Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
29 EKİM 2009 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER 19dishab@cumhuriyet.com.tr
SAĞNAK
NİLGÜN CERRAHOĞLU
Bu da İran Açılımı
Gün geçmiyor karşımıza “Bismillah!” diye
girişilen yeni bir açılım çıkmasın..
Açılım manyağı olduk…
Kuzey Irak, Suriye, Pakistan derken… alın size
nurtopu gibi bir “İran açılımı!”.
“Neye niyet neye kısmet!” mi dersiniz artık…
“Düşmez kalkmaz bir Allah!” mı… Orasını
bilemem…
“Avrupa fatihi” lakabıyla vaktiyle yollarına gül
dökülen Başbakanımız, arslanlar gibi bir “Asya
fatihi” çıktı…
“Arslan” deyince… aklıma geldi…
Tahran semalarını Başbakan daha terk
etmeden, “Jerusalem Post”; Türkiye’nin yön
değiştiren bu büyük savrulmasını ele aldığı çarşaf
gibi yorumunda, “arslan” sözcüğünü şu ifadeyle
başlığa çekmişti:
“Arslanın İni: Türkiye, Artık Müttefik Değil!”
Başbakan, “İttifak mı değiştiriyorsunuz”
sorularıyla İran’da kendisini sıkıştıran
gazetecilere: “Türkiye’nin bir yüzü Batı’ya, bir yüzü
Doğu’ya bakmaktadır!” diyedursun… Batılı (artık
“eski” mi diyeceğiz?) müttefikler durumu böyle
görmüyor.
En atik tetik tepkiler, haliyle İsrail’den geliyor...
Sözünü ettiğim “Jerusalem Post” gazetesindeki
değerlendirme -kısaca- “İsrail Türkiye ittifakı
bitmiştir!” demekle yetinmiyor: “TSK’nin de laik
Cumhuriyeti bundan böyle koruyacak durumda
olmadığına” dikkat çekiyor.
İsrail gazetesi bu saptamasını başka deyişle,
yalnız “dış konjonktüre” değil, “iç konjonktürdeki”
gelişmelere dayandırıyor.
Obama nasıl bir ayar verecek?
Avrupa ve ABD’de şimdiki halde henüz
“aleniyete” dökülen, büyük ifadeler, geri
alınmayacak tepkiler yok…
Muhtemelen de RTE’nin Washington ziyaretine
dek, çok dramatik laflar edilmeyecek…
Erdoğan’ın Ahmedinejad’la kanka pozlarda
kol kola girerek “Hem doğu, hem batıya bakan”
şaşı gözlerine büyük olasılıkla, Obama ayar
verecek…
Ama bu İran gezisi ile Obama-RTE görüşmesi
arasında kalan “kısa devre” içinde, uzmanların
Batı kançilaryalarında “Türkiye hâlâ müttefiğimiz
mi? Müteffiğimizse nereye dek” şeklinde sorulara
kafa yoracağına emin olabilirsiniz…
Peki, İran yüzünden Washington’la ilişkiler bir
“kırılma noktasına” dek gelebilir mi?
Gelebilir.
Bu benim şahsi saptamam değil. Geçen hafta
İstanbul’da ufak bir yuvarlak masa toplantısında
bir araya geldiğimiz ABD düşünce kuruluşu
Alman Marshall Fonu’dan Ian Lesser’in
değerlendirmesi…
Uzmanlık alanı “Atlantik ötesi ilişkiler, NATO,
AB, Türkiye, Güney Avrupa, Akdeniz ve Ortadoğu,
kuzey-güney ilişkileri, terorizm, nükleer
proliferasyon, uluslararası güvenlik ve jeopolitik,
enerji” konuları olarak belirlenen Ian Lesser,
“Türkiye-Washington arasında İran konusunda
‘henüz’ bir kriz yaşanmıyor” diye konuşmuş ancak
bu sözlerin ardından hemen şunları eklemişti:
‘ABD ile kriz yıl değil,
ay meselesi olabilir!’
“Umarım böyle bir kriz yaşamayız. Ama şunu
bilin ki, böyle bir kriz yaşanırsa, bu yıllar sonra
değil, önümüzdeki aylarda ortaya çıkan bir kriz
olacak. (İran’ın nükleer sorununda) zaman çünkü
artık çok hızlandı. Saatin tik takı fazlasıyla çabuk
atıyor…”
Uzmanlık tanımı “upuzun bir listeyle” belirlenen
Lesser, Türkiye’ye belli ki bu ve de benzeri
“mesajları” (“uyarıları”) vermeye gelmişti.
Tıpkı geçen kış Hillary ve Obama ziyaretleri
öncesinde “nabız yoklamak” ve “Türkiye’ye
verilecek/alınacak mesajları tartmak” adına birbiri
ardına İstanbul ve Ankara’ya dolan Amerikalı
uzmanlar gibi…
Lesser de RTE’nin Tahran-Washington
ziyaretleri öncesinde, ABD’nin beklentilerini
iletmek için buradan geçti…
Bu beklentilerin hiçbiri, “RTE ile Ahmedinejad’ın
kanka kompozisyonuna girmesini” içermiyordu...
