Katalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 5 NİSAN 2009 PAZAR 14 REHBERLİK MERAK ETTİKLERİNİZ Soru: Üniversiteyi kazanmam için ne ka- dar çalõşmalõyõm, günde kaç soru çözmeli- yim? Yanıt: Öğrencilerin müfredatõ iyi öğ- renmeleri sõnavda başarõ için esastõr. Çözülen soru sayõsõndan daha önemlisi konularõ iyi kavramõş olmaktõr. Çok soru çözmek yeri- ne konuyu kavramaya dönük farklõ soru tip- leri görmek önemlidir. Öğrenci konu bilgi- lerini tamamladõktan sonra geçmiş yõllarõn ÖSS sorularõnõ mutlaka çözmelidir. Ayrõca öğrencilerin bilgi birikimleri birbirinden farklõ olduğu için standart soru sayõsõ ver- mek doğru değildir. Soru: Sõnavlarda çok fazla dikkatsizlik ha- tasõ yapõyorum. Ne yapmalõyõm? Yanıt: Sõnav 195 dakikadõr ve 195 daki- ka boyunca öğrencinin dikkatinin dağõl- mamasõ mümkün değildir. Dikkatlerinin da- ğõldõğõ anlarõ fark etmeleri önemlidir. Soruyu iki kez okumaya, çevreleri ile ilgilenmeye ya da başka şeyler düşünmeye başladõkla- rõnda dikkatleri dağõlmõş demektir. Bu an- larda soru çözmek yerine kõsa aralar (bir da- kikayõ geçmeyen) vererek zihin dinlendi- rilmelidir. Sõnavda süre ile hõz arasõnda doğ- ru bir denge kuramamak da dikkati dağõtan etkenlerden biridir. Öğrenciler sõnavdan önce sõnav stratejilerini oluşturmuş olmalõ- dõrlar. Soru: Sõnavlarda zamanõ nasõl yetiştire- bilirim? Yanıt: Zamanlama açõsõndan da sõnav stra- tejisi oluşturmak önemlidir. Her bölüme ne kadar zaman ayõracaklarõnõ önceden belir- lemelidirler. Sõnava bilgilerine en çok gü- vendikleri bölümden başlamalõ ve zorlan- dõklarõ sorular üzerinde fazla durmamalõ- dõrlar. Sõnavdaki sorularõn yüzde 30’u zor ve çok zor düzeydedir. Bu nedenle turlama yöntemini kullanmalõ, 1. turda yapabildik- leri sorularõ zaman kaybetmeden tamamla- malõdõrlar. Soru: Konsantre olup çalõşamõyorum? Motivasyonumu nasõl arttõrabilirim? Yanıt: Bir öğrencinin sürekli çalõşma is- teği ile dolu ve yüksek motivasyonlu olmasõ ender bir durumdur. Ders çalõşma etkinliği daha çok koşullanma ile ilgilidir. Bu ko- şullanmayõ sağlayabilmek için çalõşma or- tamõnõn, çalõşma zamanõnõn ve çalõşma amacõnõn sabitlenmesi önemlidir. Çalõş- manõn verimli olabilmesi için çalõşma or- tamõnõn öğrenmeyi kolaylaştõrõcõ şekilde dü- zenlenmesi gerekir. Öğrenciyi başarõya ulaştõracak ilkelerden biri de zamanõ iyi kul- lanmak ve değerlendirmektir. Zamanõ de- netim altõna almalõ ve sizi hedefinize yak- laştõracak bir çalõşma programõ ile hazõr- lanmalõsõnõz. Çalõşmalarõnõz bildiklerinizi tekrar etmekten çok eksiklerinizi tamamla- maya yönelik olmalõdõr. Kaygõ düzeyini arttõran du- rumlarõ bilmeniz, bu konuda ön- lemler almanõzõ kolaylaştõra- caktõr. Kaygõyõ arttõran bazõ se- bepleri inceleyelim: “Konuları yetiştiremeyece- ğim”, “Biraz daha zamanım ol- saydı daha iyi hazırlanırdım” gibi cümlelerle kendinizi baskõ altõna alabilirsiniz. Bu baskõ, za- manla kendinize olan güvenini- zi azaltõr ve sõnava hazõrlõk sü- recinde kaygõ düzeyiniz, kendi- nizi sağlõklõ bir şekilde değer- lendirmenizi engeller. Bu durumda, insanlara eşit olarak dağõtõlan tek şeyin zaman olduğunu düşünün ve durum de- ğerlendirmesi yaparak kalan za- manõ planlayõn. Kötü çalõşma alõşkanlõklarõ da bireyin kaygõ düzeyini arttõr- maktadõr. Gerekli olduğu kadar çalõşmak yerine, “elimden gel- diği kadar çalışıyorum” diye- rek çalõşmanõz beklediğiniz ba- şarõyõ size getirmeyebilir. Bunu gidermek için, ders çalõşma sis- temlerini