Katalog

7 MART 2008 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr PİYASALARDA REKOR BD’den gelen verilerin durgunluk endişelerini arttırmasıyla yükselişte olan Avro/dolar paritesi, Avrupa Merkez Bankası Başkanı Trichet’nin faiz indirim sinyali vermemesiyle yeni bir rekor kırdı ve 1,5372 ile tarihi zirveye çıktı. Doların, ABD’nin ana ticaret ortaklarının para birimlerine karşı değerini ölçen dolar endeksi de 73.365 ile tarihin en düşük seviyesine indi. Dolardaki düşüşün hız kesmeden sürmesiyle, petrol fiyatları arka arkaya rekorlar kırmaya devam ediyor. ABD ham petrolünün dün 105.97 dolarla, Brent petrolünün ise 102.95 dolarla tarihin en yüksek düzeyine çıkmasına neden oldu. Altın da 992 dolarla yeni rekorunu kırdı. 13 TÜRKİYE KAÇAMAZ NOT HÜKÜMETE BAĞLI A N ew York Üniversitesi Profesörü Nouriel Roubini, ABD’nin bu yılın ilk çeyreğinde resesyona girdiğini ve resesyonun 4 ile 6 çeyrek arasında sürmesini beklediğini belirterek, gelişmiş ekonomilerle gelişmekte olan ekonomiler arasında bir ayrışma olduğu savına katılmadığını ve Türkiye’nin de diğer gelişmekte olan ülkeler gibi ABD’deki resesyondan etkileneceğini söyledi. Roubini, küresel kredi sıkışıklığının YTL üzerinde baskı yaratabileceğine dikkat çekerek, şöyle konuştu: “Ancak liradaki kayıp makul olduğu sürece rekabeti arttırıcı olacaktır; ama bu sert olursa, enflasyon ve faizler üzerinde baskı yaratabilir. ” U luslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s Başkan Yardımcısı ve Türkiye analisti Kristin Lindow, Türkiye İstatistik Kurumu’nun 8 Mart’ta açıklayacağını duyurduğu milli gelir revizyonunun kredi notu açısından kilit bir gösterge olmadığını söyledi. Lindow, “Biz ödeme göstergelerine daha çok önem veriyoruz. Dolayısıyla öngörülen milli gelir artışı, bu değerlendirmeleri değiştirmez. Derecelendirmede takvim bizden çok hükümete bağlı, çünkü şu anda bazı alanlarda işler sanki beklemeye alınmış görünüyor. Dış sermayenin çok daha azalacağı bir ortamda özel sektör gerçekten oldukça büyük darbe alabilir” dedi. AKP hükümeti toplumun her kesiminden gelen uyarılara Ekonomide korkutan endişe ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ekonomideki olumsuz gidiş uyarılarına her gün bir yenisi ekleniyor. AKP hükümeti, dışta ve içte tehlike sinyalleri veren ekonomiyi unuttu. Enflasyonda yıllık hedefin yarısı 2 ayda geçildi. Yıllık büyüme beklentisi yüzde 4.7’ye inerken, enflasyonun dizginlenmesi için döviz kurunun değerinin düşük tutulması 38 milyar dolara çıkan cari açığın daha da artmasına neden olacak. Bunun finansmanı, küresel dalgalanma ile hükümetin istihdam ve enerji maliyetlerini düşürmek gibi rekabet arttırıcı önlemler almadığı bir ortamda daha da zorlaşacak. Ekonominin karşı karşıya olduğu yedi önemli sorun şöyle: Enflasyon: Türkiye İstatistik Kurumu şubat ayı Tüketici Fiyat Endeksi enflasyonunun yüzde 1.29’a çıkmasından sonra ilk iki ayda yüzde 2.11 olarak gerçekleşen enflasyon, hükü P ek çok kesim dikkatlerin ekonomide toplanmasını istiyor; en son Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği’nin ağır bir dille eleştirerek ekonomideki son