Katalog

CMYB C M Y B 20 EKİM 2008 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER 3 SÖZ ÇİZGİNİN Turhan Selçuk İÇ POLİTİKA DIŞ POLİTİKA AYDINLANMA EMRE KONGAR Demokrasilerde Krizler, İktidarlar ve Yandaşlar Demokratik ülkelerde iktidar, temel hak ve özgürlüklerin ifadele- rini, bütün bireyler ve kurumlar için (ama özellikle de muhalif kişi ve ku- rumlar için) anayasa ve yasalar çerçevesinde, ayrımcılık yapmak- sızın korur. Otoriter ülkelerde iktidar, temel hak ve özgürlüklerin kendi görüşleri dışındaki ifadelerini, kamu alanında sınırlar ve kısıtlar; özel yaşama faz- la karışmaz. Totaliter ülkelerde iktidar, hem kamu yaşamını hem özel yaşamı denetler; temel hak ve özgürlükle- rin, kendi görüşleri dışındaki ifade- lerini, ailesel ve bireysel yaşam da dahil olmak üzere, her yerde ya- saklar. Tabii bir ülkedeki yönetim biçi- mi o ülkenin toplumsal yapısı, gelişme düzeyi ile yakından ilgili- dir; bir anlamda onun sonucu, türevidir. Demokratik toplumlardaki bi- reyler ve kurumlar, demokratik hak ve özgürlükleri içselleştirmişlerdir. Bu toplumların anayasa ve ya- saları da zaman içinde çok kan ve gözyaşı dökülerek üretilmiş, bu hak ve özgürlükleri koruyan metin- lerdir; iktidarlar tarafından da be- nimsenir ve geliştirilirler. Demokratik toplumlarda ikti- darların bütün kararları tartışılır. Otoriter toplumların bireyleri ve kurumları, kamu alanında, iktidara boyun eğmeye, onun koyduğu sı- nırlar içinde kalmaya koşullanmış- lardır, öyle yetiştirilmişlerdir. Böyle toplumlarda üretilen ana- yasa ve yasalar da, temel hak ve öz- gürlükler açısından, bireyleri ve ku- rumları iktidar karşısında korumaz, tam tersine, baskı altında tutar. Otoriter toplumlarda iktidar- ların kararları, izin verildiği ölçü- de tartışılır. Totaliter toplumlarda ise birey- ler ve kurumlar ancak siyasal ikti- darın uygun gördüğü yaşam bi- çimlerini sürdürebilir, onun uygun gördüğü duygu ve düşüncelere sahip olabilirler. Ne hakları gelişmiştir, ne de öz- gürlükleri. Totaliter toplumlarda iktidar- ların kararları tartışılmaz. Kriz çıktığında ne olur? Demokratik toplumlarda, bütün ilgili kişi, kurum ve taraflarca, konu tartışılır; ortak ve en akılcı olduğu kabul gören karar uygulanır. Otoriter toplumlarda iktidarla- rın izin verdiği ölçüde, sınırlı ve kı- sıtlı bir katılım ve tartışma olur; ik- tidarın uygun bulduğu kararlar uygulanır. Totaliter toplumlarda, tartışma olmaz, tartışanlar susturulur ve cezalandırılır; kararlar ya savaş ya da temel hak ve özgürlüklerin da- ha da sert bir biçimde sınırlanma- sı ve kısıtlanması yönünde olur. İktidarın bürokrasideki, eko- nomideki, siyasetteki, medya- daki yandaşları ne yapar? Demokratik toplumlarda, her türlü seçeneği tartışır, iktidara doğ- ru kararlar alması için yardımcı olur, gerekirse, karşı fikirleri ve se- çenekleri savunur. Otoriter toplumlarda, izin verildiği ölçüde tartışmalara katılır, fikir söy- ler. Totaliter toplumlarda, iktidarın uygun gördüğü kararlara tam des- tek verir. Peki, Türkiye’deki iki büyük kriz, PKK saldırısı ve dünya ekonomik krizi karşısında, toplum nasıl tutum ve davranış sergiliyor? İktidar ve yandaşları ne yapı- yor? Krizlerden etkilenen tüm halka, krizin çözümünde birinci derecede rol oynayacak olan bireylere ve kurumlara karşı nasıl bir tavır ve söylem kullanıyor? İktidarın ve medyadaki yan- daşlarının iki büyük