Katalog

CMYB C M Y B 27 ŞUBAT 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 9dishab@cumhuriyet.com.tr BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI 6-7 Eylül’den Ergenekon’a Uzanan BOP 6-7 Eylül 1955 olayları olarak tarihe geçen ge- lişmeler konusunda yeni değerlendirmelerin, “Er- genekon süreci ile birlikte” gündeme geldiğini gö- rüyoruz. 6-7 Eylül olayları konusunda, yeni eklenenler- le birlikte şu farklı görüşler bulunuyor: 1) Olayları Menderes hükümeti, Londra Kon- feransı’nda arkasına halk desteğini alabilmek için başlattı, sonra işler kontrolden çıktı. 2) 29 Ağustos 1955’te Londra’da İngiliz hükü- metinin daveti üzerine başlayıp 8 Eylül 1955’te so- na erecek olan konferans, Türkiye’nin lehine ge- lişiyordu. İngiltere ile geçmiş yıllarda yapılmış olan Kıbrıs anlaşmaları ve Lozan değerlendirilerek, Zor- lu tarafından ortaya konan yeni Türk tezi kabul görmeye başladı. Yunanistan taraf bile değildi; taraflar Türkiye ve İngiltere idi. 8 Eylül’de açıklanacak sonuç bildi- risini sabote etmek için, Yunanistan derin devle- ti olayı başlattı (1). 3) Yunanistan Kıbrıs’ta, 1955’te Grivas adlı Yu- nan albaya EOKA terör örgütünü kurdurmuş, İn- gilizlere karşı saldırıya başlamıştı. Bu arada, İn- gilizlerle birlikte Türkler de saldırıya uğruyorlardı. İngiltere, Atina’nın EOKA ile yürüttüğü saldırı- lardan kurtulabilmek için Türkiye ve Yunanistan’ı karşı karşıya getirmek için bunu planladı. 6-7 Ey- lül olaylarından sonra Yunan gazetelerinin İngil- tere’yi suçlayan yayınları bunun en önemli kanı- tıdır (2). İngiltere, Yunanistan ve Türkiye’nin taraf oldu- ğu bu olaylar 27 Mayıs, Menderes-Zorlu- Köprülü üçlüsü ve Yassıada duruşmaları çerçe- vesinde ele alınarak, at ile arabanın yeri değişti- rilmektedir. Zorlu-Köprülü kavgasını soyutlamak Türkiye’deki iç kavga ve çatışmaları, “dış odak- ların Türkiye ve bölge üzerindeki hesaplarından so- yutladığımız zaman”, kendi aramızda bir kör dö- vüşü yaşamaya başlarız. Yukarıda birbirlerinden ayrı gibi görülen (ve gös- terilen) üç bakış açısı, “kendi aralarında bütünle- şebilirler”. Farklı ve karşıt sanılan tezler bana gö- re örtüşmektedir: 1) İngiltere, “EOKA’nın kendisi ile uğraşması ye- rine”, tabii ki Türkiye ile Yunanistan’ı karşı karşı- ya getirmek isteyecektir. 2) EOKA ve ENOSİS tehditleri dolayısıyla, İngil- tere ile Türkiye’nin yakınlaşarak, 8 Eylül 1955’te ken- di aleyhine bir sonuç bildirisi yayımlamalarını Yu- nanistan, tabii ki sabote etmeye çalışacaktır. 