Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3 ŞUBAT 2007 CUMARTESİ 8 HABERLER Türkiye sera gazı artışında birinci Dış Haberler Servisi İklim değişikliği konusunda Birleşmiş Milletler’in (BM) dün yayımladığı raporda sera gazı salımının en hızlı arttığı ülkenin Türkiye olduğu ortaya kondu. BM İklim Değişikliği Sekretaryası’nın yayımladığı rapora göre, sera gazlarının salımı, tüm çabalara karşın yükseliyor. Rapora göre, 19902004 yılları arasında sanayileşmiş ülkelerin atmosfere yaydıkları zehirli gazların miktarı sadece yüzde 3 azaldı. Ancak bu düşüş devam etmedi, salım miktarı 2000 yılından sonra yeniden yükselişe geçti. Sanayileşmiş 41 ülkenin toplam sera gazı salımı miktarı 2000 yılından bu yana yüzde 4 oranında arttı. Dünyanın en gelişmiş 8 ülkesi zehirli gaz salımında her zaman olduğu gibi başı çekiyor. En çok sera gazı salımı yapan ülkeler ABD, Kanada ve Japonya. G8’leri, İspanya, Ukrayna ve Polonya izliyor. Türkiye ise 2004’te atmosfere bıraktığı 294 milyon ton karbondioksitle ikinci grubun hemen arkasında yer alıyor. Ancak Türkiye, atmosferi kirletmek konusunda iddialı bir hızla ilerliyor. Rapora göre, Türkiye 19902004 yılları arasında yüzde 72.6’lık bir artış kaydetti ve karbondioksit gazı salımında dünyada en hızlı artış kaydeden ülke durumuna geldi. N ELER YAPMALIYIZ? Küresel ısınmaya karşı küçük adımlar... ? İklim değişikliği ile mücadeleye ampulünüzü değiştirerek başlayabilirsiniz. İstanbul Haber Servisi Dünyanın geleceğini tehdit eden küresel iklim değişikliğine karşı sera gazı salımınlarının azaltılmasını öngören Kyoto Protokolü’nün hayata geçirilmesi geciktikçe risk de büyüyor. 1997’de hazırlanan ve 2005’te yürürlüğe giren protokolü, dünyanın en çok sera gazı üreten ülkesi ABD hâlâ imzalamadığı gibi Türkiye de ekonomik gelişimini tamamlamadan protokolü imzalamamak konusunda kararlı görünüyor. Bu küresel felaketin önüne ancak ülkelerin izledikleri politikaları, üretim biçimlerini değiştirmesi ile geçilebileceği bilinen bir gerçek. Ancak bu konuda bireyler de günlük hayatlarında yapacakları değişikliklerle küresel felakete karşı küçük de olsa bir adım atabilirler. Greenpeace Akdeniz Ofisi, Bölgesel Çevre Merkezi, WWF Türkiye’ye göre küresel ısınmaya karşı yurttaşların alabileceği önlemler şöyle: ? Enerji verimlilikli ampuller kullanın: Standart akkor ampulünüzü floresan ile değiştirin yılda 75 kg. karbondioksit tasarrufu sağlayın. ? Daha az araba kullanın: Yürüyün, bisiklet kullanın ve toplu taşıma araçlarından faydalanın. Araba kullanmadığınız her gün 2 km. için 0.75 kg. karbondioksit tasarruf edeceksiniz. Fotoğraf: AP ? Geri dönüşüme katkıda bulunun: Evinizden çıkan çöplerin sadece yarısını geri dönüştürerek yılda 1200 kg. karbondioksit tasarrufu sağlayabilirsiniz. ? Televizyonunuzu düğmesinden kapatın: Televizyonları uzaktan kumandadan kapattığınızda yanan kırmızı ışığı kapatarak, bulaşık makinesi, çamaşır makinesi ve klimanın toplam harcadığı enerjiye eşdeğer bir enerji tasarrufu sağlayabilirsiniz. ? Lastiklerinizi kontrol edin: Düzgün şişirilmiş lastikler litre başına aldığınız yolu yüzde 3 oranında arttıracaktır. Her 4 litre benzin tasarrufu, 10 kg. karbondioksiti atmosferimizden uzak tutar. ? Daha az sıcak su kullanın: Suyu ısıtmak için çok fazla enerji gerekmektedir. Daha az su tüketen bir duş başlığı ile 175 kg, giysilerinizi soğuk ya da ılık suda yıkayarak da 250 kg. karbondioksit tasarrufu yapabilirsiniz. ? Ambalajları fazla olan ürünlerden kaçının: Çöpünüzü yüzde 10 oranında azaltarak 600 kg. karbondioksit tasarrufu yapabilirsiniz. BM’nin iklim raporuna göre, küresel ısınma ve deniz seviyesinin yükselmesi asırlarca sürecek Suçlu yüzde 90 insan K üresel ısınmanın etkileri konusunda bilim insanlarının dün açıkladığı rapor korkutucu tahminler içeriyor. Küresel ısınmaya dair mevcut bulguların zararlı etkilerinin 21. yüzyılda, 20. yüzyıldakinden daha büyük olacağının belirtildiği BM raporunda, 2100 yılına kadar sıcaklığın 1.8 ila 4 derece artacağı ve okyanuslardaki su seviyesinin 18 ile 59 santimetre yükseleceği kaydediliyor. Dış Haberler Servisi Fransa’nın başkenti Paris’te düzenlenen “İklim Değişikliği” konulu panelde bir araya gelen bilim insanları ve bürokratlar, küresel ısınma konusunda iç karartan görüşler belirterek gelecek için korkunç tahminlerde bulundular. 