Katalog

24 AĞUSTOS 2006 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA HABERLER Türkiye’de yılın ilk 8 ayında çıkan 1500 orman yangını, geri dönüşü olmayan kayıplara yol açtı YILDIRIM DÜŞMÜŞTÜ 9 Binlerce hektar kül oldu İstanbul Haber Servisi Türkiye’de son günlerde mevsim normallerinin üstünde yaşanan sıcaklıklarla birlikte artan orman yangınları durmak bilmiyor. Yetkili kişi ve kurumlar, 2006’da 1500’e yakın çıkan orman yangınında geri dönüşü olmayan kayıplar yaşandığını, yanan alanların ağaçlandırılması için en az 1 yıl gerektiğini belirttiler. Türkiye’deki yangınların yüzde 94’ünün insan kaynaklı olduğunu anımsatan uzmanlar, yangınlarda ihmali bulunan kişi ve kurumlar hakkında yasal işlem yapılmasını istediler. Eski Orman Mühendisleri Odası Genel Başkanı Salih Sönmezışık, yanan bütün ormanlarda endemik bitki türlerinin hasar gördüğünü, yaban hayatın olumsuz yönde etkilendiğini, ekosisteminin bozulduğunu ifade etti. Yanan arazilerin ağaçlandırmasının yapılabilmesi için önce ormanda Kaş’taki orman yangını hâlâ sürüyor ? Yangında 800 hektarlık alanın zarar gördüğünün açıklanmasına karşın Çevre Bakanı Pepe bölgede tahrip olan alanın 250300 hektar olduğunu söyledi. ANTALYA (Cumhuriyet Bürosu) Antalya’nın Kaş ilçesinde Kıbrısderesi mevkiinde, 18 Ağustos gecesi yıldırım düşmesi sonucu başlayan orman yangını devam ediyor. Yangında 800 hektarlık alanın zarar gördüğünün açıklanmasına karşın Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe bölgede tahrip olan alanın 250300 hektar olduğunu söyledi. Yetkililer, kesin tespitin, yangının tamamen kontrol altına alınmasından sonra yapılabileceğini belirttiler. Alevlerin en şiddetli olduğu kanyona giremeyen helikopterler, olabildiğince yaklaşarak havadan müdahaleye devam ediyor. Ancak yangındaki başarının yakın savaşla mümkün olabileceğini ifade eden yetkililer, kanyon içindeki yaşlı çam ağaçlarının tamamen yanmasını bekliyor. Kanyonun dış kısmında, karadan yapılan müdahale ise sadece alevlerin çevreye yayılmasına engel oluyor. 300 yangın işçisi, 30 arazöz, 45 teknik eleman, 7 su tankı ve 12 dozerin bulunduğu kara ekibi, yangının çevreye yayılmasını engellemeye çalışıyor. Çalışmalara DSİ ve Karayolları ekipleri de destek veriyor. Bölgede önceki gün Bodrum yangını da dikkate alınarak 2’ye düşürülen helikopter sayısı, dün yeniden 6’ya çıkarıldı. Bu arada, yangın alanında çalışan bir işçi ağır yaralandı. Kimi tek sortide 1.5 ton, kimi 2.5 ton su taşıyan helikopterler, yangın havuzlarının yanı sıra alana 17 kilometre uzaklıktaki Gömbe Göletin’den de su alıyor. Ancak söz konusu yangında, tek çalışma yöntemi olan havadan müdahale de etkisiz kalıyor. Tarım OrkamSen Genel Başkanı Sezai Kaya özellikle Kıbrısderesi gibi zor topografik bölgelerde, ilk müdahalenin önemine dikkat çekerek ‘‘Kaş’ta hareket kabiliyeti nedeniyle uçak da kullanılamıyor’’ dedi. Orman Mühendisleri Batı Akdeniz Şube Başkanı Hüseyin Aydoğan ise ‘‘Helikopterlerin taşıdığı su, karıncanın taşıdığı su gibidir. Yangın söndürmede etkili olmaz. Başarı için yangın alanına girmek gerekir’’ dedi. Antalya Valisi Alaaddin Yüksel de yangınlara karşı aldıkları yeni önlemleri şöyle sıraladı: ‘‘5 Eylül tarihine kadar Antalya’daki mesire yerleri ve kamuya açık ormanlık alanlara girişler yasaklanmıştır. Ormanlık alanlarda turizm amaçlı yapılan cip safariler de tedbirler kapsamında durdurulmuştur.’’ Antalya merkez ilçeye bağlı Çalkaya beldesinden Kundu turizm bölgesine ayrılan yol yakınlarındaki bozuk çam ormanında çıkan yangında 1 hektar alan tahrip oldu. Bilecik’in Gölpazarı ilçesine bağlı Gözaçanlar köyü yakınlarında ormanlık alanda çıkan yangında da 1.5 hektar alan zarar gördü. Önlemler yeterli olmuyor ? Çevre Mühendisleri Odası’nın verilerine göre Türkiye’de yılda ortalama 13 bin 500 hektar ormanlık alan yanarak yok oluyor. ? TEMA verilerine göre 1937’den bu yana çıkan yangınlarda İstanbul’un 3 katı büyüklüğünde orman alanı yok oldu. ?Orman yangınlarında, bakanlığın 20 bin kişilik personelinin yanı sıra, 17 bin 789 yerleşim biriminde bulunan 759 bin 307 mükellef ile ormanlık mıntıkalarda üslenmiş tüm askeri birlikler görev alıyor. ? Yangınlarda bakanlığın elinde bulunan 6 helikoptere ek olarak, günlüğü 1650 dolardan 17 su atar helikopter, 1 Haziran’dan itibaren kademeli olarak hizmete girdi. mesini zorlaştırdı. Yangınlarda bu olaylarda sorumluluğu ve ihmali bulunanlar hakkında yasal işlemlerin başlatılması gerek.’’ Zarar tespit edilemiyor ki ağaç köklerinin temizleneceğini, teraslama yapılacağını anlatan Sönmezışık, ‘‘Küçük alanlarda buna kısa sürede başlanabilir. Ancak geniş alanlar için bu çalışmaya ancak 1.5 sene içinde başlanabilir. Ağaçlandırma yaparken o yörenin toprak ve iklim özelliklerine dikkat edilmeli’’ dedi. Çevre Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Burçak Karaman Uysal, yaptığı yazılı açıklamada, bu yılın yaz ay larında yine onlarca orman yangını ile önemli biyolojik çeşitliliği barındıran ormanlık alanların yok olduğunu söyledi. Uysal şu görüşleri dile getirdi: ‘‘Yetkili makamlarca çoğunun nedeni ihmal ve tedbirsizlik olarak açıklanan yangınlar, sonuçları itibarıyla geri dönüşü imkânsız kayıplara neden oldu. İdari ve teknik altyapı eksiklikleri de yangınların kontrol altına alınmasını ve ekolojik kayıpların önlen TEMA Vakfı Projeler Koordinatörü, orman mühendisi Tamer Soylu da şu an orman yangınları devam ettiği için endemik türlerin ne kadar zarar gör düğünün tespit edilemediğini belirterek ‘‘Ancak bizim ormanlarımızdaki 9 bin bitkiden 3 bini endemik, bu da toplam yüzde 30’a denk geliyor’’ açıklamasını yaptı. Soylu yangınların önüne geçilebilmesi için yangına daha dayanıklı olan yapraklı ağaçların, iğne yapraklı ağaçlar arasına dikilmesini gerektiğinin altını çizdi, TEMA Vakfı’nın yangınların önüne geçilebilmesi için uyarıları özetle şöyle: Ormana ya da ormana yakın yerlerde ateş yakmayın. Sönmemiş sigara izmariti, kibrit gibi yanıcı maddeler atmayın. Aracınızdan yola dökülebilecek olan yağ ve benzinin üzerini toprak ile örtün. Anızları kaldırmak için yakma yöntemini kullanmayın. Ormanda dumanateş gördüğünüzde ‘‘177 Orman Yangın İhbar, 156 Jandarma veya 155 Polis İmdat”ı arayın. Köylerde incelemelerde bulunan Bakan Pepe çiftçi ve üreticinin zararının karşılanacağını söyledi Muğla yangını kontrol edilemiyor ÖZCAN ÖZGÜR MUĞLA Muğla’nın Bodrum ilçesinde 3 gündür süren orman yangını kontrol altına alınamıyor. Çevre ve Orman Bakanı Osman Pepe, yanan yaklaşık bin hektarlık alan içinde arı kovanları ve zeytin ağaçları bulunduğunu anımsatarak, ‘‘Bu