Katalog

12 OCAK 2008 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr 15 YAŞAMDA MALİ ÇÖZÜM YA H YA Cumhuriyet okurlarına; Sizin katkılarınızla güçleneceğinden emin olduğumuz “Yaşamda Mali Çözüm”ün ilk sayısında buluşuyoruz. Vergi, sosyal güvenlik, emeklilik, şirketler hukuku başta olmak üzere çalışma yaşamıyla ilgili her konuda rehberiniz olmaya çalışacağız. Bu konu İsteğe bağlı sigortanın püf noktaları... A R I K A N H erhangi bir nedenle çalışmaya ara veren SSK’li, memur veya BağKur’lular ile herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlar isteğe bağlı sigorta ile sosyal sigorta primlerini ödeyebiliyor. Sadece sigortalılığına ara verenler değil, ev kadınları da isteğe bağlı BağKur sigortalılığına devam edebiliyor. ÖRNEK [email protected] larda yönelteceğiniz sorularınızı bire bir yanıtlayacağız. İlk buluşmamızda, işçisinden ev kadınına, memurundan esnafına herkesi ilgilendiren “isteğe bağlı sigorta”yı tüm yönleriyle ele almaya çalıştık. Her hafta, cumartesi günleri burada buluşmak üzere... BağKur Kanunu gereğince: Ev kadınları, Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklular, Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmayanlar, Yurtdışındaki vatandaşların yanlarında bulunan ve herhangi bir işte çalışmayan eşleri, BağKur’a tabi zorunlu sigortalılık niteliğini kaybedenler, isteğe bağlı BağKur sigortalısı olabilmektedirler. BağKur’da isteğe bağlı sigortalı olabilmek için SSK veya Emekli Sandığı kanunlarındaki gibi herhangi bir prim ödeme gün sayısı şartı aranmamaktadır. Yani bir kişinin hiç prim ödeme gün sayısı olmasa bile BağKur kapsamında isteğe bağlı sigortalı olabilmektedir. Ödenecek primler de BağKur gelir basamaklarına göre belirlenmekte ve isteyenler ayrıca sağlık primi de ödeyerek sağlık yardımlarından faydalanabilmektedir. İsteğe bağlı sigortalı olmak isteyenler ilk on iki gelir basamağından dilediklerini seçebilmektedirler. Diğer sosyal güvenlik kurumlarında geçirdiği süre intibak ettirilmek suretiyle en yakın basamaktan aşağısını ve on ikinci basamaktan yukarısını seçemezler. Gerek BağKur ve gerekse diğer sosyal güvenlik kuruluşları kapsamından çıkarak yeniden BağKur Kanunu kapsamına girenlerin evvelce BağKur’a fiilen prim ödemiş oldukları son basamak üzerinden sigortalılıkları devam eder. İsteğe bağlı sigortalılık, tescil talebinin BağKur’a intikal ettiği tarih itibarıyla başlar. BağKur Kanunu’na göre ödenecek malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primi, sigortalının gelir basamağının yüzde 20’sidir. İsteğe bağlı BağKur sigortalıları emekli olurken normal BağKur ve tarım BağKur sigortalıları ile aynı koşullarda emekli olmaktadırlar. Esnafa yol haritası Ev kadınlarına emeklilik Çalışmayan kadınların sosyal güvenceye kavuşturularak emeklilik hakkını kazanabilmelerini sağlamak üzere ev kadınlarının BağKur’a emeklilik primlerini ödeyerek emekli olabilmesine olanak tanınmıştır. Sadece ev kadınları, isteğe bağlı BağKur sigortalısı olabilmektedir. SSK isteğe bağlı sigortasına devam etmenin koşulları: a) En az 1080 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak, b) Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna zorunlu ya da isteğe bağlı sigortalı olmamak ve buralardan kendi sigortalılığından dolayı aylık bağlanmamış olmak, c) İsteğe bağlı olarak her ay kesintisiz otuz gün üzerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemek, d) Örneği kurumca hazırlanacak isteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle kuruma müracaatta bulunmak, şartları bulunmaktadır. SSK kapsamında isteğe bağlı olarak sigortalılığa devam edilebilmesi için isteğe bağlı sigortanın başladığı tarih itibarıyla gerekli olan 1080 günün tespitinde, sigortalıların 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na