Katalog

CMYB C M Y B 11 HAZİRAN 2009 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA REHBERLİK 9 Gençlerin meslek seçiminde önce yetenek ve ilgi FİGEN ATALAY Öğrenci Seçme Sõnavõ’na giren öğ- rencileri zorlu bir tercih dönemi bekli- yor. Gençler, tercih listesi oluştururken gelecekteki mesleklerini de belirlemiş olacaklar. Fen Bilimleri Dershanesi’nce, “Genç- lere, meslek seçiminde yardımcı ola- bilmek için bilgi toplanması ve sap- tamalar yapılması” amacõyla dersha- nenin İstanbul şubelerinde 12. sõnõf dü- zeyinde öğrenim gören 610 öğrenci ile bir araştõrma yapõldõ. Araştõrmada, gençlere, Türkiye’deki sistemde, üniversite seçme ve yerleştirme sõnavlarõna hazõrlanan öğrencilerin aynõ za- manda meslek seçimi sürecinin de içine girmiş bulunduklarõndan hareketle, bütün bu sürecin psikolojik sağlõk durumlarõnõ nasõl etkilediğine ilişkin soru yöneltildi. Bu soruya öğrencilerin yüzde 10’u “çok kö- tü” yanõtõnõ vermiş, yüzde 20’si bu sü- reçten “kötü” etkilendiklerini belirtir- ken, yüzde 8.2’si bu süreçte psikolojik sağ- lõk durumlarõnõn “çok iyi” olduğunu söy- lemiş. Araştõrma sonuçlarõna göre meslek se- çimini etkileyen faktörlerin başõnda “ye- tenek ve ilgi” geliyor. Bunu sõrasõyla, “meslek değeri”, “üniversitenin adı ve sağladığı imkânlar” ile “medya” izliyor. Anne ve babanõn meslek seçiminde belirleyici olmasõ gençler açõsõndan is- tenmeyen bir durum. Araştõrmayõ gerçekleştirenler, “Genç- lerin meslek seçiminde kendi yetenek ve ilgilerini ön planda tutarken, anne ba- balarını etkisizleştirmek istemeleri, ül- kenin içinde bulunduğu ekonomik ko- şulları, iş imkânlarını ve her alanda son derece etkili olduğu gözlenen medyanın etkisi de düşünüldüğünde tartışılması ve incelenmesi gereken çok önemli bir bulgudur” diyorlar. Araştõrmada sosyo-ekonomik düzey (SED) ile meslek seçimi arasõndaki ilişki de incelenmiş. Neredeyse tüm gelir grup- larõnda en çok rağbet gören fakülte, mü- hendislik fakültesi olarak ortaya çõkmõş. Eğitim ve fen-edebiyat fakültesi seçimi yapanlarõn çok büyük bölümünün, Orta SED grubunda yer almasõ da araştõrmanõn ilginç sonuçlarõndan biri. Mimarlõk ve tasarõm fakültesi seçimi ya- pan katõlõmcõlarõn neredeyse tamamõ (yüz- de 97) Orta ve Üst-orta SED grubunda. Sağlõk ile ilgili fakülte seçimi yapan öğ- rencilerin önemli bir oranõ da Alt-Orta ve Orta SED’de yer almõş. (yüzde 67). ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Okulön- cesi eğitim, gelecek eğitim-öğretim yõlõnda ba- zõ illerde zorunlu olacak. Okulöncesi eğitimin zorunlu olmasõnõn planlandõğõ 32 il belirleyen Milli Eğitim Bakanlõğõ (MEB), bu illerin vali- leri ve milli eğitim müdürleriyle bugün bir ara- ya gelerek görüşlerini alacak. Alõnan bilgiye göre, Milli Eğitim Bakanlõğõ (MEB), okulöncesi eğitimin ileri yaşlarda taşõ- dõğõ önem nedeniyle bu yaş grubundaki çocuk- larõn okullaşma oranlarõnõ yükseltmek amacõy- la çalõşmalar başlattõ. Bu kapsamda, 5 yaş gru- bunun zorunlu eğitim kapsamõna alõnmasõ için pilot uygulama başlatmayõ kararlaştõran Bakan- lõk, pilot uygulamaya dahil edilecek illeri belir- lerken, okullaşma oranõ yüzde 51’in üzerinde olanlarõ tespit etti. 