zararlar devlet tarafından karşılanacak’’ dedi. Önceki akşam bölgeye gelen Bakan Pepe, yangından son anda kurtarılan köylerde incelemelerde bulundu. ‘Tüm ekipler çalaşıyor’ Pepe dün düzenlediği toplantında, ‘‘Önceki gün Karacahisar ve Kısırlar mevkilerinde başlayan yangın Beyciler, Gökpınar, Bayır, Armutçuk, Yeniköy, Mazı ve Çocuk Mezarlığı bölgesinde yayıldı. Havadan incelediğimde yangı nın büyük oranda kontrol altına alındığını gördüm. İnşallah bugün (dün) hava şartlarında bir değişiklik olmazsa yangın tamamen kontrol altına alınacak’’ dedi. Türkiye’de son 20 yılın en sıcak ağustos ayının yaşandığını ve sıcaklıkların 50 dereceyi aştığını belirten Pepe, ‘‘Yangında arı kovanları ve zeytinlikler de yanmış. Bu zararlar devlet tarafından karşılanacak’’ diye konuştu. Pepe, şöyle devam etti: ‘‘Nem, rüzgâr, dikkatsizlik, bazen de çeşitli kasıtlar nedeniyle yangınlar çıkıyor. Yangınlara havadan helikopter ve uçaklarla darbe vuruyoruz. İş makineleri operatörleri ve tüm ekipler fedakârca çalışmalarını sürdürüyor.’’ Bodrum’un Mumcular beldesinde başlayıp, üç gündür devam eden yangında kundaklama olasılığı üzerinde durulurken, yetkililerce yangının kısa devre yapan enerji iletim hatlarından çıkmış olabileceği de belirtiliyor. Ancak yangınların birkaç noktada aynı anda başlaması sabotaj ihtimalini güçlendiriyor. 3 kişi gözaltında Sobataj kuşkusu nedeniyle bölgedeki jandarma ve istihbarat birimleri takviye edilirken köy yolları ve ormanlık bölgelerdeki jandarma devriye sayısı arttırıldı. Bu arada Muğla jandarma ekipleri yaptıkları operasyonda yangınlarla bağlantılı oldukları öne sürülen üç kişiyi gözaltına aldı. Söz konusu kişilerin PKK sempatizanı oldukları öne sürüldü. Yangın nedeniyle Mazı, Yeniköy, Bayır ve Armutçuk köylerinde haberleşme tamamen kesildi. Direklerin çoğu yandığı için bu köylere elektrik verilemiyor. Muğla’da üç gündür süren orman yangını yaklaşık bin hektarlık alanın kül olmasına yol açtı. Bakanlık sınıfta kaldı Orman alanlarında yolların yetersiz olduğu, müdahalede kullanılmak üzere havuz bulunmadığı, denizden su alma özelliği olan uçakların yeterli olmadığı ortaya çıktı HÜKÜMET ETKİSİZ ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Milas ve Kaş’taki orman yangınları, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın yetersizliklerini de gözler önüne serdi. Yangınlarla birlikte orman alanlarında yeterli yol olmadığı, acil müdahalede kullanılmak üzere havuz bulunmadığı, denizden su alma özelliğine sahip uçakların yeterli miktarda olmadığı ortaya çıktı. Türkiye’nin sayılı yangın ekologlarından Prof. Dr. Tuncay Neyişçi, siyasetçilerin ormancılık üzerindeki etkisine işaret ederek ‘‘Özellikle son döneme baktığınızda orman işletme müdürlerinin yapılan atamalar sonucu sürekli yer değiştirdiği ve alanlarına hâkim olmadıkları görülüyor’’ dedi. Türkiye’nin pek çok bölgesi orman yangınlarıyla mücadele ederken, Çevre ve Orman Bakanlığı, yangın öncesi gerekli ‘‘önleyici’’ tedbirleri almamakla eleştiriliyor. Akdeniz Üniversitesi Öğretim üyesi, ekoloji uzmanı Prof. Dr. Tuncay Neyişçi, yıllardır ormanlık alanlara ulaşım yollarının yapılmadığını belirterek, ‘‘yangın emniyet şeritlerinin yangında çok etkili olmadığını, helikopter ya da uçaklarla havadan yapılacak müdahalelerden