Katalog

12 KASIM 2007 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER TEMA Vakfı’nın yaptırdığı GAP belgeseli 17 milyar doların nasıl boşa gittiğini ortaya çıkardı 3 AYDINLANMA EMRE KONGAR Harran’ daki çifte rezalet DÜZCE DEPREMİNİN YILDÖNÜMÜ MEHMET FARAÇ Mübeccel Kıray ve Toplumbilim Türkiye’den bir yıldız daha kaydı. Sevenleri ve arkadaşları ona “Beco” derlerdi. Adı Mübeccel Belik Kıray’dı. ??? “Soğuk Savaş” döneminin en baskıcı yıllarında Türkiye’de Toplumbilim öğrenmek ve öğretmek, araştırma yapmak için olağanüstü güçlüklere göğüs germişti. Umudunu ve mücadele gücünü hiç yitirmemiş, bütün güçlüklerin üstesinden gelmiş, öncü araştırmalara ve kuramsal modellere imza atmış, çok değerli öğrenciler yetiştirmişti. Adını dünya ve Türk toplumbilim literatürüne altın harflerle yazdırmıştı. ??? Yaşam arkadaşı, Dr. İbrahim Kıray, namı diğer “İbo”, en yakın mücadele yoldaşıydı aynı zamanda. Kızı Emine Kıray, Osmanlı Borçları hakkındaki mükemmel kitabıyla ün yapmış bir bilim insanıdır. ??? Yaşama bakışı ve Toplumbilim yaklaşımı “Marksistdiyalektik” ilkelere göre biçimlenmişti. Çağdaş Toplumbilimin gereği olan “alan araştırmalarında” tabii ki uygulamacı, pozitivist, deneyselci yöntemleri ve teknikleri kullanırdı. Elde ettiği bulguları, diyalektik yaklaşımla yorumlar, makro sentezlere bu biçimde ulaşırdı. Türkiye’de Toplumsal Bilimler alanındaki iki eksikliği, bu sentezi ile aşmıştı: Birinci eksik, sadece “kuramsal (teorik), spekülatif düşüncede” kalıp, ortaya konan varsayımları gerçek yaşamla test etmemekti. İkinci eksik “alan araştırmalarının sonuçlarını” sadece bir fotoğraf gibi ortaya koymak ve makro bir çerçevede yorumlamamaktı. Mübeccel B. Kıray işte kendi içlerinde çok yararlı ve verimli olan ama birbirleri ile ilişkilendirilmeyince eksik kalan bu iki çabayı birleştiren, bütünleştiren bir senteze sahipti. Bu sentezci yaklaşım ona, hızla değişmekte olan Türkiye gibi ülkelerde (gecekondu olgusu gibi, arabesk müzik gibi) ortaya çıkan yeni ve geçici yapılanmaların gerçekçi ve bilimsel çözümlemelerini yapmak ve bilimsel açıdan kavramsallaştırmak olanağı vermişti. Toplumbilimde, “bozuk”, “yanlış” gibi değer yargılarına yer olmadığını bilen Kıray, hızlı değişmenin ortaya çıkardığı bu yeni ve geçici olguların, aslında toplum tarafından fonksiyonel bütünlüğü sürdürmek amacıyla üretildiğini görmüş ve onlara “Tampon Kurumlar” adını vermişti. Böylece “dintarım toplumlarının” yapısıyla, “endüstrikent toplumlarının” yapısı arasında yeni bir “değişmekte olan toplum” yapısı modeli oluşturmuştu. “İdeal modeller” bağlamında, hızla gelişmekte ve değişmekte olan ülkelerin, hem tarım hem de endüstri toplumlarından farklılığı üzerine, dünya ve Türk Toplumbilim literatürüne önemli bir katkıda bulunmuştu. ??? Üniversitede benim hocam olmadı. Ama daha öğrenciyken, yaptığı alan araştırmalarına katıldım ve ondan çok şey öğrendim. Akademik çalışma yapmaya başlayınca, Toplumbilime olan katkılarının farkına vardım. Türk Toplumbilimcileri kitabımda onu inceledim. Mübeccel Belik Kıray’ı tanımış ve onunla çalışmış olmaktan mutluluk ve onur