Katalog

SAYFA CUMHURİYET 26 EKİM 2006 PERŞEMBE 12 EKONOMİ 2001 sonunda 41 bin olan protestolu senet sayısı, bu yılın ilk dokuz ayında 93 bine yükseldi Krizde bile böyle olmadı Turizm hem kendini hem 49 sektörü besliyor Ekonomi Servisi Bacasız sanayi olarak nitelendirilen turizm, kendi alanından başka 49 sektöre de iş alanı yaratıyor. Turizm sektörünün hangi sektörden mal ve hizmet aldığını belirlemeye yönelik yapılan girdiçıktı analizlerine göre turizm, sebze meyve üreticilerinden, balıkçılığa, ormancılıktan, madenciliğe, taşımacılıktan tekstile kadar 49 sektöre de iş kapısı açıyor. TÜİK’in 1996 yılı girdiçıktı analizlerinin değerlendirildiği turizmhaber.eu internet sitesinin haberine göre turizm otel, motel, pansiyon, kamp ve diğer konaklama yerleri ile lokanta, kahvehane, bar ve yemeiçme yerleri olarak ikiye ayrılıyor. Konaklama yerleri kendinden başka 48 sektörün ürününü kullanırken, kullandığı girdi tutarı 1 milyar 856 milyon doları buluyor. Yemeiçme yerleri ise kendinden başka 49 sektörün ürününü kullanırken kullandığı girdi tutarı da 3 milyar 43 milyon doları buluyor. Buna göre her iki alt sektörle birlikte turizm kendilerinden başka 49 sektör için 4.9 milyar dolarlık talep yaratıyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara Ticaret Odası’nın (ATO) hazırladığı bir çalışmaya göre, yaz aylarında ekonomide yaşanan dalgalanmalar ‘‘borç ödememe eğilimi’’ni artırdı. Söz konusu eğilimin 2001 krizi sonrasına göre yüzde 56 büyüdüğüne dikkat çeken ATO, 2002 yılında 41 bin olan protestolu senet sayısının 2006’nın ilk dokuz ayında 93 bine yükseldiğinin altını çizdi. ATO, ‘‘piyasanın stresini ölçmek’’ amacıyla, protesto edilen senetler, karşılıksız çıkan çekler, özel sektörün ala ? Bankaların bildirdiği karşılıksız çek sayısı 2002 yılında ayda ortalama 61 bin 914 düzeyinde seyrederken bu yıl aylık ortalama 82 bin 585’e çıktı. cak tahsilatında karşılaştığı sorunlar ve batık tüketici kredilerini dikkate alarak ‘‘Piyasa Stres Endeksi’’ oluşturdu. Buna göre, protesto edilen aylık ortalama senet sayısı da 2002 yılına göre yüzde 125 artış gösterdi. Bu yılın ağustos ve eylül aylarında protesto edilen senet sayısı ilk kez 100 bin sınırını aştı. Aynı gelişme, karşılıksız çek sayısında da yaşandı. Bankaların bildirdiği karşılıksız çek sayısı 2002 yılında ayda ortalama 61 bin 914 düzeyinde seyrederken bu yıl aylık ortalama 82 bin 585’e çıktı. Merkez Bankası’nın İktisadi Yönelim Anketi’nde işyerlerine yönelttiği ‘‘son bir ayda alacak tahsilatında meydana gelen gecikmenin bir önceki aya göre seviyesiyle’’ ilgili soruya ‘‘daha yüksek’’ diyenlerin oranı, 2002 yılından bu yana ‘‘daha düşük’’ diyenlerin sürekli üzerinde seyretti. Her üç göstergenin de Ocak 2002’deki düzeyi 100 kabul edilerek oluşturulan endeks, bu yıl eylül sonu itibarıyla 156.0 seviyesine yükseldi. Piyasalar, 2006 yılına düşen bir stresle başladı. Ocak ayında 143.4, şubatta 146.1, martta 150.8 olan endeks, nisanda 125.7’yle bu yılki en düşük düzeyine geriledi. Mayıs ayında piyasalarda yaşanan dalgalanmayla birlikte, ‘‘ödememe eğilimi’’ de hızla büyümeye başladı. Endeks, mayıs ayında 137.7, haziranda 143.5, tem