3) Menderes hükümeti (ve Zorlu), Yunanistan Kıbrıs’ta kurduğu EOKA terör örgütü aracılığı ile adayı ilhak etmeye çalışırken kendi kamuoyunu, arkasına almak isteyebilecektir (3). Ayrı ayrı üç farklı görüş olarak gösterilen ve tartı- şılan hadisenin “iç ve dış hesaplar arasındaki örtüş- meleri” gözden kaçırılıyor. Biz sorunu Fuat Köprü- lü’nün F.R. Zorlu ile özel kavgası ve diğerlerinin bun- ların arkalarında saf tutmaları olarak ele alıyoruz. “İç kavga öncelikleri” yönetim sistemimize egemen oluyor ve at ile arabanın yeri değişiyor. Kıbrıs, Köprülü, Zorlu, Denktaş, 6-7 Eylül ve hat- ta Ergenekon hattına yukarıdan baktığımız zaman yine karşımıza BOP çıkar. AB süreci bugün, bir boyutu ile “Türkiye’yi Kıb- rıs’tan tasfiye süreci” olarak işlemektedir. 6-7 Ey- lül’deki İngiltere-Yunanistan-Türkiye figürlerine ABD, İsrail eklendi. Kıbrıs mı? Batı için bu top- raklar, sadece askeri üslerin yerleştiği ve yerle- şeceği bir mekândan başka bir şey değildir. (1) M. Arif Demirer, “Fatin Rüştü Zorlu Ger- çeği”, sayfa 163-186, Profil Yay., 2009 (2) Aydınlık Dergisi, sayfa 2-9, 1 Şubat 2009 (3) E. Manisalı, Avrupa ile Derin Bağlar, sayfa 109-147, Cumhuriyet Kitapları, 2009 www.istanbul.edu.tr/iktisat/emanisali VEFAT VE TEŞEKKÜR Zonguldak Filyos beldesinde ikâmet eden Necdet Köktürk’ün sevgili eşi, Şule-Hande Çağla - Emre Köktürk’ün biricik anneleri MELEK (MELİHA) KÖKTÜRK (1952-2009) 23.02.2009 tarihinde vefat etmiştir. 24.02.2009 tarihinde Filyos Aile Mezarlığı’na defnedilmiştir. Yakalanmış olduğu amansız hastalığı süresince yakın ilgilerini esirgemeyen Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Onkoloji Polikliniği ve Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Hastanesi Ortopedi ve Onkoloji servisi doktor hemşire ve personeline teşekkür ederiz. KÖKTÜRK AİLESİ BAŞSAĞLIĞI Çalışma arkadaşımız Şule Köktürk’ün değerli annesi MELEK (MELİHA) KÖKTÜRK 23.02.2009 tarihinde vefat etmiştir. Arkadaşımızın acısını paylaşıyor, ailesine ve sevenlerine başsağlığı diliyoruz. CÇALIŞANLARI KADIN ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ PANEL 3 Mart’ın Dünü - Bugünü Açış Konuşması Prof. Dr. Necla ARAT Oturum Başkanı Gülsün BİLGEHAN Konuşmacılar Dr. Barış DOSTER Prof. Dr. Erendiz ATASÜ Mustafa BALBAY 3 Mart 2009 Salı 13.00 - 15.30 Ortaköy Kültür Merkezi, Afife Jale Tiyatro Salonu (Dereboyu Cad. Princess Otel yanı) Abdullah Gül İran’a gidecek ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Cumhurbaşkanõ Abdullah Gül, İran’õn başkenti Tahran’da yapõlacak Ekonomik İşbirliği Teşkilatõ (ECO) zirvesine katõlmak üzere 10 Mart Salõ günü İran’a gidecek. Tahran’da 11 Mart’ta yapõlacak 10. ECO Zirvesi’ne diğer üye ülkeler Pakistan, Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kõrgõzistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan’õn devlet başkanlarõnõn da davet edildiği öğrenildi. AB’de Tahran tartışması LONDRA (AA) - İngiliz Financial Times, AB’nin önde gelen ülkeleri Fransa, Almanya ve İngiltere’nin, “İran’da bir dizi kurum ve kişinin daha yaptõrõmlara dahil edilmesini istediğini ve buna ilişkin bir listenin hazõrlandõğõnõ” yazdõ. Gazetede yer alan ve “gizli” olduğu belirtilen bir belgede, “İran’daki 34 kurum ile 10 şahsõn isimlerinin, bu