Katalog

27 EYLÜL 2007 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr 11 Ankara’ya doğalgaz baskısı ABD Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen ve İran’a enerji yatırımı yapan kuruluşlara yaptırım öngören tasarının hedefinde Türkiye ve Avrupalı şirketler var... Tasarı Erdoğan ve Babacan ABD’deyken kabul edildi WASHINGTON / ANKARA (Cumhuriyet) ABD Kongresi’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi, “İran enerji sektörüne yatırım yapan yabancı şirketlere yaptırımların ağırlaştırılmasını” öngören yasa tasarısını kabul etti. Temsilciler Meclisi’nde 16’ya karşı 397 oyla kabul edilen tasarıda ayrıca Bush’a, İran Devrim Muhafızları’nın terörist örgüt ilan edilmesi çağrısı yapılıyor. Düzenlemenin yasalaşması için önce Senato’da onaylanması, daha sonra da ABD Başkanı George W. Bush tarafından imzalanması gerekiyor. Tasarı yasalaşırsa, Kongre’nin 1997’de kabul ettiği ancak şimdiye kadar sadece birkaç Japon şirketine uygulanan yasa sertleştirilmiş olacak ve İran’da 20 milyon dolardan fazla yatırım yapan şirketlere otomatikman yaptırım uygulanacak. Bu durumun yakın süreçte en fazla etkileyeceği ülke ise Türkiye olacak. Türkiye ile İran arasında imzalanan Doğalgaz Mutabakatı’na göre Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, İran’da yaklaşık 12 milyar dolarlık yatırım yapacak. Diplomatik kaynaklar, tasarının İran’ın elini büyük oranda rahatlatacak ve Avrupa’nın gaz sıkıntısını da çözecek olan bu anlaşmanın engellenmesi için gündeme getirildiği görüşünde. Tasarı bu haliyle, Ankara’nın Washington ile birlikte yürüttüğü, “Baku Tiflis Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı” ile “Samsun Ceyhan Doğalgaz Boru Hattı” projelerini de tehdit ediyor. Tasarının Temsilciler Meclisi’nden, Başbakan Tayyip Erdoğan ile Dışişleri Bakanı Ali Babacan ABD’deyken geçmesi de dikkat çekti. Bush ve Erdoğan’ın gelecek ay yapılması öngörülen görüşmelerinde de ana gündem maddelerinden birinin bu konu olabileceği belirtiliyor. Tasarıyı hazırlayan Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Tom Lantos, “1999’dan bu yana Royal Dutch Shell, Total, ENI ve Inpex gibi dev şirketler İran’da 100 milyar dolardan fazla yatırım yaptılar ve ABD bunları durdurmak için hiçbir şey yapmadı” dedi ve “hedeflerinin İran’da sıfır yabancı yatırım olduğunu” kaydetti. Öte yandan, ABD, Türkiye ve İran arasında olası enerji anlaşmasına yönelik “Yatırım zamanı değil” mesajını yineledi. ABD Kongresi’nde tasarının kabul edilmesinin ardından olağan basın toplantısında soruları yanıtlayan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Tom Casey, “Bu yasa Türkiye veya başka bir ülkeyi hedeflemiyor. Ancak Müsteşar Nick Burns’ün daha önce belirttiği gibi İran’da ekonomik faaliyetlere girişmek için uygun bir zaman değil” şeklinde konuştu. ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Demokrat Senatör Joe Biden’in önerdiği tasarı 23’e karşı 75 oyla kabul edildi. (AP) ABD Senatosu Irak’ın bölünmesine ‘yeşil ışık’ ELÇİN POYRAZLAR A hmedinejad “Nükleer dosyası siyasi olarak kapandı” derken SarkozyMerkel ikilisi Tahran yönetimini uyardı. (Fotoğraf: AFP) Metinde bazı kişi ve yer adlarının okunuşu parantez içinde verilmiş ama... Bush’un Suriye Leone’si Dış Haberler Servisi Coğrafya konusundaki bilgisizliğiyle tanınan ABD Başkanı George Bush’un gaf zincirlerine bir yenisini daha eklemesini önlemek için danışmanlarının kendisi için hazırladıkları