muzda 141.3 ve ağustosta 154.4 oldu. ATO Başkanı Sinan Aygün ise araştırmaya ilişkin değerlendirmesinde, protestolu senetler, karşılıksız çekler ve alacak tahsilatında karşılaşılan sorunların, küçük işletmelerin yaşadığı nakit sıkışıklığının bir göstergesi olduğunu belirterek şunları kaydetti: ‘‘Sektörler, global aktörlerin eline geçti. Büyük balık küçük balığı, büyük sermaye küçük sermayeyi yutuyor. Piyasanın kurallarını global aktörler koyunca, piyasada ciddi bir nakit sıkışıklığı ortaya çıkıyor.’’ Elektrikte tekel kaygısı ANKARA (AA) Elektrik dağıtım özelleştirmelerinde bir şirketin, birkaç ya da bütün bölgelere dönük ihaleleri kazanmasının rekabet yönünden sakıncalı olmadığı bildirildi. Özelleştirme kapsamında, bir teşebbüsün elektrik dağıtım bölgelerinin birkaçı ya da hepsine en yüksek teklifi vermesi, Rekabet Kanunu kapsamında değerlendirildiğinde ‘’hâkim pazar’’ yaratma yönünde bir sorun oluşturmuyor. Ancak, dağıtımı yapacak şirketin perakende pazarında da bulunması, rekabeti sınırlayıcı bir pazar yapısı oluşturarak rekabetin sınırlanmasına neden oluyor. Rekabet Kurulu, Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ’nin elektrik dağıtım bölgelerinin özelleştirme sürecine ilişkin, öncelikle “dağıtım hizmetlerini devralacak teşebbüs ve teşebbüslerin perakende satış pazarında doğrudan ya da dolaylı olarak faaliyet göstermemesini sağlayacak şekilde dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinin mülkiyet ayrıştırmasına tabi tutulması’’nı rekabetin tesisi bakımından en ideal yöntem olarak görüyor. Sıcak para riski sürüyor ? Uluslararası finans dergisi Forbes’a göre Türkiye ekonomisinin geleceği, kısa vadeli sermaye hareketlerine bağlı. Ekonomi Servisi Amerika’da yayımlanan uluslararası finans dergisi Forbes, Türkiye ekonomisinin, mayıs ve haziranda yaşanan dalgalanmayı hafif hasarla atlattığını ve normale dönmeye başladığını yazdı. Ancak dergi, Avrupa Birliği (AB) ile aralıkta başlayacak müzakere süreci ve cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde yaşanacak kritik dönemde Türkiye’nin sıcak para akışına ihtiyacının sürdüğünü belirtti. Dergiye göre, ABD’de faiz oranlarındaki oynaklık nedeniyle uluslararası likidite koşullarının daha uygun hale gelmesi mümkün. Ancak AB ile yaşanacak muhtemel gelişmeler ve iç siyasi nedenlerle oluşabilecek olumsuz gelişmeler yatırımcıyı duyarlı hale getirecek. Forbes, önümüzdeki 12 ayda yaşanabilecek olası olumsuz gelişmeler karşısında Türkiye’nin IMF ile işbirliğinin sürmesinin riskleri dengeleyeceği görüşünü de savundu. Dergi, enflasyonda hızlı bir düşüş beklenmediğini ve her an yeni bir dalgalanma yaşanabileceğini de belirterek, buna rağmen, global mali koşullarda olumsuzluklar yaşanmadığı sürece iç politik gelişmelerin yatırımlar ya da ekonomik büyümeye yansımasının beklenmeyebileceğini kaydetti. Starbucks’ın Çin atağı Ekonomi Servisi Starbucks, Çin’de bir yıl içinde 100 kafe açmayı planlıyor. Çin’de 1999’dan beri 200 kafe açan Starbucks, bundan böyle başkent Pekin, Şanghay ve Guangju gibi büyük kentlerde kafe zincirini genişletecek. Starbucks, Çin’deki franchising sistemi üzerindeki denetimini de