ülkenin nükleer veya biyolojik silah geliştirme programõyla ilgili olduklarõ gerekçesiyle sõralandõğõ” belirtildi. Öneriye Yunanistan, Kõbrõs Rum Kesimi, İspanya, Avusturya ve İsveç’in karşõ çõktõklarõ kaydedildi. Kuveyt heyeti Bağdat’ta BAĞDAT (AA) - Kuveyt Başbakan Yardõmcõsõ ve Dõşişleri Bakanõ Şeyh Muhammed el Salim el Sabah Irak’a tarihi ziyarette bulundu. El Sabah’õn Irak Başbakanõ Nuri el Maliki ile Bağdat’ta bir araya geldiği bildirildi. El Sabah, 1990’da Irak’õn devrik lideri Saddam Hüseyin’in Kuveyt’i işgalinden sonra Kuveyt’ten Irak’a giden ilk üst düzey ziyaretçi. Başbakan, ABD Başkanõ Obama’nõn Ortadoğu Özel Temsilcisi Mitchell’õ kabul etti Erdoğan yine ‘Hamas’ dedi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi George Mitchell’dan, Filistin’de Hamas örgütünün dõşlanmamasõnõ istedi. İkinci Ortadoğu turu çerçevesinde Ankara’ya gelen Mitchell, dün Başba- kan Erdoğan tarafõndan kabul edildi. Gö- rüşmede, İsrail-Filistin sorunu gündeme gelirken Erdoğan, Mitchell’a Hamas’õ dõşlayan bir çözümün gerçekçi olma- yacağõnõ söyledi. Ağõrlõklõ olarak Orta- doğu barõş süreci ve diğer bölgesel ko- nularõn ele alõndõğõ görüşmede Erdoğan, ABD Başkanõ Barack Obama’nõn bu konuya eğilmesinden duyduğu mem- nuniyeti dile getirdi. Mitchell da Obama’nõn göreve baş- lamasõndan sonra 48 saat içinde kendi- sini atadõğõnõ, bu durumun Ortadoğu’ya verdiği önemi gösterdiğini söyledi. Görüşmede, Gazze’deki durum da gündeme gelirken Erdoğan, kanlõ İsrail saldõrõlarõyla yerle bir olan bölgede 50 bin Filistinli ailenin çadõrlarda ya- şadõğõnõ anõmsatarak “Bunların bir an önce asgari yaşam standartlarına kavuşturulmasını istiyoruz. Bizim girişimlerimiz, insani duyarlılıktan kaynaklanıyor. Aynı şeyi Gürcis- tan’da da yaptık” dedi. ‘Telkinde bulunuyoruz’ Erdoğan, seçimleri kazandõktan son- ra Hamas’a barõş sürecine katkõda bu- lunmasõ için Türkiye’nin sürekli telkinde bulunduğunu ve bu telkinler sonrasõnda Hamas’ta olumlu değişimler gözlendi- ğini söyledi. “Daha önce Oslo’da yü- rütülen barış görüşmelerini tanıma- sı gerektiğini ben Hamas’a söyledim. Devlet politikalarında süreklilik önemli. Bu sürekliliği de hesaba kat- ması gerektiğini Hamas’a sürekli tel- kin ediyoruz” diyen Erdoğan, kapõla- rõn açõlmasõ ve 50 bin Gazzeliye insani yardõmlarõn ulaştõrõlmasõ için uluslararasõ kamuoyu ve ABD’nin de çaba göster- mesine ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Görüşmede, Suriye-İsrail barõş gö- rüşmeleri de gündeme gelirken Mitchell, bu görüşmelerin devamõnõ diledi. Mitc- hell, Şarm el Şeyh’te yapõlacak Gazze Şeridi’ne yardõm toplantõlarõna Türki- ye’nin de katõlacak olmasõndan duy- duklarõ memnuniyeti dile getirdi. Mitc- hell ayrõca Başbakan Erdoğan’a, “Ga- zetelerde bana atfen bir şeyler du- yarsanız, doğrudan lütfen beni ara- yın. Yanlış bir şey çıkarsa beni ara- yın” ifadesini