konuşma metnindeki bazı ülke ve yabancı liderlerin isimlerini parantez içinde okundukları şekilde yazdıkları ortaya çıktı. Bush’un önceki gün BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşma öncesinde kürsüde söyleyeceklerini içeren metin, örgütün internet sitesinde yayımlandı. Ancak metindeki bazı liderlerin, eski SSCB ülkelerinin, başkentlerin isimlerinin parantez içinde hecelerle ayrıldığı ve konuşurken nasıl telaffuz edildiğinin yer aldığı görüldü. Metne göre, Bush’un Fransız Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin de soyadının nasıl okunacağını bilmediği ortaya çıktı, zira metinde Fransa liderinin soyadının yanında “sarKozi” diye yazıyor. Bush’a adeta anadili İngilizce için kılavuzluk yapan hecelemeler, Zimbabve, Kırgızistan, Moritanya’nın söylenişleri için de uygulanmış. Ancak metinde okunuşu zor olan Myanmar ve cunta yönetiminin hapiste tuttuğu muhalif lider Aung San Suu Kyi’nin nasıl okunacağına dair heceleme yapılmamış olması dikkat çekti. İngiliz Independent ga İran’a en sert uyarı Avrupa’dan geldi Dış Haberler Servisi Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu toplantısına, devlet başkanlarının İran’ın nükleer enerji programı hakkındaki sözleri damgasını vurdu. BM’nin New York’taki merkezinde devam eden yıllık genel kurul toplantısında konuşan ABD Başkanı George W. Bush beklenenin aksine, İran’a kısaca değindi ve Tahran yönetimini Suriye, Kuzey Kore ve Belarus ile birlikte “zalim rejimler” içinde saydı. İran’a yönelik en sert uyarılarsa Avrupa’dan geldi. Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, “İran’ın nükleer silah edinmesine izin vermenin bölgenin ve dünyanın istikrarına karşı kabul edilemez bir risk oluşturacağını” belirtti. Almanya Başbakanı Angela Merkel de İsrail’i tehdit eden İran’ı “uzlaşmaz tutumunu sürdürmesi halinde sert yaptırımlarla karşılaşacağı” yönünde uyararak “Dünya İran’ın nükleer bomba ürettiğini ispatlamak zorunda değil, ama İran dünyayı nükleer bomba üretmek istemediği yönünde ikna etmeli” diye konuştu. Konuşma metni yanlışlıkla BM sitesine sızan Bush, ilgilendiği ülkelerin isimlerini doğru okuyor. (Fotoğraflar: AP) zetesinde çıkan yorumda, Bush’un baskıcı rejimlerin yönetimindeki ülkelere “demokrasi ve insan hakları getirilmesi için özgürlük görevi üstlenilmesi” çağrısı yaptığı BM’deki konuşması eleştirilerek ABD liderinin konu “şer ekseni” saydığı ülkelere gelince bunları telaffuzda bir sorun yaşamadığı belirtildi. Haberde, Bush’un konuşmasında Sierra Leone diyecekken aklının Suriye’ye gittiğine atıfta bulunularak “Suriye Leone” dediği kaydedildi. Metin Bush’un konuşması öncesinde BM’nin internet sitesinden kaldırılırken Beyaz Saray’da soruları yanıtlayan sözcü Dana Perino, bu tür fonetik bilgilerin metinlerde yer almasının genel bir uygulama olduğunu söyledi. Bir gazetecinin “Bush belli bazı kelimeleri söylerken zorlanıyor mu” yönündeki sorusuna ise “Bunun saldırganca bir soru olduğunu düşündüğümden yorum yapmayı reddediyorum” yanıtını verdi. Perino, bunun taslak bir metin olduğunu ve konuşmanın son şeklini içermediğini savundu. rün uzun süreli yönetimi sona yaklaştı. Küba halkı özgürlüğe hazır” yönündeki sözleri salondaki Küba heyeti tarafından protesto edildi. Bush konuşurken Küba Dışişleri Bakanı Felipe Perez Roque ve beraberindekiler Genel Kurul oturumunu terk etti. Küba’nın BM Daimi Temsilciliği’nden yapılan açıklamada bu kararın, Bush’un “küstah ve vasat