Katalog

2 HAZİRAN 2010 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 9dishab@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B Davutoğlu Clinton’a, İsrail’in kõnanmamasõ nedeniyle duyduğu hayal kõrõklõğõnõ iletti Washington İsrail’in arkasõnda ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON - Dõşişleri Bakanõ Ah- met Davutoğlu, ABD’nin İsrail tarafõndan Gazze Şeridi’ne giden insani yardõm filo- suna uygulanan saldõrganlõğõ açõkça kõna- mamasõndan duyduğu hayal kõrõklõğõnõ ABD yönetimine iletti. BM Güvenlik Konseyi toplantõsõnõn ya- põldõğõ New York’tan Washington’a geçen Davutoğlu’nun, ABD Dõşişleri Bakanõ Hillary Clinton ile görüşmesi 2 saat 15 da- kika sürdü. Clinton ile Davutoğlu’nun bu- luşmasõnda görüntü alõnmasõ öngörülürken, son dakikada görüşmenin basõna tama- men kapalõ olduğunun açõklanmasõ dikkat çekti. İki bakan görüşmenin sonunda da bir- likte görüntü vermedi. Davutoğlu, Clinton ile görüşmesinden ön- ce Washington’da yabancõ basõn mensup- larõyla bir araya geldiği kahvaltõlõ toplan- tõda, “Bazı müttefiklerimiz İsrail’in ey- lemlerini kınamaya hazır değil” diyerek, müttefiklerinden tam bir dayanõşma bek- lediklerini belirtti. Bakan Davutoğlu, bunun “Türkiye ile İsrail arasında seçim yap- mak” değil, “doğru ile yanlış arasında se- çim yapmak olduğunu” vurguladõ. İsrail’in kanlõ operasyonunun psikolojik olarak Türkiye için, 11 Eylül 2001’de ABD’de düzenlenen terör saldõrõlarõna benzediğini belirten Davutoğlu, “Türk va- tandaşları teröristlerin değil, siyasi li- derlerinin kastı ve açık kararıyla bir devletin saldırısına uğramışlardır” de- di ve konuyu NATO’ya taşõyacaklarõnõ kaydetti. İran’õn nükleer programõyla ilgi- li olarak Brezilya ile birlikte araya girerek Tahran yönetimiyle vardõklarõ uranyum karşõlõğõ nükleer yakõt mutabakatõna Ame- rikan yönetiminden gelen eleştirilere yanõt olarak ise Davutoğlu, “Bu, İran’ı savun- mak değildir. Bu, bölgesel barışı, küre- sel barışı ve Türkiye’nin ulusal çı- karlarını savunmaktır” diye konuştu. Davutoğlu ayrõca, Suriye ile İsrail arasõndaki dolaylõ barõş görüşmeleri- ni başlatma çaba- larõnõn askõya alõnacağõnõ ifade ederek, “Bir dost ülke- nin vatandaşlarına bile saygı göstermi- yorsa, barış isteyen gerçek bir muhata- bımız olduğuna nasıl inanırız?” görüşünü dile getirdi. Washington İsrail’i kolluyor ABD yönetimi Gazze’ye uluslararasõ yardõmlara Hamas’õn müdahale ettiğini ve insani yardõmlarõn İsrail’in meşru gü- venlik kaygõlarõnõn göz önüne alõnarak ve mevcut mekanizmalar çerçevesinde ya- põlmasõ mesajõnõ verdi. ABD Dõşişleri Bakanlõğõ sözcüsü Philip Crowley tarafõndan yapõlan yazõlõ açõkla- mada, İsrail’in Gazze’ye yardõm gemile- rine saldõrmasõnõn ardõndan can kaybõ ve yaralanmalardan ötürü ABD’nin de- rin üzüntü duyduğu yinelenerek “Gerçekleri öğrenmeye çalı- şıyoruz ve İsrail hükümetinden tam ve güvenilir bir soruşturma yürütmesini bekliyoruz” denildi. ABD’nin Gazze’de sivil halkõn acõlarõn- dan