Katalog

CMYB C M Y B 17 TEMMUZ 2010 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 11dishab@cumhuriyet.com.tr SAĞNAK NİLGÜN CERRAHOĞLU Şampuan, Parfüm Ve Sarkozy Öyle bir hikâye ki, içinde ne ararsanız var: Büyük bir servet yüzünden birbirine düşen bir ana-kız; servetin gizlerine vâkıf olan, buna rağmen kapı önüne konan çalışanlar; kovulan çalışanlarca yapılan ifşaatlar, “intikam soğuk yenen yemektir” hesabına ortaya dökülen kirli çamaşırların altından çıkan en üst düzey siyaset-finans ilişkileri... Ana başlıklar sanırım böyle toplanabilir. “Avrupa’nın en zengin kadını” L’Oreal şirketlerinin sahibi Lilliane Bettencourt’un eski defterdarı Claire T. 2008 Kasımı’nda kovulunca; eteklerindeki taşları, “Mediapart” isimli bir internet gazetesine döküyor… Claire T. ile mülakatı yayımlayan “internet gazetesinin” öyküsü de çok ilginç. Gazeteyi yöneten Edwy Plenel, vaktiyle “Le Monde” dahil, ana akım basında yıllarca “araştırmacı gazeteci” olarak çalışmış. Şimdiye dek bulup çıkardığı skandalların haddi hesabı yok. Ama “zeitgeist”… “zamanın ruhu”, “aşırı meraklı”, “fazla araştırmacı”(!) Plenel’i safra gibi ana akım basının dışına fırlatıp atmış. Kendisine ancak “sanal medyada” yer bulabilen Plenel, şimdi ucu Sarkozy’ye uzanan Claire T. ifşaatlarıyla Fransa’yı titretiyor. Film gibi skandal Claire T. “Mediapart”a eteğindeki taşları dökerken Bettencourt ailesinin ne yurtdışındaki gizli hesapları kalıyor, ne bu hesaplardan Sarkozy’ye aktarılan dev rakamlar; ne bu rakamlar karşılığında Sarkozy hükümetinde yer alan bakanlar aracılığıyla Bettencourt’lara sağlanan vergi kalkanı... “Siyasi skandal” adına… “L’Oreal olayında” ne isterseniz var: Rüşvet… Yasadışı parti finansmanı.. Görevi kötüye kullanan; vergi kaçakçılığına kalkan olan ve Bettencourt şirketine aile fertlerini yerleştiren- yani “nepotizm” yapan!- hükümet mensupları… Adı nerdeyse skandallarla müsemma hale gelen İtalya’da onca muhabirlik yaptım… “Tek” bir skandal takımında bunca dev çaplı ve renkli olanını görmedim. Sarkozy’nin koltuğunu sarsan “L’Oreal” skandalı kapağını açtığınız an içinden bir tane, bir tane daha çıkan -matruşka- Rus bebeklerini andırıyor. Skandalın içinden sürekli başka skandallar çıkıyor… Ve dizi skandalların bir ucu devlet başkanına; diğer ucu… “Avrupa’nın en zengin kadını”, Fransa’nın bir numaralı kozmetik patronuna varıyor. Arada “skandal dizisine” eski bütçe/yeni Çalışma Bakanı Woerth ile Bakan Woerth’in Bettencourt şirketlerine yerleştirdiği karısı Florence Woerth de dahil oluyor. Karı-koca Woerth’ler bir yandan -kısaca- Bettencourt’un İsviçre bankalarındaki gizli hesaplara aktardığı servetini; bir yandan şirketlerinin “vergi kaçaklığını” yönetiyorlar. Film gibi. Küresel imparatorluğun Elysee’deki adamı Bu nefes kesici filmi çeşitli açılardan izlemek mümkün. Olayın gazetecilik, polisiye, savcılık yanlarını bir kenara koyacak olursak; en etkileyici boyut “L’Oreal” gibi “küresel bir