tabi çalıştıkları süreler ile isteğe bağlı sigorta, topluluk sigor İşçi nasıl yararlanacak tası, askerlik ve hizmet borçlanması veya hizmet ihyası ile edinilmiş malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi ödenmiş süreler ile ülkemizle ikili sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilen ülkelerdeki belgelendirilen çalışmaların tamamı dikkate alınacaktır. Başvuru tarihinden önce 1080 prim gün sayısı olmayanlar SSK isteğe bağlı sigortasına devam edemeyecektir. SSK’de isteğe bağlı sigortaya devam edenler, sigorta primine esas kazancın alt ve üst sınırı arasında diledikleri tutarda prim ödeyebilmektedirler. İsteğe bağlı sigorta primi olarak sigorta primine esas kazancın alt ve üst sınırı arasındaki bir tutarın yüzde 25’inin ödenmesi gerekmektedir. 1.1.200830.6.2008 dönemi için prime esas kazancın alt sınırı olan 608.40 YTL üzerinden prim ödeyenler için prim oranı 152.10.YTL, üst sınır olan 3.954.60.YTL üzerinden prim ödeyenlerin ise 988.65.YTL’dir. İsteğe bağlı sigorta primlerinin, en geç ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmesi zorunludur. İsteğe bağlı sigorta primi ödeyenler, prim ödemesi devam ederken sağlık yardımlarından yararlanamazlar. Sadece emekli olduktan sonra SSK’den sağlık yardımı alabilirler. İşçi Osman Bey 5 yıl süreyle çalıştığı fabrikadan 10.1.2008 tarihinde ayrılmış ve sigorta gün sayısını tamamlamak için isteğe bağlı SSK sigortasına girmeye karar vermiştir. SSK müdürlüğüne 15.1.2008 tarihinde başvurmuştur. İşçi Osman Bey’in 1080 günden fazla SSK sigortalılığı olduğu için 1.2.2008 tarihinden geçerli olmak üzere isteğe bağlı SSK sigortalılığı başlayacaktır. Primlerini asgari ücret üzerinden ödemesi durumunda her ay 152.10.YTL prim yatırması gerekmektedir. SİGORTALILIĞIN SONA ERMESİ SSK’de isteğe bağlı sigortaya devam edenlerin sigortalılıkları; sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olarak çalışmaya başlama, sona erdirme talebinde bulunma, sigorta primini art arda üç ay ödememe, tahsis talebinde bulunma ve sigortalının ölümü hallerinde sona erdirilmektedir. İsteğe bağlı SSK sigortalılara prim ödeme süreleri boyunca SSK tarafından sağlık yardımı yapılmamakta, ama emekli olduktan sonra yapılmaktadır. Ev kadını Ayşe Hanım, emeklilik hakkı elde etmek için kendi primini ödemeye karar vermiş ve 2.1.2008 tarihinde BağKur müdürlüğüne başvurmuştur. Sadece emekliliğe ilişkin prim ödeyeceğini bildirmiş ve 1. basamağı seçmiştir. Ev kadını Ayşe Hanım 2.1.2008 tarihinden geçerli olmak üzere isteğe bağlı BağKur sigortalısı olacaktır. Primlerini 1. gelir basamağı olan 404.89.YTL üzerinden yatırdığında her ay bu tutarın yüzde 20’si olan 80.98.YTL yatıracaktır. Ayrıca ilk girişte 101.22.YTL giriş keseneği ödemesi gerekmektedir. ÖRNEK Devlet Memurları Kanunu’na ve diğer personel kanunları ile kendi kuruluş kanunlarına göre Emekli Sandığı iştirakçisi olarak en az 10 yıl çalıştıktan sonra görevinden ayrılanlar, görevlerinden ayrıldıkları tarihten itibaren altı ay içinde başvurmaları halinde başvuru tarihini takip eden ay başından itibaren isteğe bağlı Emekli Sandığı iştirakçisi olabilmektedir. Devlete karşı işlenen suçlar ile rüşvet, zimmet, irtikap vs. suçlardan dolayı mahkum olanlar isteğe bağlı Emekli Sandığı iştirakçisi olamazlar. Aylık kesinti miktarı emeklilik keseneğine esas aylık, derece ve kademeleri ile ayrıldıkları göreve ilişkin ek göstergeleri esas alınır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre yükselebilecekleri dereceyi geçmemek şartıyla her üç yıl için bir derece yükselmesi uygulanır. İsteğe bağlı ödenen bu süreler, tekrar Emekli Sandığı’na tabi bir göreve başlayanlar için de geçerli olmak üzere emeklilik ikramiyesinin süre ve miktar yönünden hesabı ile kazanılmış hak aylıkları Kamu çalışanı için 