Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 MAYIS 2009 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 YORUM ÖZTİN AKGÜÇ Başarı Olasılığı Var mı? Başarıyı ne gibi etkenler sağlar? Amaç veya amaçların saptanması, bu amaca ulaştıracak yol- ların, etkin politikaların, stratejilerin belirlenme- si ve belki de en önemlisi amaçları geliştirecek yetenekli insan kadrosunun varlığı. Başarıyı sağlayacak etkenleri ana hatları ile kısaca özet- ledikten sonra, AKP’nin başarı olasılığını ince- leyelim. AKP’nin Türkiye Cumhuriyeti yararına, Türkiye’yi başarıya götürecek bir amacı olduğunu söylemek hemen hemen olanaksızdır. Karşı- devrim, rövanş, ılımlı İslam devleti gibi amaçla- rı abartılı bulsak bile AKP’nin Türkiye Cumhuri- yeti lehine, Türkiye Cumhuriyeti’ni yüceltecek projelerinin, politikalarının olmadığı da açıktır. AKP’nin siyasal ve bürokratik kadrolarının nite- likleri, kapasiteleri, yetenekleri de ortadadır. Her gün, hemen her olayda liyakat, yetenek, bil- gi eksikliğinin, hatta iyi niyet yoksunluğunun sı- kıntılarını çekiyoruz. Bu bağlamda İsmet Paşa’nın ve A. Einste- in’in iki geçerli tümcesini yinelemek gereğini du- yuyorum. İsmet Paşa, Beşinci Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’ı bir kez daha cumhurbaşkanı seçtirme gayretleri, baskıları karşısında, şu ün- lü tümcesini söylemişti: “Geçmişte ne yaptıysa, gelecekte de onu yapar.” Albert Einstein’in, ay- nı anlama gelmek üzere, “Aynı deneyi yapıp fark- lı sonuçlar beklemek budalalıktır” tümcesini anımsatmak gerekir. AKP hükümeti geçmişte ne yaptıysa, gelecekte de onu yapacaktır. Dileğimiz başarısızlık çizgi- si daha da alt düzeylere düşmesin, daha da al- çalmasın. Kaygımız ekonomik alandaki başarı- sızlıkların, sıkıntıların daha da artması, siyasal ve toplumsal alandaki baskıların şiddetlenmesi, yoğunlaşmasıdır. Ancak kabul etmek gerekir ki, AKP’nin bir alan- da başarısı vardır: Başarısızlıkları, yandaş med- ya, yanıltıcı bilgilendirme (dezenformasyon), TV kanalları, çıkar odaklarının sponsorluğunu yap- tığı bazı programlar, liberal aydın (!) diye yafta- lanan liberallikleri ve aydın olmaları kendilerin- den ya da yakın çevrelerinden menkul kişiler ara- cılığıyla “başarı” diye, bu sözcüğü kullandığım için özür dilerim, geniş kitlelere yutturulması. AKP, ekonomik alanda yalnız başarısız ol- mamış, geleceğimizi de ipotek altına almış, ka- rartmıştır. Dış borçlarımız 300 milyar USD’ye yük- selmiş, enerjide, sermaye mallarında, hatta ara mallarında, üretimde, yatırımlarda dışa bağımlı hale gelmiş, kamu malları, özelleştirme yaftası altında satılmış, kamu mülksüzleştirilmiş, ban- kacılık sistemi, sınai önemli ölçüde yabancılaş- tırılmış, eğitim kalitesi ciddi biçimde düşmüş, ül- ke toprakları yabancılara satılmaya başlanmış, yabancılara gayrimenkul satışlarının yüzde 85’i AKP döneminde olmuş; madenlerimiz, petrol, do- ğalgaz yataklarımız bir şekilde yabancılara dev- redilmiş, yeraltı zenginliklerimize de dış güçler- ce el konulmuştur. İç tasarruf oranı