Katalog

26 TEMMUZ 2010 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 17kultur@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B ARI DÜŞÜNCE HULKİ AKTUNÇ Bulmaca Çözelim Bulmaca Bir dostum, düzenli olarak bulmaca çözmenin Alzheimer hastalığına iyi geldiğini söylemişti. İnanırım. Klasik kare bulmaca benim bir tutkum, belleğime iyi geldiğinden de yüzde yüz eminim. Bildiklerimi yazıyorum, bilemediklerimi harf harf düşünerek bilmeye çalışıyorum… Bulmacalardan çok şey öğrendim. Her biri, birer bellek testi. Ayrıca gördüm ki, bulmacalar bize bizi de -bazen bire bir- yansıtmakta. Zamanın içinde yüzen bulmaca, Zeit-Geist’ın aynalarından biri. Paradigmalar. Biraz dolaşalım bulmacayla… ? Karşınızda zaman zaman bir Mondrian estetiği anımsatan siyah kareler ile beyaz karelerin dansı. Gel buradaki boşlukları doldur demektedir… Sana bilgi soruyorken sana bilgi sunuyorum aslında. Bulmaca çözerken en iyi kalemlerimi kullanırım ben. ? Bulmaca zaman geçirtir, zaman öldürür. Size bir tek sözcüğün yeni anlamını da yansıtabilir. Soru: Asmanın salkım halinde, birçoğu bir arada bulunan yuvarlak ya da oval biçimli meyvesi. (Yanıt 4 harf olmalı.) ? Bulmaca, bilgilerinizi denetler. Bakarsınız sosyalizmin Türkçesi toplumculuk değil toplumsalcılık imiş. Bulmaca, yeni şeyler öğretir. Rubik’in ilk kez sorulduğu bulmacayı anımsıyorum. Bu yönüyle tanıtım, hatta propagandadır. “Günümüzde modaya yön veren ünlü Türk markası?” ? Toplumumuzun temel sorunu dikey çelişkiler, sömürü çelişkileri iken, bizi yatay çelişkilerle (örneğin laiklik-dindarlık vd.) sersemletiyorlar, diye yazmıştım. Bulmacalarda da bunun binlerce kanıtını bulursunuz. Aranan kişi, bir bulmacada SAİD-İ NURSİ diye bulunur, öbüründe SAİD-İ KÜRDİ diye bulunur. İstenen 2 farklı yanıt için hangi sorular sorulmuş… Okusanız farklı 2 destan gibidir… Bulmacalar, toplumumuzdaki kimi ideolojik yarılmaları yansıtabilir. ? Bulmacalar, sunulduğu kişilerin bilgi-bilinç düzeyine göre hazırlanır. Kimi bulmaca kıt bilgililere, kimileri orta hallilere, kimileri yüksek bilgi düzeyindeki kişilere sunulur. Size bir I-Q raporu çıkarır bulmacalar. Karşıtı da doğru: Siz de bulmaca yazarı için bir kanıya varırsınız. Onun bulmacasını bir daha çözmem, dersiniz. Örneğin ATEİZM’i “dinsizlik” diye sormaktadır. “Hadi ya!” der, bir daha o bulmacacının köşesine bakmazsınız. Habire bir pamuk türü, AKALA… aaa! Yaşasın, bildik. Ben en zor bulmacaları severim. Fakat lütfen, onlarda da soldan sağa sorulan soru “Babil hükümdarı Nabukodonosor’un yengesi?” ile onu çözümlemek için yukarıdan aşağıya sorulan sorulardan biri “Japonya’da pirinç tanrıçası ayinlerinde çalgı çalan kişi?”, diğeri “Hindistan’da Sati küllerine verilen adlardan biri?” olmasın derim. Zor bulmacalara hayranım ama “sen bu bulmacayı ansiklopedilere filan baksan bile çözemezsin” tavrından hoşlanmıyorum. Çünkü, müşteriyi arastadan soğutuyor. ? İnsanlar 2 türdür: Bulmacaya girişip bitirenler… ile… bir bulmaca sorusu hakkında yardım almak için kendisine telefon edilenler. “Abi, şöyle şöyle sormuş, 9 harf, sen bilirsin dedik.” ? Yolculuklar yolculuklar, uçak, otobüs dergilerindeki bulmacalar. Yerinizi buldunuz. Önünüzdeki fileden kapıp bakıyorsunuz dergiye. Eyvah, birisi çözmüş, yarısını çözebilmiş, olsun… Ama öyle yanlış yanıtlar vermiş ki, yeniden başlamak gerek. Adamın yazısı pek berbat zaten. Parmakları da belli ki ikramdan pislenmiş. Soru: ABD’ye 18 kez giderek rekor kırmış bir başbakan. (Yanıt 