duyuyorum. ekongar@cumhuriyet.com.tr; www.kongar.org Bolu depreminde yaşamını yitiren 48 kişi anısına inşa edilen, su aldığı için uzun süredir kapalı bulunan “12 Kasım Deprem Anıtı ve Müzesi’’ depremin yıldönümü öncesinde tadilata alındı. (Fotoğraf: AA) Sekiz yıldır dinmeyen acı DÜZCE (AA) Düzce’de 1999 yılındaki depremde evini kaybedenlerin yaşamlarını rahat sürdürmelerini sağlamak amacıyla yapılan prefabrike konutlar, fakir ailelerle memur ailelerinin meskeni oldu. Çıkarılan teşvik yasalarıyla yatırımcıların gözdesi olan Düzce’de deprem sonrası yaklaşık 56 bin olan nüfus, bugün 110 bine ulaştı. Merkez üssü Düzce olan ve 12 Kasım 1999’da meydana gelen depremde Düzce, Akçakoca, Cumayeri, Çilimli, Gölyaka, Gümüşova, Kaynaşlı ve Yığılca’da toplam 782 kişi hayatını kaybetti, 2 bin 678 kişi de yaralandı. Depremin ardından Aziziye Mahallesi’nde yaptırılan prefabrike konutlarda yaklaşık 500 ailenin yaşadığı bildirilirken Fevzi Çakmak Mahallesi’nde Belçika hükümeti tarafından Düzce Belediyesi personeli için yaptırılan geçici konutlarda da yaklaşık 100 ailenin kaldığı belirtildi. Fevzi Çakmak Mahallesi’nde Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından yaptırılan prefabrike konutlarda ise 50 ailenin yaşadığını belirten yetkililer, burada yaşayan kişilerin konutları boşaltması için tebligat yapıldığını kaydettiler.Düzce Belediye Başkanı Mehmet Keleş ise depremde zarar gören diğer illere göre gerekli kalkınma payını alamadıklarını öne sürdü. Düzce Depremzedeler Derneği Başkanı avukat Ayşegül Şenol Can ise depremin üzerinden 8 yıl geçmesine rağmen planlanmış bir gelişme yaşanmadığını öne sürdü. Depremden sonra ağır ve orta hasarlı olduğu belirlenen yaklaşık 45 binanın hâlâ yıkılmayı beklediğini kaydeden Can, “Yıkılması öncelikli olan kamu binaları ise halen ayakta duruyor. Birçok kamu hizmeti prefabrike konutlarda veriliyor’’ dedi. Yıkılmayı bekleyen binalar arasında kent merkezinde bulunan “ağır hasarlı’’ Necmi Hoşver İlköğretim Okulu ile Kredi Yurtlar Kurumu’na bağlı öğrenci yurdunun da bulunduğu öğrenildi. O ŞANLIURFA TEMA Vakfı’nın yaptırdığı “Mezopotamya’nın Büyük Düşü: GAP” adlı belgesel, Türkiye’nin topyekun kalkınmada umudunu bağladığı bir tarım ve enerji projesindeki büyük çarpıklıkları gözler önüne seriyor. Belgeselin Urfa’daki gösteriminde yaşanan duyarsızlık ise hem tarımsal eğitimin hangi ellerde olduğunu hem de GAP’taki bürokrasinin sorumsuzluğunu ortaya çıkardı. Ali Nihat Gökyiğit ile Koç Vakfı’nın sponsorluğunda, Akademi Prodüksiyon tarafından hazırlanan ve yöTarihi Harran netmenliğini Kemal Öner’in yaptığı kenti harabeleribelgesel, Güneydoğu insanının Fırat nin çevresi, AKP’li Nehri’ni Harran Ovası’na akıtma çabelediyenin sobalarıyla başlıyor. Belgeselde, pamuk rumsuzluğu yümono kültürüne mahkum bırakılan zünden gecekonovanın, Fırat’ın bölgeye akmasıyla birdularla çevrildi. likte eğitimsizlik yüzünden çoraklaşmaya başlamasına dikkat çekiliyor. Bölgedeki enerji sıkıntısından yanlış sulamaya, tuzlanmadan esrar üretmeürkiye’nin dünyaya övgüyle göstermesi gereken GAP’taki yanlışlıkların ülkeye