düşmüş, iş- sizlik önlenemeyecek boyutlara ulaşmıştır. AKP yalnız geçmiş birikimimizi tüketmemiş, gelece- ği de bunaltmış, tahrip etmiştir. Demokrasiden, bireyden, bireysel hak ve öz- gürlüklerden, sivil anayasadan çokça söz edil- diği bir ülkede kime, kimlere hizmet ettiği pek an- laşılamayan polis devleti kurulma yoluna gidil- miştir. Bir ülkede besteci, gerçek sanatçı, mü- zik adamı 77 yaşındaki Muammer Sun bir açık oturumda korkuyorum diyorsa; yakın arkadaş- lar arasındaki konuşmalarda, “Sen hâlâ Erge- nekon gerekçesiyle içeri alınmadın mı” sorusu- na “ben 15’inci dalgadayım” diye alaysalamalı yanıt veriliyorsa; o ülkede demokrasiden, insan haklarından, hukuk devletinden söz edilemez. Dış politikada ikili oyun takıyye, ABD’ye, AB’ye hoş görünme, İslam coğrafyasına selam, dik duruş gösterişi sonucu ne İsa’ya ne de Mu- sa’ya yaranılmış? Türkiye ciddi itibar kaybına uğ- ramıştır. Halkımız aydınlanıncaya değin, ne yazık ki bu tür uygulamalar göreceğiz. Dileğimiz bugünü de arar duruma düşmememiz. ZEKİCE www.citroën.com.tr CRÉATIVE TECHNOLOGIE HER KÖŞESİ ANCAK BU KADAR KULLANILABİLİRDİ YENİ CITROËN C3 PICASSO. SPACEBOX.Bugüne kadar her şeyi gördüğünü düşünüyorsan, yanılıyorsun. Yeni Citroën C3 Picasso, daha ilk bakışta seni baştan çıkarmak için yepyeni bir dizaynla geliyor. Kompakt dış boyutlara sahip Yeni Citroën C3 Picasso, şaşırtıcı ölçüde havadar ve hacimli kabiniyle sınıfındaki rakiplerinden çok daha üstün fonksiyonel özellikler sunuyor. Farklı çizgilerde yürüyüp farklı boyutlara yolculuk yapmayı tercih ediyorsan Yeni Citroën C3 Picasso bir mıknatıs gibi seni kendine çekecek. CMYB C M Y B Ergenekon kapsamõnda gözaltõna alõnõp daha sonra serbest bõrakõlan ATO Başkanõ yine rapor açõkladõ: Bankalar 10’a alõp 30’a satõyor ANKARA / İSTANBUL (Cum- huriyet) - Ankara Ticaret Odasõ (ATO), kriz tüm sektörleri derinden et- kilerken bankacõlõk sektörünün, yük- sek kredi faizleri ve bankacõlõk işlem ve hizmetleri üzerinden aldõklarõ üc- ret ve komisyon gelirleriyle krizin et- kisini diğer sektörlere yüklediğine dikkat çekti. ATO Başkanõ Sinan Aygün, yaşanan kriz ortamõnda ban- kalarõn şirketlere destek değil köstek olduğunu belirterek “Yaptıklarının adı fırsat bankacılığı. Geçen yılın son çeyreğinde, bütün sektörler kü- çülürken bankacılık sektörünün yüzde 9 oranında büyümesi anlaşı- lır gibi değil” dedi. ATO’nun, Bankacõlõk Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) ve bankalardan derlediği verilere göre, yõllõk yüzde 9-11 faiz oranõyla mevduat toplayõp yüzde 30’a ulaşan kredi fa- izleriyle bu parayõ satan bankalar yüksek orandaki faiz marjõyla kârla- rõnõ önemli ölçüde artõrõyorlar. ATO’nun belirlemeleri şöyle:  2008 yõlõnda bankalar, 367.4 milyar lira olan kredilerden toplam 52.1 milyar lira faiz geliri elde eder- ken 454.6 milyar lira olan mevduat için ise 43.9 milyar lira faiz ödedi.  Geçen ekimde 99 milyar lira olan bankalarõn küçük ve orta boy işlet- melere (KOBİ) kullandõrdõklarõ kre- diler bu yõl şubat ayõ sonunda 85.1 mil- yar liraya geriledi.  