3 ad olmalı.) ? İlerde bir gün, bir bulmacada şu soruyu da göreceksiniz: Soru…“Milattan Sonra Temmuz 2010 tarihinde ‘ben kadın – erkek eşitliğine inanmıyorum’ diyen bir başbakan”. (Yanıt 3 ad olmalı.) Yanıtı her kadın (türbanlılar dahil) yüzde yüz doğru verecek… İnanıyorum. ? …Toplumsal bulmaca böyle kolaylaştı artık. Bulmaca benim, bulmaca sensin, bulmaca onlardır, bulmaca sizsiniz. Çözüm ise bende, sende, onlarda, bizde, sizde. Şimdi de doğru yanıt veremiyorsak ben ne diyeyim... ? Topluma Alzheimer “zerk” ediliyor. Her türlü sömürünün, soygunun Alz’e getirilip unutturulması için inanılmaz gündemler üretiliyor. ? Soru: Kim çözecek bu bilmeceyi? Yanıt: Sömürülen işçiler, köylüler, memur, yıkılan esnaf, aslında aydınlık kafalı herkes… bu bulmacayı çözer, çözecektir. Unutmayanlar, Alz tehlikesine direnenler, herkes! Havuzlu meyve Bize üzüm önerirken kendileri altın çilek yiyormuş. Üzüm 4 lira, altın çilek 70 lira. Bir gün bu altın çileği seyretmeye gideceğim. haktunc1949@yahoo.com Fazõl Say, Salzburg Festivali için özel olarak bestelediği yapõtõ açõlõşta yorumladõ ‘Nirvana’Salzburg’dayandõÖZLEM ALTUNOK SALZBURG - Etrafõ dağlarla çevrili bir vadiye yayõlan Avusturya’nõn Salzburg kenti, dünyanõn en köklü festivalinin 90. yaşõnõ kutlamaya dün “Açılış Kutlamaları” etkinlikleriyle başladõ. Kuşkusuz Salzburg Festivali’nin Türkiye açõsõndan bu yõl ayrõ bir önemi vardõ. Festivale Türkiye’den ilk kez bir orkestranõn davet edildiği açõlõş konserlerinden biri, Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrasõ’nõn (BİFO) şef Sascha Goetzel yönetimindeki konseriydi. Mönchsberg’e (Keşiş Dağõ) yaslanan Salzburger Schauspielhaus’ta Felsenreitshule Salonu’ndaki konserde festivale daha önce birkaç kez katõlmõş olan Fazıl Say da festival için hazõrladõğõ özel beste “Nirvana Yanıyor”u yorumladõ. 220 BİN ZİYARETÇİ Bu yõl 220 bin ziyaretçiyi ağõrlamasõ beklenen festivalin açõlõşõnõ muştulayan bu etkinlik dizisinin ilkinde 2300 kişilik konser salonu tamamen doluydu. Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrasõ, konsere Ulvi Cemal Erkin’in “Köçekçe”si ile başladõ, ardõndan Fazõl Say “Nirvana Yanıyor” adlõ eserinin dünya promiyerini BİFO eşliğinde gerçekleştirdi. Say’õn dakikalarca alkõşlandõğõ bölüm sonrasõ konser, yine Say’õn solistliğinde BİFO’nun Mozart’õn “12. Piyano Konçertosu” yorumuyla sürdü. Konser arasõnda Avusturya Devlet Bilim ve Sanat Şeref Nişanõ’na değer görülen Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkanõ Ahmet Kocabõyõk’a nişanõ Avusturya Cumhuriyeti Federal Bilim ve Araştõrma Bakanõ Dr. Beatrix Karl tarafõndan takdim edildi. Salzburg Festivali’nin 2011- 2013 yõllarõ arasõnda proje sponsoru da olan Borusan Holding adõna konuşan Kocabõyõk, iki ülkeyi birbirine yakõnlaştõran bu kültürel birliktelikten ve layõk görüldüğü ödülden mutluluk duyduğunu belirterek “Müziğin evrensel dili sayesinde Türkiye’yi Avrupa’ya, Avrupa’yı Türkiye’ye tanıtmayı ve bu kültür köprüsünün pekişmesine hizmet etmeyi sürdüreceğiz” dedi. TÜRKİYE’DEN 300 DAVETLİ Konser BİFO’nun Paul Hindemith’in “Carl Maria von Weber’in Bir Teması Üzerine Senfonik Metamorfozlar” ve Ottorino Respighi’nin “Seba Melikesi Belkıs Suiti”nin yorumuyla sona erdi. Türkiye’den 300 kişilik davetli bir ekibin katõldõğõ bu özel konseri izleyen isimler arasõnda Garanti Bankasõ Genel Müdürü Ergun Özen, işadamõ Selahattin Beyazıt, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanõ Mustafa