2009-2010 eğitim-öğretim yõlõndan itibaren 5 yaş grubunda okulöncesi eğitimin zorunlu olmasõnõn planlandõğõ 32 il şöyle: “Amasya, Nevşehir, Çanakkale, Bile- cik, Edirne, Karabük, Ardahan, Gümüşha- ne, Trabzon, Yalova, Karaman, Tunceli, Ki- lis, Bolu, Kırıkkale, Bayburt, Burdur, Kırk- lareli, Muğla, Düzce, Bartın, Artvin, Çankı- rı, Kütahya, Rize, Isparta, Kırşehir, Gire- sun, Uşak, Eskişehir, Sinop ve Samsun.” Okulöncesi eğitim de zorunlu oluyor ENGELLİLERE KURS Eğitim her engeli aşar kampanyasõ Eğitim Servisi - Milli Eğitim Bakanlõğõ ilköğretim çağõnõ geçmiş, okuma-yazma bil- meyen ya da çok az bilen görme, ortopedik ve işitme engelli bireyler için ücretsiz okuma yazma kurslarõ düzenleyecek. Kursa katõlmak isteyen engellilerin yol masraflarõ da, Türki- ye Beyazay Derneği’nce “Eğitim Her En- geli Aşar Kampanyası” kapsamõnda karşõla- nacak. Başvurular, İl Milli Eğitim Müdürlük- leri’ne ya da kurslarõn açõldõğõ okullara yapõ- labilir. Kurslar, görme engelli bireyler için İstanbul Türkan Sabancõ Görme Engelliler İlköğretim Okulu’nda; işitme engelliler için İstanbul Fatih Mimar Sinan İşitme En- gelliler İlköğretim Okulu’nda; ortopedik en- gelli bireyler için ise Ankara Altõndağ Doğan Çağlar Ortopedik EngellileR İlköğretim Okulu ve Meslek Lisesi’nde 22 Haziran – 28 Ağustos 2009 tarihleri arasõnda, başvuru sa- yõsõ yeterliliği koşuluyla düzenleniyor. Kurs- lara son kayõt tarihi ise 12 Haziran 2009. Kurslarla ilgili ayrõntõlõ bilgiye www.egitim- herengeliasar.orgadreslerinden ve 444 60 00 Mutlu Engelli Hattı’ndan ulaşõlabilir. Ö ğrenci Seçme Sõnavõ’na hazõrlanan öğrenciler, meslek seçimi sürecinin de içine girmiş bulunuyor. Seçme sõnavõna giren öğrencileri zorlu bir tercih dönemi beklerken, anne ve babalarõnõn meslek seçiminde belirleyici olmalarõnõ istemiyorlar. 32 PİLOT İL BELİRLENDİ F en Bilimleri Dershanesi uzmanla- rõ, birçok faktörün etkilediği mes- lek tercihini yaparken sağlõklõ ka- rar verebilmek için izlenecek basamaklarõ şöyle sõraladõlar: 1. KENDİNİ TANIMA Hangi alanlarda yetenekliyim? Gencin öncelikle “Ben neleri yapabili- rim?”, “hangi derslerde daha başarılı- yım” sorularõnõn yanõtõnõ kendisine vermesi gerekir. Yetenek, meslekteki başarõyõ ve do- yumu etkileyen etkenlerden biridir ve temel gerekliliktir. Seçilecek mesleğin gerektir- diği yeteneğe sahip olmayan bireyin, işin- de başarõlõ olmasõ pek olasõ değildir. Tam tersi yeteneklerini kullanamayacağõ ya da mesleğin gerektirdiği yetenek düzeyi bire- yin kapasitesinin altõnda ise kişinin o mes- lekte doyum sağlamasõ mümkün olmaya- caktõr. Örneğin, sözcükleri ustalõkla kulla- namayan, yazõlõ ve sözlü ifade yeteneği güç- lü olmayan birinin dil ve edebiyat prog- ramlarõnda başarõlõ olmasõ zordur. Cisim- leri üç boyutlu görebilme, bir şeklin açõlõ- mõnõ düzlem üzerinde çizebilme yeteneği olan, yaratõcõlõk gücü yüksek bir bireyin ise mimarlõk mesleği için gerekli yeteneklere sahip olduğu düşünülebilir. Neleri yapmaktan hoşlanırım? Yetenekler bireyin hangi mesleklerde da- ha başarõlõ olabileceğinin, ilgiler ise bireyin hangi işleri yapmaktan zevk alacağõnõn gös- tergesidir. Hoşlandõğõnõz dersler ve işler