Katalog

19 OCAK 2006 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr TÜFE farkının aylığın ödendiği gün itibarıyla uygulanmasından kaynaklanan maaş farklarının ödenmesinin yolu açıldı 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Yargıtay’dan emekliye müjde ANKARA (ANKA) İşçi emeklilerinin 1 Ocak 2000’den itibaren geçerli olması gereken maaş zamlarını maaş ödeme günü başlangıcı olan 19’uncu günden itibaren ödemesi nedeniyle oluşan mağduriyetin giderilmesi için açılan davada Ankara 4’üncü İş Mahkemesi’nin emekliler lehine verdiği kararı Yargıtay da onadı. SSK emekli, dul ve yetimlerinin aylıkları 1 Ocak 2000’de yürürlüğe giren uygulamayla 2003 yılı başına kadar her ay bir önceki ayın TÜFE artış oranı kadar arttırılmıştı. Ancak SSK, TÜFE farklarını her ayın ilk günü yerine aylığın ödendiği gün iti Havalar Değişti Önce medya oldubittiyi kabul etmiş sessizdi. Sonra Abdi İpekçi’nin kızı ve avukatının açıklamaları, vicdanı olan herkesi utandıran tokat, şok etkisi yarattı. Görüşü alınan hukukçular, tartışmasız Papa suikastında yatılan günlerin Abdi İpekçi cinayeti mahkumiyetine sayılamayacağı görüşünde birleşince, iki aftan yararlandırılamayacağı, bu halde bile mahkumiyet süresinin bitmediğinin altını çizince, işin rengi değişti. Medyada Ağca’nın serbest bırakılmasına karşı etkili bir kampanya başladı, kamuoyu oluştu. Hükümetin bu değişen havalar, şiddetli rüzgâra karşı duracak hali yoktu. Ağca’nın serbest bırakılmasına karşı hükümet, bakanlık görüşü ortaya çıktı. Her zamanki gibi gecikmenin bedeli ağır olacak. Bakanın ‘‘yetkisizlik, ancak infaz sonrası inceleme hakkı’’ savunması, içine düştüğümüz ayıplı durumu ortadan kaldırmıyor. Hak, hukuk işleyişi, vicdan kavramları üzerinden Türkiye büyük yaralar aldı. Hem de durup dururken, kendi kendine bela yaratan bir konumda. Tabii ki en büyük sorumluluk Erdoğan hükümetinin. Kuş gribi çıkmazında kendi kendimize bela yaratma hali yok gibi. Ne de olsa ortada sınır tanımayan, havadan gelen, göç eden kuşların hastalığı yayma sorumlulukları var. Doğanın bu güzel yaratıklarının taşıdıkları hastalıkta masum suçlarının yanında, bizim, insanların, siyasi iradenin, elbette Erdoğan hükümetinin sorumluluğunda yapmadıklarımıza hele bir bakın.. Hiç utanmadan, arlanmadan, gördükleri, görecekleri tek protein besin, evlerindeki kümes hayvanları olan aileleri yargılıyoruz. Çocuklarını hastaneye yatıracak parası olmayan babaları cahillikle, hatta evlatlarının ölmesinden sorumlu olmakla suçluyoruz. Her konuda konuşmaya çok meraklı Sayın Başbakan Erdoğan’ın ağzından hâlâ kuş gribi salgınını önleme ve tedavide tüm sorumluluğun devlet adına üstlenildiğini duymuş değiliz. Hoyratça besbelli hastalık riski taşımayan evcil hayvanlar da, canlı oldukları unutularak, insanoğlunun en acımasız yaratık olduğunu kanıtlarcasına katlediliyorlar. Toplumsal ağır bedelini tabii ki ödeyeceğiz. Partizanca kadrolaşmış, zamanında alması gereken tüm önlemleri atlamış, Türkiye’yi bir bardak suda boğulma noktasına getirmiş Erdoğan hükümeti, şimdi de panikle, alınan önlemlerde yanlış üstüne yanlış yapıyor. Kuş gribinin seyir defteri kayıtları, yanlış üstüne yanlışın bindirilmesini, rüzgârla yön değiştiren fırdöndülerin halini sergiliyor. Sosyal