Akaydın, eski MİT Müsteşarõ Sönmez Köksal ve eşi sinema oyuncusu Filiz Akın, İKSV Genel Müdürü Görgün Taner, Topkapõ Sarayõ Müzesi Başkanõ İlber Ortaylı, Vehbi Koç Vakfõ Sanat Danõşmanõ Melih Fereli de vardõ. Salzburg Festivali bu akşam, 90 yõldõr olduğu gibi yine Hugo von Hoffmansthal’in “Jedermann” oyunuyla açõlacak ve 30 Ağustos’a kadar yüzlerce oyun, konser, opera ve gösteriye evsahipliği yapacak. B orusan İstanbul Filarmoni Orkestrasõ, Türkiye’den Salzburg’a davet edilen ilk Türk orkestrasõ oldu. Borusan Holding Yönetim Kurulu Başkanõ Ahmet Kocabõyõk’a Avusturya Bilim ve Sanat Nişanõ’nõ Bilim ve Araştõrma Bakanõ Beatrix Karl sundu. ‘Prometheus’ bu gece Anadolu Hisarı’nda Kültür Servisi - Yunanistan’dan Attis Tiyatrosu, Almanya’dan Rimini Protokoll ve Türkiye’den Studio Oyuncularõ’nõn katõldõğõ “Promet- hiade” projesi kapsamõnda ünlü Yunan yönetmen Theodoros Ter- zopoulos’un Prometheus yorumu “Zincire Vurulmuş Prometheus” bugün saat 21.00’de Rumeli Hisa- rõ’nda izlenebilecek. Oyun, 27 ve 28 Temmuz günleri de saat 21.00’de yi- ne Rumeli Hisarõ’nda sahnelene- cek. “Zincire Vurulmuş Promet- heus”un ilk gösterimi 9 Temmuz’da Atina’da gerçekleştirilmişti. Başrolünü Yetkin Dikinciler’in üstlendiği “Zincire Vurulmuş Pro- metheus”ta Kerem Karaboğa, Devrim Nas, Umut Kırcalı ve Nazmi Sinan Mıhçı gibi Türk oyun- cularla birlikte beş Yunan ve beş Al- man oyuncu da yer alõyor. Aynõ proje içinde yer alan, Şahi- ka Tekand’õn yazõp yönettiği, Stu- dio Oyuncularõ’nõn oynadõklarõ “10 Adımda Unutmak (Anti-Promet- heus)” adlõ yapõt ise Atina’dan son- ra 18 ve 19 Temmuz günleri İstan- bul’da Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde izleyiciyle buluşmuştu. Almanya’dan Rimini Protokoll’ün “Prometheus Atina’da” adlõ ça- lõşmasõ ise eylül ayõnda belgesel olarak gösterilecek. ‘USTALARA SAYGI’ YAZ ETKİNLİKLERİ ABBASAĞA PARKI’NDA Bir Altan Erbulak gecesi Kültür Servisi - Beşiktaş Belediyesi tarafõndan düzenlenen ve Faruk Şüyün tarafõndan hazõrlanan “Ustalara Saygı” toplantõlarõnõn yaz etkinlikleri bu akşam saat 21.00’de Beşiktaş’taki Abbasağa Parkõ’nda gerçekleşecek “Altan Erbulak” gecesiyle başlõyor. “Park Buluşmaları” çerçevesinde gerçekleştirilecek etkinlikte, tiyatro sanatçõsõ, gazeteci ve karikatürist Altan Erbulak, yakõnlarõ, tüm alanlardaki çalõşma arkadaşlarõ, özetle onunla yolu bir yerde kesişmiş dostlarõnõn katõlõmõyla anõlacak. Altan Erbulak’õn eşi Füsun Erbulak, kõzlarõ Ayşe Erbulak ile Sevinç Erbulak ve torunu Dağhan Külegeç, gece boyunca sahnede yer alarak geceye ev sahipliği- moderatörlük yapacak. Ali Poyrazoğlu, Engin Alkan, Erol Günaydın, Haslet Soyöz, İsmet Tongo, Mustafa Alabora, Naşit Özcan, Uğurkan Erez, Ulvi Alacakaptan, Yonca Evcimik ve Bora Öztoprak gibi isimler etkinlikte yer alõrken Cihan Demirci, Gülriz Sururi ve Müjdat Gezen de telefon bağlantõsõyla katõlacak. Ayrõca seyircilere Altan Erbulak’õn yaşamõndan karelerden oluşan bir dia gösterisi, Cihan Demirci’nin hazõrladõğõ bir Altan Erbulak belgeseli, sanatçõnõn katõldõğõ eğlenceli bir radyo programõnõn kaydõ ve rol aldõğõ yapõtlardan oluşan bir kolaj da sunulacak. “Ustalara Saygı” toplantõlarõ yaz dönemi etkinlikleri, 2 ve 9 Ağustos’ta da Abbasağa Parkõ’nda düzenlenecek gecelerle devam edecek. DİKİNCİLER ‘PROMETHEUS’UN BAŞROLÜNDE Altan Erbulak Gecesi’ne Füsun Erbulak, Ali Poyrazoğlu, Erol Günay- dõn, Haslet Soyöz gibi ad- lar da katõlacak. Cihan De- mirci’nin hazõrladõğõ bir belgesel sunulacak.