sıkılaştırıyor. Firmadan yapılan açıklamada, Pekin ve Tianjin’deki 62 franchise verilmiş kafenin çoğunluk hissesini de aldığı bildirildi. Starbucks Başkanı Martin Coles da, Çin’de büyüme beklentilerini aştıklarını ve Çin’i uzun vadeli bir stratejik pazar olarak gördüklerini söyledi. Coles, uluslararası alanda da 20 bin kafe açmayı planladıklarını, bunun yarısını Asya’da açacaklarını da duyurarak, Asya ülkelerinde, ABD’nin tersine müşterilerin kafelerde oturmayı tercih ettiklerini Çin’in kalabalık kentlerinde de kafelerin buluşma noktası olarak rağbet gördüğünü belirtti. Orta Asya’nın en büyük Ramstore’u Almatı’ya ALMATI (AA) Koç Grubu’na ait Migros mağazalar grubunun yurtdışındaki mağazalar zinciri Ramstore’ların Orta Asya’daki en büyüğü Kazakistan’ın Almatı kentinde açıldı. Ramstore Orta Asya Genel Müdürü Kıvanç Altınöz, Almatı’da Mega adıyla dün 6 bin 500 metrekare alanda hizmete açılan alışveriş merkezinin, Orta Asya’daki en büyük Ramstore olduğunu söyledi. Altınöz. mağazalarında 30 bin çeşit mal ile çeşit bakımından Türkiye’deki mağazaları geçtiklerini ifade ederken, bu mağaza ile Kazakistan genelindeki Ramstore sayısının 8’e ulaştığını, bunların 5’inin Almatı’da olduğunu kaydetti. Astana’da da aralık ayında ikinci Ramstore’u açacaklarını bildiren Altınöz, “Böylece bu yılı, Kazakistan’daki Ramstore sayısını 9’a ulaştırmış olarak kapatacağız’’ dedi. BOTAŞ’ta finansman krizi ANKARA (AA) BOTAŞ’ın, 2007 yılında, finansman ihtiyacının 4 milyar YTL ’yi aşması bekleniyor. Petrol ve doğalgaz fiyatlarında yıl içinde yaşanan artışın, doğalgaz fiyatlarına yeterince yansıtılamaması şirketin finansman ihtiyacını arttırdı. Yetkililer, BOTAŞ’ın kısa vadeli ticari kredi kullandığını da belirtirken, bunun yanında özellikle Ankara başta olmak üzere bazı belediyelerden alacaklarını tahsil edemediğine vurgu yapıyorlar. Bunun üzerine BOTAŞ’ın Maliye’ye vergi borçlarını ödeyemeyeceği yönünde yazılar yazdığı da iddia edilirken bu zamana kadar hiç nakit sıkıntısı olmamış KİT’lerden biri olan BOTAŞ’ın, uygulanan yanlış politikalar sonucu bu duruma geldiği iddia ediliyor. Şu anda BOTAŞ’ın, 2007 yılı içinde ödemesi gereken kısa vadeli kredi borçları için 2 milyar YTL ’nin üzerinde finansmana ihtiyaç duyacağı belirtiliyor. Bunun yanında gerekli fiyat ayarlamalarının yapılmaması durumunda da 1.5 milyar YTL’ye yakın zarar edeceği savunulan şirketin 0.5 milyar YTL düzeyinde de yatırıma ihtiyacı bulunuyor. Dört ayda 300 satış noktasına ulaştıklarını söyleyen Yeşil’e göre, tüketici markayı benimsedi Hyundai’nin gözü orta alım gücünde OLCAY BÜYÜKTAŞ AB’den 56 milyar Avro’luk cari açık Ekonomi Servisi Avrupa Birliği’nin (AB) cari açığı, yılın ikinci çeyreğinde 22 milyar Avro seviyesinde gerçekleşti. AB resmi istatistik kurumu Eurostat’ın verilerine göre ilk çeyrekte de 34.3 milyar Avro cari açık veren AB’nin yılın ilk yarısında toplam cari açığı 56.3 milyar Avro’ya çıktı. AB ekonomisi, 2005 yılının ikinci çeyreğinde 11.7 milyar Avro ve ilk yarısında 28.8 milyar Avro cari açık üretmişti. Yılın yılın ikinci çeyreğinde Çin’e karşı 25.3 milyar Avro, Rusya’ya karşı 15.9 milyar Avro ve Japonya’ya karşı 6.7 