Katalog

8 HAZİRAN 2008 PAZAR CUMHURİYET SAYFA KULTUR kultur@cumhurlyet.com.tr 19 Züleyha'nın masum öpücüğü, Hans Christian Andersen'in hayal dünyasını harekete geçirir îstanbul vemasalcılar KULE CANBA SUNAY AKIN Yoksul olsa da bir yığın oyuncak yapar baba- sı, Hans Christian Andersen'e. Ayakkabı ta- mircisi olan babasının hünerlj ellerinden çıkan bez kuklalar ve onlan oynattığı sahne, Danimarkalı ünlü yazann çocukluğunda en çok sevdiği oyun- caklandır. Andersen, kendisini 1841 yılında Is- tanbul'a taşıyan geminin küpeştesinde "Züley- ha" adlı, altı yaşındaki bir kız çocuğuyla ahbap- lık kurmayı başanr. Evet, bu bir başandır çünkü, Türk çocuklan yabancılarla muhatap olmamala- n konusunda sıİa tembihlidirler. Ama Andersen, dizlerine bile oturtur Züleyha'yı. Bu dostluğun baş- langıcı ise bir oyuncaktır: "Bana oyuncağını gös- terdi, her iki kulağının arkasında minicik bi- rer kuş bulunan at biçiminde bir su testisiydi bu. Türkçe konuşabilsem, hemen bu oyunca- ğa dair bir masal uydurup anlatırdım ona." 1800'lü yıllardan sonra, birçok şair, yazar, res- sam ve müzisyenin Avrupa'dan Istanbul'a geli- şi hız kazanır. Bunun nedeni bulıarh gemilerin or- taya çıtaşıdır. Ne gariptir ki, 1828 yılmda satın al- dığımız ilk buharlı gemi, Andersen gibi bir ma- salcı olan Jonathan Swift'in adını taşıyordu. Îs- tanbul halkı buharlı olmasuıdan dolayı "Buğ Ge- misi" demiş olsa da "Swift"in adı "Sürat" ola- rak değiştirilir. Ingiliz yapımı gemide tam da ma- sallara konu olacak bir olay yaşanılır: Dönemin padişahı II. Mahmut, Tekirdağ gezisinden dö- nerken lodosa yakalanır. Svvift'in arkasına bağ- lı olan saltanat kayığı dalgalara karşı koyamaz ve batar. Böylelikle, padişahm elmaslarla süslü şemsiyesi de Marmara'nın dibinde, "Gulliver'in Seyahatlerf'ni okumuş bir dalgıç tarafindan bulunulmayı beklemeye koyulur! Andersen'in, Züleyha'nın elinde gördüğü bir Eyüp oyuncağı olmalı; kulaklannın arkasında bi- rer minik kuş bulunan at biçimindeki bir su tes- tisi!.. Dizlerine oturduğu yabancının, çocuklar için en güzel masallan kaleme alan bir yazar olduğunu bilmeyen Züleyha şaşırtıcı bir davranışta bulunur: "Çanakkale Boğazı'ndan Marmara Deni- zi' ne doğru girerken Asya'nın kı/ı bir öpücük verdi bana..." Bu masum öpücük, hayal dün- yasını harekete geçirir Andersen'in... Ve başlar, içinde Züleyha ve elindeki oyuncak olan bir "Büı- bir Gece" masalı düşlemeye: "Eğer şimdi, ku- laklarının arkasuida minkik kuşlar olan at can- lamverse, gerçek bir at kadar büyüse, beni ve Züleyha'yı sırtıııa ahp Marmara'yı aşırsa, mer- sinlerin arasmda toprağa ayak basar basmaz da Züleyha kara gözleri güneş gibi parlayan genç ve güzel bir bakireye dönüşse, inanın hiç şaşırmazdım! Yazık ki, ne at biçimli su testi- si canlandı ne de bir yerlere uçtuk." 