130 ülkeden 500 kadar delegenin katılımıyla Paris’te bir araya gelen uzmanların katılımıyla 5 gün süren toplantının son gününde BM’nin merakla beklenen İklim Raporu da açıklandı. Dün açıklanan Hükümetler Arası İklim Değişikliği Uzmanlar Grubu’nun (HİDUG) 21 sayfalık raporunda, küresel ısınmanın, son 50 yılda yüzde 90 oranında insan eliyle yaratıldığı ve asıryesinin 18 ile 59 santimetre yükseleceği kaydedildi. Yine raporda daha şiddetli fırtınaların görüleceği ve sıcaklık dalgalarının daha sık yaşanacağı ifade edildi. KÜRESEL ISINMA KESİN VAR Raporda, “hava ve okyanus sıcaklıklarının artması, kar ve buzların erimesi ve deniz yüzeyinin yükselmesiyle elde edilen gözlemlerden, küresel ısınmanın var olduğundan tereddüt edilmediği’’ de kaydedildi. Küresel ısınmaya dair mevcut bulguların zararlı etkilerinin 21. yüzyılda, 20. yüzyıldakinden daha büyük olacağı belirtildi. Daha önemlisi, raporda, uygarlaşma ne kadar yavaşlarsa yavaşlasın ya da sera gazlarının salımı ne kadar azalırsa azalsın, küresel ısınma ve deniz seviyesinin yükselmesinin asırlarca süreceği vurgulandı. Panele katılan ABD’li bilim insanı Susan Solomon, “Sera gazlarındaki artışın insan faaliyetlerinin egemenliği altında olduğundan hiç şüphe yok” dedi. Colorado’daki Ulusal Atmosferik Araştırma Merkezi’nden iklim analizi yöneticisi Kevin Trenberth ise “Bu, durduramayacağınız bir şey. Bununla yaşamak zorunda kalacağız. Farklı bir geKüresel ısınma nedeniyle dengesi bozulan zegen yaratıyoruz” diye yeryüzünde çölleşme hızla artıyor. konuştu. Trenberth, bilim insanlarının 1990, 1995 ve larca süreceği belirtildi. BM Çev 2001 yıllarında yaptıkları uyarılare Programı Başkanı Achim Ste ra, dünyanın şimdi daha fazla önem iner, bu sonucun altını çizerek ra verdiğini kaydetti. porun bulgularının, artık son 50 Dünya liderlerinin mesajı yanlış yılda artan sıcaklıklara neyin yol aç alıp yenilgiyi kabullenmelerinden tığı konusundaki tartışmalara bir de endişe eden bilim insanları, linokta koyması gerektiğini söyledi. derlere sera gazları salımını azaltmaları ve daha sıcak bir dünyaya İDDETLİ FIRTINALAR adapte olunması çağrısında bulundu. Arizona Üniversitesi’nden JoHİDUG Başkanı Rajendra Pac nathan Overpeck, “Buradaki hauri, raporu, “daha önceki araş nokta, bir şey yapmazsak ve bir tırmaların birkaç adım ötesine gi şey yaparsak neler olacağına dikden çok etkileyici bir belge” ola kati çekmek. Eğer bir şey yapmarak nitelendirdi. Raporda 2100’e ka maya karar verirseniz etkileri dar sıcaklığın 1.8 ila 4 derece ar bir şey yapmamızdan daha büyük tacağı ve okyanuslardaki su sevi olacaktır” diye konuştu. eleceği düşünmeden, hoyratça kullandığımız dünyamız alarm veriyor. Hükümetler Arası İklim Değişikliği Uzmanlar Grubu’nun raporu yaşadığımız gezegeni tehdit eden küresel ısınmanın, son 50 yılda yüzde 90 oranında insan eliyle yaratıldığını ortaya koyuyor. G (REUTERS) E YFEL’DE PROTESTO ABD’li kurum rüşvet verdi G uardian, petrol devi ExxonMobil’in finanse ettiği, Yahudi lobisine yakınlığıyla tanınan The American Entreprise Institute’un, BM iklim raporuna itiraz etmeleri için çok sayıda bilim insanı ve ekonomiste 10 biner dolar verdiği ya da önerdiğini yazdı. Dış Haberler Servisi ABD’li şirket ve kurumların, Birleşmiş Milletler’in (BM) küresel