açıklamasını’’ reddettiklerini gösterdiği bildirildi. Açıklamada, Bush’un Irak’ta 600 bini aşkın sivilin ölümünden sorumlu bir suçlu olduğu, bir başka ülkeyi yargılama hakkına sahip olmadığı belirtildi. COLUMBIA’DAKİ AŞAĞILAMAYA TEPKİLER İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ı davet eden Columbia Üniversitesi Rektörü’nün ettiği hakaretler, İran’da tepkiyle karşılandı. Reformcu İtimad gazetesi, “reformcuların Ahmedinejad ile aynı görüşte olmamalarına rağmen, yurtdışında ona yapılan harakeretin, ülkenin tüzelkişiliğine yapılmış sayıldığını” yazdı. Gazete, İran Cumhurbaşkanı’nın yapacağı en iyi şeyin orayı terk etmek olduğunu savundu. Yahudi soykırımını reddettiği için Ahmedinejad’ı eleştiren 25 bin üyeli İran Yahudi Cemaati adına yapılan açıklamada “bu kasıtlı nezaketsizliğin kınandığı” belirtildi. WASHINGTON ABD Senatosu, önde gelen Demokrat Senatör Joe Biden tarafından önerilen ve Irak’ın gevşek bir federatif yapı içinde 3 bölgeye ayrılmasını öngören tasarıyı Cumhuriyetçilerin de desteğiyle 23’e karşı 75 oyla kabul etti. Tasarı Irak’ın, “bağımsız, tek bir federal ülke” olarak kalmasını önererek Şii, Suni ve Kürt bölgelerine ayrılmasını öngörüyor. Tasarıda, “ABD, Irak anayasasında yer alan ana bölgeler arasında federal bir sistemi ve federal bölgelerin yaratılmasını sağlayacak siyasi çözümü desteklemelidir” ifadeleri yer alıyor. ABD Kongresi’nin üst kanadı Senato’nun Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Demokrat Senatör Biden’in tasarısı, petrol gelirlerinin denetiminin ise Bağdat yönetiminde kalmasını öneriyor. Bağlayıcı olmamayan ve Başkan George W. Bush’un Irak politikasına karşı çıkan önerinin ABD Kongresi’nin ileride bu konudaki tutumu için temel oluşturabileceği görüşü iletiliyor. Kimi uzmanlar, Biden’in önerisinin, Irak’ın parçalanarak 3 ayrı ülkeye bölünmesini öngörmemekle birlikte, gelecekte bu yöndeki bir gelişmeye dolaylı olarak “yeşil ışık’’ yaktığı görüşünü savunuyor. Demokrat başkan aday adayı Senatör Hillary Clinton da Biden’in tasarısını destekleyenler arasında. Biden’in tasarısının 26 Cumhuriyetçi senatör tarafından desteklendiğine işaret eden gözlemciler, bu parti içinde Cumhuriyetçi Başkan Bush’a karşı isyanın yaygınlaşmakta olduğunu belirtiyor. Küba’dan protesto Bush’un önceki gün BM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, “Küba’da zalim diktatö Crucianelli ile görüştü ‘Bu konu kapandı’ Birkaç saat sonra kürsüye gelen İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile vardıkları son anlaşmanın ardından, “ülkesinin nükleer dosyasının artık bir siyasi konu olarak kapandığını” savundu. İran Cumhurbaşkanı, Filistin ve Irak’ı kastederek “işgal altındaki toprakların kurtulacağını ve imparatorlukların sonunun geldiğini” de sözlerine ekledi. Brezilya ve Nikaragua’nın solcu liderleri ise İran’a arka çıktı. Paris ve Ankara birlikte çalışacak Dış Haberler Servisi Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Türkiye’nin AB üyeliği konusunda ülkesinin ve Türkiye’nin dışişleri bakanları düzeyinde “tüm olasılıkları” ele almak için birlikte çalışacağını belirtti. BM toplantısı için New York’ta bulunan Kouchner önceki gün Dış İlişkiler Konseyi’nde yaptığı konuşmada, Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ile birlikte önceki gün Başbakan Tayyip Erdoğan ile görüşme yaptıklarını hatırlatarak “Türkiye Dışişleri Bakanı ve benim, bir çeşit çalışma grubu oluşturulmasından sorumlu