si- zin ilginizin belirlenmesinde en önemli ipuç- larõdõr. Burada dikkat edilmesi gereken nok- ta, “ilginin uzun süreli” olmasõdõr. İlgi duy- duğumuz alanlar genellikle yetenekli ol- duğumuz alanlardõr. Bazen de ilgi duydu- ğumuz alanda yeteneğimiz olmayabilir. Ör- neğin; müziğe, resme, edebiyata birçoğu- muzun ilgisi vardõr. Ancak bu alanlarõ meslek olarak seçecek yetenek düzeyine sa- hip değilsek, bu ilgimizi sadece hobi dü- zeyinde etkinliklerle tatmin etmeliyiz. Kişilik özelliklerim, seçeceğim mesle- ğe uygun mu? Meslek seçerken kişilik özelliklerimizin seçeceğimiz mesleğe uygunluğu da ol- dukça önemlidir. Örneğin çekingen, içe dö- nük, ikna gücü düşük biri için pazarlama, politika, hukuk gibi alanlar çok uygun ol- mayacaktõr. Muhasebecilik, bankacõlõk, büro memurluğu gibi meslekleri seçmeyi düşünenlerin düzenli, dikkatli, kurallara bağ- lõ, sorumluluk sahibi olmalarõ gerekmek- tedir. Belirli fiziksel özellikler ve sağlõk ko- şullarõ gerektiren askeri okullarõ, denizci- lik ve havacõlõkla ilgili bölümleri seçerken bu koşullara sahip olup olmadõğõmõza dik- kat etmeliyiz. Beklentilerim ve mesleki değerlerim neler? Yöneleceğimiz mesleğin yetenek ve il- gi alanlarõmõza uygunluğunun dõşõnda ki- şisel değerlerimize ve beklentilerimize uy- gunluğu da önemlidir. Bireyin mesleki faaliyet sonucu elde etmek istediği ola- naklar, mesleki değerleri hakkõnda ipucu ve- rir. Bazõlarõ için iyi bir gelir daha önem- liyken bazõlarõ için akademik kariyer daha ön planda olabilir. Birey; ünlü olmak, li- derlik, yaratõcõlõğõ kullanma, düzenli yaşam, saygõnlõk vb. değerlerden kendisi için önemli olanlarõ belirlemeli ve bu değerle- ri ona sağlayacak mesleğe yönelmelidir. 2. Meslekleri tanıma Seçmeyi düşündüğümüz mesleklerin bi- ze uygun olup olmadõğõna karar verebil- memiz için meslekler hakkõnda şu sorula- rõ yanõtlamanõz gerekmektedir: Mesleği yürütürken içinde bulunaca- ğõmõz çalõşma ortamõ nasõl? Eğitim süresi ve bu eğitimin maliye- ti ne kadar? Eğitim süresince hangi dersler oku- tuluyor? İş bulma olanaklarõ, ülkemizde ve dün- yada mesleğin geleceği ne durumdadõr? Mesleğin gerektirdiği fiziksel ve psi- kolojik özellikler nelerdir? Meslekte ilerleme ve kariyer olanak- larõ nelerdir? Meslekleri nasıl tanıyabilirsiniz? Rehber öğretmenlerinize mesleklerle ilgili soru sorunuz. Meslek tanõtõm seminerlerine ve üni- versite ziyaretlerine katõlõnõz. Değişik mesleklerdeki kişilerle görü- şünüz. Televizyonda meslekleri ve üniversi- teleri tanõtõcõ programlarõ izleyiniz Gazetelerin eğitim köşelerini okuyu- nuz. Seçmeyi düşündüğünüz bölümlerin ders programlarõnõ inceleyiniz. Meslek seçiminde sıkça yapılan hatalar Anne babanõn istediği mesleği seçmek. Akran grubunun etkisinde kalmak. Yetenekler ve kişilik özellikleri göz ar- dõ edilip statüsüne bakõlarak meslek seçmek. Popüler mesleklere yönelmek. Toplumsal önyargõlarõn etkisinde kal- mak. Alõnan puana göre tercih yapmak. Bölüm değil okul ya da şehre göre ka- rar vermek. Tercih yapmak zor Ögrencilerin öncelikle “Ben neleri yapabilirim”, “Hangi derslerde da- ha başarılıyım” sorularının yanıtını kendisine vermesi gerekir. Lisedeki alan