öğrenmelisiniz. Ailenin, yakõn çevrenin veya kişinin kendi beklentilerinin ger- çekçi olmamasõ, öğrenciden, kapasitesinin çok daha büyük he- defleri gerçekleştirmesinin bek- lenmesi, kaygõnõn normal dü- zeyden fazla yaşanmasõna yol açabilir. Bireyin kendini tanõmasõ ve kendine uygun hedefler be- lirlemesi, beklenti düzeyinin dengeli olmasõnõ sağlayacaktõr. Mükemmeliyetçi yapõya sa- hip öğrencilerde de kaygõnõn yüksek olabildiğini görüyoruz. Bu şekilde düşünenler, dünyayõ siyah ya da beyaz olarak algõlar; onlar için gri yoktur. Yaptõklarõ iş, gösterdikleri performans ken- dilerini tam anlamõyla tatmin etmiyorsa mutsuz olurlar, ken- dilerini başarõsõz olarak görürler. Bu şekilde düşünenlerin bir ba- şarõsõzlõk karşõsõnda kolayca de- rin üzüntüye girdikleri bilinir. Bazõ öğrenciler, görev ve so- rumluluklarõnõ erteleme eğili- minde olurlar. Bu tür öğrenciler bahaneler bularak çalõşmalarõnõ daha sonraya erteler. “Bu akşam bu maçı da izleyeyim... Bugün arkadaşlarımla sinemaya gi- deyim, sınava daha çok za- man var” gibi davranõş eğilim- leri, testlerin ve soru bankalarõ- nõn yõğõlmasõna sebep olur. Böy- le bir durumla karşõ karşõya kal- mamak için sorumluluklarõnõzõ günü gününe yerine getirmelisi- niz. Kendinizi başkalarõyla kõ- yaslarken, “Ahmet 280 alıyor, bense 240 alıyorum; ama o benden daha az çalışıyor” di- ye düşündüğünüzde, kaygõnõzõn artmasõna sebep olursunuz. Her zaman aklõnõzda olmasõ gere- ken şey, bireylerin birbirinden farklõ olduğudur. Sizin, başlan- gõç noktanõzdan hedefinize ne ka- dar uzak olduğunuzu bilerek ih- tiyacõnõz olan netleri nasõl kaza- nabileceğinize yoğunlaşmanõz, kaygõnõzõ azaltacaktõr. Olumsuz iç konuşmalar da bi- reyin kaygõ düzeyini arttõracak- tõr. İçsesinizin, olaylarõn olumsuz yanlarõnõ alarak genellemeler yapmasõ işinizi zorlaştõrõr. Bu ne- denle, sõnavla ilgili olumsuz dü- şünceler yerine olumlularõnõ yer- leştirmeniz kaygõ düzeyinizi nor- male çekecek ve ders çalõşma ko- nusunda motivasyonunuzu art- tõracaktõr. Düşüncelerin, duygula- rõn ve davranõşlarõn objek- tif gerçeklere dayandõrõl- masõ gerekir. Kişi, kalõp- laşmõş düşüncelerinin far- kõna varõp bu düşüncelerin alternatiflerini geliştirebi- lirse sõnav kaygõsõyla başa çõkabilecek duruma gele- bilir. ? Sõnavõn, kişiliğinizi de- ğerlendirmek için bir ölçüt olmadõğõnõ, bilgilerinizin değerlendirilmesi olduğu- nu unutmayõn. ? Çalõşmalarõ “asla” er- telemeyin, etkili ve verim- li ders çalõşma yöntemleri- ni öğrenerek çalõşõn. ? Kõsa molalar vermek, kaygõnõn yükseldiği za- manlarda vücudunuzun din- lenmesine yardõmcõ olur. ? İçinde bulunduğunuz ortamdan ve durumdan bir süre uzaklaşõp durumunuzu gözden geçirin. Sõkõntõlarõ- nõzõ paylaşacak insanlarla birlikte olun. ? İç dünyanõzdaki olum- suz düşünceleri durdurun. İnsanlarõn büyük çoğunlu- ğu, kendilerini olumsuz ola- rak programladõğõ için, ya- pabileceklerinden çok daha azõ ile yetinmek zorunda kalmaktadõr. Olumsuz dü- şünceleri değiştirmenin en iyi yolu, olumlu iç konuşma yapmaktõr. Sõnav kaygõsõyla baş etmek elinizdeDüşüncelerin, duygularõn ve davranõşlarõn objektif gerçeklere dayandõrõlmasõ gerekir. Kişi, kalõplaşmõş düşüncelerinin farkõna varõp bu düşüncelerin alternatiflerini geliştirebilirse sõnav kaygõsõyla başa çõkabilecek duruma gelebilir G ünümüzün bitmeyen “meslek”lerinden biri de öğrencilik. İlköğretim yõllarõnda başlayan bu maraton, üniversiteyi bitir- dikten sonra da devam ediyor. Gerek