1880 yılının, 16 Ağustos'unda, Hollandalı tüccar Jan Van Mitten ve uşağı Bruno îstan- bul'un Tophane Meydanı'nda gezinmektedir. Saati de söyleyelim, tamı tamına 18.00!.. Birden, Keraban Ağa çıkar iki Hollandalının karşısına. Jan Van Mitten'in arkadaşı olan, yirmi yıldan be- ri alışveriş yaptığı bir Osmanlı tüccan. Keraban Ağa, iftar yemeği için Üsküdar'daki evine davet eder misafirlerini. Keraban Ağa, her aksam bin- diği kayığa adım atacakken borazanlar öter, trampetler çalınır!.. Üniformalı bir adam, elinde tuttuğu kâğıdı başlar yüksek sesle okumaya: "Zaptiye Reisi Müşür'in emriyle, bugünden iti- baren, ister kayılda olsun ister yelkenh' veya bu- harh teknelerle olsun, Îstanbul yönünden Üs- küdar'a, Üsküdar'dan Istanbul'a geçmek için, Boğaz'ı geçen araçsız araçlı herkes on pa- ra ödemeye mecburdur. Bu emre uymayanlar para ve hapis cezasına çarptınlacaklardır." Boğaz peçme verglsl vermemek İçin Boğaz geçme vergisine çok sinirlenen Keraban Ağa, emre uymamak için bulduğu çözümü öflceyle haykınr: "Türkiye'den çdap Kırun'ı geçeceğim, Kafkasya'yı aşacağım, Anadolu'ya ayak ba- sacağun ve Üsküdar'a ulaşacağun, hem de si- zin haksız verginiz için tek bir para bile ver- meden!" Misafirleriyle birlikte yola koyulan Ke- raban Ağa, macerah bir yolculuktan sonra Üs- küdar'daki evine ulaşmayı başanr. Avrupa ya- kasına yine para vermeden geçmek için de zeki- ce bir yöntem bulur: Keraban Ağa'nın karşıya na- sıl geçeceğini merak eden arkadaşlan, Tophane Meydanı'nda beklerken gözlerine inanamaz- lar!.. Boğaz'a gerili ip üstünde bir cambaz yürü- mekte ve sürdüğü el arabasının içinde Keraban Ağa oturmaktadır!.. Yahu Sunay Akm, başlan- gıçta yıl, gün hatta saat bile verdin ama bu yaz- dığın bize masal gibi geldi, diyebilirsiniz!.. Ben de size "Haklısuuz!" derim. Gerçekten de bir ma- saldır "İnatçı Keraban" Ağa'nın başına gelen- ler. Bu kitabı yazanın kim olduğunu öğrenmek için, Salâh Birsel'e kulak verelim: "Beninı ço- cukluğumda Jules Veme'in kitaplan vardı. On- lan okurdum." Halk Jürisi Ödülü'nü 'Ulak', Yılmaz Güney Ödülü'nü 'Made In Europa' fılmleri aldı Altın Koza'da 'Son BaharJ rüzgârı SAVAŞ KÜRKLÜ ADANA-15. Altın Koza Film Festivali'nde, Özcan Alper'in yönettiği, "Son Bahar" adlı film En îyi Film ve Jüri Özel Ödü- lü'nü de alarak Altın Koza'ya damgasını vurdu. Türk sinema, ti- yatro, sahne ve TV sanatçılannın yoğun katılım gösterdiği 15. Al- tın Koza Film Festivali dün ge- ce Büyükşehir Belediye Tiyat- rosu'nda düzenlenen ödül töre- niyle son buldu. Adana Valisi tlhan Atış, Bü- yükşehir Belediye Başkanı Ay- taç Durak ile festivale katılan sa- natçı ve çok sayıda sanatseverin katıldığı gecede, "Ulusal Uzun Metraj FUm Yarışması", "Öğ- renci Filmleri Yarışması" ve "Kısa Film Yarışması" sonuç- lan da açıklandı. Jüri, En lyi Film Ödülü'nü yönetmenliğini özcan Alper'in yapnğı "Son Bahar" fil- Halil Ergün (solda), Selda Alkor (ortada) ve Halit Refiğ'e (sağ- da) 'Yaşam Boyu Onur Ödülü' verildi. (YUSUF BAŞTUö) mine verdi. Son Bahar Jüri Özel Ödülü'ne de layık görülerek iki ödül birden aldı. Diğer ödüller ise şöyle: Jüri