Katalog

27 TEMMUZ 2007 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr Seçim ekonomisi nedeniyle Çalışma, Tarım, Enerji Bakanlığı’yla Karayolları ödeneğin büyük kısmını kullandı 13 NOT DEFTERİ ZEKERİYA TEMİZEL Unakıtan şimdiden sıfırı tüketti ? Çalışma Bakanlığı, 15.5 milyar YTL ’lik bütçe ödeneğinin 12.8 milyar YTL ’sini, Tarım Bakanlığı 6.6 milyar YTL ’lik ödeneğin 5.3 milyar YTL ’sini, Sağlık Bakanlığı, 6.5 milyar YTL ’lik ödeneğin 5.1 milyar YTL ’sini kullandı. Ekonomi Servisi Seçim ekonomisi nedeniyle muslukları sonuna kadar açan hükümet, pek çok kalemde yılın ilk 6 ayında ödeneklerin yüzde 80’inden fazlasını kullandı. Maliye Bakanlığı verilerine göre, yılın ilk yarısında bütçe ödeneklerine en fazla Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Tarım ve Köyişleri ve Sağlık Bakanlığı ile Karayolları Genel Müdürlüğü başvurdu. AA muhabirleri Türkan Al ve Gökçen Çamlıyurt’un Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü verilerinden derlediği bilgilere göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 15 milyar 542 milyon YTL’lik bütçe ödeneğinin 12 milyar 822 milyon YTL’sini ocakhaziran döneminde kullandı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile Karayolları’nda da ödeneklerin çok büyük kısmı kullanıldı. Kamu düzeni ve güvenlik hizmetleri kalemi için bütçeden 5 milyar 157 milyon YTL çıkarken bunun 3 milyar 839 milyon YTL’si güvenlik hizmetlerine aktarıldı. Bütçedeki diğer bazı harcama kalemleri de şöyle belirlendi: ? Eğitim 9 milyar 157 milyon YTL. ? Sağlık 5 milyar 124 milyon YTL (Ayakta yürütülen tedaviler 1 milyar 5 milyon YTL, hastane işleri ve hizmetleri 3 milyar 946 milyon YTL). ? Sosyal güvenlik ve sosyal yardım hizmetleri 17 milyar 215 milyon YTL. Bilgeleşen Toplum (III) Artık yabancısı olmadığınız bilgeler; “Bugün de konuğunuz olmak istiyoruz” dediler. Benim kendilerini ziyaret etme isteğimi geri çevirip, aşırı sıcağa karşın, beş katın merdivenini tırmanarak odama geldiler. Birer bardak soğuk su içtikten sonra, hal hatır bile sormadan konuşmaya başladılar. Uzun kaşları gözlerine düşen 1. bilge; Siz de seçim sonuçlarına kızanlardan mısınız diye söze girdi. Ağzımı açmama fırsat vermeden, sorduğu sorunun yanıtını da kendisi vererek konuşmayı sürdürdü. Kızmamak gerek! Siz, Doğu ya da Güneydoğu’da yaşayan, ulusal birlikten yana, Kürt kökenli bir yurttaş olsaydınız kime oy verirdiniz? Tarikatlar, feodal yapı söylemlerine sıkışıp kalmayın. Bu durumdaki yurttaşlara ulaşan başka bir parti oldu mu? Bölge halkını iki seçeneğe sıkıştıranların söz söylemeye hakları var mı? Köylüye gelince, köylü nasıl olur da iktidar partisine oy verir, deniliyor Doğrudan tarım desteği Türk tarımını çökertti. Diğer destekler yetersiz. Köylü üretimden çekiliyor. Bunların hepsi doğru. Ama her şeye karşın doğrudan tarım desteği ile insanların eline birkaç kuruş geçiyor. Bunun alternatifi ne? Mazot bir lira olacak dışında ne söylendi? Köylü daldaki kuşu görebilseydi belki yeğleyecekti, göremedi, eldekiyle yetinmeyi seçti. Kır bıyıkları ağzına giren 2. bilge; Siz, torna tezgâhını 3040 bin dolar borçlanarak satın almış, küçük sanayici olsaydınız ne yapardınız? Düşük kuryüksek faiz sarmalına girmiş bir ekonomiyle ülkenin sürüklediği felakete dikkat çekiyorsunuz. Türk lirasının aşırı değerlendiğini, ucuz dövizin ulusal üretimi çökerttiğini, dünyanın en yüksek faizini verdiğimizi ve bunun sürdürülemeyeceğini, krizin kaçınılmaz olduğunu ve faturanın her geçen gün ağırlaştığını anlatıp duruyorsunuz. Söyledikleriniz doğru. Muhalefet partilerinin hemen hemen tamamı bu politikaların terk edileceğini, dolar kurunun yükseleceğini söylediler. Ama dolarla borçlanıp YTL kazananların dolar kuru yüzünden artacak borçlarının altından nasıl kalkılacağını anlatmadılar. Bu sorunu çözecek bir program ortaya koyamadılar. Zaten işler kötüyken bir de borçların arttığını düşünebiliyor musunuz? Dolarla borçlanmış yüz binlerce esnafı, küçük sanayiciyi ve sanayiciye “Sizin borçlarınızı artıracağız” diyen politikalara evet dedirtmek mümkün mü? Onların bu korkularını ortadan kaldırmak için ne söylendi? Düşük kuryüksek faizle Türkiye batıyor. İyi de, gemi yüzdürülürken ambarda boğulmaya kim razı olur? Açık alnındaki terleri kurulayan 3. Bilge; Aslında siyaset bir pazarlama sanatıdır. Beklenti ve umut satılır. Pazarlamayı yapan, umudu ve beklentiyi yaratan da partinin kadroları ve örgütüdür. Seçim sonuçlarını hayretle karşılayanlara sormak gerek; liderlerin sınırlı mitingleri dışında halka ulaşmada hangi yollar kullanıldı? Sadaka ekonomisi olarak insan onuruna aykırı bulduğumuz yöntemler de halka ulaşmanın bir aracı değil mi? Söyler misiniz, seçimden büyük bir zaferle çıkan partinin dışında, hangi parti, aynı anda değişik illerde farklı adaylar ile miting yaptı? Lider dışında halka umut verecek bir kadro halkın karşısına çıkarılabildi mi? Partilerin liste başlarını süsleyenler seçim kürsülerinde liderin arkasında konu mankeni olarak boy göstermekten öte ne yaptı? Halka ulaşmadan seçim kazanılır mı? Onun için seçim sonuçlarına kızmamak gerek. Tersine halkın gelecek korkularını yenmeyi başararak oylarını yüzde 47’ye çıkaran AKP’yi, okuma yazma bilmeyenlere iplerle oy kullandırarak aynı bölgeden dört bağımsız adayı seçtirmeyi başaran DTP’yi kutlamak gerek. Asıl kutlamayı hak edenlerin ise, laik demokratik Cumhuriyetin kazanımlarının kaybını her endişenin üzerinde görerek oylarını kullananlar olduğunu unutmamak gerek. ??? “Peki bundan sonra ne yapmalı” diye, söz sağanağının arasına girmeye çalıştım. 1. Bilge; “O konuyu başka bir söyleşiye bırakalım. Ben size son olarak N. Peseschkian’dan bir Doğu hikâyesi daha anlatayım” diyerek söze yeniden girdi. “Hoca vaaz vermek üzere kürsüye çıkmış. Salonda, ön sırada oturan seyis dışında kimse yokmuş. Konuşup konuşmama konusunda tereddüde düşen hoca sonunda seyise sormuş: ‘Buradaki tek kişi sensin. Sana göre konuşmalı mı, yoksa konuşmamalı mıyım?’ Seyis cevap vermiş: ‘Hoca ben basit bir insanım, bu konulardan anlamam. Fakat ahıra gelseydim ve bütün atların kaçıp bir tanesinin kaldığını görseydim, yine de onu beslerdim.’ Bu sözlere hak veren hoca vaaz vermeye başlamış. İki saatten fazla konuşmuş ve vaazdan sonra dinleyicisine, vaazı nasıl bulduğunu sormuş. Seyis: ‘Sana daha önce basit bir adam olduğumu ve bu konulardan pek anlamadığımı söylemiştim. Gene de eğer ahıra gelip biri dışında tüm atların kaçtığını görseydim, onu beslerdim ama elimdeki yemin hepsini ona vermezdim’.” temizel@cumhuriyet.com.tr K A S A B O Ş A L D I Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, geçen yıl yaptığı “bütçe fazla verdi” açıklamalarının tersine son iki aydır açıklamayı geciktirmişti. Şimdi hükümetin ek bütçeyi gündemine alması bekleniyor. Uzmanlara göre ek bütçe şart oldu Yeni hükümetin ekonomi kurmayları arasında yer alması beklenen AKP Gaziantep Milletvekili Mehmet Şimşek, yılın ilk yarısında az da olsa seçim nedeniyle harcamaların arttığını söyledi. Ciddi bir seçim ekonomisi uygulanmadığını savunan Şimşek, “Çok kısa sürede eski disiplin yerine oturtulacak” dedi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Binhan Elif Yılmaz: Hükümetin ek bütçe hazırlaması artık kaçınılmaz. AKP’nin bir daha hükümet olması bu ayıpları kapatması için kendi açısından bir şans. Türk Telekom’da yaptıkları gibi gelirleri istedikleri döneme kaydedip harcamaları kısabilirler. Yine de ek bütçe gerekecek. Yılmaz, 800 bin YTL ödenek ayrılan yeşil kart hizmetlerine 1.7 milyar YTL, 56.8 milyon YTL ödenek ayrılan belediyelere 57.6 milyon YTL harcandığına ilk 5 aylık rakamlarla dikkat çeken raporu hazırlayanlar arasında yer alıyor. İktisatçı Erhan Aslanoğlu: Türk Telekom satış gelirleri olmasaydı ki bu hükümetin bile hesabında yoktu şu anda bütçe açığı 11 milyar YTL’lere ulaşmış olacaktı. Harcamalardaki kısıntının gelecek yıllarda da devam etmesi gerekebilecek. Raymond James Başekonomisti Özgür Altuğ: Haziran ayına ve altı aylık döneme bakıldığında bütçe performansı önceki yıla göre çok kötü. Seçim harcamalarının etkisi büElif yük. Önlemler bekliyoruz. IMF Yılmaz gözden geçirmesi sırasında bu önlemlerin alınması söz konusu. TÜRKİYEİTALYA Tunus’taki iki havaalanının inşaatına başlayan şirketin hedefi Doğu Avrupa’daki özelleştirmeler Ankara’dan doğalgazda yeni adım ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TürkiyeYunanistanİtalya arasındaki doğalgaz boru hattı projesine ilişkin hükümetlerarası anlaşma Roma’da imzalandı. BakuTiflisErzurum boru hattına doğrudan bağlanacak olan proje kapsamında, İran’dan alınacak olan doğalgazın da Avrupa’ya satılabileceği belirtiliyor. Dün imzalanan anlaşmaya Türkiye adına Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, İtalya adına Ekonomik Kalkınma Bakanı Pier Luigi Bersani ve Yunanistan adına da Kalkınma Bakanı Dimitris Sioufas imza attı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamaya göre Türkiye bölümünün yaklaşık 500 kilometre olacağı boru hattının inşasının ise 5 yıl içerisinde tamamlanması öngörülüyor. Öte yandan ABD’nin Ankara Büyükelçisi Ross Wilson, Türkiye ile İran arasında imzalanan doğalgaz mutabakatının Hazar Havzası kaynaklarının Türkiye ve uluslararası pazarlara taşınmasını sekteye uğratmasının yanı sıra BM’nin İran’ın nükleer programı konusundaki