güvenlik sistemlerini devletin kamburu olarak gören liberallerin, çiftlik üreticilerinin ellerinde kalan tavukları devletin satın almasını istemeleri trajikomik bir tabloyu ortaya koyuyor. Hükümete arkadan destek veren rüzgârları Erdoğan hükümetinin başarı hanesine yazanlar, icraatları yüzlerine gözlerine bulaştırdıkları konularda ‘‘Allah’ın takdirine’’ sığınmaya çalışıyorlar. ABD’den, AB’den, IMF’den gelen buyruklarla, tabii sermaye gücünün tam güdümünde, partizan, amatör kadrolarla, rüzgârların yönüne göre, güçlü(!) parlamento çoğunluğuna sahip Başbakanlık iktidarı işte böyle yürüyor.. AB üyelik stratejisinden Irak tezkeresine, her konuda her şey düğüm, arapsaçı oluyor... ? SSK emekli, dul ve yetimlerinin aylıkları 1 Ocak 2000’de yürürlüğe giren uygulamayla 2003 yılı başına kadar her ay bir önceki ayın TÜFE artış oranı kadar arttırılmıştı. Ancak SSK, TÜFE farklarını her ayın ilk günü yerine aylığın ödendiği gün itibarıyla uygulamıştı. 3 milyon emekli, dul ve yetim SSK’den alacaklı duruma düşmüştü. Davada Ankara 4’üncü İş Mahkemesi’nin emekliler lehine verdiği kararı Yargıtay da onadı. barıyla uygulamıştı. SSK’nin bu uygulamasından mağdur olan 3 milyon emekli, dul ve yetim SSK’den alacaklı duruma düşmüştü. Bu mağduriyetin giderilmesi için açılan çeşitli davalarda dava sahibi emekliler haklarını almışlardı. Ancak aradan geçen yaklaşık 6 yıllık süre içinde, Çalışma Bakanlığı bu farkların ödenmesi için yargı kararlarının beklendiğini iddia etmiş ve yargı kararına karşın bu farkların ödemesi bir türlü yapılmamıştı. Son olarak iki ayrı davada karar veren Ankara 4’üncü İş Mahkemesi de emeklileri taleplerinde haklı bulmuş ve davacıya 80 YTL ’lik TÜFE farkı alacağının 22 Mayıs 2003 dava tarihinden itibaren değişen oranlarda yasal faiziyle birlikte SSK’den tahsiline karar vermişti. Ancak SSK’nin itirazı üzerine davalar Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nce yeniden incelendi. Yargıtay tarafından yapılan incelemeler sonucunda da emekliler haklı bulunarak yerel mahkemenin kararları onandı. Yargıtay kararında, ‘‘Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve ka nuna uygun olan hükmün onanmasına oybirliğiyle karar verildi’’ denildi. Öte yandan, bu gelişmeler yaşanırken Aralık 2005 sonu itibarıyla bu haklarını alamadan hayatlarını yitiren emekli sayısının 400 bin düzeyinde olduğu belirtiliyor. Emekliler artık bu sorunun bir çözüme kavuşturulmasını beklerken, hak kaybının başlangıç tarihinden bugüne kadar geçen süre 5 yılı aştığı için zamanaşımı süresi de başlamış oldu. Ancak hak kayıplarının Mayıs 2002 tarihine kadar sürmüş olması nedeniyle emeklilerin hâlâ dava açabilme hakları bulunuyor. GELİR VERGİSİ Yeni tarife bir türlü yasalaşmadı ANKARA (AA) Gelir vergisinde yeni oranlar ve dilimlerin, mali yılın başlamasından bu yana 17 gün geçmesine karşın TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nun gündemine gelip yasalaşmaması, özellikle ücretli kesimde sıkıntı yarattı. Türkan Al’ın haberine göre, ücretlerini 1 Ocak’ta alan işçiler ile 15 Ocak’ta alan devlet memurları, sözleşmeliler ve kamu işçilerinin ücret ve maaşları, geçen yılki gelir vergisi tarifesi üzerinden hesaplandı. Yeni gelir vergisi tarifesi, bir önergeyle tasarıya eklenecek. Halen 6 bin 600 YTL olan gelir vergisindeki ilk dilim, yeni tarifede 7 bin YTL’ye yükselecek ve yüzde 15 vergiye tabi olacak. 