milyar Avro açık veren AB, bu ülkelerden kaynaklanan cari açığını ABD’ye karşı 27.4 milyar Avro, Kanada’ya karşı 4.2 milyar Avro ve İsviçre’ye karşı 4.1 milyar Avro cari fazla vererek kısmen dengeledi. Kısa bir süre önce Türk tüketicisini Hyundai ev elektroniği ürünleriyle tanıştıran Techpro Dayanıklı Tüketim Malları Genel Müdürü Abdullah Yeşil, özellikle televizyon alanında büyük bir boşluk yaşandığını dile getirdi. Amaçlarının orta gelir grubuna LCD ve plazma televizyon satmak olduğunu belirten Yeşil, işe başladıktan sonra tüplü televizyonlara olan ilginin büyüklüğü karşısında şaşırdıklarını anlattı. Nakliye, lojistik ve dağıtım işleri yaparken birdenbire kendisini bu işin içinde bulduğunu belirten Yeşil, Türkiye’de kısa bir süre öncesine kadar yerlilerin dışında ya çok bilindik pahalı markalar ya da Doğubank tarzı, markasız veya satış sonrası servisi olmayan markalar bulunduğunu belirterek “Üst gelir grubu zaten fiyatları 6 bin YTL ve daha üzeri olan ürünleri tercih ediyor. Biz Hyundai ile fiyatı yerli markaların fiyatlarına yakın ama global bir marka arayan tüketiciye bir alternatif sunduk. Gerek satış sonrası servis ağı, gerek marka bilinirliği ve güvenilirliği açısından iyi bir seçenek sunduk” dedi. Markayı marka yapan şeyin dağıtım kanalları olduğunu belirten Yeşil, Hyundai’yi Türkiye’ye getirmeden önce dağıtım kanallarını iyice incelediklerini, bilindik bayi örgütlenmesi yerine mağaza içinde mağazadan, pek çok ürünün satıldığı mağazalara kadar pek çok seçeneği kullandıklarını dört ay gibi kısa bir sürede de 300 satış noktasına ulaştıklarını ifade etti. Tüketici benimsedi Türkiye’deki ev elektroniği pazarının 20 milyar dolar büyüklüğünde, televizyon, DVD tarzı ürünlerin pazar büyüklüğünün de 5 milyar dolar civarında olduğu bilgisini veren Yeşil, pazardan yüzde 3 ile 5 arasında bir pay hedeflediklerini dile getirdi. Yılı, ikinci yarısına girmiş olmalarına karşın yaklaşık 6 milyon dolar civarında bir ciroyla kapatacaklarını söyleyen Yeşil, yıl sonu satış noktası hedefinin de 500 olduğunu ifade etti. Hyundai’nin 18 grup altında yüzlerce ürün ürettiği bilgisini veren Yeşil, küçük aletleri ve küçük eğlence ürünlerine henüz girmeyi planlamadıklarını belirterek Türk tüketicisinin markayı yadırgamadığını tam tersine büyük ilgi gösterdiğini dile getirdi. Yabancı markaların 3.200’den başlayarak 6.000 YTL ’ye kadar çıkan plazma ya da LCD televizyonların yanında Hyundai televizyonların 1.800 ile 4.200 arasında satıldığını ancak yerlilerle kıyaslandığında kesinlikle kalite farkının hemen görüldüğünü ileri sürdü. “Plazma ve LCD ile yola çıktık ancak tüplü televizyon pazarı inanılmaz büyük. Her yıl 3 milyon satılıyor ve hâlâ pazar yüzde 7 büyüyor” diyen Yeşil, umduklarının üzerinde bir satış gerçekleştirdiklerini söyledi. H yundai Plazma ve LCD TV’ler, 220 YTL’den 515 YTL’ye kadar değişen 8 taksit kampanyası ile kez görücüye çıkıyor. Hyundai Plazma ve LCD TV’ler, 26 inch’ten 42 inch ekran genişliğine kadar birçok seçenek sunuyor. Kasım ayı sonuna kadar devam edecek kampanyada, Hyundai’nin plazma ve LCD televizyonlarının yanında 400 YTL değerinde orijinal LCD TV sehpası da hediye