çalışmalarını da baltalayacağını öne sürdü. ‘TAV artık küresel bir şirket’ HAMDİ AKIN: DOLAR 1 YTL OLACAK Tunus’taki tören öncesinde gazetecilerin sorularını yanıtlayan Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın, faizlerin 2 yılda 8 puan düşeceğini ve doların da 1 YTL seviyesine ineceğini savunarak şöyle konuştu: “Türkiye’ye yabancı sermaye girişi müthiş bir şekilde artarak devam ediyor. Türk sanayicisi AB’deki ortalamaların çok üstünde kârlar elde ediyor. Kurlar düştükçe bu kârlar eriyecek” dedi. Sabiha Gökçen ihalesi ile ilgili olarak ise Akın, şöyle konuştu: “Sabiha Gökçen çok iyi fiyata gitti. O parayı yani 4 milyar doları bana peşin versinler, Atatürk Havalimanı’nın işletme haklarıyla ilgili anahtarı devretmeye hazırım.” ? Kolombiya’dan Vietnam’a kadar pek çok ülkeden ortaklık teklifi aldıklarını söyleyen TAV’ın CEO’su Sani Şener, “Kendimizi milli takım gibi hissediyoruz... TAV artık bir dünya markası haline geldi” dedi. NECDET ÇALIŞKAN TÜRKİŞ: Yoksulluk sınırı 2 bin YTL Ekonomi Servisi Türkİş’in hesaplamalarına göre 4 kişilik ailenin açlık sınırı 622, yoksulluk sınırı 2 bin 26 YTL ’ye geriledi. 4 kişilik ailenin açlık sınırı bu ay, geçen aya göre yüzde 0.18 azalırken gıda harcamalarının yanı sıra kira, ulaşım, giyim, eğitim, kültür gibi temel ihtiyaçları için harcaması gereken asgari tutarı ifade eden yoksulluk sınırı ise 2 bin 30 YTL 49 YKr’den 2 bin 26 YTL 87 YKr’ye düştü. Bu yılın ilk 7 ayı itibarıyla gıda harcaması tutarındaki artış yüzde 1.14, son 12 aylık artış yüzde 8.53 oldu. Gıda harcamasındaki yıllık ortalama artış yüzde 11.68 hesaplanırken bu oranın geçen yıl yüzde 7.18 düzeyinde olduğuna işaret edildi. Türkİş’in konuyla ilgili değerlendirmesinde, önümüzdeki günlerin temel sorusunun, gündemi aylardır meşgul eden seçimin, dar ve sabit gelirli kesimlerin geçim sorununa ne ölçüde çözüm getireceği olduğu belirtilerek “Ülkenin önemli bir kesiminin yaşam şartları ‘insan onurunun gerektirdiği’ düzeyin oldukça gerisinde bulunuyor. Milyonlarca çalışanla emeklinin önemli bir bölümünün geliri halen açlık sınırının altındadır’’ denildi. TUNUS TAV (Tepe Akfen Venture) Havalimanları Holding, Kuzey Afrika’nın turizm merkezi Tunus’taki Enfidha Havalimanı’nın temelini attı. TAV’ın işletmesini üstleneceği ve yaklaşık 400 milyon Avro yatırım yapacağı iki havalimanından biri olan Enfidha Havalimanı’nın 2 yıl sonra işletmeye açılması planlanıyor. Enfidha Uluslararası Havalimanı’na, Tunus Cumhurbaşkanı Zeynel Abidin bin Ali’nin isminin verileceği açıklandı. Kuruluşunun 50. yılını kutlayan Tunus’un Cumhurbaşkanı Bin Ali’nin de katıldığı temel atma töreninde konuşan TAV Havalimanları Holding İcra Kurulu Başkanı (CEO) Dr. M. Sani Şener, “Üçdört yıl önce TAV için ‘Bir dünya markası’ denildiğinde, biraz utanıyorduk. Ama bugün TAV, dünyada tanınan ve takip edilen bir şirket haline geldi” diye konuştu. TAV’ın yurtdışı yatırımlarının 1 milyar dolara ulaştığını belirten Şener, “Dünyada bu işi yapabilecek yeterliliğe sahip 1314 firma var. Biz de bunlardan biri ol Kuruluşunun 50. yılını kutlayan Tunus’un