olmamız konusunda karara vardık” dedi. Müzakere sürecine ilişkin “İlk 30 faslı açacakları ve bunun da yıllar alacağı” yönündeki sözleri dikkat çeken Kouchner, “Türkiye gibi ılımlı bir İslam ülkesini kabul etmemenin büyük hata olacağını, bunun ülkeyi radikal İslamcıların kucağına atmak olacağını” belirtti. Fransız bakan ayrıca ülkesinin Irak ile uluslararası toplum arasında bir köprü görevi üstlenebileceğini savundu. Avcı: Roma anlayışlı REŞAT AKAR Kouchner, “30 faslın açılması yıllar sürer. Zamanımız var” dedi. (Fotoğraf: AFP) ROMA İtalya’ya 3 günlük bir ziyaret gerçekleştiren KKTC Dışişleri Bakanı Turgay Avcı, ziyaretinin son gününde İtalya Dışişleri Bakan Yardımcısı Famiano Crucianelli ile görüşerek izolasyonların kaldırılması yönündeki girişimlere destek istedi. İtalya’nın Kıbrıslı Türklerin ortaya koyduğu görüşleri anlayışla karşıladığını belirten Avcı, “Sesimizi yükseltmeye devam edeceğiz. Zaman içerisinde daha fazla anlayış göreceğimize inanıyoruz” dedi. onu kaçıncı kez gündeme geliyor. Bazen ince yöntemlerle, bazen “fırçalama tarzı” uyarılar duyuyoruz: Beyler, olmuyor ama! Kendi ulusal marşınızı bilmiyorsunuz! Ayıp ayıp!.. Sonbahar dönemi açılış oturumunda ulusal marş çalınırken senatörlerin çoğunun sessiz kaldığını gören Rusya Federasyon Konseyi Başkanı Sergey Mironov sinirlenmiş. Ve senatörlere marşı ezberlemeleri için aralık ayına kadar süre vermiş. Ezberlemeyen senatörleri seçildikleri bölgenin seçmenlerine şikâyet edeceğini söylemiş. Anketlere göre Rus halkının yüzde 60’ı ulusal marşın sözlerini bilmiyor. Bence çok daha fazladır... Bu nasıl iş? Son yıllarda Rusya’da milliyetçilik hızla ilerliyor. Sokaktaki adamdan milletvekiline kadar birçok kişi Rus milliyetçiliğinin, hatta şovenizmin ve ırkçılığın ağlarına yakalanmış durumda. Yabancı düşmanlığı gırla gidiyor. Saldırılar artıyor. Alınan önlemler yetersiz. Çok yetersiz... Bilinçli veya bilinçsiz olarak aşırı milliyetçi ve ırkçı örgütlerin üzerine gidilmiyor. Milletvekilleri konuyu ele almak istemiyor. Milletvekillerinin neredeyse hepsi milliyetçi! Hele şimdi seçim dönemi, milliyetçilik yarışı hızlandı. Gel gör ki, ne sokaktaki adam biliyor milli marşın sözlerini, ne de milletvekilleri! Ama samimi sohbette bir sorun, hepsi “aynı müzikle çalınan Sovyet marşının sözlerini” ezbere bilir. Sovyet marşı döneminde enternasyonalizm vardı; milliyetçilik burjuva hastalığı sayılırdı. Milletvekilleri Rusya değil, Sovyet marşını biliyorlar. Ama enternasyonalist değil, milliyetçiler... İlginç değil mi? Milli Marş ve Milliyetçilik K PERŞEMBENİN GELİŞİ HAKAN AKSAY aksay@rusya.ru evlet Başkanı Vladimir nimsenmişti. Resmi Gazete’de yayımPutin tarafından başlanan Enerji Bakanlığı Petbakanlığa getirildikten sonra rol İşleri Genel Müdürlüğü Viktor Zubkov’un “ilk icraatkararıyla, güzergâh Sıvas’tan larından biri” damadını görevgeçirildi. Ancak boru hattı den almak oldu. Damadı RusSamsun yerine, Bakan Güya Savunma Bakanı Anatoliy ler’in memleketi olan ÜnSerdyukov. ye’den başlatılıyor. SamZubkov, seçimler öncesinsun’da bulunan mevcut terde yolsuzluklarla mücadele minal bölgesi yerine Çalık, için hükümetin başına getirilÜnye’ye yatırım yaparak yedi. “Kayınbabadamat hüküni bir terminal bölgesi kurameti” kaygısıyla açıklanan istifa, gerçi kabul edilmedi, ama Yeni Rusya Başbakanı Zubkov yolsuzluk söylentisine cak. Son durumda ‘Samgenelde herkes tarafından yol açmasın diye damadı Serdyukov’u istifa ettirirken, sun