şirketle”; “Fransa sistemini küreselleşmeye adapte eden Başkan” olarak anılan Sarkozy arasındaki “aynı yumurta ikizi” bağlar.. Chirac, Mitterand gibi durmuş oturmuş devlet adamlarından sonra; Fransa siyaset sahnesinde “süper başkan adayı” olarak birden patlayan, bu acayip çizgi dışı siyasetçinin arkasındaki muazzam gücün ne olduğunu çözüyoruz böylelikle. Çokuluslu dünya devi “Nestle” ile ortak olan ve 130 ülkede varlık gösteren L’Oreal gibi bir şirketin sahibi Sarkozy’nin cumhurbaşkanlığına yürüyebilmesi adına hiç gözünü kırpmadan kesenin ağzını açıyor ve “yürü ya kulum!” diyor. “L’Oreal” dendiğinde bire bir “küresel düzen” ve “küreselleşmenin” tarifini yapmış oluyoruz. “L’ Oreal”in öyküsü baştan sona siyaset- para ilişkisi ve devlet ile Fransa sanayi arasındaki “al gülüm ver gülüm ilişkiler” üzerine kurulu. Sarkozy ile fırtınanın gözbebeğinde bulunan L’Oreal’in patroniçesi sadece 2. kuşak sanayici. Liliane Bettencourt’un dedesi “fırıncı”. Serveti kuran “baba”; “Vichy hükümeti” ve “faşizmle” işbirliği yapıyor. Bettencourt’un üç yıl önce ölen kocası, Andre Bettencourt’un da, geçmişte “faşistlere” verdiği destek adına “baba”dan eksik kalır yanı yok. Bettencourt ailesi ile “siyaset”(!) arasında hep böyle fevkalade yakın bir ilişki olmuş. “Le Monde”, “L’Oreal” üzerinde hazırladığı çarpıcı dosyada (L’Oreal Un siecle de beaute trouble; 8 Temmuz); tüm bu bağların dokümünü yapıyor ve şirketin baş döndürücü yükselişini “devletle iyi geçinmek” formülüyle açıklıyor. “Devletle iyi geçinmenin” en kestirme yolu ne? Birebir adamınızı “cumhurbaşkanlığına” çıkartmak… Saç boyası, güneş kremi, saç spreyi, şampuanla servet yapan “L’Oreal” ne var ki artık yalnız Fransız değil; dünya çapında bir imparatorluk. L’Oreal’in en büyük müşterileri; Çin, Hindistan, Brezilya gibi “yükselen piyasalar” tabir edilen ülkeler. Sarkozy; bu durumda, dünya çapındaki “küresel imparatorluğun”, Elysee Sarayı’na oturttuğu Cumhurbaşkanı oluyor. “L’Oreal skandalı”; bir biçimde hep var olduğu düşünülen ama birebir adı, adresi bulunamayan kodları faş etmesi açısından çok ilginç. nilgun@cumhuriyet.com.tr ÇİMEN TURUNÇ BATURALP BRÜKSEL - Eski Amman Büyükelçisi Hüseyin Diriöz NATO genel sekreter yardõm- cõlõklarõndan birine seçildi. Da- ha önce de aynõ bölümün ulus- lararasõ sekretaryasõnda görev yapan Diriöz, kasõm ayõnda yapõlacak Lizbon zirvesinden sonra NATO’daki Savunma Politikasõ ve Planlama Bölü- mü’nün başõna geçecek. Şimdilik Çek Cumhuriye- ti’nden Jiri Sedivy’nin işgal ettiği bu pozisyonun geçen NATO zirvesinde Türkiye’ye söz verilen pozisyon olup ol- madõğõ ise belli değil. Büyükelçi Hüseyin Diri- öz’ün seçilmesi ile sonuçlanan, “NATO’dan önemli pozis- yonlar kapma” süreci 2009 Nisan ayõndaki NATO zirve- sinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’õn genel sekreter se- çilmesine kesinlikle karşõ ol- duğunu açõkladõğõ Anders Fogh Rasmussen lehine sürp- riz bir şekilde Türkiye’nin ge- ri adõm atmasõ ile dikkatleri üzerine çekti. Erdoğan, Rasmussen’e kar- şõ olmasõna neden olarak, PKK terör örgütünün yayõn organõ olarak bilinen Roj TV’nin Da- nimarka’da faaliyet göster- mesini ve Danimarka’daki bir gazetede yer alan Hz. Mu- hammet karikatürlerinin İslam dünyasõnda yarattõğõ rahatsõz- lõğõ gidermek için Rasmus- sen’in tavõr almamasõnõ ileri sürmüştü. Büyük pazarlıklar Diğer NATO üyesi ülkeler- le Türkiye arasõnda büyük pa- zarlõklar, tartõşmalar ve ger- ginliklerle geçen 2009 NA- TO zirvesi sonucunda Ras- mussen’in genel sekreterliğine geçit veren Türkiye’de iste- diklerini elde etmiş gibi bir ha- va yaratõlõrken NATO Genel Sekreter Yardõmcõlõğõ’na da bir Türk’ün getirileceği du- yurulmuştu. En başõnda Ras- mussen’in oturduğu NA- TO’nun organizasyon şema- sõnda bir Genel Sekreter Ve- killiği ile alt kademedeki altõ adet genel sekreter yardõmcõlõğõ pozisyonu bulunuyor. Zirvenin üzerinden bir yõlõ aşkõn bir süre geçtikten sonra uzun süredir NATO’nun üst makamlarõna uzak kalmõş Tür- kiye’nin elde ettiği bu sonu- cun, NATO zirvesinde yaratõ- lan gerginliğe ve izleyen sü- reçte verilen tavize değip değ- mediği tartõşma konusu ol- maya devam ediyor. Yangõnda can pazarõ Dış Haberler Servisi - Irak’õn kuzeyindeki Süleymaniye kentinde bir otelde önceki gece çõkan yangõnda aralarõnda çocuklarõn ve yabancõla- rõn da bulunduğu en az 30 kişi öldü, 40 kişi yaralandõ. Yetkililer ilk bulgularõn yangõnõn terörist bir saldõrõ sonucu gerçekleş- mediğini, büyük olasõlõkla binadaki bir elektrik arõzasõndan kaynaklandõğõnõ belirttiler. Kent merkezindeki 5 katlõ Soma otelde çõkan yangõnda çoğu ki- şinin otelde mahsur kaldõğõ, kurbanla- rõn bazõlarõnõn dumandan zehirlenerek yaşamõnõ yitirdikleri kaydedildi. Yan- gõnõn yaklaşõk 7 saat sürdüğü ve güç- lükle söndürüldüğü ifade edilirken AFP’ye konuşan görgü tanõklarõ ölen- lerden en az 3’ünün alevler arasõnda sõ- kõşõp 3. kattan atlayan kişiler olduğu- nu anlattõlar. 4 çocuğun yanõ sõra hamile bir ka- dõnõn da faciada hayatlarõnõ kaybetti- ğini açõklayan yetkililer, kurbanlar ara- sõnda 4 ABD’linin yanõ sõra Venezü- ella, Çin, Bangladeş, Sri Lanka, Fili- pinler, Kanada, Kamboçya ve bazõ Af- rika ülkeleri vatandaşlarõnõn da bu- lunduğunu bildirdi. Kurbanlarõn çoğunun bölgedeki ya- bancõ petrol şirketleri çalõşanlarõ ol- duklarõ ifade ediliyor. Yangõnda ölen yabancõlar arasõnda Asiacell telefon şir- ketinin Iraklõ, Fili- pinli, Kamboçyalõ ve Sri Lankalõ 1’i kadõn 4 mühendisinin de yer aldõğõ belirtildi. Has- tane kaynaklarõ 7 it- faiyecinin de duman- dan zehirlenerek ya- ralandõklarõnõ açõkla- dõ. Yaklaşõk 750 bin nüfusu olan Süley- maniye, Kuzey Irak’õn en önemli si- yasi ve ticari merkez- lerinden biri. Bu ara- da başkent Bağdat’ta yol kenarõna yerleşti- rilmiş bombalarla dü- zenlenen iki ayrõ sal- dõrõda 3 kişi öldü, 6 kişi yaralandõ. ABD’den destek almakla suçlanan Cundullah örgütü İran’õn Zahedan kentinde bir Şii camisini kana