716 bin YTL arasındaki gelirlere yüzde 20, 1640 bin YTL arasındaki gelirlere yüzde 27, üzerindeki gelirlere de yüzde 35 vergi uygulanacak. 1454 puan birden düştü İşlem hacminde dünyanın en büyük borsası olan New York Wall Street, bir günlük ulusal tatilin ardından düşüşle başladığı günün son seansını da düşüşle kapadı. Dow Jones Sanayi Endeksi 62.35 puan düşüşle (binde 5.7) 10 bin 897 puana indi. Wall Street’in teknoloji şirketlerinin göstergesi Nasdaq Bileşik Endeksi de 14.40 puan eksildi. Yatırımcılar, bilgisayar ve teknoloji şirketleri IBM ve Intel’in kârlarına odaklandı. (AP) Wall Street’te Dow Jones ve Nasdaq dünü yüzde 0.6 seviyelerinde düşüşle tamamlarken, Japon Nikkei Endeksi’nde satışların ağırlığına bilgisayar sistemi dahi dayanamadı. Tokyo Borsası’nda sert satışlar gelmesinin altında yatan temel neden, Japon internet şirketi Liverdoor hakkında hissedarlarına yanıltıcı bilgi verdiği gerekçesiyle başlatılan soruşturma oldu. Liverdoor hisselerinin, yabancı yatırımcıların tercih ettiği bir kâğıt olması, yabancının Japon borsasından kaçacağı korkusu yarattı. (AP) ABD ile başlayan, Japonya ile hızlanan satış eğilimi İMKB’ye de 1454 puana mal oldu Dünya borsalarının tadı kaçtı Ekonomi Servisi Uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarının rekor seviyelere yönelmesi ve Japonya’nın en büyük internet şirketlerinden Livedoor’un hissedarlarına yanıltıcı bilgi verdiği gerekçesiyle denetçilerin incelemesine tabii tutulması, tüm sermaye piyasalarında sert satışların gelmesine neden oldu. ABD’de New York Borsası’nı sürükleyen teknoloji endeksi Nasdaq, dünyanın önde gelen teknoloji firmaları IBM ve Intel’in beklentilerin altında gelen kâr rakamlarıyla binde 6 değer kaybetti. Asya borsalarında ise Japonya’daki internet şirketi Liverdoor hakkında başlatılan soruşturmayla yaşanan panik, Tokyo Borsası’nın 56 yıllık tarihinde ilk kez borsa yönetimi tarafından seansın erken kapatılmasına neden oldu.Tokyo Borsası, işlem adedinin bilgisayar sisteminin kapasitesini zorlaması nedeniyle tarihinde ilk kez durduruldu. Böylece günü erken noktalayan Nikkei 225 Endeksi, son dokuz ayda görülen en sert düşüşle, yüzde 2.9 değer kaybetti. Nikkei’de işlemler, günlük işlem kotası dolmak üzereyken kapanışından 20 dakika önce tatil edildi. ABD ve Asya’nın etkisi Avrupa borsalarına da sıçradı. Endekslerde yüzde 12 arasında değer kayıpları göze çarparken, satışlar teknoloji hisselerinde yoğunlaştı.Sınırlı olan petrol arzına İran’ın da darbe vuracağı endişesi, petrol fiyatlarının son 3.5 ayın en yüksek seviyesine ulaşmasına neden oldu. Bir günde yüzde 4 artan ABD ham petrolü 60 sent artışla 66.91 dolara çıktı. Uluslararası piyasalarda yaşanan hareketlilik İMKB’ye de yansıdı. İMKB Ulusal 100 Endeksi 1454 puan kayıpla 42 bin 623 puana gerilerken, 1.4 milyar YTL ’lik işlem hacminin gerçekleştiği İstanbul Borsası’nda hisse senetleri ortalama yüzde 3.3 değer yitirdi. YÜZDE 80.6 soner@cumhuriyet.com.tr Kapasite kullanımı geriledi Ekonomi Servisi Türkiye’de, 2004 yılı Aralık ayında yüzde 84 olan üretim değeri ağırlıklı kapasite