“Tahran’a ABD adına biz hiçbir mesaj taşımayız
diyebilirsiniz!” diye konuştu Lesser, “Bu bir
seçenektir… Bir başka seçenek, Tahran’ı ‘Bak
dostum. Yol yakınken gel bu nükleer sevdadan
vazgeç. Yoksa başın fena halde derde girecek’
diye uyarmak. Üçüncü seçenek ise bizatihi ‘kendi
güvenliğiniz’ açısından ‘Tahran’ın programından’
rahatsızlık duyduğunuzu ve de tehdit altında
olduğunuzu hissettirmek…”
ABD’de çizilen beklentiler açık ve sarih biçimde
bu yöndeyken, Tahran’daki tablo Washington’ın
hiç hoşuna gitmeyecektir.
Kaldığımız yerden devam ederiz.
nilgun@cumhuriyet.com.tr
CMYB
C M Y B
‘Kardeş Karzai’ CIA’dan maaş alıyor
Dış Haberler Servisi - Afganistan Devlet Başkanõ
Hamid Karzai’nin kardeşinin, Amerikan Merkezi
Haber Alma Teşkilatõ’ndan (CIA) 8 yõldõr maaş aldõğõ
ortaya çõktõ. New York Times gazetesi,
Afganistan’daki yasadõşõ afyon ticaretinde de rol
oynadõğõ belirtilen Ahmed Veli Karzai’nin, Kandahar
kenti ve çevresinde, CIA’nõn talimatõ doğrultusunda
operasyonlar düzenleyen Afgan milis gücüne asker
alõnmasõna yardõm etmek gibi hizmetler karşõlõğõnda
bu maaşõ aldõğõ kaydedildi. Gazeteye konuşan Ahmed
Veli Karzai, ABD’li yetkililerle işbirliği yaptõğõnõ
kabul etti, ancak CIA’dan maaş almadõğõnõ savundu.
CIA ise haberle ilgili yorumda bulunmadõ. Gazete
ayrõca, CIA’nõn Karzai ile maddi ilişkilerinin yeni bir
strateji belirlemeye çalõşan Obama yönetimi içinde
anlaşmazlõklara neden olduğunu yazdõ.
ABD saldırıları yasalara aykırı
Dış Haberler Servisi - Birleşmiş Milletler,
ABD’yi Pakistan’da Taliban hedeflerine insansõz
uçaklarla düzenlediği füze saldõrõlarõnõn uluslararasõ
yasalarõ ihlal edebileceği konusunda uyardõ. BM
insan haklarõ özel raportörü Philip Alston, dün
düzenlediği ban toplantõsõnda ABD’nin bu saldõrõlara
yasal gerekçe göstermesi gerektiğini, CIA’nõn keyfi
olarak insanlarõ öldürmenin yasaklandõğõ uluslararasõ
yasalara uyma zorunluluğu olduğunu söyledi.
Taliban Kâbil’de BM’yi vurdu
Dış Haberler Servisi - Afga-
nistan devlet başkanlõğõ seçimle-
rinin 7 Kasõm’daki 2. turu önce-
sinde bir kez daha intihar saldõrõ-
sõyla sarsõldõ. Başkent Kâbil’deki
Birleşmiş Milletler misafirhanesine
dün düzenlenen saldõrõda 6’sõ BM
görevlisi 9 kişi öldü. Taliban’õn üst-
lendiği saldõrõda ölenlerden birinin
Amerikalõ, 2’sinin güvenlik gö-
revlisi, birinin Afgan sivil, 3’ünün
de saldõrgan olduğu öğrenildi. Sal-
dõrõnõn ardõndan misafirhanede bu-
lunanlar panik içinde kaçarken
bazõlarõ yangõn çõkan üç katlõ bi-
nanõn pencerelerinden atladõ. Gör-
gü tanõklarõ da iki saat süreyle
makineli tüfek ateşi ve patlama ses-
leri duyduklarõnõ bildirdiler. Sal-
dõrganlarõn üzerinde polis ünifor-
masõ olduğu belirtiliyor.
Saldõrõda 9 BM görevlisinin ya-
ralandõğõnõ söyleyen BM Sözcü-
sü Adrian Edwards, “Geçmişte
böyle bir şeyle karşılaşmamıştık.
BM, saldırının Afganistan’daki
çalışmalarımız için ne anlama
geldiğini değerlendirmelidir”
diye konuştu. Afganistan’daki
BM misyon şefi Kai Eide ise sal-
dõrõnõn kendilerini Afganistan’daki
çalõşmalarõnõ sürdürmekten alõ-
koymayacağõnõ söyledi.
Taliban sözcüsü Zabiullah
Mücahid, Amerikan Associated
Press ajansõna telefonla yaptõğõ
açõklamada, saldõrõyõ, üzerlerinde
intihar yelekleri ve el bombalarõ
bulunan, makineli tüfekli üç mi-
litanõn gerçekleştirdiğini belirtti.
Mücahid, Taliban’õn üç gün önce
yaptõğõ açõklamada, 7 Kasõm’da
yapõlacak seçimler için çalõşan
herkesi tehdit ettiğini hatõrlatarak
“Bu bizim ilk saldırımız” dedi.
BM misafirhanesine düzenle-
nen saldõrõnõn ardõndan, yaban-
cõlarõn kaldõğõ, kentin lüks otel-
lerinden Serena Oteli’ne de bir
roket atõldõ, ancak roket patla-
mayõnca, ölen olmadõ.
Devlet Başkanı
Karzai, BM
misafirhanesine
düzenlenen
ve 6 BM
görevlisinin
öldüğü
saldırının
ardından
ülkedeki bütün
uluslararası
kurumlarda
güvenliğin
arttırılması
talimatını verdi.
(Fotoğraf: AFP)