çok ormanın içine ulaşılması gerektiğini’’ vurguladı. Türkiye standartlarına göre 1617 metre genişliğinde yapılan yangın emniyet şeritlerinin en az 100 metre olması gerektiğine işaret eden Neyişçi, ‘‘Dikine yapılan şerit uygulaması yanlıştır, paralel şeritler yapılmalıydı’’ dedi. Neyişçi, ormanlık alanlarda kurulmuş olması gereken havuz ve depoların yapılmadığını belirtti. Kadrolaşma girişimlerine de dikkat çeken Neyişçi, ‘‘Özellikle son döneme baktığınızda orman işletme müdürlerinin bölgelerinin coğrafi yapılarını bilmeyen, mesleği ormancılık olmayan kişilerden oluştuğu görülür’’ diye konuştu. Neyişçi şunları söyledi: ‘‘Orman Genel Müdürlüğü Teknik Personeli Atama ve Nakil Yönetmeliği’nde orman işletmelerine alınacak personeli belirleyen bir hüküm yok. Bu nedenle, Trabzon’da hiç yangın görmeyen görevli, birinci derecede yangın bölgeleri olan Muğla, Kuşadası, Antalya gibi alanlarda istihdam edilmeye çalışılıyor. Böyle olunca orman yangınlarından önce bakanlık kendi içinden yanmaya başlıyor. Teknik donanım gerektiren bir işte teknik insanları kullanmaz ve alanlara yerleştirmezseniz, gelecek tüm eleştirilere hazırlıklı olmalısınız.’’ Neyişçi, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın, ormanların korunmasını köy tüzelkişiliklerine bırakmasının yapılan en büyük yanlışlardan biri olduğunu vurgulayarak, ‘‘Tüzelkişilerle para karşılığında sözleşme yapıldı, bu da ormanların korunması konusunun ciddiyetini kaybettiğinin bir göstergesidir’’ dedi. 2 amfibik uçak var, onlar da kiralık AKP’nin derdi 2B ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ülke geneline yayılan orman yangınlarına müdahalede yetersiz kalındığına ilişkin tartışmalar sürerken; AKP hükümeti, gerekli önlemleri almak yerine sık sık 2B arazilerinin satışını gündeme getiriyor. Yeni yasama yılında da hükümetin 2B arazilerinin satışıyla ilgili yasa tasarısını TBMM’ye getirmesi bekleniyor. CHP İzmir Milletvekili Canan Arıtman, hükümetin çarpık bakış açısı nedeniyle ‘‘orman teröristlerini’’ teşvik ettiğini söyledi. Ormana bakış açısı çarpık Arıtman, orman yangınlarının kasten çıkarıldığına dikkat çekerek ‘‘AKP hükümeti başımızda olduğu sürece orman yangınları ve talanlarından kurtulamayız. Bu hükümetin ormana bakış açısı çarpık; ormanları ticari meta ve rant kapısı olarak görüyor. İktidar bu şekilde bakarsa ormanlara tabii ki devletin memuru da, vatandaşı da çok koruyucu ve kollayıcı olmaz. Bu hükümet, politikalarıyla kötü niyetli kişileri, orman teröristlerini teşvik ediyor’’ dedi. Yangınlara müdahalede Çevre ve Orman Bakanlığı’nın araç yetersizliği de ortaya çıktı. Bakanlığın kendisine ait, yangınlara müdahalede önem taşıyan, denizden su alıp boşaltma özelliğine sahip amfibik uçaklarının olmadığı belirlendi. Bu özelliklere sahip 2 uçak kiralayan bakanlık, yangınlara bunlarla müdahale etmeye çalışıyor. Buna karşın Türkiye ile aynı orman yangını riski taşıyan Yunanistan’da 32, Fransa’da 28, İtalya’da 14, Hırvatistan’da 6 amfibik uçak bulunuyor. Çevre ve Orman Bakanlığı’nın elinde 17’si kiralık olmak üzere 23 helikopter (6 adet OGM idari helikopteri), 4 adet C130 uçağı, 5 adet THK uçağı, 645 arazöz, 144 su tankı, 137 dozer, 38 loder, 126 greyder, 366 araç, 99 treyler, 10 bin 617 yangın işçisi var. CUMHURİYET 09 K