iraklı Kürt siviller” dediği aktarõldõ. Yetkilinin, Türkiye ve İran’õn Irak topraklarõndaki PKK ve PJAK operasyonlarõnõ durdurmamalarõ halinde, konuyu 23 Eylül’de toplanacak BM Genel Kurulu’na taşõyacaklarõnõ, hatta bu iki ülkeyle ekonomik ilişkilerin askõya alõnabileceğini söylediği savunuldu. BM Genel Kurulu’na Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’õn da katõlmasõ bekleniyor. Irak parlamentosundaki Kürt milletvekili Mehme Halil ise BM’nin Irak’õn topraklarõna yabancõ müdahaleleri durdurmakta başarõsõz olmasõndan şikâyet etti. BEYAZ SARAY Ricciardone’ye destek açıklaması ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON - ABD Dõşişleri Bakanlõğõ Senato’da onay süreci askõya alõnan Türkiye büyükelçisi adayõ Francis Ricciardone’yi desteklediklerini açõkladõ. ABD Dõşişleri Bakanlõğõ sözcüsü Philip Crowley, Ricciardone’nin onay sürecini durduran Cumhuriyetçi Senatör Sam Brownback’in yanõ sõra başka senatörlerin de büyükelçinin atamasõna karşõ çõktõğõnõ belirtti. Crowley önceki günkü basõn toplantõsõnda “Ricciardone bizim Türkiye büyükelçisi adayımız olmayı sürdürüyor. Biz onun bu görev için nitelikli olduğunu düşünüyoruz” dedi. Crowley, “Biz bu atamaya bağlıyız ve onun en kısa zamanda onaylanması için elimizden geleni yapacağız” diye konuştu. Brownback, Ricciardone’nin görevi sõrasõnda AKP hükümetiyle fazla yakõn olabileceği yönündeki kaygõlarõ dile getirmişti. Şeriattan felç etme cezasõ Dış Haberler Servisi - Suu- di Arabistan’da bir şeriat mah- kemesi, kavga ederken birinin felç olmasõna neden olan kişinin de ameliyatla felç bõrakõlmasõ için hastane aramaya başladõ. 2 yõl önce çõkan kavgada sa- tõrla saldõrdõğõ Abdülaziz el Muteyri’nin bir bacağõnõ kay- betmesine ve felç olmasõna sebep olan kişinin kuzeybatõ kenti Tabuk’taki yargõlama- sõnda, “kana kan, kısasa kı- sas” kararõ alõndõğõ belirtildi. El Muteyri’nin ağabeyi Ha- lid el Muteyri, Tabuk’taki hastanenin şeriat mahkemesi- nin istediği gibi sanõğõn felç bõ- rakõlmasõ operasyonunun daha donanõmlõ bir yerde yapõlabi- leceğini bildirdiğini aktardõ. Suudi medyasõ, başkent Ri- yad’daki başka bir hastanenin ise sanõğa böyle bir acõ çektirmeye yanaş- madõğõnõ kaydet- ti. Uluslararasõ Af Örgü- tü’nün Suudi Arabistan uz- manõ Lamri C h i r o u f , böyle uygu- lamalarõn in- san haklarõ ve işkencenin ön- lenmesiyle ilgili uluslararasõ anlaş- malara aykõrõ olduğunu vur- gulayarak, “Birinin kör ol- masına sebep olduğu için kör edilme cezası verilen da- valara tanık olduk ama omuriliğin zedelen- mesi gibi bir şeye değil” diye ko- nuştu. Boyun ve el kesme gibi ce- zalarõn sõkça uy- gulandõğõ Suu- di Arabistan’da- ki şeriat huku- kuna göre, mağ- dur taraf sanõk ta- rafõndan “kan pa- rası” alarak cezayõ affetirebiliyor. Medvedev ve Sarkisyan, Gümrü’deki üste Rus askeri varlõğõnõn süresini 2044’e kadar uzatan bir anlaşmaya vardõ Suudi Arabistan’da bir şeriat mahkemesi, bir kişiye verdiği felç bõrakma cezasõnõ uygulayacak hastane arõyor. Clinton: Doğrudan görüşmeler başlıyor WASHINGTON (Cumhuriyet) - ABD Dõşiş- leri Bakanõ Hillary Clinton İsrail ile Filistin ara- sõndaki doğrudan görüşmelerin 2 Eylül’de Was- hington’da başlayacağõnõ açõkladõ. Clinton, dün ABD’nin Ortadoğu Temsilcisi Ge- orge Mitchell ile düzenlediği basõn toplantõsõnda İsrail Başbakanõ Binyamin Netanyahu ile Filis- tin Devlet Başkanõ Mahmud Abbas’õ görüşmele- ri başlatmak için Washington’a çağõrdõğõnõ ve “nihai statülerle” ilgili tüm sorunlarõ bir yõl için- de çözmeyi hedeflediklerini kaydetti. Mitchell ise bu görüşmelerde Hamas’õn hiçbir rol oynamaya- cağõnõ söyledi. Clinton ayrõca ABD Başkanõ Ba- rack Obama’nõn Mõsõr Devlet Başkanõ Hüsnü Mübarek ile Ürdün Kralõ Abdullah’õ da görüş- melere çağõrdõğõnõ ifade etti. Obama’nõn dört li- derle ikili görüşmeler yapmasõ bekleniyor. Tüm taraflara ilerleme sağlanmasõ ve ABD’nin çabala- rõnõ engellememe çağrõsõ da yapan Clinton, “Gö- rüşmeler önkoşulsuz, iyi niyet içinde ve başarı- lı olacağına inanarak yapılmalı” dedi. BM, Rusya, ABD ve AB’den oluşan Ortadoğu Dörtlü- sü ise taraflara “sakin ve itidalli olmaları ve kış- kırtıcı söylemden kaçınmaları” çağrõsõ yaptõ.