kullanımı, geçen yılın aynı ayında 3.4 puan azalarak yüzde 80.6 seviyesine indi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) imalat sanayiinde eğilimler anketi 2005 yılı Aralık ayı sonuçlarına göre, geçen ay imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı devlet sektöründe yüzde 86.6, özel sektörde ise yüzde 78.9 oldu. En yüksek kapasite kullanımı yüzde 94.4 ile büro, muhasebe, bilgiişlem makineleri imalatında görüldü. Bu arada 2004 yılı Aralık ayına göre, tam kapasite ile çalışamama nedenleri arasında dış pazarda talep yetersizliği yüzde 14.3’ten yüzde 18.9’a, mali imkânsızlık yüzde 1.4’ten yüzde 3’e yükseldi. Reel kesimin güveni azaldı ? ANKARA (ANKA) Merkez Bankası, özel sektör imalat sanayi işyerleri arasında gerçekleştirdiği aylık iktisadi yönelim anketi ile bu anket kapsamındaki bazı sorulara verilen yanıtlardan oluşturduğu reel kesim güven endeksinin aralık ayı sonuçlarını açıkladı. Buna göre, aralıkta 0.5 puanlık bir düşüşle 102.4’e gerileyen Merkez Bankası Reel Kesim Güven Endeksi’nde 2005 yılının tümünde yüzde 3.7 oranında gerileme yaşandı. Yatırıma hız vereceklerini bildiren Altavilla, toplamda 300 milyon Avro’yu bulacağını söyledi Tofaş, Türk bebeğe isim arıyor İSTANBUL (AA) Tofaş Üst Yöneticisi (CEO) Alfredo Altavilla, 2006 yılının Tofaş’ın yatırımlarının en üst düzeye ulaştığı bir yıl olacağını ve toplamda 300 milyon Avro’dan fazla yatırım yapılacağını bildirdi. Altavilla düzenlediği sohbet toplantısında, Türkiye’nin otomotivde bir üretim üssü olarak kalmaması, mühendislik ve tasarım alanlarında da dünyada söz sahibi haline gelmesi gerektiğini vurguladı. Fiat, PSA Peugeot Citroen ve Tofaş arasında yapılan işbirliği ile üretilecek hafif ticari araç Minicargo için mühendislerin çok iyi bir performans sergilediğini belirten Altavilla, Minicargo üretim kapasitesini 30 bin daha arttırmaya karar verdiklerini açıkladı ve bunun için de 30 milyon Avro’luk ek yatırım yapılacağını bildirdi. Fiat’ın Türkiye’de üreteceği otomobile de değinen Altavilla, bu otomobilin is Kamil Koç’ta internet olanağı ? Ekonomi Servisi Havayollarıyla rekabet etmek zorunda kalan şehirlerarası otobüs firmaları, müşterilerinin yolculuk sırasında da gündelik hayatlarını kolaylaştıracak yeniliklere yöneldi. Cep telefonlarının kapalı tutulduğu otobüs yolculuklarında da artık sınırsız internet hizmeti sunulmaya başlandı. Avea’dan yapılan açıklamada göre, internet servisi uygulaması Kamil Koç otobüslerinde başladı. Yolcular bu hizmetten, ücretsiz yararlanabilecek. ? Tofaş Üst Yöneticisi Altavilla, Türkiye’nin üretim kadar mühendislik ve tasarımda da dünyada söz sahibi haline gelmesi gerektiğini vurgularken Minicargo’nun üretim kapasitesini arttırmak için 30 milyon Avro’luk ek yatırım yapılacağını açıkladı. Altavilla, ayrıca ‘Özellikle D200 için Türkçe bir isim düşünüyoruz’ dedi. minin tüm dünyada telaffuzu kolay, hatırda tutulabilir Türkçe bir isim olmasının düşünüldüğünü söyledi. Altavilla, ‘‘Biz özellikle D200 için Türkçe bir isim düşünüyoruz. Çünkü D200’ün Türkiye’deki pazarının çok daha kuvvetli olacağına inanıyoruz’’ diye konuştu. Altavilla, Minicargo ile birlikte ciroda önemli artış beklediklerini söyledi. Alfredo Altavilla, teşviklere değinirken ayrıcalık