ısınmayla ilgili raporunu etkisiz hale getirmek için bilim insanları ve ekonomistlere para verdiği ortaya çıktı. İngiliz Guardian gazetesi, petrol devi ExxonMobil tarafından finanse edilen ve Yahudi lobisine yakınlığıyla tanınan bir ABD kuruluşu olan The American Entreprise Institute’un (AEI) BM tarafından 1988’de kurulan Hükümetler Arası İklim Değişikliği Uzmanlar Grubu’nun (HİDUG) dün açıklanan raporuna itiraz etmeleri için çok sayıda bilim insanı ve ekonomiste 10 biner dolar para verdiği ya da önerdiğini yazdı. Haberde, AEI’nin ABD, İngiltere ve diğer ülkelerdeki bilim insanlarına, hafta başından beri 130 ülkeden 500 delegenin her kelimesi üzerinde pazarlıklar yaparak hazırladığı rapordaki eksiklik ve kusurlar konusunda ısrar eden makaleler karşılığında para vaat eden mektuplar gönderdiği belirtildi. niş uzmanlar grubu olarak kabul edilen HİDUG, ilk raporunu 2001’de yayımlamıştı. Haberde, AEI’nin, grubun raporunda her türlü akılcı eleştiriye muhalefet ettiğinden ve analitik çalışmaya ters düşen üstünkörü sonuçlar çıkardığından yakındığı, bu yüzden de bunu kınayan makaleler toplama arayışına girdiği belirtildi. AEI üyesi Kenneth Green de bu mektupların gönderildiğini doğrulayarak verilen yanıtların da bir dergide yayımlanacağını söyledi. AEI’nin ExxonMobil’den 1.6 milyar dolardan fazla para aldığı ve 20’den fazla çalışanının Bush yönetimine danışmanlık yaptığı belirtiliyor. ExxonMobil’in eski başkanı Lee Raymond’un AEI’nin yönetim kurulunun başkan yardımcısı olduğu biliniyor. Pazartesi günü, Kanada’da Exxon’un desteklediği bir başka organizasyon, HİDUG raporunu “gözden geçireceği” bir toplantı düzenliyor. Katılımcılar arasında insan etkinliğinin küresel ısınmaya katkısı olmadığını düşünen Tad Murty ve fosil yakıtları kullanımının küresel ısınmayla bağlantısı olmadığını savunan Nigel Lawson ve David Bellamy de bulunuyor. Ş Küresel ısınmayla mücadele kampanyası yürüten Fransız çevre gruplarının öncülüğünde Avrupa’nın birçok kentinde ışık söndürme eylemleri yapıldı. İklim Değişikliği Konferansı’na ev sahipliği yapan Paris’te de önceki gün Eyfel Kulesi’nin ışıkları 5 dakika süreliğine söndürüldü. Daha sıcak bir dünyada yaşanacak Dış Haberler Servisi BM İklim Programı İcra Direktörü Achim Steiner, 2007’de doğacak çocukların “daha sıcak bir dünyada yaşayacağını” açıkladı. BM’nin küresel ısınma risklerine dikkati çektiği iklim raporunun yayımlanmasından birkaç saat önce yazılı açıklamada bulunan Steiner, çok geç olmadan bir şeyler yapılmaması halinde, karbondioksit ya da sera etkisi yaratan diğer gazların insanlık için gerçek bir risk oluşturduğu konusunda şüpheye mahal kalmayacağını ifade etti. Steiner, “2007’de doğacak çocuklar daha sıcak bir dünyada, meteorolojik koşulların dikkate değer biçimde değiştiği ve denizin daha yüksek bir seviyede olduğu bir dünyada yaşayacak” ifadesini kullandı. BUSH’UN DANIŞMANLARI İklim değişiklikleri konusunda bilim çevrelerinin bütününün oluşturduğu en ge ? Su ısıtıcınızı ayarlayın: Isıtıcınızı kışın 2 derece aşağı, yazın 2 derece yukarı ayarlayın. Bu basit ayarlamayla yılda 1000 kg. karbondioksit tasarrufu sağlayabilirsiniz. ? Bir ağaç dikin: Bir ağaç ömrü boyunca 1 ton karbondioksit emer. ? Çevre dostu tarım ürün ve uygulamalarını tercih edin: Organik tarım teknikleriyle hem sağlıklı ürünler tüketilebilir hem de tarım ve hayvancılıktan kaynaklanan sera gazlarının salımları azaltılabilir. ? Beyaz eşya alırken dikkat edin: Enerji verimliliği esasına göre düzenlenmiş ürünleri tercih edin. ? Seyahat aracınızı değiştirin: Yolculuklarda uçak yerine karayolu ulaşımına önem verilmeli. Özellikle tren tercih edilmeli. Çevre örgütü Greenpeace dün Hong Kong’da yaptığı eylemde küresel ısınmaya karşı bir an önce önlem alınmasını istedi. (Fotoğraf: REUTERS) CUMHURİYET 08 K