Katalog

D ünya Ticaret Örgütü 2006 ve- rilerine göre, 12 trilyon dola- ra yaklaşan dünya ticaretinin coğrafi dağõlõmõnda, gelişmiş Avrupa’nõn yüzde 42, Kuzey Ameri- ka’nõn da yüzde 14 dolayõnda olmak üzere toplam yüzde 56 payõ olduğu gö- rülüyor. Kalan pazarõn yüzde 28’e yakõnõ Asya’ya ait, G. Amerika ve BDT top- lamda yüzde 3.6’lõk pay alõyorlar ve Or- tadoğu yüzde 5.5, Afrika yüzde 3.1 paya sahip. Gelişmiş Kuzey Amerika ve Avru- pa’nõn yaklaşõk 6.6 trilyon dolara ulaşan ihracatlarõnõn ağõrlõkla kendi coğrafyala- rõ içinde gerçekleştiği görülüyor. K. AMERİKA, ‘İÇ PAZARI’ VE AVRUPA İLE ENTEGRE ABD, Kanada ve Meksika’dan oluşan K. Amerika, 2006’daki 1 trilyon 700 mil- yar dolara ulaşan ihracatõnõn yüzde 54’ünü bölge içinde gerçekleştirirken yüzde 19’unu Asya’ya, yüzde 17’sini Avrupa’ya gerçekleştiriyor. Diğer coğrafyalarõn pa- yõ yüzde 10. Yani K. Amerika’nõn tica- ret hinterlandõ ağõrlõkla kendi kõtasõ ve Av- rupa’dan (yüzde 71) oluşuyor. Asya ve öteki bölgeler onda üçlük büyüklükte. ABD ve Kanada, daha çok yüksek katma değerli sanayi malõ ve hizmet üretimi ger- çekleştirirken Meksika’nõn ağõrlõkla pet- rol, tüketim mallarõ üretimi ve ihracatõn- da uzmanlaştõğõ biliniyor. AVRUPA’NIN DEV ‘İÇ PAZARI’ VAR Toplam 36 ülkeden oluşan Avrupa, dünya ticaretindeki yüzde 42’lik payõ ile ana ticaret arenasõ. 2006’da 5 trilyon do- lara ulaşan kõta ticaretinin ağõrlõkla “kõ- ta içi” gerçekleştiği görülüyor. Avru- pa’daki 36 ülkenin ihracatlarõ yüzde 75 oranõnda birbirine dönük. Bu anlamda yaşlõ kõta devasa bir iç pazar gibi. Türkiye’nin de aralarõnda yer aldõğõ Av- rupa ülkeleri, ihracatlarõnõn dörtte üçünü kõta içine yaparken yüzde 9’unu K. Ame- rika’ya, yüzde 7’sini Asya’ya, kalan yüzde 9’unu da öteki coğrafyalara gön- deriyorlar. Avrupa’nõn bu 36 ülkesi ara- sõnda da hiyerarşik bir görünüm var. Al- manya, Fransa, İngiltere, İtalya, Hollan- da, Avrupa’nõn “merkez” ülkelerini oluştururken, diğerlerinin kademe ka- deme bu ülkelerin bir tür periferisini (çevre) oluşturduklarõ söylenebilir. Özel- likle AB tam üyeliğine henüz geçmemiş Türkiye gibi ülkeler, çevrenin en dõş halkasõnõ oluşturuyorlar. AB’ye yeni alõ- nan Polonya, Çek Cumhuriyeti, Bulga- ristan, Romanya gibi ülkelerse AB’nin ye- ni “çevre” ekonomileri ve bu ülkelerde- ki işgücü maliyeti, sendikal örgütlenme- lerin geriliği, AB normlarõnõn yeterince yerleşmemesi, Avrupa ÇUŞ’larõnõn üre- timlerini bu ülkelere aktarmalarõ ve ih- racõnõn buralardan yapõlmasõ ile sonuç- lanmõş. Avrupa, ürettiklerinin dörtte üçünü kendi coğrafyasõnda değişime tabi tutup eritirken ve yüzde 9’unu K. Amerika’ya, yüzde 16’sõnõ diğer coğrafyalara akta- rõrken, üretim için gereksindiği başta enerji olmak üzere hammaddeleri ağõrlõkla Ortadoğu, Afrika ve BDT bölgeleri ül- kelerinden sağlamaya çalõşõyor. 