sürüklenen üreticinin isyanına kadar GAP’taki çarpıklıkları açığa çıka nin en verimli ovasını nasıl çöle çevirdiğine işaret eden belgeselde, bölge çiftçiran belgeselde, devletin bölgeyi kalkın sinden sanayi odası başkanına, uzmanlardan topraksız köylüye kadar birçok kedırmak için harcadığı 17 milyar dolasimden insanın görüşlerine yer veriliyor. Gösterime Urfa’nın AKP’li belediye rın aslında amacına ulaşamadığına da başkanının ve Tarım Bakanlığı’nın hiçbir yetkilisinin gelmemesi dikkat çekti. ilginç ve çarpıcı örneklerle vurgu yapılıyor. Türkiye’nin dünyaya övgüyle ğıtılmadığı kuşkusuna yol açtı. Belgeselin tona kurban eden Harran’ın ne de GAP’taki göstermesi gereken GAP’taki yanlışlıkların duyurularıysa ancak gösteriden birkaç saat çarpıklıktan en çok etkilenen Urfa’nın AKP’li ülkenin en verimli ovasını nasıl çöle çevir önce üniversite kantinine asıldı! belediye başkanları da gösterime geldi. diğine işaret eden belgeselde, bölge çiftçiGAP’taki büyük sorunları ve bunun Urİlgisizlik bunlarla da kalmadı. Aslında zisinden sanayi odası başkanına, uzmanlardan raat fakültesinde ısrarla ders olarak okutul fa’ya yansımasının anlatıldığı belgesel için topraksız köylüye ve Fikret Otyam’dan Sü ması gereken bu çok önemli belgeselin gös İstanbul’dan gazetecileri getiren TEMA’nın leyman Demirel’e kadar birçok kesimden terimine Harran Üniversitesi öğretim üye kötü organizasyonuna Harran Üniversitesi’nin insanın görüşlerine yer veriliyor. leri ile öğrencileri getirilmedi. Özellikle ilgisizliği de eklenince, muhteşem bir belGAP topraklarının umudu olan ziraat öğren gesel körler sağırlar birbirini ağırlar özRGANİZASYON SKANDALI cilerinin salonda bulunmaması ise herkesi deyişini anımsatmaktan ileri gitmedi. şaşkınlığa uğrattı. 78 yaşındaki TEMA gö Yönetimdeki boşluğun sosyal tesislerden Yüz binlerce YTL harcayarak iki yılda nüllüsü bir grup çocuk ise boş salonun en itibaren göze çarptığı Harran Üniversitesi’nde, geçekleştirilen belgeselin perşembe günü arka sıralarına oturtuldu! Rektör İbrahim Halil Mutlu ile yardımcısı Urfa’da yapılan galası ise salt projenin uyZühal Kara’nın etkinlikteki başarısızlığı gulandığı alanlardaki çarpıklıkları değil, ERDEYE BUNLAR DA YANSIDI ise devletin Harran’a su getirmeden önce GAP’ın lokomotifi olması gereken eğitim, GAP’ın merkezine daha duyarlı görevliler tarım ve sulamayla ilgili kurumların sorumGAP topraklarının çoraklaşmasında en bü göndermesi gerektiğini bir kez daha anımsuzluğunu da bir kez daha ortaya çıkardı. Har yük sorumluluğu olan Tarım Bakanlığı’nın sattı! Bir belgesel salt GAP’taki tarımsal ran Üniversitesi yönetimi bir ay önce plan Urfa’daki kurumlarının hiçbir yöneticisi de rezaletleri değil, sorunun asıl kaynağını ve lanan gösterinin davetiyelerini yapımcı fir salonda bulunmadı. Ne verimli araziler üze projeyi uygulamakla görevli Urfa bürokmaya ihale etti, ancak boş salon, bunların da rinde gecekondulaşma başlatarak tarihi be rasisindeki becereksizliği de deşifre etti! T P 2.6 MİLYON KONUT DASK KAPSAMINDA Sigortaya ilgi düşük İstanbul Haber Servisi Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), kurulduğu 2000 yılından bu yana 2.6 milyona yakın konutu sigortaladı. 