Katalog

SAYFA CUMHURİYET 12 MAYIS 2006 CUMA 10 DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr AKP’ den Ege’ de geri adım BAHADIR SELİM DİLEK ANKARA AKP hükümeti, Yunanistan’ın Ege’de Alman bayraklı araştırma gemisi ‘‘Poseidon’’a 1976’da Türkiye ile birlikte imza koyduğu Bern Mutabakatı’nın 6. maddesine aykırı şekilde ‘‘araştırma izni’’ vermesine göz yumarak bir skandala imza attı. Daha önce 1987 yılında Yunanistan’ın Ege’de, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin de 2001 yılında yaptığı girişimlere dönemin hükümetleri sert tepki göstermişti. Poseidon’un 26 Nisan’da Ege’de başlattığı araştırmayı görmezden gelen hükümet, Türkiye’nin Ege’de bugüne kadar itinayla sürdürdüğü politikasından geri adım attı. Skandalın patlak verdiği tarihten 9 gün sonra Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Yunanistan’ı ziyaret ederek barış mesajları vermesi dikkat çekti. Patlak veren skandal 15 gün kamuoyundan saklandı. Ancak gelişmelerin Cumhuriyet’e sızması ? Hükümet, Yunanistan’ın Ege’de Alman bayraklı araştırma gemisi ‘Poseidon’a 1976 tarihli Bern Mutabakatı’na aykırı şekilde ‘araştırma izni’ vermesine göz yumdu. üzerine Dışişleri Bakanlığı dün akşam saatlerinde alelacele Yunanistan’ı protesto etti. Daha önce yaşanan krizlerin aksine Poseidon adlı geminin engellenmesi için 15 günden bu yana Türk savaş gemilerinin devreye girmemiş olması dikkat çekti. Cumhuriyet’in ulaştığı bilgilere göre skandalın perde arkası şöyle: İstikşafi görüşmelerin sürdüğü dönemde Yunanistan, Ege’de Türkiye’nin varlığını en aza indirmek için ince bir oyuna girişti. Atina, 1976 yılında Bern’de imzalanan ‘‘Türkiye ve Yunanistan Arasındaki Kıta Sahanlığının Sınırlandırılmasında İzlenecek Usule İlişkin Zabıt’’ın 6. maddesinde yer alan ‘‘Her iki taraf, ikili ilişkileri güçleştirebilecek Ege Denizi Kıta Sahanlığı’na ilişkin her türlü girişim ve eylemden kaçınmayı üstlenirler’’ yönündeki taahhüde karşın Alman bayraklı Poseidon araştırma gemisine, Ege’nin açık deniz kesiminde ‘‘araştırma yapması için yetki’’ verdi. Poseidon Ege’deki araştırmasına başlamadan belirli bir süre önce Atina, uluslararası kamuoyuna açıklama yaparak duyuruda bulundu. Böylece, Poseidon’un yapacağı faaliyetlere dünya kamuoyu nezdinde aleniyet kazandırırken Türkiye’yi de köşeye sıkıştırmış oldu. 26 Nisan’da, Türkiye ile Yunanistan arasında uyuşmazlık konusu olan Ege kıta sahanlığına yönelik araştırmalarına başlayan Poseidon’un bütün faaliyetleri de ‘‘www.sailwx.info’’ internet adresi üzerinden dünyaya duyurulmaya başlandı. Belirli aralıklarla geminin Ege’deki koordinatları da verilerek yürütülen faaliyetin dünya tarafından bilinmesi sağlandı. Tür kiye’nin bu aleniyet karşısında ‘‘tepki vermemesi’’, Yunanistan’ın uluslararası hukuka aykırı olarak yürüttüğü faaliyeti ‘‘kabul etmiş olduğu’’ anlamına gelecek. İki ülke arasında ilk kriz 1973 yılında patlak verdi. 1976 yılında Bern Mutabakatı’nın imzalanmasından sonra 1987’de ikinci kriz patlak verdi. Yunanistan, Kuzey Ege’deki Taşoz Adası’na yakın açık deniz alanında, bir araştırma gemisine, ‘‘araştırma yapması için yetki’’ verince, bu duruma Türkiye sert tepki gösterdi. O sırada Karadeniz’de bulunan Türk donanması acilen Ege’ye yönlendirildi. Yunanistan geri adım attı. Üçüncü kriz 2001’de bu kez Rum Yönetimi ile patlak verdi. Ancak bu kriz kamuoyuna duyurulmadı. Rumlar, Norveç bandıralı Northern Access gemisine araştırma yetkisi verdi. Northern Access, Doğu Akdeniz’de araştırma yapmaya başladı. Türk Deniz Kuvvetleri’ne bağlı bir firkateyn bölgeye sevk edildi. Norveç gemisi bölgeden uzaklaştırıldı. Bush hanedanlığı ABD’de ikinci ve son görev dönemini sürdüren Başkan George Bush, Florida Valisi kardeşi Jeb Bush’tan ‘çok büyük bir başkan’ olacağını söyleyerek ‘hanedanlık’ söylentilerine hız verdi. Floridalı gazetecilerle konuşan Başkan Bush, ‘‘Jeb’in herhangi bir aşamada başkanlığa aday olmasını isterim. Onun niyetinin ne olduğunu bilmiyorum, ancak Jeb’den çok büyük bir başkan olur’’ dedi. Bush’un aynı adı taşıyan babası George Bush da Ocak 1989Ocak 1993 arasında ABD başkanıydı. (Fotoğraf: AP) C HENEY’E SERT YANIT Putin: ABD aç kurt gibi Dış Haberler Servisi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney’nin eleştirilerini beklenmedik bir sertlikle yanıtladı. Putin, ulusa sesleniş konuşmasında ‘‘Dedikleri gibi kurt kimi yiyeceğini bi Rus lider ABD’nin askeri lir. Hiç dinlemeden yer, harcamalarını eleştirdi. (AP) hiç kimseyi dinlemeyeceğu zaman sonuçları da öne ği de ortadadır’’ dedi. ABD yayılmacılığını ve sürülen tehditten daha ağır askeri harcamalarını eleş olur’’ değerlendirmesini tiren Putin, ABD askeri yaptı. Putin’in açıklamabütçesinin Rusya’nınki ları, yükselen petrol ve nin 25 katı olduğunu, doğalgaz fiyatları sayeWashington’un aldığı gü sinde ekonomik anlamda venlik önlemleriyle ken iyi bir dönem yaşayan dini bir kaleye çevirdiği Rusya’nın yeni yaklaşımının bir parçası olarak ni savundu. Rusya Devlet Başkanı, yorumlandı. Rus siyasetine yön veülkesindeki insan hakları sicilini eleştiren Bush renlerin, yakın dönemdeyönetimini ikiyüzlülükle ki açıklamalarına göre, de suçladı ve ‘‘İnsan hak Moskova, ‘‘Güçlüyüz, zenlarıyla demokrasinin ko giniz ve bunu gerektiği girunmasına ilişkin bu ilgi, bi kullanacağız’’ tavrını kendi çıkarları gündeme benimsemiş durumda. Cheney, Moskova’yı ingeldiğinde nerede’’ sorusunu sordu. ABD’nin İran san hakları ihlallerinde ve Irak siyasetine de do bulunmak ve enerji kaylaylı olarak değinen Putin, naklarını da şantaj mal‘‘Güç kullanımı nadiren zemesi olarak kullanmakistenen sonuçları verir, ço la suçlamıştı. ÖN ÇALIŞMALAR TAMAM NATO’da füze kalkanı hazırlığı Dış Haberler Servisi NATO tarafından füze saldırılarına dönük olarak planlanan ‘‘savunma kalkanı’’ sistemi konusunda ön çalışmalar tamamlandı. İttifak Genel Merkezi’nde basını bilgilendiren yetkililer sistemin oluşturulmasının teknik ve mali açıdan mümkün görüldüğünü bildirdiler. Savunma harcamalarından sorumlu NATO Genel Sekreter Yardımcısı Marshall Billingslea, radar ve uydularla bazı bölgelere yerleştirilecek yanıt, tespit ve algılama cihazları temelinde kurulması planlanan füze kalkan sisteminin maliyetinin aşırı yüksek olmayacağını belirtti. Projenin ayrıntıları, gelecek kasım ayında, Letonya’nın başkenti Riga’da NATO zirvesinde ele alınacak. Billingslea, kalkan sisteminin özellikle Avrupalı müttefiklerin savunashington’ın masını hedef aldığını belirterek ABD’nin, gözü uzayda Kaliforniya ve Alaska’daki üslerinde, Dış Haberler Servisi uzun menzilli füzeleABD’nin silah alımlarınre karşı kendi korudan sorumlu Savunma Bama sistemini geliştirkan Yardımcısı Kenneth diğini hatırlattı. BilKrieg, ülkesinin uzaya, kalingslea, kendisini karadan karaya atılan balisnıtlamış ABD teknotik füzeleri avlayabilecek lojisinin kullanılacayetenekte önleyici füze ğını belirtirken, bazı sistemleri konuşlandırmatepki füzelerinin hanyı planladığını söyledi. gi bölgelerde konuşKrieg, ABD’nin, ilk landırılacağı sorusunu aşamada, nükleer, kimyayanıtsız bıraktı. sal veya biyolojik başlık ABD Savunma Bataşıyabilecek balistik fükanlığı, daha önce, zeleri avlayacak bir ya da Ortadoğu’dan veya iki önleyici füzeyi uzaya Kuzey Afrika’dan hayerleştirebileceğini anlattı. reket edebilecek uzun Füze Savunma Dairemenzilli füzelere karsi’nin, uzayda bu amaçla şı oluşturulacak üsbir deney merkezi kuruller konusunda Polonması çalışmaları için yeni ya ve bazı Avrupa ülmali yılda 45 milyon keleriyle temaslarda dolarlık ödenek isteyeceği bulunulduğunu dubelirtildi. yurmuştu. W CUMHURİYET 10 K