6 EYLÜL 2008 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DİZİ 9 CMYB C M Y B Ekonomide liderliklerini koruyabilmeleri için Ortadoğu, Kafkasya ve Afrika’nõn enerji ve hammaddesine ihtiyaçlarõ var ABD ve AB petrole muhtaç Dünya ihraç pazarlarının yüzde 56’sına sahip olan K. Amerika ve Avrupa, üretimlerinin yüzde 70’ini kendi “iç pazarlarında” satıyor. Gelişmiş K. Amerika ve Avrupa’nın ihtiyaç duydukları enerji ve hammadde Ortadoğu, Kafkasya ve Afrika’da… Asya ise yükselen üretici güç ve onun da hammaddeye ihtiyacı var. Ö zellikle 1990’lar sonrasõ hõzlõ büyü- mesi sonucu, Av- rupa’dan sonra yüzde 28’e yakõn payõ ile dünya tica- retinin ikinci ana coğrafyasõ durumuna gelen Asya’da ti- caretin yüzde 50’si yine Asya ülkeleri arasõnda ger- çekleşiyor. Dünya ticare- tindeki payõ 1995’ten 2006’ya yüzde 6.8’den yüz- de 5.6’ya gerileyen Japon- ya “tutuk –durgun güç” olarak varlõğõnõ sürdürür- ken, ihraç pazarlarõnõ en hõzlõ arttõranlarõn başõnda Çin geliyor. Çin, 10 yõl ön- ce dünya ihraç pazarõnda yüzde 3’ün altõnda olan pa- yõnõ bugün yüzde 8’e yak- laştõrmõş durumda. G.Ko- re’nin de pazar payõ yüzde 3’e yaklaşõyor. Hindistan, yine ihracatõnõ hõzla arttõran ve yüzde 1’e yaklaştõran Asya ülkeleri arasõnda. Asya’nõn ihracatõnda K. Amerika yüzde 22, Avrupa yüzde 19 pay ile en önem- li alõcõlar. Başka bir ifade ile Asya, gelişmiş Avrupa ve K. Amerika’nõn önemli “te- darikçileri” arasõnda. Ja- ponya’nõn yanõ sõra, özel- likle Çin, Hindistan, G.Ko- re gelişmiş coğrafyalara dayanõklõ-dayanõksõz tüke- tim mallarõnõn yanõ sõra, daha düşük oranda da olsa sermaye mallarõ ihraç edi- yorlar ve ihracatta rekabet güçlerini ağõrlõkla bu kõta- nõn bol ve itaatkâr ucuz iş- gücü oluşturuyor. Ucuz işçilikte “dibe doğ- ru yarışı” doludizgin sür- dürürek yõkõcõ bir rekabet- le pazar gücünü hõzla arttõ- ran Çin, bu avantajõyla önemli bir emperyal güç ol- mada çok hõzlõ yol alõyor ve dünyadan enerji hammad- de talebini, bunu üreten ül- keler üzerinde nüfuz ara- yõşõnõ da hõzla arttõrõyor. Çin’i takip eden Hindis- tan da yine ucuz emek odaklõ bir büyüme ile pazar payõnõ arttõrma yolunda. Ucuz işgücü avantajõnõ yük- sek verimlilik avantajõna dönüştüren ve daha çok ara malõ ve sermaye malõ üretimi ihracatõna yönelen G.Kore de Asya’nõn yük- selen ekonomisi olarak dik- kat çekiyor. İhracatçõ Asya’nõn hammadde ihtiyacõ D ünyanın en önemli enerji ve ham- madde kaynaklarının toplandığı Ortadoğu halen dünya ticaretinde