Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17 AĞUSTOS 2006 PERŞEMBE 6 MARMARA DEPREMİNİN 7. YILI 17 bin 480 kişinin yaşamını yitirdiği felakette, yaklaşık 44 bin kişi yaralandı ‘AKP depremi yok sayıyor’ ESRA YAZDIÇ BÜYÜKŞEHİRİN ÇALIŞMALARI İBB projede kaldı İstanbul Haber Servisi İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Marmara depreminden sonra 7 yıl içinde kent nüfusunun yüzde 50’sinin yaşadığı 10 ilçedeki konutların tespitini yapmanın ötesine geçemedi. Güçsüz olduğu tespit edilen binaların takviyesi için de henüz zamana ve bütçeye ihtiyaç bulunuyor. Büyükşehir Belediyesi’nin 1999 yılından itibaren depremle ilgili yürüttüğü çalışmalar ve hazırladığı projeler özetle şöyle: Deprem Master Planı: İstanbul’da deprem güvenliğinin arttırılması amacıyla ODTÜ, İTÜ, YTÜ, BÜ’ye hazırlatılan çalışmaya Ekim 2002 tarihinde başlandı. 2003 yılı sonunda bitirilen çalışma ile depreme yönelik tüm teknik, idari ve hukuki yapı incelenerek konu ile ilgili tüm yetki, sorumluluk, ilke ve esaslar yanında bölgesel ve ulusal stratejiler belirlendi. İTÜEM COLCNRİBB Projesi: ‘‘Marmara Denizi’nde Deprem Riskinin Değerlendirilmesi’’ projesi kapsamında İtalyan araştırma gemisi R/V Urania kullanılarak yapılan deniz saha çalışmaları ile; aktif fayları haritalamak ve fay geometrisini ortaya çıkarmak. Kuzey Anadolu Fayı üzerinde oluşabilecek depremlerin tekrarlanma periyodunu bulmak. Faylar üzerindeki deformasyon hızının belirlenmesi amaçlandı. Proje değerlendirme aşamasında. TürkAlman MegaŞehir Projesi: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Zemin ve Deprem İnceleme Müdürlüğü ve AKOM’un üstlendiği ‘‘İstanbul İçin Deprem Hasarlarının Değerlendirilmesi ve Risk Yönetimi’’ konulu, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü ve Alman bilim insanlarının katılımıyla sürdürülen bir proje. FORESIGHT: Avrupa Birliği 6. Çerçeve Programı kapsamında doğal afetler için risk analizi, risk yönetimi ve risk azaltma amacıyla GIS altyapısının oluşturulması ve katılımcı ülkelerle afetlere karşı tecrübe ve bilgi paylaşımını amaçlayan bir projedir. Projeye başlanmış olup 2006 yılı sonunda tamamlanacak. GIS Çalışmaları: İmar planlarına (1/5.000) ve çevre planlarına (1/100.000 ve 1/25.000 ölçekli) esas Jeolojik ve Yerleşime Uygunluk haritalarının sayısal ortamda hazırlanması. HAZTÜRK: İTÜ ile birlikte yapılan deprem öncesi, anı ve sonrasında kullanılmak üzere ABD FEMAPatentli HAZUS programının yerel ölçekte HAZTÜRK versiyonu olarak İstanbul için uyarlanması projesi. ANKARA 17 Ağustos 1999’da yaşanan 7.4’lük Marmara depreminin ardından 7 yıl geçti. Ödenek engeline takılan önlemler konusunda uzmanlar, devletin büyük bir deprem yaşanmamış gibi davrandığına işaret ederken ‘‘Anlaşılan 59. hükümetin gündeminde deprem ve doğal afetler yok’’ yorumunu yaptılar. Uzmanlar, deprem sonrası yaptırılması istenen Zorunlu Deprem Sigortası’nın AKP hükümetince iflas ettirildiğine dikkat çektiler. Devlet tarafından yapılan kalıcı konut sayısı yaklaşık 41 bin olarak belirtilirken, bölgede hâlâ konut açığının olması ise deprem sonrası hükümetlerin verdiği sözleri tutmadıklarının da göstergesi oldu. 17 bin 480 kişinin yaşamını yitirdiği felakette, yaklaşık 44 bin kişi yaralanırken, deprem sonrasında yıkılan konutlara ilişkin 6 bini aşkın sanık hakkında kamu davası açıldı. Davalar sonucunda 500’den fazla kişiyle ilgi 17 Ağustos 1999’da yaşanan 7.4’lük Marmara depreminin ardından 7 yıl geçti. Uzmanlar, deprem sonrası yaptırılması istenen Zorunlu Deprem Sigortası’nın AKP hükümetince iflas ettirildiğine dikkat çektiler. Uzmanlar, devlet tarafından yapılan kalıcı konut sayısı yaklaşık 41 bin olarak belirtilirken, bölgede hâlâ konut açığının olduğunu söylediler. li mahkumiyet kararı verildi. Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) 2006 yılı ilk 6 aylık verilerine göre 2005 yılında Türkiye’de deprem poliçesi yaptıran kişi sayısı 2 milyon 188 bin 699 iken, 2006 yılında bu sayı sadece 365 bin 353 kişi artarak 2 milyon 554 bin 52 ile toplamda yüzde 16.69 oranına ulaştı. Bölgelere göre sıralandığında en fazla deprem sigortası yaptıran bölge Marmara Bölgesi olurken Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin deprem sigortası konusunda en düşük bölge olması dikkat çekti. TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı A. Uğur Gönülalan, zorunlu deprem sigortası ve afet sigortası uygulamasının iflas ettirildiğini belirterek deprem sigortasına uygun yasal düzenlemelerin hayata geçirilemediğini kaydetti. Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı İsmet Cengiz de önümüzdeki 7 yılın temel hedeflerinin belirlendiği ‘‘Dokuzuncu Kalkınma Planı’’nda afete karşı hazırlıklar ve afet zararlarıyla mücadele sürecinin yer almadığına işeret etti. Bu planda tek bir ‘‘afet’’ kelimesinin olmadığını belirten Cengiz, şunları kaydetti: ‘‘Anlaşılan 59. hükümetin gündeminde deprem ve doğal afetler yok. İnsan yaşamı, can ve mal güvenliği ile ulusal bir afet politikası oluşturulması yok. Yani kısaca gelecek 7 yıl içinde depremin adı yok.’’ Çankaya Belediye Başkanı ve İç Anadolu Belediyeler Birliği Başkanı Prof. Dr. Muzaffer Eryılmaz da depremin acılarını unutmadıklarını söyledi. BEKLEYEN SORUNLAR ? Afetler Yasası’ndaki temel düzenlemelere yönelik çalışmalar tamamlanmadı. Afetlere öncelik veren bir imar yasası çıkarılmadı, ilgili imar yasa tasarısı Meclis’e gelmedi. ? Deprem riski olan yerleşim birimlerinde yaşam devam ederken, hiçbir önlem alınmadı. ? Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından Deprem Şurası toplandı, ancak henüz karar alınamadı. ? Ulusal Deprem Konseyi’nin 2002 yılında çıkardığı strateji raporunun tespitleri hayata geçirilmedi. ? Kentlerin nazım imar planları doğrultusunda kent yapılaşma haritaları çıkarılmadı. ?Depremle ilgili yargı kararları sonuçlanmış olmasına karşın ilgili mevzuatlarda yer almadı. ? Ulusal veri bankası oluşturulamadı. MÜHENDİSLERDEN TEPKİ: Deprem ciddiye alınmıyor İ nşaat standartlarının uygulanması ve imar planlarına uyumun sağlanması amacıyla, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerinin kurumsal ve teknik kapasitelerinin güçlendirilmesi hedefleniyor. İstanbul Haber Servisi 17 Ağustos 1999’da meydana gelen büyük Marmara depreminin üzerinden 7 yıl geçmesine karşın yapılan çalışmaların çoğu kâğıt üzerinde kaldı. Bugüne dek üretilen projeler arasında uygulama aşamasına dek gelebilen iki proje oldu. Kentteki kamu binalarının güçlendirilmesi için hazırlanan ‘‘İstanbul Sismik Riski Azaltma ve Acil Durumlara Karşı Hazırlıklı Olma Projesi’’ne Dünya Bankası sonunda onay verdi. 1. Boğaz Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ile eski ve yeni Haliç köprülerinin dahil olduğu 11 viyadük ve köprünün sismik takviye çalışmalarına da mayıs ayında başlandı. Uzmanlar, depreme hazırlık çalışmalarının bu kadar yavaş ilerlemesini eleştirerek bu büyük felaket karşısında zamanın önemine dikkat çektiler. 