ediliyor. Yeşil, yılbaşına kadar da kayıt yapabilen ve elde taşınacak büyüklüğe sahip DVD’lerin Türk tükecisine ulaşacağını dile getiriyor. Japonya’dan 8.5 milyar dolarlık ticaret fazlası Ekonomi Servisi Japonya’nın ticaret fazlasında eylül ayında gerileme beklenirken yüzde 6.9 oranında büyüme gerçekleşti. Japonya Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre, Japonya’nın ticaret fazlası eylül ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6.9 oranında büyüyerek 1 trilyon yeni (8.5 milyar dolar) geçti. Nisanmayıshaziran dönemini içeren yılın ikinci çeyreğinde, ithalatın hızlı artması ve ihracatın yüksek petrol fiyatlarından olumsuz yönde etkilenmesi nedeniyle Japonya’nın ekonomik büyümesi kısmen yavaşlamıştı. Japonya’nın eylül ayında ticaret fazlasında sağladığı bu performansın yılın üçüncü çeyreğinde, ekonomik büyümeye olumlu etki yapması bekleniyor. Bu arada Japonya’nın, Çin ile yaptığı ticaret açığı eylül ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0.9 oranında artarak 254 milyar yene (2.1 milyar dolar) ulaştı. İ N Ş A AT S E K T Ö R Ü N E R U H S AT D AYA N M A D I Ekonomi Servisi Türkiye İstatis bin 140 iken, 2005’te 114 bin 254’e tik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine gö ulaştı. İnşaat ruhsatı sayısı, 2006 yılıre, 20002006 döneminde 500 bin in nın ilk yarısında da 52 bin 721 olarak şaat, 430 bin de iskân ruhsatı verildi. hesaplandı. Yapı tamamlandıktan sonBu dönemde, yurt gera alınan ‘’iskân nelindeki toplam inşa? TÜİK verilerine göre ruhsatı’’ için de at ruhsatının yedide 1’i 20002006 yılları arasında 2000’de toplam 90 İstanbul’da alınırken, bin 849 olan iskân 500 bin yapı, 430 bin de ruhsatı Ardahan, Şırnak, Haksayısı, iskân ruhsatı alındı. kâri, Muş ve Tunceli 2005’te 64 bin 126 yoğunluğun en az olduoldu. 2006 yılının ilk ğu iller arasında yer aldı. ‘’Herhangi 6 ayında alınan iskân ruhsatı sayısı da bir yapının inşaatına başlanabilme 26 bin 314 olarak belirlendi.2005’de si için verilen izin belgesi’’ anlamına ruhsat sayılarında, önceki yıla göre orgelen inşaat ruhsatı sayısı 2000’de 79 talama yüzde 55 artış meydana geldi. H AVA A L A N I V E R G İ S İ N E T E P K İ İSTANBUL (A.A) Türkiye Özel Ankara ve İzmir’de uygulanacağını beSektör Havacılık İşletmeleri Derneği lirterek, işleten firmanın, yapişletdev(TÖSHİD) üyesi şirketlerin, havaalanı ret modelindeki ihale şartını artışa gevergisinin bazı havalimanlarında 15 do rekçe olarak gösterdiğini söyledi. lardan 15 Avro’ya çıBolukçu, “Dünyakarılması kararının ge ? Havaalanı vergisinin 15 da hâkim müessese dolardan 15 Avro’ya ri alınması için ekim konumundaki bir ayı sonrasında Rekabet çıkarılması kararının geri firmanın fiyatları Kurumu’na gideceği tek taraflı tespit etalınması için Rekabet bildirildi. me şansı yok’’ diyeKurumu’na gidilecek. TÖSHİD Yönetim rek, ücret tarifelerinin Kurulu Başkanı ve Onur Air Genel Mü yıllık belirlenmesi nedeniyle dünyada dürü Şahabettin Bolukçu, aldıkları bil sezon içinde böyle bir vergiyi artırmak gi ve yazılar doğrultusunda TAV’ın (Te veya eksiltmenin mümkün olmadığını pe Akfen Venture) vergi artışı kararının kaydetti. CUMHURİYET 12 K