ötürü kaygõ duyduğunun belirtildiği açõklamada halkõn insani ihtiyaçlarõnõ gi- derecek mallarõn Gazze’ye sokulmasõ için İsrailliler ile yakõn temas halinde olacaklarõ kaydedildi. Açõklamada, “İsrail’in meşru güvenlik kaygılarını göz önüne alarak” insani mallarõn yanõ sõra inşaat malzeme- lerinin de geçiş noktalarõndan sokulabilmesi için İsrail hükümeti, Filistin yönetimi, uluslararasõ hükümet dõşõ kuruluşlar ve BM ile çalõşacaklarõ ifade edildi. Crowley açõklamasõnda, “Ancak Ha- mas’ın uluslararası yardım nakliyatına ve hükümet dışı kuruluşların çalışma- larına müdahale etmesi ve şiddet kul- lanması Gazze’deki çabaları zora soku- yor. Gazze’ye insani yardım göndermek isteyen hükümetler ve gruplar için me- kanizmalar mevcut. Gazze’deki herke- sin iyiliği için bu mekanizmalar kulla- nılmalı” dedi. Açõklamada son olaylarõn bölgede kapsamlõ bir barõş için müzakere- lerde ilerleme sağlanmasõ ihtiyacõnõ da or- taya koyduğu ifade edildi. Atina’daki gösterilerde çatışma çıktı. Polis İsrail elçiliği önündeki göstericileri dağıtmak için zor kullandı. ‘Yabancõlarõ da öldürüyorlarmõş’ Dış Haberler Servisi - İsra- il’in Gazze’ye yardõm götüren konvoya önceki gün düzenlediği saldõrõ uluslararasõ kamuoyunu harekete geçirdi. İsrail’in Was- hington Büyükelçiliği önünde top- lanan 30-40 kişilik grup, ellerinde “İsrail’e ABD yardımlarını ke- sin”, “İsrail boykot edilsin” ya- zõlõ çeşitli pankartlar ve Filistin ile Türk bayraklarõ taşõdõ. New York’taki dünyaca ünlü Times Meydanõ’nda toplanan Amerikalõlar ise ellerinde Türk ve Filistin bayraklarõ ile İsrail’in Gazze’ye yardõm taşõyan gemile- re düzenlediği saldõrõyõ kõnadõ. Arapça ve İngilizce “Sessiz kal- mayacağız” yazõlõ tişörtler giyen göstericiler ellerinde “İsrail’in cinayet işlemesi- ne izin vermeyin”, “Özgür Gazze”, “Filistinliler adalet istiyor”, “İsrail bir kez da- ha silahsız sivilleri öldür- dü” yazan dövizler taşõdõ. Times Meydanõ’ndaki tu- ristler sõk sõk eylemcilerin fotoğraflarõnõ çekerken, araçlarõyla caddeden geçen Amerikalõlar da zaman za- man korna çalarak İsrail’i protesto edenleri destekle- di. Kanada’daki gösteriler- de üstü çizili İsrail bayrak- larõyla İsrail’i protesto eden Ortodoks Yahudileri dikkat çekti. Şili’nin başkenti San- tiago da gösterilerin bir di- ğer adresiydi. Yunanistan, Belçika, Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda, İsviçre, İs- panya, İtalya, İsveç ve Dani- marka’da İsrail’in gemilere dü- zenlediği saldõrõ protesto edildi. Paris’te de çatışma Yunanistan’da polis ile İsrail’i protesto eden göstericiler ara- sõnda çatõşma yaşandõ. Yunan polisi başkent Atina’daki İsrail Büyükelçiliği önünde toplanan yaklaşõk 1500 göstericiye biber gazõyla müdahale etti. Selanik’te de yaklaşõk 2 bin kişinin katõldõ- ğõ protesto gösterisi düzenlendi. Londra’da Filistin yanlõsõ Yahu- diler İsrail Büyükelçiliği önünde protesto gösterisi düzenledi. İr- landa’nõn başkenti Dublin’de kent merkezinde toplanan 2 bine