Kriz döneminde mikro işletme- lerin kullandõğõ banka kredileri 3.2 mil- yar, küçük işletmelerin kredileri 4 milyar, orta boy işletmelerin kredile- ri de 6.7 milyar lira azaldõ.  Bankalarõn kredi kullandõrdõkla- rõ müşterilerinden peşin olarak aldõk- larõ ücret ve komisyonlar 2008 yõlõn- da bir önceki yõla göre yüzde 22.8 ora- nõnda artarak 2.5 milyar liraya kadar yükseldi.  Kredileri kõsmalarõna rağmen bankalar bu yõlõn ilk iki aylõk döne- minde de kullandõrdõklarõ krediler üzerinden müşterilerinden aldõklarõ ücret ve komisyonlarõ yüzde 34.7 oranõnda artõrarak 476 milyon TL’ye çõkardõlar.  Bankalar, hizmetleri karşõ- lõğõnda değişen miktarlarda üc- ret talep ediyor.  Türk bankacõlõk sektörünün ge- çen yõl yüzde 8.6 ora- nõnda azalan brüt kârõ bu yõlõn ilk iki aylõk döneminde ise yüzde 39.1 oranõnda arttõrarak 4 milyar liraya yaklaştõ. Bazõ banka ücretleri şöyle:  Bankalar, maaş hesaplarõ da da- hil hemen hemen açõlan tüm vadesiz hesaplardan, aylõk, üç aylõk ve altõ ay- lõk aralõklarla hesap işletim ücreti tahsil ediyor. Vadesiz Türk Lirasõ ta- sarruf mevduatõ hesaplarõndan yõlda 24-58 TL arasõnda ücret alõyor.  Hesap özeti almak sayfasõna gö- re 3 TL ile 35 TL arasõnda, hesap cüz- danõ ya da ekstresi yazdõrmak da 75 kuruşa kadar ücretlendiriliyor.  Hesaptan hesaba havale işlemleri 6-300 TL. Dövizle havale gönderenlerden 10-200 do- lar, döviz cinsinden havalesi ge- lenlerden ise 20-300 dolar alõnõyor.  EFT işlemleri üc- reti 10-400 TL arasõnda değişiyor.  Çek almak iste- yen banka müşterileri 30-350 lira arasõnda ödeme yapõyor.  İhtiyaç kredile- rinde 150-275 TL, ta- şõt kredilerinde 250 TL, konutta ise en az 500 TL olmak üzere çekilen miktarõn yüzde 2.5’ine ulaşan tutara kadar komisyon alõ- nõyor. T ürkiye Ekonomi Politikalarõ Araştõrma Vakfõ (TE- PAV), hükümetin TBMM’ye bir an önce ek bütçe tasarõsõ sunmasõ gerektiğini belirtti. TEPAV’õn “Mali İzleme Raporu-2009 Ocak-Mart Dönemi Bütçe Sonuçlarõ” raporunda hükümetin yaptõğõ revizyon son- rasõ belirlenen 50 milyar lira civarõndaki bütçe açõğõnõn, büt- çenin TBMM’ye sunulduğu dönemdeki 10 milyar lira do- layõndaki açõğa göre daha gerçekçi olduğu ifade edildi. Ra- porda “Alõnan tedbirler ile ekonomik daralmanõn yüzde 3,6’da tutulup tutulmayacağõ bir ölçüde sorgulanabilir ha- le gelmekte ve bütçe açõğõnõn daha da daralan bir ekono- mide 50 milyar lira civarõnda tutulup tutulmayacağõ da bu sorgulamanõn bir parçasõ haline gelmektedir. Çalõşmala- rõmõz ekonominin yüzde 5 oranõnda daralmasõ durumunda bütçe açõğõnõn 60 milyar liranõn üzerine çõkacağõnõ bize gös- termektedir” denildi. Yasadõşõlõğõn önlenmesi ve hesap verilebilirlik açõsõndan hükümetin TBMM’ye bir an önce yeni bir ek bütçe tasarõ- sõ sunmasõ gerektiği belirtilen raporda, Hazine nakit den- gesi ile bütçe nakit dengesi farkõnõn açõklanmasõ isten- di. SGK’ye aktarõlan kaynağõn geçen yõla göre yüzde 48,5 oranõnda artarak 13,2 milyar TL’ye çõktõğõna dikkat çekildi. KISA... KISA... Metro Group