7 yıl önce meydana gelen Gölcük merkezli 7.4 büyüklüğündeki depremde sadece İstanbul’da 454 kişi yaşamını yitirdi, 18 bin 162 konut oturulamayacak hale geldi. Deprem sonrasında yapılan araştırmalar, İstanbul’u vuracak asıl büyük depremin 30 yıl içinde meydana geleceği gerçeğini ortaya koydu. Bu büyük tehlikeye karşı İstanbul’u hazırlamak için sayısız rapor, plan, proje hazırlandı. Ancak yapılan tespitler sonucu alınan kararların hayata geçirilmesi bir türlü mümkün olmadı. İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof.Dr. Naci Görür, Kobe’nin depreme 10 yılda hazırlandığını, İstanbul’da ise 1999 depreminin üzerinden 7 yıl geçmesine karşın seferberlik havasında hummalı bir çalışma görülmediğini vurguladı. Görür, ‘‘Deprem sırasında ve sonrasında insanların hayatta kalmasına yönelik çok az çalışma yapıldı’’ dedi. İnşaat sektöründe son dönemde yaşanan hareketliliğe değinen Görür, insanların ev satın alma motivasyonunun, deprem güvenli evler satın almaları için kullanılabileceğini söyledi. ‘‘Mortgage Yasası bu kanalda motive etmek amacıyla kullanılsaydı İstanbul’u depreme hazırlayabilirdik’’ diyen Görür şöyle devam etti: ‘‘Bu kadar inşaat sektörünün pompalandığı bir dönemde dahi kimse depremin sözünü etmiyor. Sadece reklam, yalnız satmak pahasına birileri çıkıp da ‘deprem güvenli evlerdir’ diye söylüyor. Toplum da İstanbul’da beklenen depremi yeterince ciddiye almıyor. Bu nedenle de depremden zarar görecek bölgelerdeki sanayiciler, işadamları ve TOKİ dahil bir hazırlık yapmıyor.’’ İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Başkanı Cemal Gökçe, tüm Türkiye’yi derinden etkileyen 17 Ağustos depreminden bu yana hiçbir şeyin değişmediğine dikkat çekti. Uzun vadeli planlama yerine kısa vadeli yara sarma çerçevesinde çalışmalar yapılmasını eleştiren Gökçe, anakentlerin büyük kısmının kaçak ve deprem güvenliği olmayan yapılardan oluştuğunun altını çizdi. ÖZEL KREDİ ALINDI 1800 okul proje kapsamında İstanbul Haber Servisi İstanbul’da 30 yıl içinde olacağı tahmin edilen depreme hazırlık için yapılan çalışmalar arasında önemli adımlar atılan az sayıdaki projeden biri de İstanbul Sismik Riski Azaltma ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP). İstanbul İl Özel İdaresi’nin eşgüdümünde uygulanacak olan proje için Dünya Bankası 310 milyon Avro (400 milyon dolar) krediye geçen aylarda onay verdi. Projenin ana hedefi, İstanbul’u önümüzdeki 1015 yıl içinde olası büyük bir depreme karşı daha dayanıklı bir kent haline getirmek. İSMEP, acil durumlara karşı hazırlıklı olma durumlarının iyileştirilmesi, kamu tesisleri için sismik riskin azaltılması, bina kodlarının uygulanması ve proje yönetiminden oluşuyor. Güçlendirme projeleri Söz konusu kredi Avro cinsinden değişken marjlı tek para birimi kredisi şeklinde, 17 yıl vadeli ve 4 yıllık bir ödemesiz dönemi içerecek Dünya Bankası Özel Yatırım Kredisi şeklinde olacak. Bu kredi, kamu binalarının güçlendirilmesi, acil bilgi sisteminin kurulması, mücadele kapasitesinin arttırılması ve halkın bilinçlendirilmesine yönelik proje için harcanacak. Bugüne kadar kent genelinde 2 bin 400’e yakın kamu binası üzerinde çalışma yapıldı. Bunların birçoğunun güçlendirme projeleri hazırlandı. 1800 okul da proje kapsamına alındı. Köprülere sismik takviye İstanbul Haber Servisi Karayolları Genel Müdürlüğü, İstanbul’daki büyük açıklıklı köprülerin sismik takviye projesi kapsamında; 1. Boğaz Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ile eski ve yeni Haliç köprülerinin de dahil olduğu 11 viyadük ve köprünün sismik takviye çalışmalarına başladı. Depreme karşı güçlendirme projeleri içinde tek sözleşme altında yapılacak dünyadaki en büyük projelerden biri olan İstanbul’daki büyük açıklıklı köprülerin Sismik Takviye Projesi 2008 yılında tamamlanarak hizmete açılacak. Proje için Japon hükümetinden 12 milyar 22 milyon Japon Yeni tutarında özel kredi alındı. 