Yıl- maz Güney özel Ödülü: Made In Europe (lnan Temelkuran). Halk Jürisi En lyi Film Ödülü: Ulak (Çağan Irmak). Jüri Özel ödü- lü: Son Bahar (özcan Alper). En lyi Yönetmen ödülü: lnan Te- melkuran (Made In Europa) En lyi Senaryo ödülü: Ümit Inal (Ara). En lyi Erkek Oyuncu ödü- lü: Made In Europa'nın 18 erkek oyuncusu. En lyi Kadın Oyuncu Ödülü: Seren Buket, Ayça Dam- gacı. En lyi Görüntü Yönetmeni Ödülü: Ercan Yılmaz (Nokta). En lyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü: Megy Obaladze. En lyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü: Serdar Karalı. En lyi Film Mü- zik Ödülü: Mazlum Çimen'e verildi. Ulusal Öğrenci Filmleri Ya- nşması'mn Belgesel Film Kate- gorisi'nde en iyi film Ödülünü Mimar Sinan Üniversitesi'nden Emine Emel Balcı'nın yönetti- ği "Gölün Kadınları" ile Ana- dolu Üniversitesi'nden Ersen Çıra ve thsan Öztürk'ün yö- nettiği "Argu" adlı filmlerpay- laştı. 'Kurmaca' kategorisinde en iyi film ödülünü Galatasaray Üniversitesi'nden Can Kılcıoğ- lu'nun yönettiği "Yoldaki Kedi" filmi alırken Marmara Üniversi- tesi'nden Can Öztüfekçi'nin yönettiği "Ayak Altında" adlı fılmler de ödüllerini aldılar. ESİNTÎLER ZEYNEP ORAL Sezen Aksu 'yuyağmur bile durduramadı Kültür Servisi - Sezen Aksu cuma akşamı Istanbul'un yeni konser mekâm Esenkent Bahçeşehir Açıkhava Tiyatrosu'nda bir konser verdi. Konserin ortasında başlayan yağmura rağmen dinleyiciler konser mekânmı terk etmedi, Aksu da konsere ara vermeden devam etti. Minik Serçe konserde bilinen ve sevilen şarkılanmn yanı sıra "Denizyıldızı" adındaki yeni albümünde yer alacak şarkılardan "Yol Arkadaşım", "lzmir'in Kızlan", "Menajer" gibi yeni şarkılarını da seslendirdi. Düşler, Gerçekler, İzler Uluslararası îstanbul Müzik Festivali... Bu yıl 36. kez tek- rarlanıyor. Her geçen yıl güçlenerek, niteliğinden, özgün- lüğünden, çok renkli, çoksesli özelliklerinden asla ödül ver- meden süregeliyor... Festivalin Aya Irini'deki açılış töre- nindeyim... lyi ki Bizans'tan kalma şu Aya Irini var, o da olmasaydı festival konserlerini gerçekleştirecek salon bulunamayacaktı 15 milyonluk bu şehirde! (Sahi2010'da îstanbul Avrupa Kültür Başkenti olacak değil mi! Şaka gi- bi!!!) Hayır hayır, olumsuzluklara takılmayacağım... Bu akşamki konser, açılış konseri çok sevdiğim, sonsuz saygı duy- duğum iki insana adanmış. Leyla Gencer ve Aydın Gün'e... Salt bu nedenle, bu gece hiçbir şey keyfimi ka- çıramaz! Açılış törenini Defne Halman sunuyor: Konserden ön- ce sponsorlara, destekçilere plaketler... Gerekli. Çünkü on- lar olmasa festival olamayacak. En büyük alkış müzik fes- tivali sponsoru Borusan Holding'e...Bizden deteşekkür- ler... Sıra Onur ödülü'nde: Bu yıl Onur ödülü Gürer Aykal'a verildi. Bu ülkenin çok sesli müzik serüveninde önemli bir yeri, onunla çalışanlar üzerinde derin etkileri var Gürer Ay- kal'ın. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası daimi şefi, Bo- rusan Filarmoni Orkestrası'nın Genel Müzik Direktörü ve Şefi... Benim için bir de fildişi kulelerine çekilmeye me- yilli şeflerden olmadığı için çok önemli Gürer Aykal. Köy, kasaba, dağda ya da ovada verdiği konserleri dinlemiş- liğim var. İnsana, topluma, toplumsal sorunlara yaklaşımı kolay bulunur türden değil. Müzik festivalinin "Yaşamboyu Başarı Ödülü" ise bu yıl Barok müziğin ustalanndan, araştırmacı ve eğitmen kim- liğiyle de tanına Katalan sanatçı, besteci ve orkestra şefi Jordi Savall'a verildi. (Onu "Dünyanın Tüm Sabahlan" fil- minin unutulmaz müziklehnden de anımsayabilirsiniz.) Jordi Savall'ın, savaşlaria parçalanan dünyamızda şiddetten arınmak için yüreğimize banş düşüncesini yerleştirmemizi önermesi, güzelliğe, sanata ve müziğe daha çok yer ver- memizi istemesi; konuşmasında Dostoyevski'nin "Dün- yayı güzellik kurtaracak" ve Beethoven'in "En uzak insanlar, en uzak halklar anasındaki en yakm, en kısa yol müziktir" söz- lerine yer vermesi, herkesi fethedecekti. 'Addio del Passato' Aydın Gün ve Leyla Gencer. Bu gece onlara adanmış- tı. Aydın Gün, büyük bir opera sanatçısı, rejisör, Ankara ve îstanbul devlet operalannın kurucusu değildi sadece. O ay- nı zamanda îstanbul Kültür ve Sanat Vakfı'nın da kuru- cularındandı. Bu festivali başlatanlardan biriydi. Aydın Gün ve Leyla Gencer... Birbirlerini nasıl da se- veıierdi! Uluslararası Leyla Gencer Şan Yanşmasını da ön- ce düşleyen, sonra yaşama geçiren Aydın Gün'den baş- kası değildi. Aydın Gün'ün sahnedeki beyaz perdeden yansıyan ba- kışlan, Aya Irini'yi dolduranlarla karşılaştığında hemen bir- birimizi tanıdık... O yarenlik kucaklaşmaya dönüştü. Onu çok özlemiştik. Sonra sahnedeki perdede Leyla Gencer ye- rini aldı. Çeşitli rolleriyle, aryalarıyla.... Perdede el salla- yan, veda eden fotoğrafı donup kaldığında, Şef Claudi- us Treaunfellner'in yönetiminde Viyana Kammerphilar- monie yerini almıştı bile... Işte o arya: "Addio del Passato"... Verdi'nin "La Traviata" operasında Violetta'nın, öleceğini hissetmesi üzerine söy- lediği arya... Geçmişe veda, hayata veda aryası... Yer- yüzünün en güzel, en duygulu ve en acıklı aryalanndan biri... Müziğin iç çektiği bir arya... Leyla Gencer'in eşsiz güzellikte söylediği ve çok sevdiği bir arya.... Şefin işaretiyle ilk notalar... Ve duru, tertemiz birses yükşeldi... Soprano Yelda Kodallı'nın sesi... Olağanüs- tü bir yorumdu... Leyla Gencer için, hocası için, "Addio del Passato"yu söyleyen Yelda Kodallı'nın sesine gözyaşları karıştı... Onunki, benimki, birçoğumuzunki... Gecenin yıldızı viyolonsel sanatçısı Benyamin Sönmez'di (1983 doğumlu) Büyük usta Rostropoviç'in "yeni viyolonsel kuşağının başanlı temsilcilerinden" diye söz ettiği; ilk ödülünü 17 yaşında kazanan, sonra başan skalasında hız- la yükselen Benyamin Sönmez'den, orkestrayla birlikte Çaykovski'nin "Rokoko Çeşitlemeleri"n\ dinlerken, içim- den yeryüzünde iyi ki müzik var diye mırıldanıyordum. Müzik, belki şiddeti