göstergelerin kaygı verici boyutlara ulaştığının altını çizmesi de AKP hükümetinin ekonomiye gereken önemi vermesine yetmedi. İşsizlikten enflasyona pek çok kritik noktada gelinen aşama, tehlike sinyalleri veriyor. metin yıl sonu hedefi olan yüzde 4’ün yarısını geçti. Aracı kurumlar, tahmini yüzde 7’ye çıkardı. Kur: Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, enflasyon hedeflerindeki yüzde 100’lük sapma ile en büyük bedeli ihracatçı ve sanayicinin ödediği itirafında bulundu. Tüzmen enflasyonun düşürülmesi uğruna döviz kurunun düşük, YTL’nin yüksek tutulduğunu belirterek “Bunun en yıkıcı etkisi; bizim şikâyet ettiğimiz cari açık. Cari açığın da tetikleyecisi dış ticaret açığı” dedi. Cari açık: Cari açık 2007’de, bir önceki yıla göre yüzde 18 artarak 37 milyar 996 milyon dolara çıktı. Aynı dönemde ithalat ile ihracat arasındaki fark ise yüzde 14.9 artışla 47 milyar 498 milyon dolara yükseldi. Hükümet, cari açığın, 2007 yılında yüzde 9.8 artarak 21 milyar 873 milyon dolara çıkan doğrudan yabancı sermaye girişi ile karşılanmasına güveniyor. Büyüme: Geçen yılın üçüncü çeyreğinde tarımdaki küçülme, ticaret ve inşaatın da yavaşlaması nedeniyle yüzde 1.5’e düşen büyüme oranında, piyasaların 2008 yılı beklentisi yüzde 4.7’ye geriledi. Hükümet, özellikle gelecek yılki yerel seçimler öncesi büyümeyi desteklemek için kaynakları bütçe dışına çıkarma yönünde adımlar atmaya başladı. Ancak bu tür girişimler hem enflasyonun artmasına, hem de 7 kulak tıkıyor 4.2 milyon işsiz var ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye’deki resmi işsiz sayısı 2007 yılında 2006’ya göre 38 bin kişi artarak 2 milyon 333 bin kişi oldu. İş aramayıp çalışmaya hazır olan 1 milyon 805 bin kişi de eklendiğinde, gerçek işsiz sayısı 4 milyon 138 bine, işsizlik oranı ise yüzde 16.3’e yükseldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan, “Hanehalkı İşgücü Anketi 2007 Yılı’’ sonuçlarına göre, işsiz sayısı, bir önceki yıla göre 38 bin kişi artarak 2 milyon 333 bin kişiye yükseldi. Resmi işsizlik oranı ise değişmeyerek yüzde 9.9 seviyesinde gerçekleşti. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 0.2 puanlık azalışla yüzde 11.9, kırsal yerlerde de 0.4 puan artışla yüzde 6.9 oldu. mali disiplini bozarak cari açığın kapatılması için hayati olan yabancı sermayenin kaçmasına neden olacak. İç pazar: Ankara Ticaret Odası’nın 4 bin 46 işyerinde yaptığı ankete göre 2007 yılı, her 100 işletmeden 56’sı için 2006 yılından daha kötü geçti. Ankete katılan işletmelerin sadece yüzde 27.8’i 2006’ya göre satışlarını arttırdıklarını bildirdi. İşletmelerin yüzde 80.5’inin işletmecilik maliyetleri, yüzde 67.6’sının da borçları arttı. İşverenin SSK’ye 11.5 milyar YTL; esnaf, bağımsız çalışanlar ve çiftçinin BağKur’a 34.9 milyar YTL; mükelleflerin Maliye’ye ise 29 milyar YTL borcu var. İşsizlik: Türkiye’de geçen yılki resmi işsiz sayısı 2 milyon 333 bine ulaştı. İş aramayıp çalışmaya hazır olan 1 milyon 805 bin kişi de eklendiğinde, gerçek işsiz sayısı 4 milyon 138 bine yükseldi. Yavaşlayan büyüme işsizliğin daha da artacağına dikkat çekerken, hükümet de istihdam