10 yılı ödemesiz, 30 yılda geri ödemeli olmak üzere toplam 40 yıl vadeli ve binde 95 faizli bu kredi ile Boğaziçi Köprüsü ve yaklaşım viyadükleri, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Haliç Köprüsü ve Ortaköy Viyadüğü’nün sismik güçlendirmeleri yapılacak. Daha önce çevredeki otoyollar üzerinde deprem riski altında bulunan yapıların 11 adedinin deprem takviyesi tamamlandı. 157’sinde çalışmalara başlandı, 144 adedinde de proje çalışmaları tamamlanma aşamasına geldi. İ S T A N B U L VA L İ S İ M U A M M E R G Ü L E R : ŞEHİR PLANCILARI GEÇEN 7 YILI DEĞERLENDİRDİ İstanbul’un büyük kısmı yenilenecek ‘Rakamlar gerçeği yansıtmıyor’ İstanbul Haber Servisi İstanbul Valisi Muammer Güler, olası depreme karşı yaklaşık 15 ile 35 yıl içinde İstanbul’un büyük bir bölümünün yıkılıp yeniden yapılmasını planladıklarını açıkladı. Dünya Bankası Enstitüsü (WBI) tarafından, İsVali Muammer Güler. tanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM), Uygulamalı Sistemler Analizi Uluslararası Enstitüsü (IIASA) ve Kyoto Üniversitesi Afet Önleme Araştırma Enstitüsü (DPRI) ve İspanya’nın desteğiyle düzenlenen ‘‘6. Uluslararası Bütünleşik Afet Riski Yönetimi’’ konferansı sürüyor. Vali Güler, Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda gerçekleştirilen konferansta, 17 Ağustos Marmara depreminin 7. yılı nedeniyle İstanbul’da olası depreme karşı yaptıkları çalışmaları anlattı. ODTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Sucuoğlu ise Marmara depreminin üzerinden geçen 7 yılda İstanbul’da olası depreme yönelik sadece proje yapıldığını belirterek uygulamaya geçilmemesini eleştirdi. Sucuoğlu, hükümet ve yerel yönetimin bu konuda kamuoyu güvenini da sağlayamadığını söyledi. Vali Güler’in ‘‘İstanbul’da deprem riski için kentsel dönüşüm yapacağız’’ yönündeki açıklamasına yanıt veren Sucuoğlu, ‘‘Dünyanın hiçbir yerinde deprem için kentsel dönüşüm uygulanmıyor. Kapıya dayanmış bir tehlike varken, yıllar sürecek bir kentsel dönüşüm yetmez’’ dedi. Haber Merkezi Şehir plancıları büyük Marmara depreminin ardından geçen yedi yılı değerlendirdi. Depremin ardından geçen süreyi NTV’ye değerlendiren Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi Başkanı Ahmet Turgut, Türkiye’de deprem dahil tüm afetlerin kayıtlarının doğru tutulmadığını ve rakamların gerçeği yansıtmadığını söyledi. Turgut, ‘‘Marmaralıların yüzde 90’ı depreme dayanıksız evlerde oturuyor’’ dedi. Şehir plancısı Yıldız Uysal da afetleri engellemenin en önemli yolunun riskleri azaltmak ya da yok etmek olduğunu vurguladı. Uysal şunları söyledi: ‘‘17 Ağustos depreminde hep binalar suçlandı, bence bina tek başına insanları öldürmez, yapılı çevre öldürür. Yani bina, sokak ve yanındaki fonksiyonlardan oluşan çevre. Gölcük depreminden sonra siyasilerden biri ‘takdiri ilahi’, demişti. İdare hukukçusu Ülkü Azrak bunu ‘takdiri idari’ diye değiştirmişti. Aslında felaketler ilahinin değil, idarenin yarattığı olaylardır.’’ Ekonomik kayıp büyük Uluslararası Afet Veri Tabanı EMDAT sitesinde yer alan Felaketlerin Yapısı Hakkında Araştırma Merkezi’ne (CRED) ait verilere göre, depremin ekonomik maliyeti de çok yüksek oldu. Makroekonomik bilançoya bakıldığında, iç gelir kazançlarında 2 milyar dolar kayıp, ihracat ve turizm gelirlerinde 1.9 milyar dolar azalma ve ithalatta 200 milyon dolar artışla dolaylı kayıplar hariç toplam 4.1 milyar dolar gelir kaybı oluştu. CUMHURİYET 06 K