kullanõrken Erdoğan da “Yanlış şeyler çıkabilir ama bunların kaynağının siz olmadığını biliyoruz” diye konuştu. Bu arada, ABD Dõşişleri Bakanõ Hil- lary Clinton’õn Türkiye’yi ziyaret etme planõ bulunduğu, gelecek ay içinde bu ziyaretin gerçekleşebileceği kaydedildi. Görüşmenin ardõndan yaptõğõ açõk- lamada ise Mitchell, “Türkiye, ABD’nin çok önemli bir müttefiki ve Ortadoğu’da barış ve güvenlik için önemli bir güçtür” dedi. Mitchell, İs- rail ile güçlü ilişkileri bulunan Türki- ye’nin emsalsiz bir rol oynayabilece- ğini, aynõ zamanda Ortadoğu’da kap- samlõ barõş çabalarõ üzerinde önemli bir etkisi olduğunu kaydetti. Başbakan Erdoğan, ikinci Ortadoğu turu çerçevesinde Ankara’ya gelen Mitchell’a, Ortadoğu’da Hamas’õ dõşlayan bir çözümün gerçekçi olmayacağõnõ söyledi. BAHADIR SELİM DİLEK ANKARA - İstanbul gelecek ay hem uluslararasõ hem de bölgesel açõdan kritik bir toplantõya ev sa- hipliği yapacak. 5. Dünya Su Foru- mu, 16-22 Mart tarihleri arasõnda, 15 ülkenin devlet başkanõnõn, 200 ba- kanõn ve yaklaşõk 20 bin su uzma- nõnõn katõlõmõyla yapõlacak. “Farklılıkların Suda Yakın- laşması” temasõ ile toplanacak olan foruma aralarõnda İran Cum- hurbaşkanõ Mahmud Ahmedine- jad, Irak Devlet Başkanõ Celal Ta- labani, Suriye Devlet Başkanõ Beşşar Esad ve Lübnan Cum- hurbaşkanõ Mişel Süleyman’õn da bulunduğu 15 devlet başkanõnõn, ayrõca 123 ülkeden 200’ü aşkõn ba- kan ve yerel yönetici ile çok sayõ- da bilim adamõ, parlamenter ve si- vil toplum örgütü temsilcisinin katõlmasõ bekleniyor. Dõşişleri Bakanlõğõ Enerji Ba- kanlõğõ’nda 5. Dünya Su Forumu için çalõşmalar son aşamaya geldi. Forum başlamadan bir gün önce İs- tanbul’a gelecek olan İran Cum- hurbaşkanõ Ahmedinejad burada tam bir hafta kalarak, diplomasinin yanõ sõra tatil de yapacak. Su yönetimi masada Forum boyunca, Suriyeli ve Irak- lõ yetkililer ile Fõrat ve Dicle’nin su- larõna ilişkin kapsamlõ görüşmeler yapõlarak, Ortadoğu’da barõş ve su konularõ değerlendirilecek. DENİZ FENERİ ABD RAPORUNDA ‘Baskı nedeniyle otosansür var’ ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON - ABD Dõşişleri Bakanlõğõ tarafõndan hazõrlanan 2008 İnsan Haklarõ Ra- poru’nda Başbakan Tay- yip Erdoğan, basõn öz- gürlüğü konusunda eleş- tirilerin hedefi oldu. Ülkede ifade ve basõn özgürlüğüne yönelik sõ- nõrlamalara dikkat çekilen belgede hükümetin bazõ dini, siyasi veya kültürel görüşlere yakõn duran ki- şilerin ifadelerini sõnõrla- mayõ sürdürdüğü belirtil- di. Raporda, “Kişiler mi- silleme korkusuyla dev- let ve hükümeti açık bir dille eleştiremiyor” de- nildi. Erdoğan’õn ve AKP üyelerinin gazeteciler ve karikatüristlere karşõ dava açmayõ sürdürdüğünün vurgulandõğõ raporda, in- san haklarõ kuruluşlarõ ve gazetecilerin “bu eğilim- lerin bir otosansür or- tamı yarattığı” suçla- masõna dikkat çekildi. Ra- porda, haber ajanslarõna sahip büyük medya