Katalog

30 ARALIK 2009 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 17kultur@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B Nâzõm Hikmet Kültür ve Sanat Vakfõ tarafõndan yayõmlanan “2010 KÜLTÜR AJAN- DASI” bu yõl yine kültür ve sanat rehberi niteliğinde hazõrlandõ. Türkçe ve İngilizce ola- rak iki dilde yayõmlanan ajandada; Nâzõm Hikmet şiirlerinden dizelerle, önemli kültür, sa- nat olaylarõ, anma günleri ve kültür kurumlarõna ilişkin bilgiler bulunuyor. Ayrõca yapõtla- rõyla kültür, sanat ve bilim yaşamõmõzda iz bõrakmõş sanatçõlarõmõz, edebiyatçõlarõmõz ya da bilimcilerimizden biri için her ay özel anõ sayfasõ yer alõyor. Ocak- Nevzat Şenol (Ölümünün 1. Yõlõ) / Orhan Duru (Ölümünün 1. Yõlõ) Şubat- Celile Hikmet (Doğumunun 130. Yõlõ) / Sümeyra Çakır (Ölümünün 20. Yõlõ) Mart- Erol Özkök (Doğumunun 70. Yõlõ - Ölümünün 5. Yõlõ), Nisan- Sabahattin Kudret Aksal (Doğumunun 90.Yõlõ) Mayõs- TÜRKAN SAYLAN (Ölümünün 1. Yõlõ), Haziran- ORHAN KEMAL (Ölümünün 40. Yõlõ) Temmuz- KEMAL TÜRKLER (Ölümünün 30. Yõlõ) Ağustos- SEMİHA BERKSOY (Doğumunun 100. Yõlõ) Eylül- DURSUN AKÇAM (Doğumunun 80. Yõlõ) Ekim- AGOP ARAD (Ölümünün 20. Yõlõ), Kasõm- BÜLENT TANÖR (Doğumunun 70. Yõlõ), Aralõk- GÜLAY UĞURATA (Doğumunun 70. Yõlõ) Kültür Ajandasõ’ndan edinmek isteyenler; Vakfõn İstanbul/ Sõraselviler Cad. No: 10 Kat: 1 Taksim adresine başvurabilirler. (Tel: 0212-252 63 14 / 15) 2010 KÜLTÜR AJANDASI ÇIKTI Çığ, ‘Çarşamba Söyleşisi’nde Kültür Servisi - Çankaya Belediyesi, Çağdaş Drama Derneği ve Ütopya Kültür Merkezi tarafõndan Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde düzenlenen “Çarşamba Söyleşisi”nin bugünkü konuğu tarihçi, sümerolog, yazar Muazzez İlmiye Çõğ. Saat 19.00’da başlayacak etkinlikte Çõğ, ‘Sümer Kültürünün Tek Tanrõlõ Dinlere Etkileri’ başlõklõ söyleşiyi gerçekleştirecek. Guardian: Öykü umut veriyor Kültür Servisi - İngiliz Guardian gazetesi, 2009’un, uluslararasõ edebiyat ortamõnda kõsa öykünün damgasõnõ vurduğu bir yõl olduğunu öne süren geniş bir habere yer verdi. Dünyaca ünlü Kanadalõ öykü yazarõ Alice Munro’nun, dünyanõn en saygõn edebiyat ödülleri listesinin baş sõralarõnda gelen Man Booker Edebiyat Ödülü’ne değer görülmesinin, öykücülük adõna çok önemli bir gelişme olduğunu kaydeden gazete; yõl içinde Mavis Gallant, Kazuo Ishiguro, Raymond Carver, Ha Jin, Chimamanda Ngozi Adichie, James Lasdun ve AL Kennedy gibi çok sayõda ismin toplama yapõtlarõnõn yeniden yayõmlandõğõna dikkat çekti. Demeter’in sarayı ilgi bekliyor İSTANBUL (AA) - Bizans imparatorlarõndan II. Tiberius ile Maurikios (578-602) tarafõndan, “Tanrõça Demeter”in adõnõn verildiği, Samandõra’da inşa edilen ve yapõldõğõ dönemde İstanbul dõşõndaki en büyük ve en önemli eser olmasõ özelliği taşõyan Damatrys Sarayõ yeniden hatõrlandõ. Sancaktepe Belediye Başkanõ İsmail Erdem, sarayõ 2010 Avrupa Kültür Başkenti programõna aldõrmak istediklerini, kalõntõlarõn bulunduğu alanda yapõlacak bir arkeolojik çalõşma ile sarayõn gün yüzüne çõkarõlarak bir açõk hava müzesi olabileceğini belirtti. Bizans’tan günümüze ulaşan en önemli yapõlardan biri olan saray, 1980’lerden sonraki yoğun göç, bölgedeki çarpõk yapõlaşma ve ilgisizlik sonucu, yok olma tehlikesiyle karşõ karşõya. Pierre Loti’nin el yazmaları ‘açık’ İZMİR (AA) - Araştõrmacõ yazar Orhan Koloğlu tarafõndan 2007’de İzmir Büyükşehir Belediyesi Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi’ne bağõşlanan ünlü Fransõz yazar Pierre Loti’nin orijinal el yazma mektuplarõ, telgraf ve incelemeleri araştõrmacõlarõn hizmetine sunuluyor. 