Katalog

6 TEMMUZ 2008 PAZAR CUMHURİYET SAYFA HABERLER Uzmanlara göre 'ölçüyü kaçırmak' psikolojik ve sosyal yönden sorunlu bir toplum yaratıyor Teknoloji insanıyalnızlaşünyorNİHAN İNAL Teknoloji adı altında cep telefonu, bilgisayar, in- temet hayatınııza girdikçe yalnızlaşıyor, çevremizle ilişkimizi kesecek düzeyc geliyoruz. Teknolojik ge- lişmelerin hızıyla yaşamsal ihtiyaçlanmız yalnızca bir tık ötede... Tıkla, istediğin bilgiye anmda ulaş, beğendiğin ayakkabıyı al, faturaları aııında öde ya da cebine kontör yüklc. Gel de alışma. Peki, bunun ölçüsü ne olmalı? Dengeyi sağlayabiliyor muyuz? "Teknoloji" faturası gün geçtikçe artan bir "so- run" haline geldi. Özellikle okul çağındaki çocuk- lar ve gençler tehlikenin hedef noktasında. Uzman- lara göre aşın internet-bilgisayar kullanımı bireyi bağımlı hale getiriyor. Teknoloji hastasi olan ço- cuklar sosyalleşemediği gibi ailesinden bile uzakla- şıyor. Bir odaya kapanıp, bir ekratıa odaklanan vc saatlerce ekran başında oturan gençler sanal arka- daşlarla yetiniyor. Sonra gelsin, psikolojik ve be- densel gclişim sorunları, sosyal uyumsuzluklar, okulda başansızlıkJar. Bıı nedenle "nimet" olarak nitelendirilcn "teknolojik imkânlar", dozu kaçı- rınca "illef'e dönüşüyor. Uzmanlar teknolojinin "kişiyi hem fizyolojik hem psikolojik olarak tü- kettiğini, yalnızlaştırdığma" dikkat cekerek, "Teknoloji ancak doğru kullanıldığı zaman fay- dalıdır. Bilgisayar hastalığına yakalanmayın" uyansında bulundular. Teknoloji hasta ediyor' Istanbul Kültür Ünivcrsitesi Fen-Edebiyat Fakül- tesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mü- cella Uluğ, bilgisayar ve cep telefonunun cocuklann yaşamınm önemli bir parçası haline geldiğini belir- tcrek, "En basitinden başlayacak olursak çocuk- ların bir oyuncak gibi algıladıkları cep telefonu- nun beyin dalgalarını olumsuz etkilediği bilimsel olarak saptanmıştır" dedi. Bilgisayar ve cep tele- fonunun gelişmekte olan bir beyne etkisinin daha riskli olduğunu ifade eden Uluğ, "Bu nedenle cep telefonlarını gelişim aşamasındaki çocuklar tara- fından kullanılmasını sınırlamamız, çocuklarımı- zı bilinçlcndirmemiz gerekir. Diğer taraftan bil- gisayarh cğitimin okul öncesi döneminde yararlı olduğu bilinmektedir. Çocuk bilgisayarla tek ba- şına kalmamalı. Bir öğretmenle beraber, onun kontrolünde öğrenmelidir" diye konuştu. Bilgisa- yar oyunlannın da seçiminin çocuklar açısından çok önemli olduğunu kaydeden Uluğ, sözlerini şöyle siirdürdü: "Çocuğun yaşı küçüldükçe sanal ve gerçeğin karıştırılma oranı artmaktadır. Ayrıca aşırı bil- gisayar oyunu, gelişim içiıı önemli olan sosyal yö- nü zayıflatıyor. Kitap okuma, sanatsal yönler, ai- le içi iletişim azalıyor. Bilgisayar oyunlarında şiddet varsa bu çocuk için zararlı olduğu kadar toplumu da kötü yönde etkilemektedir. İnterne- tin zararlan bilgisayar oyunlarmdan daha fazla patolojik arkadaşlıklar, cinsel sapmalar, silahlı boıııba yapımı gibi olumsuzluklar, yanlış arka- daşlıklar, uzun süre bilgisayar karşısında otur- tııa nedeniyle bedensel kusurlar, göz sorunları ortaya çıkabiliyor. İletişîmin bu kadarı da fazla' Maltepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bahattin Akşit, teknoloji ve insan veya toplum ilişkisinin çok karmaşık bir ilişki oldu- ğunu dile getirerek, "Teknolojinin toplumu belir- lediği yönünde teknolojik belirlcmcci yaklaşım- lar, sosyal bilimlerde pek fazla taraftar bulama- maktadır. Insanların alet kullanmasının sınırının olmaması insanları diğer türlerden ayrıcı bir özelliktir. Alet veya teknoloji kullanmak ile dil, sembolleştirme ve toplumsal etkileşim birleştiri- lince kültürel ve teknolojik gelişmenin sınırı or- tadan kalkıyor" dedi. Akşit, geleneksel veya feo- dal toplunılarda teknolojinin yavaş bir hizla gclişti- ğine dikkat çekerek, "Teknoloji insanları daha