maliyetlerini düşürecek veya kayıt dışını kayıt içine alacak çalışmalara hâlâ başlamadı. Borçlanma: Özel sektörün dış borcunun son beş yılda ortalama yüzde 28 artarak Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın yüzde 30’u seviyesine, bir başka deyişle 147 milyar dolara ulaştı. Hükümete yakınlığıyla bilinen Raymond James aracı kurumuna göre 2008’de özel sektör dış borç geri ödemelerinin 36 milyar dolara ulaşması pek çok yatırımcı açısından korkutucu gözüküyor ve yatırımcıların “Borçların yeniden finanse edilmesinde bir problem yaşanıp yaşanmayacağı” sorusuna neden oluyor. IMF UYARDI: Enflasyon riskleri artıyor Ekonomi Servisi Uluslararası Para Fonu (IMF) AsyaPasifik Bölümü Başdanışmanı Kaplana Kochhar şu anda birçok yükselen piyasa ülkesinin yüksek petrol fiyatları gibi küresel güçler ya da daha fazla ücret talebi gibi iç baskılardan kaynaklanan enflasyon riskleriyle karşı karşıya bulunduğunu belirtti. Kochhar, “Bu enflasyonist riskler, uygun parasal ve mali karşılıklar aranırken ölçülmelidir” dedi. Kochhar, Hindistan’ın Economic Times gazetesine yazdığı makalede, son IMF tahminlerine göre ABD’de belirgin bir yavaşlama olacağını ve yükselen piyasa ekonomilerinin bundan etkileneceğini söyledi. YILMAZLAR, BÜYÜK PROJELERE İMZA ATIYOR İsrail’in Rizeli müteahhidi HASAN ERİŞ Restorasyona cebinden para koydu Yılmazlar Grup, İsrail’de Osmanlı İmparatorluğu’nun 1917’de terk ettiği Yafa’daki idare binasını da maliyetin çoğunu kendisi üstlenerek restore ediyor. İsrail hükümeti tarafından 24 yıllığına Türk hükümetine kiralanan bina, eski Osmanlı topraklarında yeniden Türkiye’ye tahsis edilen ilk bina olma özelliği taşıyor. Şirket, Türkiye ile iş ve ticaret yapan 200’ün üzerinde İsrailli şirketi bünyesinde bulunduran İsrailTürkiye İş Konseyi tarafından 2005’te “yılın şirketi”, Başkanı Yılmaz da “yılın işadamı” olarak ödül almıştı. TEL AVİV İsrail’de inşaat sektöründe faaliyet gösteren Yılmazlar İnşaat’ın 13 yıl içinde gerçekleştirdiği işlerin toplamının 1 milyar dolara yaklaştığı açıklandı. Ankara merkezli Türk inşaat şirketi, yaptığı konutlar, resmi devlet binaları, iş merkezleri, altyapı inşaatları ile İsrail inşaat sektöründe de önemli bir paya sahip durumda. Grup, şu sıralarda yine Tel Aviv’de çok katlı rezidanslardan oluşan bir kompleksi tamamlamak üzere. Yılmazlar Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Reis Yılmaz ve şirketin İsrail’den Sorumlu Genel Müdürü Ahmet Arık, çalışmaları hakkında bilgi vermek üzere Tel Aviv’deki şantiyelerinde düzenledikleri toplantıda özetle şunları söylediler: ? 20 şantiyeyle faaliyet gösteren şirket, 1995’ten bu yana İsrail’de. Yılmazlar’ın şimdiye kadar aldığı işlerin toplamı 1 milyar doları buldu. “1995’te İsrail’e girdik. Halen 20 şantiyede çalışıyoruz. 