Ceyhan Boru Hattı’ da Enerji Bakanı Güler, SamsunCeyhan Petrol Boru Hattı artık ‘ÜnyeCeyhan Boru olumlu karşılandı. Buraya kadar her şey güzel. Projesi’nin güzergâhını, memleketi Ünye’den geçiriyor. Hattı’ olarak anılacak. Mavi Akım boru hattının da Hatta isterseniz konuyu kabaşlık: “SamsunCeyhan boru hattı Türkiye’ye giriş noktası olan Samsun, patalım. oldu ÜnyeCeyhan boru hattı”. kamulaştırması tamamlanan bir enerVe başka bir konuya geçelim. Okuyalım: ji bölgesi. Enerji Bakanlığı’nın tüm bu Geçen günkü Vatan gazetesinden bir “İhalesiz Çalık Enerji’ye verilen Samplanı değiştirerek, boru hattını Samsun sunCeyhan Petrol Boru Hattı Projeyerine Ünye’den başlatması anlaşılasi’nin güzergâhı, Enerji Bakanlığı’nın madı.” kararıyla, Bakan Hilmi Güler’in memHaberde kibarca böyle deniyor. Yeni Başbakan... leketi olan Ünye’ye alındı. Geçen yıl Ne dersiniz, “anlaşılamadı” mı sizce? Yeni Başbakan ‘Başbakan Yardımcısı Abdüllatif ŞeBiri damadını bakanlık koltuğundan Zubkov “pek çok şeyi ner’in memleketi Sıvas Yıldızeli’nden kaldırıyor, öteki bütün hemşerilerine kımi, yoksa Abdullah Gül’ün memlekeyak yapmak için enerji hatlarının yoluyapabilecek bir lider” olmalı. ti Kayseri’den mi geçeceği’ tartışılan bonu değiştiriyor… Ama asla “her şeyi yapabilecek ru hattında, daha yüksek maliyetli olİkisinin de kendine göre ahlak ve bir lider” olmamalı... masına rağmen Kayseri güzergâhı besorumluluk anlayışı var… Viktor Zubkov, Hilmi Güler ve Sorumluluk D ındaki İstatistiklere göre 80 yaş kadın 5 i tak yaş ı ayn e, her erkeğ na, ora bu düşüyor. Bir erkek için ı... ac ne ak o yaşta sahip olm Douglas Fairbanks Mankenlerin Namusu azen Türkçe öğrenen Rus öğrenciler benden Türk B gazeteleri istiyorlar. Reddedemiyorum. Ama korkuyorum! Bazı haberleri görürlerse Türkiye ve Türkler üzerine neler düşünürler, diye korkuyorum. Mesela şu “mankenlerin namusu” ile ilgili haber... Hayır, şu magazin programlarının abonesi olan canlı mankenlerin değil, dükkânların vitrinlerindeki soğuk, suskun ve biçimli duran mankenlerin namusunundan söz ediyorum. Gazetedeki başlık: “Vitrindeki mankene ramazan sansürü”. Haberde, bir giyim mağazasının, ramazan dolayısıyla vitrindeki cansız mankenleri sansürlediği, üstlerini başlarını kapattığı yazıyor. Fotoğrafı da var. Hem de dağ başında bir köyde falan değil, başkent Ankara’da. Bir giyim mağazası, vitrinde yapacağı değişiklikler için elbiselerini çıkardığı cansız mankenlerin üzerini gazeteyle kapatmış. Mağaza müdürü, “mankenlerin ramazan gününde çıplak görünmesinin hoş olmayacağını” söylüyor. Şimdi bu haberi Türkçe bilen Rus çocuklar görse ne yaparım ben? Onlara durumu nasıl açıklarım? Vitrindeki mankenlerle namusun ve günahın bağlantısını nasıl kurarım? Daha geçenlerde Türkiye’de bu tür soğuk, suskun ve biçimli mankenlerin tecavüze uğradığını duysalar, onlara ne derim? Belki yine de “çağdaş yorumlar” serisinden bir şeyler bulabilirim. Mesela, vitrini olduğu gibi kapatabilirlerdi; yapmamışlar, sadece mankenlerin üzerlerini örtmüşler, derim… Ama hayır, kurtarmaz. İşim zor! Bu zamanda ülkemizde yalnızca kadınların değil, onları andıran mankenlerin bile örtünmesi gerektiğini, erkeklerin patlamaya hazır damızlık birer seks bombası gibi ortalarda gezdiğini, her an akıllarına gelebilecek “zararlı düşünceler” ile kendilerine cennetin yolunu kapama riskine karşı onları korumak için başkentimizde alınan önlemleri nasıl anlatacağım? Söyleyin, nasıl? CUMHURİYET 11 K