yok etmiyor, savaşları henüz orta- dan kaldıramıyor... Ancak hiç kuşku yok ki, hayattaki en büyük teselli... Sevgili Aydın Gün, sevgili Leyla Gencer... Içiniz rahat et- sin: Gürer Âykal'ların, Yelda Kodallı'ların, Benyamin Sön- mez'lerin çıktığı bir ülkeden asla umut kesilmez... zeynep@zeyneporal.com İstanbul Kültür Sanat Vakfı Gösteri Sponsoru YAPI KREDl'yeteşekküreder. "KLASİK"BİRAKŞAM 7 Haziran, 20.00 Aya Irini MUzesi WlENER KAMMERPHILHARMONIE CLAUDIUS TRAUNFELLNER şef CABRIELA MONTERO piyano RAZUMOVSKY ENSEMBLE 13 Haziran, 20.00 Aya Irini MUzesi HENNINC KRAGCERUD keman WINIFRED RADEMACHER keman PHILIP DUKES viyola OLEC KOGAN viyolonsel MICHAEL WHICHT klarnet Biletler Biletix vc İKSVde, Lale üyelerine %25'e varan indirimlerlc. Üyelikle ilgili bilgi için: (212) 3)4 07 73 ^Eczacıbaşı TURKCELL TOPÇUOGLU EVDEN EVE NAKLİYAT Tel:0216.36014 58-386 35 56 LPG'DE KAMPANYA Karbüratörlü slstem 400 YTL Sıralı en)ekslyon sistemi 1.190 YTL Peşln fiyatına Bonus ve World karta 10 ay takslt ÜÇEL OTOMOT1V Merkez: Kadosan Oto San. Sit. M.BIok No: 10-12 Ümranlye/ İST. Tel: 0216.36464 55 Şube: Tepeüstü Alemdag Cad. No: 558/A Ümranlye/IST. Tel: 0216.466 28 29 Şube: Bostancı Ota San. Slt. B Blok Leylak Sok. No:2 İçerenköy / İST. Tel: 0216.572 09 00 Şube: Levent San. Sltesl, Fatih Cd. No: 81/A, 4.Levent/ISTTel:0212.325 76 67 ! Sizi ve mlemz'ı, Mse eğitiminize iuştumadan önce iyi düşünnteye davet ediyomz. Saygıdeğer Velilcr, Sevgili Oğrenciler, Gelişmiş toplumlar, gençlerin eğitiminde onlann ilgi, istek ve yeteneklerini göz önüne alıriar. Böylcce yetişkin yaşa geldiklerinde mesleklerini doğru seçmeleri, seçtikleri işte başanlı olmaları, kendilerine uygun alanlarda istihdam edilnıeleri sağlanır. Bu anlayış, ülkelere kalkınmayı, refahı, minimum işsizlik oranını, mutlu ve eğitimli bir toplum yapısını getirmektedir. Gençleri yönlendirirken onlann önceliklerini, duygu ve düşüncelerini, ilgi alanlannı bilmek zorundayız. Bugiin ülkemizde birçok sektörde eğitimli personel açığı bulunmakta, nitelikli insan gücüne ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sektörlerin başında Zuthm, t?ili$im Zeknotojileti ve £,lekuik-£lektt(mik alanları gelmektedir. Yetişkin yaşlarda hangi işi yapmak istiyorsunuz? Hangi istihdam alanı sizi mutlu edecek? Hangi işe sabah güler yüzlii ve keyifli başlayacaksınız? Bunlan bilerek eğitim seçiminizi yapın. Yaşamınız boyunca mutlu olmanız, aldığınız eğitime bağlıdır. Sınavsız Meslek Yüksek Okullan ve Üniversitelere girmek, mutlu yaşamak, iilkc ekonomisine katkıda bulunmak ve iiretken olmak için yıllardır mezunlanmızın yaptığı doğru seçim gibi.siz de seçiminizi doğru yapın. Geleceğinize ERESİN ile yön verin. Saygılarımızla, ANADOLÜ MESLEK TUR12M - B1LİŞİM TEKNOLOJİLERİ - ELEKTRİK ELEKTRONİK Turgutreis caddesl Bozkır sokak No: 1 Bahçelievler - ÎSTANBUL Tel: 0212 643 43 43 Fax: 0212 641 74 33 www.ereslnllsesi.com e-posta: ereslnlisesi@ereslnlisesi.com