2 yõl süren titiz çeviri çalõşmalarõnõn ardõndan tasnif edilerek araştõrmacõlara açõlan 252 belge, 6 klasörden oluşan arşiv de en dikkat çekenler arasõnda Loti’nin 1915 olaylarõna ilişkin Ermeni iddialarõna karşõ Türkiye’nin tezini savunduğu ve Batõ kamuoyuna bilgi verdiği incelemesi ve İzmir Müdafaa-i Hukuk-u Osmaniye Cemiyeti’ne yazdõğõ mektubu da var. Total Film’den en iyi performanslar Kültür Servisi - Ünlü sinema dergilerinden Total Film, beyazperdenin gelmiş geçmiş en iyi performanslarõnõ seçti. Listede Robert Redford, Michael Caine, Fanny Ardant, Faye Dunaway gibi birçok başarõlõ ismin yer almamasõ tartõşmalara yol açsa da listenin bir numarasõ ‘Guguk Kuşu’ndaki performansõyla Jack Nicholson oldu. İki Oscar ödüllü Robert de Niro, ‘Kõzgõn Boğa’daki rolüyle 2. olurken, Daniel Day-Lewis ‘Kan Dökülecek’ filmi ile 3., ‘Baba 2’deki performansõyla Al Pacino 4. oldu. İlk 5’teki tek kadõn oyuncu ise ‘Dalgalarõ Aşmak’ filmindeki performansõyla Emily Watson. 102 erkek oyuncuya karşõn 48 aktrisin yer aldõğõ listede ilk 10’da bulunan diğer oyuncular ise sõrasõyla ‘Malcolm X’ ile Denzel Washington, ‘Fahişe’ ile Jane Fonda, ‘The Hustler’ ile Paul Newman ve ‘Sophie’nin Seçimi’ ile Meryl Streep. Engin’den ‘Sonra’ Kültür Servisi - Ressam F. Gülgün Engin’in Levent Vakõfbank İstanbul Bölgesi Fuayesi’nde “Sonra” başlõğõ altõnda sergilenen resimleri sanat dünyasõ ve izleyiciler tarafõndan ilgi gördü. Engin’in gözlemlediklerinden, paylaştõğõ ve hissettiklerinden arta kalanlarõ resimlediği bu son kişisel sergisinde tuval üzerine yağlõboya ve akrilik 34 eseri yer alõyordu. ABD’li gitarist ve şarkõcõ önümüzdeki aylarda bir filme konu olacak. Y eni yõla gülümseyerek girmek için in- sana olağanüstü mutluluk verecek bir şeyler gerek. Bunlardan birisi yõlbaşõ armağanlarõndan Ahmet Ertuğ’un fotoğraflarõyla hazõrladõğõ proje, Kocabõyõk Yayõncõlõk tarafõn- dan basõlmõş ‘Bilgelik Mabetleri’ (Temples of Knowledge) adlõ dev kitap. Dünya kitaplõklarõ- nõ anlatõyor bize, içinde hiç insan olmayan o müt- hiş fotoğraflarla. Yüzyõllarõn kültürü büyük bir sessizlik içinde dev gibi karşõnõza dikiliyor. İn- sanlar bilgi için nasõl tapõnaklar yapmõşlar, bu- na tanõk oluyorsunuz. Kitaplarõn minimalist dü- zenine bakarken bugünün çağdaş sanat akõmla- rõnõn nerelerden filizlendiğini düşünüyorsunuz. Her sayfayõ açtõğõnõzda “bundan daha etkile- yici bir fotoğraf olamaz” diyorsunuz. Oysa bir sonrakinden daha da etkileniyorsunuz. Benim gözdem galiba İrlanda’daki Trinity College Library oldu. Uzun ince bir yolda kayboldum! Güher ve Süher Pekinel’in bir DVD’si ARTHAUS gibi klasik müzik kayõtlarõndaki en üstün etiketle bu ay dünyanõn her yerinde piya- saya sunuldu. “Live in Concert” başlõğõnõ taşõ- yan kayõtlarda bu sanatçõlarõ daha yakõndan ta- nõyoruz. Gerek yorumlarõyla gerekse söyleşile- ri ve yaşamlarõnõn değişik dönemlerindeki kon- serlerinden kõsa alõntõlarla onlarõn