10 yıl koşulu nın tespitinde dikkate alınmaz. Bu şekilde Emekli Sandığı’yla ilgilendirilenler bu kanunun uygulanmasında isteğe bağlı iştirakçi olarak kabul edilirler. Sandıkla ilişkilendirilme isteğinden vazgeçtiğini yazılı olarak Emekli Sandığı’na bildirenlerin de isteğe bağlı iştirakçiliklerine başvuru tarihini takip eden ay başından itibaren son verilir. İkinci olarak, toplu ya da fasılalı olarak toplam altı aydan daha fazla süreye ilişkin emekli kesenekleri ile kurum karşılıklarını süresinde ödemeyenlerin isteğe bağlı iştirakçilikleri kendiliğinden sona erer. Üçüncü olarak, diğer sosyal güvenlik kurumları ile zorunlu olarak ilgilendirilmelerini gerektirir görevlerde çalışmakta olan ya da çalışmaya başlayanlar ile diğer sosyal güvenlik kurumlarından veya Emekli Sandığı’ndan kendi çalışmasından dolayı aylık bağlanmış olanlar isteğe bağlı iştirakçi olamazlar. Bunlardan diğer sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak çalışmaya başlayıp bu görevleri sona erenler de altı ay içinde yazılı olarak isteğe bağlı iştirakçi olmak üzere başvuruda bulunabilirler. CAK P R İM TU TA R I A R TA ecek Hem emeklilik hem sağlık primi ödenecek Kamuoyunda Sosyal Güvenlik Reformu olarak adlandırılan 5510 sananların, aylığa hak kazanİsteğe bağlı sigortalılığını yılı kanunun 1.6.2008 tari sona erdirme talebinde bumış olmak şartıyla talep tahinde yürürlüğe girmesi ön lunanların, primi ödenmiş rihinden, görülmektedir. Eğer reform son günü takip eden günÖlen sigortalının ölüm tayürürlüğe girerse isteğe den, Aylık talebinde bulurihinden itibaren sona erer. bağlı sigortada da önemli değişiklikler yapılacaktır. Kidikkate alınır ve bu süreler BağKur sigorşiler isteğe bağlı olarak prim ödemek suretalılığı kapsamında sigortalılık süresi olarak tiyle hem emeklilik hem de genel sağlık sikabul edilecektir. gortası primi ödeyecekler. İşte, reformda isİsteğe bağlı sigortalılık, müracaatın kuteğe bağlı sigorta... İsteğe bağlı sigorta, kirum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden şilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suay başından itibaren başlayacaktır. retiyle uzun vadeli sigorta kollarına ve geİsteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen nel sağlık sigortasına tabi olmalarını sağlatarihlerde, zorunlu sigortalı olmayı gerektiyan sigortadır. İsteğe bağlı sigortalı olabilrecek çalışması bulunduğu tespit edilenlemek için Türkiye’de yasal olarak ikamet rin, zorunlu sigortalılıkla çakışan isteğe bağedenlerde; lı prim ödenen süreleri iptal edilerek bu sü 5510 sayılı yasaya tabi zorunlu sigorreye ilişkin ödedikleri primler ilgililere iade talı olmayı gerektirecek şekilde çalışmaedilecektir. İsteğe bağlı sigortalıların prim mak veya sigortalı olarak çalışmakla birödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışlikte, ay içerisinde 30 günden az çalışmak ma saatinin 4857 sayılı İş Kanunu’na göre ya da tam gün çalışmamak, kendi sigorbelirlenen günlük normal çalışma saatine talılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olbölünmesi suretiyle hesaplanan sigortalılamak, 18 yaşını doldurmuş bulunmak, isrın aynı ay içerisinde isteğe bağlı sigortaya teğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle sosprim ödemeleri halinde, ödenen primler zoyal güvenlik kurumuna başvuruda bulunrunlu sigortalılığa ilişkin prim ödeme gün muş olma şartları aranacaktır. Malullük, sayısına otuz günü geçmemek üzere ekleyaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağnecektir. lık sigortası hükümlerinin uygulamasında • İsteğe bağlı sigortalının diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi olarak çalışmaya başladığı tarihten bir gün önce, • İsteğe bağlı sigortalının ölümü halinde, bir süre prim ödemiş ise en son prim ödenen ayın sonunda, ölüm