buladõ. Çifte intihar saldõrõsõnda 27 kişi öldü, 330’dan fazla da yaralõ var. Cundullah’õn lideri Abdülmelik Rigi, 20 Haziran’da idam edilmişti. (Fotoğraf: EPA) K.Irak’ın Süleymaniye kentindeki yangında can pazarı yaşandı. (Fotoğraf: REUTERS) SÜLEYMANİYE’DE 30 ÖLÜ Hüseyin Diriöz, NATO genel sekreter yardımcılıklarından Savunma Politikası ve Planlama Bölüm Başkanlığı’na getirildi. Bu pozisyonun geçen NATO zirvesinde Türkiye’ye söz verilen pozisyon olup olmadığı belli değil. Cundullah’tan intikam saldırısı Dış Haberler Servisi - İran’da Sistan-Belucistan eyaletinin Za- hedan kentinde bir Şii camisin- de önceki akşam düzenlenen çifte intihar saldõrõsõnda, arala- rõnda Devrim Muhafõzlarõ’nõn da bulunduğu en az 27 kişi öldü, 330’dan fazla kişi yaralandõ. Şiilerin Kerbela’da öldürülen İmam Hüseyin’in doğum gü- nünü kutladõğõ gün düzenlenen saldõrõnõn sorumluluğunu Pa- kistan sõnõrõnda Sünnilerin ço- ğunlukta olduğu bölgede faal du- rumda olan Sünni Cundullah örgütü üstlendi. Cundullah, El Arabiya televizyonuna gönder- diği elektronik postada, saldõrõ- da Devrim Muhafõzlarõ’nõ hedef aldõklarõnõ açõklayarak saldõrõ- nõn liderlerinin İran tarafõndan idam edilmesine karşõ misilleme olarak düzenlendiğini ve saldõ- rõlarõ sürdüreceğini bildirdi. Sistan-Belucistan bölgesinde daha önce de özellikle Devrim Muhafõzlarõ’na yönelik birçok saldõrõ düzenleyen Cundullah’õn lideri Abdülmelik Rigi, 20 Ha- ziran’da silahlõ saldõrõ, soygun ve İran’a karşõ dezenformasyon kampanyasõ başlatmak suçla- rõndan İran mahkemesinin ka- rarõyla asõlarak idam edilmişti. Pakistan’da 2008’de yakalanan kardeşi de İran’da mayõs ayõnda idam edilmişti. ABD ve İsrail’e suçlama ABD Dõşişleri Bakanõ Hillary Clinton, saldõrõyõ kõnarken, İran Devrim Muhafõzlarõ Siyasi Büro Başkanõ Yadullah Javani, saldõ- rõlarda ABD, İsrail ve bazõ Avru- pa ülkelerinin rol almõş olabilece- ğini savundu. Cundullah, İran’da mezhep ça- tõşmasõnõ körüklemeye çalõşan Ba- tõlõ ülkelerden ve İsrail’den destek almakla suçlanõyor. Diriöz, NATO’nun önemli pozisyon sözünden aylar sonra genel sekreter yardõmcõlõklarõndan birine getirildi Türkiye’ye 3. kademe görev ACI KAYBIMIZ Cemiyetimiz üyesi, Basın Şeref Kartı ve 2000 Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü sahibi, değerli büyüğümüz SELMİ ANDAK’ı 15 Temmuz 2010 Perşembe günü kaybettik. Kaybı topluluğumuzda üzüntü yaratan Andak’ın cenazesi 17 Temmuz 2010 Cumartesi günü öğle vakti Teşvikiye Camisi’nden alınarak Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilecektir. Andak’ı sevgi ve saygı ile anarken, ailesine, basın topluluğuna başsağlığı dileriz. TÜRKİYE GAZETECİLER CEMİYETİ ACI KAYBIMIZ Türk müziğinin duayen ismi, büyük bestecimiz SELMİ ANDAK’ı kaybetmenin derin üzüntüsü içindeyiz. O, Türk müziğine kazandırdığı unutulmaz eserlerle sonsuza kadar yaşayacaktır. Merhuma Allah’tan rahmet diler, ailesine ve sevenlerine taziyelerimi sunarım. MUSTAFA SARIGÜL (Fotoğraf: REUTERS)