yüzde 5.5, Afrika da yüzde 3.6 pay alı- yor. Böylece bu iki coğrafyanın 2006 ih- racatları 1 trilyon 9 milyar dolar ile dün- ya ticaretinin yüzde 9.1’ine ulaşmış du- rumda. Ortadoğu ve Afrika’nın enerji ve hammadde ağırlıklı ürünlerinin bölge içinde tüketimi sadece yüzde 8, buna karşılık yüzde 92’si bölge dışına ihraç ediliyor ve yüzde 84’ü yarı yarıya geliş- miş K. Amerika ve Avrupa ile hızla geli- şen Asya arasında eşit paylarda paylaşı- lıyor. Ortadoğu ve Afrika’dan yapılan ihracatta K. Amerika’nın yüzde 16’lık payına Avrupa’nın yüzde 26’lık payı ek- lenince toplamda yüzde 42’ye ulaşılıyor. Bu coğrafyadan Çin, Japonya başta ol- mak üzere Asya ülkelerine ihracatın yüzde 42’si yapılıyor. Dolayısıyla, bu kıtaların ihracatları, Asya ile gelişmiş Amerika-Avrupa ülke- leri arasında paylaşılırken gelecekte bu kaynaklar üzerinde hâkimiyetin önemi her gün biraz daha ortaya çıkıyor. S on olarak, dünya ihracatõnda yüzde 3.6 payõ olan ve Rusya’nõn başõnõ çektiği Bağõmsõz Devletler Topluluğu’nun ihracatõnõn da yüzde 81’i blok dõşõna yapõ- lõyor. Blok içi ticaretin ise yüzde 19’da kaldõğõ görülüyor. Bu anlamda ağõrlõkla ham petrol ve doğalgaz başta olmak üzere hammadde ihracatõ gerçekleştiren bu coğ- rafyanõn en önemli müşterisini de yüzde 58’lik payõ ile Avrupa oluşturuyor. Bir anlamda, Türkiye’nin de dahil olduğu 36 Avrupa ülkesi enerji yönünden BDT’ye ciddi ölçüde bağõmlõ görünüyorlar. K. Amerika ise BDT’den yapõlan ihracatta yüzde 11 pay sahibi. Kafkaslarõn dahil olduğu bu coğrafyadan Kuzey Amerika ve Avrupa’ya yapõlan ihracatõn böylece payõ yüzde 66 ya da BDT ihracatõnõn üçte ikisi büyüklüğünde. Dolayõsõyla özellikle Avrupa için BDT’nin enerji kaynaklarõ vazgeçilmez olduğu gibi, BDT için de Avrupa en önemli pazar durumunda. D ünya ticaretindeki payõ yüzde 3.6 olmakla beraber, K. Amerika ve Avrupa’ya ihracat yaparak “teda- rikçi” rolü üstelenen coğrafyalardan biri de Güney ve Orta Amerika. Asya’nõn yükselen ülkelerine kõyasla ikinci sõraya düşen bu kõta yine de tedarikçi rolünde. Güney ve Orta Amerika’da üretimin an- cak yüzde 27’si kõta içi değişime konu olurken yüzde 31’i K. Amerika’ya, yüzde 21’i de Avrupa’ya ihraç ediliyor. Bu iki gelişmiş coğrafyaya yapõlan ihracat böy- lece toplamõn yüzde 52’sini bulurken ih- racat ürünlerini petrolden bakõra ham- maddeler ve yakõtlar, çeşitli tarõm ve sa- nayi ürünleri oluşturuyor. Bölgenin tarõm- sal ve sõnai ürün ihracõnda rekabet gücü yine ağõrlõkla ucuz ve örgütsüz bõrakõlmõş işgücünden geliyor. Brezilya, bölgenin en büyük ihracatçõsõ olarak dikkat çekerken Venezüella petrol ihracatçõsõ, Şili ise ba- kõr ihracatçõsõ olarak öne çõkõyor. G Ü N E Y V E O R T A A M E R İ K A İ K İ N C İ L T E D A R İ K Ç İ Ortadoğu ve Afrika enerji ihracatçõsõ Avrupa ve BDT birbirine bağõmlõ S Ü R E C E K Müfettiş yardımcılığı sınavı ANKARA (ANKA) - Milli Eğitim Bakanlõğõ, müfettiş yardõmcõsõ alacağõnõ açõkladõ. Milli Eğitim Bakanlõğõ Müfettiş Yardõmcõlõğõ Giriş Sõnavõ 26 Ekim 2008’de yapõlacak. Müfettiş Yardõmcõlõğõ Giriş Sõnavõ’na Hukuk, Siyasal Bilgiler, İktisat, İşletme, İktisadi ve İdari Bilimler fakültelerinden veya bunlara denkliği kabul edilen yurtiçi ve yurtdõşõ yükseköğretim kurumlarõndan mezun olanlar katõlabilecek. Müfettiş yardõmcõsõ adaylarõnõn başarõlõ sayõlabilmesi için yazõlõ sõnavdan yabancõ dil dõşõndaki her konu grubundan 60’õn üzerinde, bu puanlarõn ortalamasõnda ise 70’in üzerinde puanõ olmasõ gerekiyor. Sõnava katõlmak isteyen adaylarõn 2007 ve 2008 yõllarõnda yapõlan Kamu Personel Seçme Sõnavõ’ndan KPSSP65 puan türünden en az 75 almõş olmasõ gerekiyor. Sudaki arsenik fırsatçılığı İZMİR (AA) - İzmir Su Satõcõlarõ ve Dağõtõcõlarõ Derneği Başkanõ Tevfik Fikret Özkök, ambalajlõ su satõşõ yapan bazõ perakendecilerin arsenikli su tartõşmalarõnõ fõrsat olarak değerlendirdiğini, fabrikalardan aldõğõ suyu vatandaşa zamlõ satmaya başladõklarõnõ iddia etti. Özkök, sudaki arsenik oranõnõn yüksek olduğu Karşõyaka ve Bornova’da ambalajlõ su fiyatõnõ yükseltenlerin daha fazla sayõda olduğunu belirtti. Arsenikli su tartõşmalarõndan önce 19 litrelik damacanadaki suyun 2.5 YTL ile 5 YTL arasõnda satõldõğõna dikkati çeken Özkök, bugün fiyatlarõn 6.5-7 YTL’ye kadar yükseldiğine işaret etti. 80 gündür kayıp AMASYA (AA) - Akrabalarõnõn düğünü için geldiği Amasya’da evin önünde oynarken kaybolan 3 yaşõndaki Egehan’dan henüz bir haber alõnamadõ. İstanbul’da oturan ailesi ile Sarayözü köyüne akrabalarõnõn düğünü için gelen ve kaldõklarõ evin önünde oynarken haziran ayõnda ortadan kaybolan Egehan’õ arama çalõşmalarõ bir sonuç vermedi. Egehan’õn kayõp duyurusunun yapõldõğõ afişleri hâlâ bazõ işyerleri ile kentte taşõmacõlõk yapan minibüslerin camlarõnda taşõnõyor. 3 öğretmen yaralandı ÇİFTLİK (AA) - Niğde’nin Çiftlik ilçesindeki trafik kazasõnda 3 öğretmen yaralandõ. Edinilen bilgiye göre, Çiftlik ilçesinden öğretmen arkadaşlarõyla birlikte görev yerleri olan Çardak Köyü İlköğretim Okulu’na giden sõnõf öğretmeni Mehmet Keskin yönetimindeki 70 E 5412 plakalõ otomobil devrildi. Kazada, sürücü Mehmet Keskin ile diğer öğretmenler Emel Karahan ve İnci Çam yaralandõ. Yaralõlar, Çiftlik Devlet Hastanesi’ne kaldõrõldõ. Durumu ağõr olan Mehmet Keskin, buradan Niğde Devlet Hastanesi’ne sevk edildi.