tarihinden bir önceki ayda prim ödemelerinin bulunması halinde, ölüm tarihinden itibaren, • Ölen sigortalının ödenmeyen primlerinin ve her türlü borçlarının hak sahiplerince ödenmesi halinde, ölüm tarihinden itibaren, • Yaşlılık aylığı bağlanması veya toptan ödeme yapılması için talepte SİGORTALILIĞIN SONA ERMESİ bulunulması halinde, bu tarihten itibaren, • Sigortalının devam etmekte olduğu isteğe bağlı sigortaya son verilmesini yazılı olarak belirtmesi halinde yazılı talebin (terk talebinin) BağKur kayıtlarına intikal ettiği tarihten itibaren, • Sigortalının malul kalması ve malullük aylığına hak kazanması halinde, maluliyete esas rapor tarihinde, • Sigortalının toplam borcunun üç aylık prim ve ceza tutarından fazla olması halinde sigortalının daha önce ödediği primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla sona erer. primi, belirlen İsteğe bağlı sigorta zancın alt sınırı ile ka as es e im olan pr sigortalı tarafından üst sınırı arasında, nç üzerinden buluza belirlenen aylık ka e 32’sidir. zd nacak kazancın yü llük, yaşlılık ve ölüm alu m ’si 20 e zd ğlık sigortası Bunun yü zde 12’si genel sa sigortaları primi, yü primidir. yükümlü olunan lı olanlar, bakmakla sayılır ve genel ta or sig ğlı ba e eğ İst l sağlık sigortalısı kişi olsa dahi, gene ini de ödemekle yükümlüdürler. im pr sı sağlık sigorta bir yılı doldurmayerleşik olma hali Ancak Türkiye’de k sigortası primi alınmaz ve bu kidıkça genel sağlı ortalısı sayılmaz. şiler genel sağlık sig olduğu aydan itibaren en geç nın ait eğ İst e bağlı sigorta planacak gecikme cezası ve gesa he e nd içi reler, sigor12 ay likte ödenmeyen sü cikme zammıyla bir maz. Bu 12 aylık süreden sonyıl talılık süresinden sa sa hükümlerine göre iade ediya ra ödenen primler lir. talılık nedeniyle lıların zorunlu sigor e bağlı sigorta or sig ğlı ba e eğ İst ması halinde, isteğ prim borcunun bulunimler öncelikle zorunlu sigortapr taya tabi ödenen a olan borçlarına mahsup edim ru ku le niy de lılık ne lir. SİGORTALILIĞIN SONA ERMESİ Eski haklar devam ediyor 5510 sayılı kanunla yürürlükten kaldırılan; a) 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 85’inci, b) 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu’nun 79’uncu, c) 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 60’ıncı, ç) 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun 12’nci ve geçici 218’inci maddelerine tabi isteğe bağlı sigortalılığı devam edenlerin hak ve yükümlülükleri, yeni bir yazılı talep alınmaksızın kanunun isteğe bağlı sigortalılığına ilişkin hükümlerine göre devam ettirilecektir. Sorularınız için bize malicozum?ismmmo.org.tr adresinden ulaşabilirsiniz. SORU C E VA P Nüfus cüzdanımı kaybettim. Hükümsüzdür. HAVVA ARSLAN Nüfus cüzdanımı kaybettim. Hükümsüzdür. NAİM KEBAPÇI Beykent Üniversitesi İşletme Bölümü’nden aldığım öğrenci kimlik kartımı kaybettim. Hükümsüzdür. DUYGU FİLİZ ESAS NO: 2005/677 Davacı Boskar İstif Makineleri San ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından davalı Sabit Sefer Deniz İnş. Yapı Malzemeleri aleyhine açılan alacak davasının yapılan duruşmasında; Davalı Sabit Sefer ve Deniz İnş. Yapı Malzemeleri Çiftepınarlar Mah Cumhuriyet Cad No: 27 Konuralp Düzce adresine tebligat gönderilmiş, dava dilekçesi ve duruşma günü tebliğ edilememiş zabıta vasıtasıyla yapılan tüm araştırmalara rağmen adresi temin edilememiş bulunduğundan davalıların duruşma günü olan 5.3.2008 günü saat 11.00’e mahkememizde hazır bulunması veya kendisini bir vekille temsil ettirmesi, aksi halde HUMK’nin değişik 213, 377’nci maddeleri uyarınca yokluğunda tetkikat ve yargılama yapılarak hüküm verileceği dava dilekçesi yerine geçerli olmak üzere ilanen tebliğ olunur. 26.12.2007 Basın: 966 KARTAL 2. ASLİYE HUKUK HÂKİMLİĞİ’NDEN CUMHURİYET 13 K