178 depremde yüzde 97’si kısmi hasarlar olmak üzere 9.689 konuta 18.6 milyon YTL hasar ödemesinde bulunuldu. DASK Yönetim Kurulu Başkanı İdris Serdar, depremin yaşandığı bölgelerde sigorta yaptırma oranlarında artış yaşansa da depremin üzerinden zaman geçtikçe bu konudaki duyarlılığın azaldığına dikkat çekti. 12 Kasım depreminin 8. yıldönümü nedeniyle yazılı açıklama yapan Serdar, amaçlarının Türkiye genelindeki tüm konutları teminat altına almak olduğunu belirtti. Uzmanların, deprem sonucunda meydana gelebilecek mal kayıplarının birincil güvencesinin Zorunlu Deprem Sigortası olduğunu söylemelerine karşın ilginin halen istenilen düzeye ulaşmadığını vurgulayan Serdar, “17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen Marmara depreminin ardından deprem zararının en aza indirilmesi için oluşturulan Zorunlu Deprem Sigortalı konut sayısı daha önce 500 bin iken şu anda 2 milyon 598 bin adede ulaşmış durumda. Ancak yeterli değil” dedi. Serdar, Zorunlu Deprem Sigortası’nın ucuz bir sigorta olduğunu ifade ederek, primler belirlenirken kâr amacı güdülmediğini anlattı. Serdar “Örneğin DASK’ın Zorunlu Deprem Sigortası’nda 2007 yılı için belirlenen en riskli bölgedeki 100 metrekare bir konutun poliçesi için azami prim bedeli 114 YTL iken Zorunlu Deprem Sigortası olan konut sahiplerine DASK azami 110 YTL teminat veriyor” dedi. Sürücülerin köprü çilesi ? İstanbul Haber Servisi Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ndeki çalışmalar nedeniyle önceki gece 4 saat boyunca Boğaziçi Köprüsü’ne yönlendirilen sürücüler, burada nakit gişesi olmadığını bilmedikleri için zor anlar yaşadılar. Bazı sürücüler araçlarını terk edip diğer sürücülerden OGS ve KGS isterken, bazıları ise plakalarını gazete kâğıdı ve bezlerle kapatıp gişelerden geçtiler. Sürücüler, köprüde nakit geçişlerin yapılmadığına dair herhangi bir uyarı yapılmadığını söyleyerek “Bu yapılan haksızlık” diye isyan ettiler. Ecevit için mevlit okutuldu ? İstanbul Haber Servisi Eski başbakanlardan ve DSP’nin onursal başkanı merhum Bülent Ecevit için mevlit okutuldu. DSP İstanbul İl Teşkilatı’nca, Ecevit’in vefatının yıldönümü nedeniyle Üsküdar Validei Cedit Camisi’nde okutulan mevlide, partinin il ve ilçe yöneticileri ile yurttaşlar katıldı. Maganda kurşunu can aldı ? AMASYA (AA) Amasya’da, bir yakınının düğün töreninde havaya açılan ateş sonucu vurulan kişi, hayatını kaybetti. Merkeze bağlı Bağlarüstü köyünde bir yakınının düğün törenine katılan İsmet Y. tabancayla havaya ateş etti. Bu sırada oynamak için oturduğu yerden kalkan Gökhan Şimşek (26), karnından yaralandı. Şimşek, hastaneye götürülürken öldü. Zanlı İsmet Y. gözaltına alındı. Yardım isteyen gemide 275 kaçak ? ATİNA (AA) Yunanistan’ın Mora Yarımadası’nın batısında, Pirgos kenti yakınlarındaki Katakolo bölgesine 11 deniz mili uzaklıkta seyrederken önceki akşam yardım çağrısında bulunan geminin 275 kaçak göçmen taşıdığı öğrenildi. “AKDAĞ” isimli Türk gemisinin mürettebatı gözaltına alındı. CUMHURİYET 03 CMYK