ön- ce hayal bile edemeyecekleri düzeyde birbirleriy- le ilişkilendirmiştir. Geleneksel toplumlardaki ulaştırma ve haberleşmc teknolojileri çok a/ sa- yıda insanın birbirleriyle iletişime geçebilmesini sağhyordu. Oysa bugün mcktuptan, telefona, faksa ve internete uzanan haberleşme araçları ınsanların dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar haberleşmelerini ve iletişim kuı malarını sağladı. Yani teknoloji insanoğlunun ihtiyaçlarım daha rahat ve çabuk yapmasını sağladı. Önemli olan bu araçları bağımlı olmadan gerektiği yerde ge- rektiği kadar kullanmak" diye konuştu. 'Sosyal ol, topluma sırt çevirme' Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Aııa Bilim Dalı öğretim Üyesi Psikiyatrist Prof. Dr. Arif Verimli, teknolojide yaşanan gelişmeyc para- lel olarak yaygmlaşan intemet kullanımının insan- larda kalabalık içinde yalnızlaşma, bedensel hare- ketsizlik, yaşıtlarla olan ilişkilerde kopukluk, içe ka- panıklıhk, duygusuzluk ve tek tip düşünce biçimi gibi davranış şekilleri ortaya çıkardığını söyleycrck, "Artık sosyal olmak demek internettc sohbet et- mek, çeşitli sitelere üye olup dünyanın diğer ucundaki insanlarla iletişime geçmekle eşdeğer. İnsanlar evlerinde internette vakit geçirirken ai- lesinden uzaklaşıyor. Yolda yürürken radyolar- dan, mp3'lerden müzik dinlerken topluma sırt çevirmekte ve etrafındakilere ve etraftaki olayla- ra ilgisiz kalıyor" dedi. İletişim çağmda iletişimsiz- liğin toplumun en büyük sorunlanndan biri haline geldiğine değinen Verimli, "Gençler teknolojiyi yani bilgisayarlannı, internetini, cep telefonları- nı gerektiği zaman kullanmalı. Bunun dışındaki vakitlerini arkadaşlarıyla gezerek, tiyatroya gi- derek, ailesiyle sohbet ederek ve kitap okuyarak değerlendirmeli" açıklamasını yaptı. Internet bağımlılığının belirtileri t/ Aksatmadan her gün internete girmek. »/ İnternete girdikten sonra zaman kavramım yitirmek. ^ Günde en az 4 saatini bilgisayar ekranı başında geçirmek. ^ Giitikçe gerçek dünyadan el ayak çebnek. v' Yemekyemeye, giderek daha az zaman ayırmakya da bilgisayar ekranı başında atıştırmak. %/ İnternette çok fazla vakit geçirdiğini inkâr etmek. •" Sanal arkadaşlar yüzünden gerçek dostlan unutmak. %/ îş saatlerinde de internete girmek. ^ Aile üyeleriya da eşinin yokiuğunu fırsat bilip derhal internete dalmak. Uzmanlar, anne babalan, çocuklann gelişim çağında teknoloji ile kontrollü tanıştırılması konusımda uyardı EKkkat, 'nimet'ken İflet' olmasm! Çocuk Gelişimi ve_ Eğitimi Uzmanı Selma Özuslu Ünal, çocuklann gelişim çağında bilgisayar, in- ternet, cep telefonu gibi tekno- lojik icatlar ile tanışmasının doğra kullanıldığı zaman ve- rimli olabileceğine dikkat çe- kerek, "Anne ve babaların çocuklarını bilgisayar ve cep telefonu kullammında sınırlaması gerekli. Özel- likle gelişim döneminde olan çocuklar tünı gününü bilgisayar başında oyun oy- nayarak, chat yaparak ge- çirmenıeli. Cep telefonlarıy- la tünı gün arkadaşlarıyla nıe- sajlaşmamalı ve konuşmama- lı" dedi. Çocuklann çevrimiçi ortamda geçirdikleri zamanın çoğu anne, baba için sorun yaratabile- ceğini ifade eden Ünal, "Ebe- vcynler, vvebin çocukları için yeni eğitim fırsatları sunan, heyecan verici bir dünya olduklarını düşündükleri için ilk başta evlerinde in- ternet bağlantısı olmasına sıcak baknıışlardı. Ancak çoğu anne-baba çocukları- nın internet'i ev ödevleri ve- ya araştırma için kullanmadığını fark etti. Bunun yerine, çocuklar arkadaş- larıyla anlık ileti gönderip alarak, çevrimiçi oyunlar oynayarak veya sohbet odalarında yabancılarla konuşarak saatler geçirmeye başladı" dedi. Çocuklann hayatında eğlence or- tamıyla diğer etkinlikler arasında sağlıklı bir denge kurabilmek anne ve babalar için her zaman gerçekleştirilmesi zor bir he- Bilgisayar bağımlısı mısınız? Bağımlıhğın belirtileri: «/ Bilgisayar kullanımı ile ilgili etkinliklerden zevk alma, mıttht olnıa ve rahatlama. v' Bilgisayar kullanıhnadığı zamanlarda huzursuzluk, keyifsizlik, kaygı, yaşama ve ııykn bozuklukları. %/ Sosyal, ailevi ve eğiiim, iş alanmda yapılan etkinlikler için zorunluluk hissetme. ^ Kişisel ilişki, başarı ve maddi konularda risk alma. ^ Günlükyaşamın büyük bir bölümünü bilgisayarın başında geçirme. v' Tatillerde de dizüstü bilgisayarı yanında götürme. def olduğuna da değinen Ünal, "İnternet, bu zorluğu daha da artırmıştır. İnternet iletişi- ıni ve etkileşimli oyunlar bazı çocukları o ka- dar bağlar ki çevrimiçi ortamda geçirdikle- ri zamanı fark edemezler" dedi. Eskiden, çocukların okuldan eve koşup çantalannı bı- raktıktan sonra hemcn sokağa çıkıp arkadaşla- rıyla seksek, top, ip atlama gibi oyunları oyna- dığını söyleyen Ünal, "Şimdi ise, internet sa- Internet bağımlılığını önlemek için neler yapılabilir? i/ Sanal ortam yerine doğal ortam desteklenebilir. • Arkadaşhk ilişkileri kuvvetlendirilir. %/ Sosyal beceri eğitimi verilebilir. i/ Zor dummlarda profesyonel vardım ahnmahdır. %/ İnternet kullanım sözleşmesi. İnternet bağımlılığının neden olduğu sağlık sorunları neler? %/ El bileği sendromu. l/ Bovıın kasiarında tutulma. ) / Gözlerde yorulma. %/ Uyku saatleri azalması. }/ Verim azlığı ve başarısızhk lonlarına gidiyorlar. Uzun saatleı iııi bilgi- sayar başında geçiren çocuk, ödevlerine ve yapması gereken diğer aktivitelere zaman ayı- ramaz. Böylcce faydadan çok zarar verme- ye başlayan internet kullanımı, birçok anne- baba tarafından sonlandırılır. I lalbuki önlem alınırsa, teknolojinin nimetlerindcn sağlıklı bir şekilde faydalanılabilir" yorumunda bu- lundu. TÜBİTAK'ın desteklediği araştırma, internetin her yaş grubunda genellikle oyun ve sohbet amaçlı kullanıldığmı ortaya koydu Bağımlılıktehükesi Türkiye'ninkapısına dayandı Yapılan araştırnıalar dün- yada da giderek artan bilgisa- yar bağımlıhğı tchlikesinin Türkiye'nin de kapısına da- yandıgını ortaya koydu. Baş- kent Üniversitesi İletişim Fa- kültesi öğretim elemanlan Doç. Dr. Mutlu Binark ve Günseli Bayraktu- tan Sütçü tarafından bu yıl hazırlanan ve TÜBİTAK tara- fından da destek- lenen "Ankara Mikroölçeğinde İnternet Ka- feler Kullanım Biçimleri" başlıkh araştınna Ankara'da- ki 38 intemet kafede, 10 ya- şmdan başlayarak 24 yaş ve üs- tüne kadar toplam 206 kişi üzerindc yapıldı. Araştımıa sonuçlanna göre, 15 yaşından küçükler günde 1 buçuk saat, 16-19 yaş grubu 1 - 7 saat, 20-24 yaş grubu 1-10 saat, 24 yaşından büyük olan- lar ise 30 dakika-15 saat ara- sında bilgisayar karşısında va- kit geçiriyor. Yani bilgisayar karşısında geçirilen toplam süre, 16-24 yaş grubu için 1-10 saat arasında değişiyor. Araş- tınnaya görc, 15 yaşından kü- çükler için özellikle ebeveyn denetimi nedeniyle bilgisayar başında geçirilen süre, görecc daha da azalıyor. 24 yaş ve üstü yaş gnıpla- rında ise internet kafede har- canacak boş zamanın sınırlı ol- ması nedeniyle bilgisayar ba- şında daha az zaman geçirili- yor. İntemet kafede geçirilen zaman, çevrimiçi ya da çevrim dışı arkadaşlarla birlikte olun- duğunda artıyor. Alan araştırmasına göre, 15 yaşından küçükler günde 1-5 saat, 16-19 yaş gaıbu 1-7 sa- at, 20-24 yaş arasındakiler 1- 10 saat, 24 yaşından büyük olanlar ise 30 dakika-15 saat arasında bilgisayar karşısında zaman geçiriyor. İntemet ka- felerde bilgisayar, 10-15 yaş grubu arasında sohbet, oyun ve ödev amaçlı; 16-19 yaş grubu arasında sohbet ve oyun amaçlı, 20-24 yaş grubu ara- sında ve 24 yaşın üzerinde e- posta, oyun, sohbet amaçlı kullanılıyor. Araştırmada, oyun ve sohbet amaçlı intemet kullanımının, tüm yaş gruplarında temel or- tak etkinlik olduğu ortaya çık- tı. Araştırmaya göre, özellikle çocuklar intemet kafelerde ço- ğunlukla dijital oyunları oy- namak için bulunuyor.