şir- ketlerinin kendi gazete- cilerinin hükümeti eleşti- ren yazõlar yazmasõ du- rumunda şirketlerin iş olanaklarõnõ kaybedecek- leri endişesi taşõdõğõ, bir gazetecinin AKP ya da üyelerini eleştiren haber- ler yazmamasõ için üst düzey yönetim tarafõn- dan uyarõldõğõ da belirtil- di. Erdoğan’õn yõl boyunca basõn ve medya dünya- sõndaki isimleri güçlü bir biçimde eleştirdiğinin vur- gulandõğõ raporda, bunun özellikle Almanya’daki Deniz Feneri Derneği ile ilgili yolsuzluk suçlama- larõnõn ardõndan geldiği kaydedildi. Raporda ko- nuya ilişkin “Bu eleştiri- ler özellikle Alman- ya’daki hükümetle iliş- kili kuruluşlara yönelik yolsuzluk suçlamalarına ilişkin haberlerin ar- dından geldi” denildi. Raporda, Türkiye’de savcõlarõn yazar, gazeteci ve siyasi kişilere düzine- lerce dava açarak “taciz ettiği”, polisin gösteri- lerde gazetecileri dövdü- ğü ve yetkililerin gazete- leri kapatma, ceza kesme ve el koyma yönünde emirler verdiği de vur- gulandõ. Filistinli gruplar Kahire’de buluştu Dış Haberler Servisi - Filistin yöneti- mini elinde bulunduran El Fetih ile Gazze Şeridi bölgesini kontrol altõnda tutan Ha- mas örgütleri başta olmak üzere 10’dan faz- la Filistinli grubun ulusal birlik hükümeti kurulmasõ için görüşmeler dün Mõsõr’õn baş- kenti Kahire’de başladõ. Mõsõr istihbarat şefi General Ömer Sü- leyman, Filistinli gruplarõ aralarõndaki ayrõlõklarõ gidermek için birlikte çaba gös- termeye çağõrdõ. Mõsõr televizyonu, Sü- leyman’õn Filistinli gruplarõn temsilcileri- ni Kahire havaalanõnda karşõlamasõnõ can- lõ yayõnda sundu. Hamas ve El Fetih yet- kililerinin önceki gün ellerindeki tutuklu- larõ karşõlõklõ olarak serbest bõrakmakta an- laştõklarõ duyuruldu. ‘Ayrılığı derinleştirmeyin’ Süleyman, toplantõnõn açõlõşõnda yaptõğõ konuşmada, Filistinli gruplarõ partizan- lõktan kaçõnmaya çağõrdõ. Süleyman, Fi- listinli gruplara, “Anlaşmazlığı uzatma- yın ve ayrılığı derinleştirmeyin. Bağım- sız bir Filistin devleti ümitlerini ger- çekleştirmek için safları birleştirin” di- ye seslendi. Görüşmelerde, uluslararasõ toplum tarafõndan tanõnacak bir ulusal yö- netim kurulmasõ ve Gazze Şeridi’nin İsra- il ablukasõndan kurtulmasõ için 5 ayrõ ko- nuda özel komiteler oluşturulmasõ ve bu ko- mitelerin 8 Mart’ta çalõşmaya başlamasõ he- defleniyor. Mõsõr pazartesi gününden iti- baren de Gazze Şeridi’nin yeniden imarõ için düzenlenen bağõşçõlar toplantõsõna ev sahipliği yapacak. Ahmedinejad 1 hafta İstanbul’da ÖZGÜRLÜK SEVİNCİ Irak’taki ABD ordusu, başkent Bağdat’ın Dura semtindeki hapishanede tutulan 27 kişinin serbest bırakıldığını duyurdu. Güvenlik durumundaki normalleşme ve Amerikan ordusunun çekilme hazırlıkları çerçevesinde serbest bırakılan Iraklılar yakınları ile kucaklaştı. (Fotoğraf: REUTERS) 5. Dünya Su Forumu için 15 devlet başkanõ ile onlarca yabancõ yetkili 16-22 Mart arasõnda Türkiye’de olacak.