Cumhurbaşkanı Bin Ali’nin de katıldığı temel atma törenine TAV yöneticilerinin yanı sıra çok sayıda işadamı ve bürokrat da yer aldı. duğumuz için Kolombiya ve Vietnam gibi ülkelerden bile teklif geliyor. Dolayısıyla Asya’nın bir ucundan Kolombiya’ya, bize ‘Gelin ortaklık yapalım’ diyorlarsa, TAV artık bir dünya markası olmuştur” dedi. TAV bünyesinde 16 farklı ülkeden çalışanın bulunduğuna dikkat çeken Şener şöyle konuştu: “Şu ana kadar yurtdışındaki en büyük yatırımımız, 400 milyon Avro ile Tunus’ta. Buranın bir önemi de Tunus’tan 2 saat mesafede tüm Avrupa başkentlerine ulaşabiliyorsunuz. Tunus ile birlikte Kuzey Afrika’da etkinliklerimiz artacak.” Türkiye’de fiyatlar uçtu TAV olarak Kuzey Afrika ve Kafkasya’dan sonra Doğu Avrupa ve Hindistan’da yoğunlaşacaklarını vurgulayan Şener, “Özellikle Doğu Avrupa’da etkin olmaya başlayacağız. O bölgede havalimanlarını devlet işletiyor. Özelleştirmeler daha yeni yeni başlıyor” dedi. Kendilerini “milli takım” gibi hissettiklerinin ve Türkiye’nin mühendisini ve işçisini temsil ettiklerinin altını çizen Sani Şener, “Tunus’taki Enfidha ve Monastir Habib Bourguibo havalimanlarını 40 yıl süreyle işleteceğiz. 4 yıl boyunca gittik geldik Tunus’a, eskitmediğimiz ayakkabı kalmadı bu iki ihaleyi kazanmak için” diye konuştu. Şener, TAV’ın da katıldığı ancak yatırım planlarını aştığı gerekçesiyle çekildiği Sabiha Gökçen ihalesi ile ilgili olarak ise, “Türkiye’de rekabetle birlikte fiyatlar inanılmaz arttı... Biz hiç hazıra konmadık. Hep daha bakir alanlara girdik” dedi. Boyner’in yarısına ABD’li ortak Ekonomi Servisi Boyner Holding, Altınyıldız ve Citigroup Venture Capital Investments (CVCI) Limited’in kontrolüne sahip olduğu Fennella arasında imzalanan anlaşmayla Boyner Büyük Mağazacılık’ın yüzde 30.05’i ve Boyner Büyük Mağazacılık ve Boyner Holding’in iştiraki Beymen’in yüzde 50 hissesi CVCI’a satıldı. Boyner Büyük Mağazacılık’ın toplam değeri 153.8 milyon dolar, Beymen’in toplam değeri ise 285.2 milyon dolar olarak belirlendi. Devir toplam 439 milyon ABD Doları değer üzerinden gerçekleştirilecek. Boyner Holding, Boyner Büyük Mağazacılık’ta sahip olduğu 40.2 milyar adet hisseden 20.1 milyar adet hisseyi 33.6 milyon dolar bedelle, Altınyıldız ise sahip olduğu 15 milyar hisseden 7.5 milyar adedini 12.5 milyon dolar bedelle Fennella’ya devredecek. Boyner Holding ve CVCI’ın 2’şer kişiyle temsil edileceği yönetim kurullarının başkanlığını Cem Boyner yürütecek. Tarımın sorunları kitaplaştırıldı ADANA (Cumhuriyet Bürosu) Çukurova Üniversitesi ve Cumhuriyet gazetesinin işbirliğiyle düzenlenen Ulusal Tarım Kurultayı’nın kitabı yayımlandı. Kitabın, ülke tarımının geleceğine ışık tutacağını belirten Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ayzin B. Küden, “Tarım sektörünün yetkili ve ilgililerini bu kurultayda bir araya getirebilmenin mutluluğunu, tarımın çok çeşitli noktalarında ülkemize katkı sağlayacak görüş ve düşüncelerin ortaya konulmasına aracı olacak kurultayda dile getirilen sorun ve çözüm önerilerini kitaplaştırmanın onurunu yaşıyoruz” dedi. Cem Boyner CUMHURİYET 13 K