akademik kariyer, gerekse devlet kurumlarõnda görev al- mak için hazõrlanõlan sõnavlar öğrenciliğin bit- mesine izin vermiyor. Bazõlarõ, yõllardõr sürüp giden bu sõnavlara hazõrlanõrken, bu yoğun sü- reçteki strese dayanamayõp sõnav kaygõsõ yaşõ- yor. Yapõlan araştõrmalarda, ÖSS’ye hazõrlanan öğrencilerin kaygõ düzeyinin, genel cerrahi hastalarõna göre daha yoğun olduğu gözlenmiştir. Ameliyata girecek bir hastadan bile daha çok his- sedilen bu duygu halini biraz daha yakõndan in- celeyelim. Öncelikle, karõştõrõlan “kaygı” ve “korku” kavramlarõnõ tanõyalõm. Kaygõ; nedeni açõk olmayan korku veya bir te- mel ihtiyaç karşõlanmazsa meydana gelen endişe, rahatsõz edici ve gerginlik yaratan duygu hali- dir. Korku; somut bir tehlike durumunda yaşa- nan, bedensel belirtilerin eşlik ettiği duygusal bir tepkidir. Kişi, kendisini bir alarm durumunda ve sanki bir şey olacakmõş gibi duygu içinde his- seder. “Sınav kaygısı”, sõnav öncesinde öğrenilen bilginin sõnav sõrasõnda etkili bir biçimde kul- lanõlmasõnõ engelleyen, fizyolojik, davranõşsal ve bilişsel yönü olan, huzursuzluğa ve başarõ- nõn düşmesine yol açan yoğun gerginlik duru- mudur. Sõnav kaygõsõ iki ayrõ boyutta ele alõnabilir: ENDİŞE: Performansa yönelik zihinsel bir sü- reçtir. Sõnav sonucuna ilişkin olumsuz düşün- ce, inanç ve beklentilerden oluşur: “Bu sınav- da başarılı olamayacağım.” “Bu sınav so- nunda her şey berbat olacak.” YOĞUN DUYGULANIM: Kaygõnõn yarat- tõğõ fizyolojik uyarõm sonucu bedenden gelen ve bedenin olağan işleyiş dengesi dõşõnda ortaya çõ- kan sinyallerdir: “Kalbim yerinden fırlaya- cakmış gibi çarpıyor.” “Çok perişan bir du- rumdayım.” Ünlü düşünür Emerson, “Yapılırken heye- can duyulmayan işler başarılamaz” diye yõl- larca önce durumun önemini vurgulamõş. Uz- manlar da kaygõnõn her insanda belirli oranlar- da olmasõ gerektiğini savunuyor. Eğer az da ol- sa kaygõ duymuyorsanõz, sõnavla ilgili bir he- yecan yoksa, sõnavõ yeteri kadar önemsemi- yorsunuz demektir. Önemsenmeyen konulara emek verilemez. Sõnavlarda başarõlõ olmak için az da olsa gereken kaygõ, sõnavlara büyük an- lamlar vererek artabilir. Örneğin, “Üniversite- de okuyamazsam iş bulamam”,“Ailemi da- ha iyi yaşatmak için üniversitede okumalı- yım”, “Sınavı kazanamazsam bana kimse de- ğer vermez” gibi düşünceler sõnavõ, hayatõn mer- kezine geçirir. Kaygõnõzõ arttõran bu düşünceler, sõnavlarda başarõlõ olmanõzõ engelleyecek bir sõ- nav kaygõsõna dönüşür. SINAV KAYGISININ BELİRTİLERİ Fizyolojik belirtiler: ? Vücut sıcaklığında artış, ? Nabızda artış, ? Terleme, ? Kalp çarpıntısı, ? Hızlı nefes alıp verme, ? Nefes darlığı, ? Titreme, ? Karın ağrısı, ? Bağırsak hareketlerinde düzensizlik, ? El ve ayak parmaklarının soğuması, ? Yorgunluk, halsizlik, ? Baş dönmesi ve ağrısı ? Mide bulantısı, kusma ? Uyku bozuklukları OLUMSUZ İÇ KONUŞMA ? Neden çalõşayõm ki nasõl olsa işe ya- ramayacak? Matematik çalõşmaktan nefret ediyorum ? Süreyi yetiremez- sem mahvolurum ? Soruyu çözeme- diğim zaman ders çalõşmayõ bõrakõrõm ? Bütün aksilikler beni bulur. OLUMLU İÇ KONUŞMA ? Eksiklerimin farkõndayõm, planlõ ça- lõşõrsam üstesinden gelirim ? Mate- matiksiz hedefime ulaşamam ? Süreyi iyi kullanõp tekrara dönebilirim ? Ba- şarõsõzlõklar karşõsõnda yõlmam ? So- runlara değil, çözüme odaklanõrõm F E N B İ L İ M L E R İ D E R S H A N E L E R İ T A R A F I N D A N H A Z I R L A N M I Ş T I R Nasıl başa çıkılır? KAYGI DÜZEYİ NEDEN ARTAR?