yakõn kişi, “Terörist İsrail”, “İsrail büyükelçisi dışarı”, “Öz- gür Filistin” sloganlarõ atarak İs- rail’in Dublin Büyükelçiliği’ne yürüdü. Yürüyüşe Türk kökenli İrlanda vatandaşlarõ da büyük bir Türk bayrağõyla katõldõ. Fransa’nõn başkenti Paris de yoğun katõlõmlõ gösterilere ev sahipliği yaptõ. Champs-Élysées bulvarõnda düzenlenen gösteride yaklaşõk 500 kişi Filistin bay- raklarõ açtõ. Göstericilerin İsrail Büyükel- çiliği’ne girmek istemesi üzeri- ne polisle göstericiler arasõnda ça- tõşma çõktõ. Polis göstericilere bi- ber gazõyla müdahale etti. Paris dõşõnda dün Lyon, Marsilya, Strasbourg’da da İsrail’i protes- to eden gösteriler düzenlendi. İsviçre’nin Cenevre kentindeki BM merkezi önünde eylem ya- põlõrken İsveç’in başkenti Stock- holm’de 10 bine yakõn protesto- cu toplandõ. Japonya’nõn başkenti Tokyo, Avustralya’nõn Canberra, Sydney ve Melbourne kentleri, Rusya’nõn başkenti Moskova ve Güney Kõb- rõs Rum Kesimi’nde İsrail saldõ- rõlarõ protesto edildi. Tüm dünyanõn yanõ sõra gös- teriler İsrail’de de protesto edil- di. Tel Aviv’deki Savunma Ba- kanlõğõ önünde toplanan solcu göstericiler Filistin bayrak- larõ taşõrken, aşõrõ sağcõ gös- tericiler, önceki akşam Tel Aviv’deki Türkiye Büyük- elçiliği önünde düzenledik- leri gösteride İran Cumhur- başkanõ Mahmud Ahme- dinejad’õn gözleri oyulu resimlerini taşõdõlar. Gazze Şeridi’nde de pro- testo eylemleri sürüyor. Göstericilerden Sana el Sammuni, “Olanlara ina- namıyorum. İsrail asker- lerinin sadece Filistinlile- ri öldürdüklerini sanır- dım, yabancıları da öldü- rüyorlarmış. Şoke edici” diye konuştu. Gazze Şeri- di’nde dün genel greve gi- dildi. Mõsõr, Suriye, Lübnan, Ürdün, İran da protesto gös- terilerine sahne oldu. UAEK RAPORU: İran işbirliği yapmıyor Dış Haberler Servisi - Ulus- lararasõ Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) İran’õn uranyum zengin- leştirme faaliyetlerine devam etti- ğini belirtti. UAEK Başkanõ Yu- kiya Amano’nun hazõrladõğõ ra- porda, “BM Güvenlik Konseyi kararlarına rağmen İran’ın Na- tanz nükleer tesislerine ek olarak Fordo’da yeni bir tesisi devreye soktuğu ve uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirmek üzere faaliyette bulunduğu” ifade edi- liyor. Raporda, İran yönetiminin UAEK müfettişlerinin nükleer te- sislerde denetim yapmalarõna izin verdiği, ancak nükleer programõ- nõn askeri amaçlõ olup olmadõğõnõ kanõtlamak amacõyla gerekli olan bilgi ve belgelere ulaşõlamadõğõ be- lirtiliyor. İran’a işbirliği çağrõsõnõn yinelendiği raporda ayrõca, Suri- ye’ye yönelik Kuzey Kore’nin yardõmõyla gizli bir nükleer reak- tör inşa ettiği iddialarõ konusunda UAEK’yle işbirliği yapmadõğõ eleştirisi de dikkat çekiyor. AP ajansõnda yer alan haberde ise UAEK’nin raporuna göre, İran’õn 2 tondan fazla zenginleşti- rilmiş uranyum biriktirdiği kay- dedildi. Raporun yakõn zamanda Türkiye ile Brezilya’nõn girişi- miyle İran’la yapõlan yakõt takasõ mutabakatõna ilişkin olarak Batõ’da görülen eleştirel duruşu daha da arttõracağõna vurgu yapõldõ. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Mike Hammer, raporun “Tahran yönetiminin, uluslararası yükümlülüklerine uymayı ve UAEK ile işbirliğini reddettiğini ortaya koyduğunu” belirtti. Fransa Dõşişleri Bakanlõ- ğõ Sözcüsü de, raporun İran’a ye- ni yaptõrõm uygulanmasõ için bas- kõ yapmaktan başka seçenek bõ- rakmadõğõnõ belirtti. Mutteki’ye ‘Nida’ protestosu Bu arada İran Dõşişleri Bakanõ Menuçehr Mutteki, dün Avrupa Parlamentosu’nda (AP), İran’da 12 Haziran 2009 cumhurbaşkanlõğõ seçimleri sonrasõnda meydana ge- len protestolar sõrasõnda ölen Ni- da Sultani’nin fotoğraflarõyla kar- şõlandõ. AP Dõşişleri Komisyo- nu’na hitap etmek için dün Brük- sel’e giden Mutteki, salona girişi sõrasõnda 10 AP milletvekilinin protesto gösterisiyle karşõlaştõ. İran hükümeti karşõtõ gösterile- rin simgesi haline gelen Nida’nõn fotoğraflarõnõ taşõyan protestocu milletvekillerinden İskoç muha- fazakâr milletvekili Struan Ste- venson Mutteki’ye “parlamen- toda katil istemiyoruz” ve “faşist rejim” diye bağõrdõ. Kanada’da Ortodoks Yahudiler saldırıyı protesto etti. Dünya başkentleri gösterilerle sarsõlõrken Gazzeli bir eylemci şaşkõnlõğõnõ şöyle ifade ediyordu: İsrail askerlerinin sadece Filistinlileri öldürdüklerini sanõyordum.. ABD Dõşişleri Bakanlõğõ sözcüsü Crowley, İsrail’in Gazze’ye giden yardõm gemilerine Akdeniz’deki kanlõ saldõrõsõnõ kõnamaktan kaçõnõrken, olayõ 11 Eylül saldõrõlarõna benzeten Davutoğlu, ABD’den tam bir dayanõşma beklediklerini söyledi. BMGK’de soruşturma bilmecesi Dış Haberler Servisi - Birleşmiş Milletler Gü- venlik Konseyi (BMGK), İsrail’in Gazze’ye yardõm götüren gemilere yönelik kanlõ saldõrõsõyla ilgili ola- rak tarafsõz soruşturma başlatõlmasõnõ istedi. Türki- ye’nin talebi üzerine önceki gün acil toplanan kon- seyin başkanlõk açõklamasõ Türkiye ve ABD arasõnda metinde kullanõlacak ifadelere ilişkin görüş farklõ- lõklarõ nedeniyle saatler sonra duyurulabildi. 15 üyeli konseyin 10 saati aşkõn süren kapalõ otu- rumu sonunda duyurulan konsey başkanlõk açõkla- masõnda, İsrail’in elinde tuttuğu sivilleri ve gemileri bir an önce serbest bõrakmasõ istendi. New York’ta gece yarõsõndan sonra Konsey dö- nem başkanlõğõnõ Lübnan’dan alan Meksika’nõn BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Claude Heller tarafõndan Konsey salonunda okunan metinde şu ifadeler yer aldõ: “Güvenlik Konseyi, Gazze’ye yol almakta olan konvoya karşı uluslararası su- larda yapılan İsrail askeri operasyonu sırasında güç kullanılması sonucunda meydana gelen can kayıplarından ve yaralanmalardan dolayı de- rin üzüntü duymaktadır. Konsey, bu bağ- lamda, en az 10 sivilin ölümü ve çok sayıda ya- ralanmayla sonuçlanan bu eylemleri kına- makta ve ailelerine başsağlığı dilemektedir.” Açõklamada “Konsey’in, İsrail’i, konsolosluk yardımı sağlanmasına izin vermeye, ilgili ül- kelerin kayıplarını ve yaralılarını süratle ge- ri alabilmesine