seçimi...Araştõrmada, öğrencilerin lisedeki öğrenim alanlarõna göre bazõ üniversite programlarõna avantajlõ yerleştikleri anõmsatõlarak “Bu nedenle lisede alan seçimi, meslek seçimi açısından belirleyici bir seçimdir. Öğrenciler kimi zaman alan seçimleri nedeniyle meslek seçimi sürecinde sorun yaşamaktadır. Öğrencilerin alan seçimlerini dikkatli ve bilinçli şekilde yapmaları önem taşımaktadır” deniliyor. Fen bilimleri alanındaki öğrenciler arasında en çok tercih edilen üç program: - Tõp - Mimarlõk - Endüstri Mühendisliği Türkçe-Matematik alanındaki öğrencilerin en çok seçtikleri programlar: - Hukuk - Psikoloji - İşletme. Araştırma sonuçlarına göre meslek seçimini etkileyen faktörler şunlar: - Yetenek ve ilgi - Meslek değeri - Üniversitenin adõ ve sağladõğõ imkânlar - Medya - İşinin akademik başarõsõ - Eğitim görülecek programõn içeriği ve planlanmasõ - Ülkenin içinde bulunduğu ekonomik koşullar - Sosyo-ekonomik düzey - Üniversite programlarõnõn bir önceki yõlki taban puanlarõ - Baba mesleği - Anne mesleği - Dershanedeki rehberlik - Arkadaşlarõn düşünceleri ve önerileri - Öğretmenlerin düşünceleri ve önerileri - Okuldaki rehberlik - Akrabalarõn düşünceleri ve önerileri - Babanõn düşünceleri ve önerileri - Annenin düşünceleri ve önerileri ‘Kontenjanlar arttırılmasın’ İstanbul Haber Servisi - Tõp fakültesi öğ- rencileri, tõp fakültelerinde altyapõ eksikliklerine karşõn kontenjan arttõrma girişimlerini protesto etmek amacõyla 500’den fazla imza topladõ. Topladõklarõ imzalarõ İstanbul Üniversitesi İs- tanbul Tõp Fakültesi Dekanlõğõ’na teslim eden öğrenciler, dekanlõk önünde yaptõklarõ basõn açõklamasõnda, sağlõk alanõnda yapõlan değişik- liklerin halk sağlõğõnõ tehlikeye soktuğunu anla- tarak, kontenjanlarõn arttõrõlmamasõnõ ve sağlõk- ta dönüşüm programõnõn geri çekilmesini istedi. ‘Rızasız rotasyon yapılamaz’ ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Da- nõştay 8. Dairesi, YÖK’ün tõp fakültesi öğretim üyelerinin rotasyon adõ altõnda özellikle Doğu ve Güneydoğu illerine gönderilmesinin yolunu açan genelgeyi durdurmasõnõn ardõndan gerek- çeli kararõ da yayõmladõ. Gerekçeli kararda, “Görevlendirilecek öğretim üyelerinin rõzasõnõn alõnmasõ gerektiği kuşkusuzdur” görüşüne yer verildi. Türk Tabipleri Birliği, “öğretim üyeleri- nin rotasyonuna” ilişkin kararõnõn iptali ve yü- rütmesinin durdurulmasõ istemiyle Danõştay’da dava açmõş, Danõştay 8. Dairesi, söz konusu ka- rarõn yürütmesini oybirliğiyle durdurdu. KTÜ öğrencileri açlık grevinde TRABZON (AA) - Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Öğrenci Kolektifi üyesi bir grup öğrenci, haklarõnda üniversite yönetimi ta- rafõndan soruşturma açõlarak uzaklaştõrma ceza- sõ aldõklarõ gerekçesiyle açlõk grevine başladõ. Üniversite önünde toplanan grup adõna basõn açõklamasõ yapan Erdoğan Karadağ, “Son ola- rak 21 Mayõs’ta KTÜ rektörlük binasõ önünde yaptõğõmõz basõn açõklamasõ nedeniyle 25 üni- versiteliye daha soruşturma açõldõ. Bizler ceza- larõn çekilmesini isterken üniversite yönetimi eğitim hakkõmõzõ elimizden tamamõyla almak için yeni cezalar vermeye çaba sarf ediyor” dedi Fotoğraf:ŞULEKÖKTÜRK