kriz karşısın- daki tutum ve davranışlarına, eylem ve söylemlerine, yukarıdaki ger- çekler ışığında bakınız: Türkiye’deki rejimin, iktidarın ve yandaşlarının ne kadar demokratik(!) olduğunu göreceksiniz. ekongar@cumhuriyet.com.tr www.kongar.org Düğünü kana buladılar GİRESUN (AA) - Giresun’un Dereli ilçesinde düğünde çõkan silahlõ kavgada 1 kişi öldü, 3 kişi yaralandõ. Necdet D. (53) ve eşi Hatun D. (58) ile aralarõnda anlaşmazlõk bulunan Necati Y. (42) tartõştõ. Necdet D, ruhsatsõz tabancasõyla Necati Y. ve oğlu Ersin Y’yi (15) yaraladõ. Bunun üzerine, Necati Y’nin ağabeyi Hakkõ Y. (49), tabancayla Necdet D’yi öldürdü, eşi Hatun D’yi ise kafasõna tabancanõn kabzasõyla vurarak yaraladõ. Kaçak mazot operasyonu BANDIRMA (AA) - Balõkesir polisi önceki gün Bandõrma, Gönen, Susurluk ve Manyas ilçeleri başta olmak üzere, İstanbul, İzmir ve çeşitli illerde “Hayal 10” kod adlõ eşzamanlõ operasyon düzenledi. 159 ton kaçak akaryakõt ele geçirilirken suç örgütü lideri İsmail S.’nin de aralarõnda bulunduğu 24 kişi gözaltõna alõndõ. ‘YURTKUR uyuma, yurt kur’ Türkiye’de 219 devlet yurduna karşõ 3 bin 126 tane kayõtlõ özel yurt ve binlerce de kaçak yurt bulunduğu belirtilirken öğrencilerin cemaat yurdu ve tarikat evlerine düşmemesi için öğrenciler imza kampanyasõ başlattõ MAHMUT LICALI ANKARA - Üniversite öğren- cileri, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu’nun (YURTKUR) yeterli barõnma imkânõ sağlayamamasõ ve çok sayõda üniversitelinin cemaat yurtlarõ ve tarikat evlerinin ağõ- na düşmesi üzerine, “Ne cema- at yurdu, ne tarikat evi. YURTKUR uyuma, yurt kur” adlõ imza kampanyasõ başlattõ. Türkiye’de 219 devlet yurduna karşõ 3 bin 126 tane kayõtlõ özel yurt ve binlerce de kaçak yurt bulunduğu belirtilir- ken, öğrencilerin cemaat yurdu ve tarikat evlerine düşmemesi için YURTKUR’un yurt yap- masõ isteniyor. Halkõn Kurtu- luş Partisi tarafõndan “yurtisti- yoruz.org” adresinde üniversi- te öğrencilerinin tarikat ve ce- maat yurtlarõ kõskacõnda kalma- sõ nedeniyle başlatõlan imza kampanyasõnõn bildirisinde, Milli Eğitim Bakanlõğõ’na bağlõ YURTKUR’un, öğrencilerin barõnma ihtiyacõnõ karşõlayama- dõğõ belirtildi. Bildiride, 2007- 2008 verilerine göre 2 milyon 497 bin 473 üniversite öğrenci- sinden yalnõzca 200 bin 942’si- ne yurt sağlandõğõ kaydedildi. 1961 Anayasasõ ile öğrencilerin barõndõrõlmasõnõn devletin temel görevi olduğu anõmsatõlan bil- diride, bu amaçla 1961’de ku- rulan YURTKUR’un bugün öğ- rencilere barõnma imkânõ sağla- ma görevini yerine getiremedi- ğine dikkat çekildi. YURT- KUR’a bağlõ yurtlarõn kapasite- sinin yetersizliğinin tarikat ve cemaat yurtlarõna fõrsat yarattõ- ğõ dile getirilen bildiride, söz konusu durumun bilerek gör- mezden gelindiği ve cemaat yurtlarõnõn özel olarak destek- lendiği kaydedildi. 2004 yõlõnda AKP’nin yaptõğõ bir yasa deği- şikliği ile “yurtların faaliyeti- ne dini alet etmesi”nin yurtla- rõn kapatõlma gerekçeleri ara- sõndan çõkarõldõğõ vurgulanan bildiride, şu değerlendirme ya- põldõ: “Cemaat ve tarikatlar maddi sıkıntı çeken insanları- mızı sundukları bol imkân- larla kandırmasını biliyorlar. Cemaat-tarikat yurtları AKP’li belediyelerce de des- teklenmektedir. Nasıl mı? Be- lediyeler birçok ilde cemaat yurtlarının broşürlerinden vergi almazken, cemaate ait olmayan özel yurtlar vergi vermeden broşür dağıtama- maktadır.”