dünyasõna gi- riyorsunuz. Dünyanõn önemli kavşaklarõnda, büyük şefler ve ünlü orkestralarla yapõlmõş ka- yõtlar. Mozart’õn K.365, 10 numaralõ iki-piya- no konçertosunun kaydõ, Sir Colin Davis yö- netimindeki English Chamber Orchestra’nõn Londra’daki Cadogan Salonu’ndan alõnmõş. Or- kestrayla kusursuz bir denge ve bütünlük için- deki yorumda hiçbir abartõya kaçmadan, Mozart’õ Mozart enerjisiyle seslendiren bir kayõt. Bu ka- yõtta kameramanlar kadar başarõlõ ses teknisye- ni Tony Faulkner’i de kutlamak gerek. Özellikle öğrenciler için bu DVD’yi izlemek bulunmaz bir nimet. Canlõ konser sõrasõnda ya da CD kaydõn- da ayrõmsayamadõğõmõz çalgõsal ayrõntõlarõ bu- luyorsunuz. İkinci kayõt Muhai Tang yöneti- mindeki Zürih Oda Orkestrasõ’nõn 2007 yeni yõl konserinde Zürich Tonehalle’den: Poulenc’in ikili konçertosunda şefle kusursuz birliktelik için- de izlenimci bir tablo çiziyorlar. Pekineller yer yer coşkun bir çocuk, yer yer dua eden bir ermiş oluyorlar. 2006 Lucern Piyano Festivali’nin açõlõşõndan da bir resital kaydõ var: Brahms’õn o dev sonatõndaki manyetik çekim gücüne kar- şõn, Lutoslawski/ Paganini’de yer çekiminden kurtulmuş, köpük gibi hafiflemiş bir yorum iz- liyor. Pekineller’in yaşamlarõndan çeşitli ke- sitler, değişik konserlerinden küçük alõntõlar ve bir de söyleşi geliyor arkadan. Uzun yõllar müzikle haşõr neşir olmuş bu ikilinin damõtõlmõş bir müzik felsefesine vardõklarõnõ dinliyoruz, Türkçe altyazõyla da izleyebiliyoruz konuşma- larõ. Özenle hazõrlanmõş DVD’nin yanõ sõra ki- tapçõk için bir eleştirim var: Baştan sona Peki- neller’in fotoğraflarõyla süslenmesi yanõ sõra, adõ- nõ tarihe yazdõrtmõş o şeflerin ve kendilerini çok etkileyen Jacque Lousier’nin de fotoğraflarõ ol- masõ gerekmez miydi? KANTEMİROĞLU VE JORDİ SAVALL Eski yõlõn son günlerinde heyecan veren bir baş- ka kayõt da tarihi müziğin büyük araştõrmacõ ve yorumcusu Jordi Savall’õn Hesperion XXI top- luluğuyla seslendirdiği “Istanbul” adlõ CD. İs- panyol-Katalanlarõn büyük sanatçõsõ Savall, otuz yõldõr perde arkasõnda kalmõş nice otantik müziği ortaya çõkartõp onlarõ yerel çalgõlar ve ye- rel yorum tavrõyla sundu. “İstanbul” CD’si Alia- Vox etiketiyle piyasaya sürülmüş; tam yedi dil- de ayrõntõlõ bilgiler içeren bir kitapçõkla sunul- muş. Boğdan prensi Dimitri Kantemiroğlu’nun ken- di saz eserleriyle Osman- lõ’da yaşamõş Ermeni ve Safarad bestecilerinden derlemeleri içeriyor. Kantemiroğlu (1673- 1723), İstanbul’a rehin olarak getirilmiş, sonra da ülkesinin elçisi olarak sa- rayda yaşamõş. Tanbur üs- tadõ ve müzik kuramcõsõ. Kitabu Ilmi’l-musiki Ala Vechi’l-hurufat (Musikiyi harflerle tespit ve icra ilminin kitabõ) eserini III. Ahmet’e adamõş. (Bu yapõtõn çeviriya- zõnõ Yalçın Tura tarafõndan kazandõrõlmõştõ). Jor- di Savall, kendisinin de rebap çaldõğõ Hesperi- on XXI yorumcularõnõn arasõna bu kez Kutsi Er- guner, Derya Türkan, Fahrettin Yarkın, Yurdal Tokcan, Kurat Salim Tokaç, Hakan Güngör gibi Türk sanatçõlarõ da katmõş. Bu mü- zikbilimsel çalõşma adeta Osmanlõ İmparator- luğu’nun çeşitliliğini yansõtõyor. Istanbul CD’si Jordi Savall hayranlarõna yeni bir armağan olduğu kadar, Osmanlõ müziğine dünyanõn her köşe- sinden ilgi derleyecek bir çalõşma. www.evinilyasoglu.com Yeniyõlagülümseyerekgirmek İşte size birkaç yõlbaşõ armağanõ önerisi: Ahmet Ertuğ’un fotoğraflarõnõn eşlik ettiği dünya kitaplõklarõnõ anlatan ‘Bilgelik Mabetleri’ kitabõ, , Güher ve Süher Pekinel’in yeni albümü ‘Live in Concert’ ve Jordi Savall’õn ‘Istanbul’ adlõ CD’si YILDIZ ÇELİK F otoğrafçõ - gazeteci Er- gun Çağatay’õn, ‘Türki Dilleri Konuşan Halk- lar - Orta Asya’dan Balkan- lar’a 2000 Yıllık Sanat ve Kül- tür’ (The Turkic Speaking Pe- oples - 2000 Years of Art and Culture from inner Asia to the Balkans) kitabõnda yer alan fo- toğraflar ilk kez ‘Fransa’da Türkiye Mevsimi’ kapsamõnda Paris’te ‘Mairie du 10’da, 7 Ocak - 6 Şubat 2010 tarihleri ara- sõnda sergilenecek. Kitap, sergi ve belgesel film çalõşmalarõ hedeflenerek hazõr- ladõğõ böylesine kapsamlõ bir projeyi, ilk kez Türkiye’de değil de Paris’te sergilemesinin nede- nini Çağatay; “Türkiye’de bu projeye kimse yüz vermedi. Mesela 2010 İstanbul Kültür Başkenti programında Beral Madra sergiyi onaylamadığı için sergi programı içine alın- madı. Oysa fotoğraf dünya- sında Fransa’da bir iz bırak- mak çok daha önemli” sözle- riyle açõklõyor. Sergide ‘Dil ve Kimlik’, ‘Türk-Avrasya İlişkisi’, ‘Türk- Çin İlişkisi’, ‘Türk-Orta Asya- Fars İlişkisi’, ‘Türk-Slav İliş- kisi’, ‘Türk-Arap İlişkisi’ gibi başlõklar içeren, Türk ve Türki uygarlõk ve kültürünün anlatõldõğõ kitapta yer alan 400 fotoğraftan 84 tanesi sergileniyor. Özdemir İnce’nin ‘anıt-ki- tap’ dediği projenin kitabõ, Ka- sõm-2006’da Almanya’da Pres- tel Yayõnevi tarafõndan Hollan- da Kraliyet Vakfõ Prince Claus Fund desteği ile İngilizce ya- yõmlandõ. Amerika, Avrupa ve Türkiye’de satõşa sunuldu. 34 yerli-yabancõ yazar tarafõndan kaleme alõnan kitabõn editörlü- ğünü Doğan Kuban ve Ergun Çağatay yaptõ. Kitabõn şimdi de Fransõzcasõ basõlacak. Proje için, 12 yõl boyunca Or- ta Asya’dan Balkanlar’a, Türk- çe konuşan halklarõ fotoğraflayan Çağatay’a, Türkçenin bu kadar yaygõn olduğu halde bir türlü ko- runamamasõnõn nedenini sordu- ğumuzda, “Her şeyden önce dili geliştirmek bir kültür me- selesi. Üretmek de dilin en bü- yük gelişim nedeni. Kendi kül- türünüze önem vererek, kendi insanınızı severek bir yerlere ulaşabilirsiniz. Mesela yaban- cı kelimeleri gündelik yaşam diline katarsak kendi kendi- mizi aşağılayan bir şey yapmış oluruz. Oysa Türkçenin Türk devletlerinin ortak dili olması büyük bir ufuk açıyor” diyor. Ergun Çağatay’õn fotoğraflarõ ilk kez ‘Fransa’da Türkiye Mevsimi’ kapsamõnda Paris’te sergilenecek Orta Asya’dan Balkanlar’a 2 bin yıllık birikim E-kitap, basõlõ kitabõ geçti Kültür Servisi - Sanal dünyanõn en büyük alõşveriş sitelerinden Amazon.com’un 15 yõllõk tarihinde ilk kez bu yõlbaşõ alõşverişlerinde satõn alõnan e-kitap sayõsõ, basõlõ kitaplarõ geçti. DVD, CD, mp3, oyunlar, elektronik eşya gibi çeşitli alanlarda satõş yapan site, zirveye ulaştõğõ 14 Aralõk tarihinde 9.5 milyon parça eşyanõn sipariş edildiğini açõklõyor, fakat e-kitaplarõ okumak için kullanõlan kindle adlõ aletin satõşlarõ konusunda net bilgi vermekten kaçõnõyor. Ancak, Amazon.com yetkililerinin söylediklerine bakõlõrsa, kindle yõl boyunca sitede satõşa sunulan en popüler parçalardan. Özbekistan’daki Baysun Festivali’ndeki ‘Bozkaşı’ oyunundan bir kare.