imkân tanımaya ve konvoyun taşıdığı insani yardımın yerine varmasını sağ- lamaya teşvik ettiği” de kaydedildi. Eylem yerine eylemler BBC’ye göre, açõklama Türkiye, Filistin, İslam ül- kelerinin taleplerinin gerisinde kaldõ. Türkiye’nin, İs- rail’in en güçlü şekilde kõnanmasõnõ istediği ve ba- ğõmsõz uluslararasõ bir soruşturma yü- rütülmesi çağrõsõnda bulun- duğu ifade edildi. Reuters ajansõ, “Konsey, bu bağlamda, en az 10 sivilin ölümü ve çok sayıda yara- lanma ile sonuç- lanan bu eylem- leri kınamakta...” cümlesindeki “ey- lem” ifadesinin te- kil mi çoğul mu kul- lanõlacağõ konusunda anlaşmazlõk çõktõğõnõ duyurdu. Türkiye’nin “eylem” denilerek sadece ölümlerden İsrail’in sorumlu ol- duğuna vurgu yapõlmasõnõ amaçladõğõ, ABD’nin ise çoğul halini kullanarak, eylemcilerin de olayda so- rumluluğu olduğuna atõfta bulunmak istediği kayde- dildi. Sonuçta ABD’nin talebi metne yansõdõ. İlk tasarõ metnindeki soruşturma yapõlmasõna iliş- kin bölümdeki “bağımsız” kelimesinin de ABD’nin õsrarlarõyla, soruşturmayõ İsrail’in yapmamasõnõ içer- diği gerekçesiyle çõkarõldõğõ ve “tarafsız” ifadesine yer verildiği bildirildi. Gazetecilerin sorularõ üzerine Konsey Başkanõ Meksika’nõn Büyükelçisi Heller “ta- rafsız”la “bağımsız” ifadelerinin aynõ anlam içerdi- ğini savundu ve soruşturmayõ kimin yürüteceğine BM’nin karar vermesi gerektiğini söyledi. ABD’nin BM Büyükelçi Yardõmcõsõ Alejandro Wolff ise, “Olayla ilgili soruşturmayı İsrail’in yürütmesini destekledikleri” açõkça dile getirdi. Wolff, İsrail’in “güvenilir, tarafsız ve şeffaf” bir so- ruşturma yürüteceği konusunda tam bir güven duy- duklarõnõ kaydetti. Yardõm filosunun organizatörle- rini eleştiren Wolff, “Yardımların doğrudan deniz yoluyla teslimi bu şartlar altında ne uygun ne de etkili olacaktır” ifadesini kullandõ. NATO da ‘tarafsız’ dedi Türkiye’nin talebi üzerine Brüksel’de acilen yapõ- lan NATO büyükelçileri toplantõsõ sonunda da, NA- TO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, “BM ve AB’nin olayla ilgili tarafsız, inandırıcı ve şeffaf bir soruşturma yapılması çağrılarına katıldığını” açõkladõ. NATO konseyinde trajik olayla ilgili kapsamlõ bir görüş alõşverişinde bulunulduğunu belirten Ras- mussen, İsrail tarafõndan gözaltõna alõnan sivillerle, alõ- konulan gemilerin acilen serbest bõrakõlmasõnõ istedi, hayatõnõ yitirenlerin yakõnlarõna başsağlõğõ dileyerek ölümlerden duyduğu üzüntüyü dile getirdi. BM Güvenlik Konseyi’nin açõklamasõ kafalarõ karõştõrdõ Türkiye ve İslam ülkelerinin ‘bağõmsõz’ soruşturma talebi BMGK bildirisinde yer almadõ. ABD, soruşturmayõ İsrail’in yürütmesinden yana tavõr koydu. BÜTÜN DÜNYA AYAKTA Washington’dan Tokyo’ya, Dub- lin’den Atina’ya, San Francisco’ya kadar dünyanın dört bir yanında iki gündür düzen- lenen protesto gösterilerinde İs- rail kınandı. İsrail ve ABD büyükelçi- likleri ile BM tem- silcilikleri önünde toplanan gösterici- ler Türk ve Filistin bayrakları taşıdı. (AA/AP/AFP/ REUTERS)