çalõşanlarõnõn kõz çocuklarõnõn eğitimi için kaleme aldõğõ “İmkânsõz! Periler” kitabõ satõşa sunul- du. Kitaptan dört adet satõn alan herkes, geleceğin eği- timli annelerinden birinin 1 aylõk eğitim masrafõnõ üst- lenmiş oluyor. Garanti Bankası, ekonomi dergisi World Finance tara- fõndan “Türkiye’nin En İyi Banka Grubu”, Garanti Masters Özel Bankacõlõk ise “Türkiye’de En İyi Özel Ban- kacõlõk Hizmeti” veren kurum seçildi. Beko, Çeçenistan’da mağa- za açan ilk uluslararasõ mar- ka oldu. Beko LLC Genel Müdürü Oğuzkan Şatõroğlu, “Türkiye’deki başarõlõ ba- yilik modelimizi önümüzde- ki dönemde, yeni coğrafya- larda ve özellikle Kafkas bölgesinde yaygõnlaştõrmayõ planlõyoruz” dedi. Ekonomi Servisi - Sanko Hol- ding, Çatalca Rüzgâr Enerjisi Santralõ’yla yõlda 220 milyon kilowatt/saat elektrik üretimi gerçekleştirecek ve ortalama 122 bin hanenin yõllõk enerji ihtiyacõ karşõlanacak. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Maliye Bakanõ Mehmet Şimşek, EPDK Baş- kanõ Hasan Köktaş, TOBB Başkanõ Rifat Hisarcıklıoğ- lu’nun da katõldõğõ törenle dün açõlan santralda toplam 60 megawatt gücünde 20 rüzgâr türbini hizmete girdi. Açõlõşta Sanko Holding Yönetim Ku- rulu Başkanõ Abdulkadir Ko- nukoğlu, Vestas Şirketi Baş- kanõ Juan Araluce Martinez de Azagra ve Sanko Enerji Ceo’su Süleyman İlden de hazõr bulundu. Verilen bilgiye göre şu an- da Türkiye’de kurulu ve üre- time geçen en büyük rüzgâr santralõ olan Çatalca Rüzgâr Enerjisi Santralõ’nõ enerji sektörüne ka- zandõran Sanko, önümüzdeki yõllarda da yenilenebilir enerji kaynaklarõ yatõ- rõmlarõna devam edecek. 20 rüzgâr türbiniyle 60 megawat gü- cünde enerji üretecek olan santral, yak- laşõk 122 bin hanenin bir yõllõk enerji ih- tiyacõnõ karşõlayacak. Hizmete giren santralin proje finansmanõ için Eksport Kredit Fon’dan İhracat Kredi Sigortasõ kapsa- mõnda düzenleyici bankalar olan De- nizbank A.Ş ve De- xia Bank Belgium NV/SA’dan 56,5 milyon Avro tu- tarõnda kredi kul- lanõldõ. Çatalca’da elektrik üreti- mine başlayan santral için li- sans alõmõ ile birlikte yapõ- lan çalõşma- lar ve hazõr- lanan proje sonrasõnda dünyanõn en büyük rüz- gâr türbini üreticilerin- den Vestas ile anlaşõldõ. Yüksek verimle enerji üretimi sağlamaya en uygun 3 megawatlõk rüzgâr türbinleri kulla- nõldõ ve 20 adet tür- bin yerleştirildi. Deneme üretimi Haziran 2008’de yapõlan santralda son türbin onayõ 2008 Aralõk ayõn- da alõndõ ve üretim başladõ. ATO’nun, bir süre ara verdiği raporlarõndan dün açõklananõ bankalarõ hedef aldõ: Yõllõk yüzde 9-11 faizle mevduat toplayõp yüzde 30’a ulaşan kredi faizleriyle bu parayõ satan bankalar yüksek orandaki faiz marjõyla kârlarõnõ arttõrõyorlar. TEPAV: YÜZDE 5 DARALMA, 60 MİLYAR TL AÇIK DEMEK Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdul- kadir Konukoğ- lu, açılışta yaptı- ğı konuşmada, “Rüzgâr sant- ralları, kısa va- dede devreye alı- nabilen, ham- madde sıkıntısı olmayan, sürekli ve sonsuz bir enerji kaynağı” dedi. Sanko, 122 bin evin enerjisini rüzgârdan sağlayacak