1967 sınırları içinde çalışıyor, Filistin bölgelerine girmiyoruz. Herkesten daha hızlı inşaat yaptığımız için tercih ediliyoruz. İsrail Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Savunma Bakanlığı ve İç İstihbarat Bakanlığı binalarını, Ben Gurion Havalimanı yanındaki bağlantı köprüsünü, Tel Aviv’in profilini değiştiren yeni gökdelenlerden bazılarını inşa ettik. Dünyanın en büyük arıtma tesislerinden biri olan Tiberias Gölü’nün arıtma tesisini, bazı üniversite binalarını yapmaktayız. Şimdiye kadar aldığımız işlerin toplamı 1 milyar doları buldu. İsrail’le yapılan savunma anlaşmasının offset’inden destek alarak bine yakın Türk işçisi istihdam ediyoruz. İsrail’de yabancı işçi çalıştırmak çok zor. Biraz kolaylık olsa bu sayıyı 23 bine çıkarırız.” ABNAMRO RAPORU Umutlar 2009’a kaldı Ekonomi Servisi Hollanda merkezli uluslararası ABNAMRO bankasına göre, Türkiye’de bu yıl enflasyon yüzde 7.5 düzeyine çıkacak. ABNAMRO’nun “Küresel Piyasalar’’ raporuna göre, 2008’de ekonomi yüzde 4.5 büyüyecek. 1 ABD Doları, bu yıl ortalama 1 YTL 35 YKr, 1 Avro ise 1 YTL 48 YKr düzeyinde işlem görecek. 2009’da enflasyon yüzde 5.8’e gerileyecek ancak cari işlemler açığı, milli gelirin yüzde 8.8’ine ulaşacak. Milyar dolarlar artık onlarda Ne ABD’li ne İngiliz ne de Alman... Artık dünyanın en zenginleri Çin, Hindistan, Rusya ve Türkiye’den çıkıyor Ekonomi Servisi Uluslararası finans ve ekonomi çevrelerinin dergisi “Forbes Magazine”in açıkladığı geleneksel milyarderler listesine bu yıl en çok Hindistan, Çin ve Türkiye’den yeni milyarderler eklendi. İki yıl önceye kadar ilk 25’e girenlerin yarısından fazlasının ABD’li olduğu listede bu yıl ilk 25’te 7 Rus ve 4 Hintli bulunurken, ABD’lilerin sayısı 4’te kaldı. 13 yıldır listenin ilk sırasında bulunan Microsoft firmasının kurucusu ABD’li Bill Gates’in yerini bu yıl ilk kez ABD’li yatırımcı Warren Buffet’a bıraktığı Forbes listesinin çarpıcı notkaları şöyle: Bu yıl listeye ilk kez 1000’den fazla milyarder girerek, sayı 1125’e yükseldi. ABD, 469 milyarderle 1125 kişilik listede 1. sırada bulunuyor. ABD’yi ise bu yıl Almanya’yı geçerek 2. sıraya yerleşen Rusya izliyor. Rusya’nın başkenti Mos Zenginliğin sembol şehri de değişti. En çok milyarderin yaşadığı yer olarak bilinen New York, bu özelliğini Moskova’ya kaptırdı. Türkiye’den listeye giren 35 milyarderin toplam serveti de milli gelirin sekizde birine ulaştı. kova da bu yıl New York’u geride bırakarak dünyada en çok milyarderin yaşadığı şehir olarak ilk sıraya yerleşti. Listeye yeni eklenen milyarderlerin yüzde 70’i ABD, Rusya, Hindistan ve Çin’de yaşıyor. Listede yer alan 1125 milyarderin toplam serveti, 4.4 trilyon dolar oldu. Dünyanın en genç milyarderi 1.5 milyar dolarlık servetiyle Facebook’un yaratıcısı 23 yaşındaki Mark Zuckerberg. 30 yaşın altındaki toplam 6 milyarderin yarısı Lübnanlı Hariri ailesinden. Türkiye’den yeni isimler Listeye bu yıl 13 yeni ismi sokan Türkiye’deki dolar milyarderlerinin sayısı 35’e yükseldi. Bu 35 Türk’ün elinde biriken servet, 70 milyonluk Türkiye’nin milli gelirinin 8’de birine ulaştı (60 milyar dolar). Türkler arasında ilk sırada yer alan Mehmet Emin Karamehmet genel listede 247. oldu. Yeni isimler şunlar: Ali İbrahim Ağaoğlu, Ahmet Çalık, Hanzade Doğan Boyner, Begümhan Doğan Faralyalı, Vuslat Doğan Sabancı, Sema Isıl Doğan, Arzuhan Doğan Yalçındağ, Faruk Eczacıbaşı, Mübariz Gürbanoğlu, Erman Ilıcak, Ahsen Özokur, Serra Sabancı ve Deniz Şahenk. CUMHURİYET 13 K