istemediklerini, ancak sağlıklı bir şekilde büyümeyi sağlamak, ihracatithalat dengesini korumak için yerel üretimin teşvik edilmesinin önem taşıdığını belirterek “Eğer bunlar yerinde ve zamanında devreye sokulmazsa bu sefer otomotiv devleri bir anlamda tarih sahnesinden çekiliyorlar. İngiltere’de olduğu gibi’’ dedi. Altavilla, Tofaş’ın ihraç ettiği her araç tan para kazandığını kaydederek stratejisini şöyle açıkladı: ‘Fiyat savaşında yokum’ ‘‘Bence bir numara olmak çok önemli değil. Hedefim, Tofaş’ı kârlı bir şirket haline getirebilmek ve son derece güçlü bir ihracat temeli, tabanı oluşturabilmek. Türkiye’ye gelişimden sonra pazar payında düşüş oldu. Çünkü ben şuna karar verdim; şirketin ana amacı para kazanmak olacak. O nedenle ben Türkiye’de olup biten fiyat savaşına katılmak, onun bir parçası olmak istemedim. Bundan dolayı 2005 yılında faaliyet dışı kârlılığımız, faaliyet kârlılığımızdan daha yüksek oldu. Fiyat savaşının bir parçası olmayacağım. Çünkü bu, sonunda yerel sanayiyi öldürecek. Bu fiyat savaşı, Türkiye’de nihayetinde çok büyük bir işsizliğe yol açacak. Er geç umuyorum ki insanlar bu gerçeğin farkına varacaklar...’’ Türkmenistan’a vize tepkisi ? İSTANBUL (ANKA) Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND), Türkmenistan’ın 16 Ocak’tan başlayarak hiçbir gerekçe göstermeden Türk şoförlere vize verme işlemini ve Türkiye’den giden araçların ülkeye girişini durdurduğunu açıkladı.Engellemenin ‘‘kuş gribi’’ salgını nedeniyle yapılıyor olabileceği belirtildi. Türkmenistan’ın aldığı tek taraflı kararın 13 bin taşıma ve önemli miktardaki dış ticaret için risk oluşturduğu vurgulandı ve tepki gösterildi. Teşvik olmazsa devler çekilir Tofaş’ın geçen yıl 692 milyon Avro ihracat gerçekleştirdiğini, 2006 yılında bu rakamın yaklaşık 750 milyon Avro’ya ulaşmasını öngördüklerini ifade eden SCANIA, MÜŞTERİSİNE KREDİ KULLANDIRACAK Ağır ticari araç şirketi Scania, Türkiye’de kurulan Scania Tüketici Finansmanı AŞ ile müşterilerinin yapısına ve ihtiyaçlarına göre özel kredi kullandıracak. Kurulan finans şirketinin tanıtımına yönelik düzenlenen basın toplantısında konuşan Scania Türkiye Genel Müdürü Tolga Senyücel, ağır vasıta bazında Scania’nın Türkiye’de geçen yıl yüzde 12 büyüdüğünü söyledi. Türkiye’deki pazar paylarının yüzde 24 olduğunu ifade eden Senyücel, ülkemizde Doğuş Grubu tarafından temsil edilen Scania’nın, kendisinin olmadığı bir ülkede, ilk finans şirketini Türkiye’de kurduğunun altını çizdi. Senyücel, ‘‘Bu, Scania’nın Türkiye’ye olan güvenini ortaya koydu’’ dedi. Scania Tüketici Finansmanı Genel Müdürü Eddi Mues de Scania’nın finansman şirketi ile daha fazla satışa ulaşmayı umduğunu söyledi. TMSF, NEZ’İN SÖZLEŞMESİNİ SATIYOR Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) şarkıcı Nezihe Kalkan (Nez) ve şarkıcı Burcu Şahber Güneş’in (Burcu Güneş) Uzan Grubu şirketlerinden Erol Köse Prodüksiyon’la yaptıkları sözleşmelerini satışa çıkardı. 27 Ocak’ta yapılacak ihalede sözleşmeleri alanlar söz konusu sanatçıların tüm sanatsal haklarına sahip olacak. Nez’in sözleşmesi 10 bin YTL, Burcu Güneş’in sözleşmesi 20 bin YTL muhammen bedelle ihaleye çıkacak. Başta kaset yapmak olmak üzere her türlü sanatsal haklar, sözleşmeyi satın alan şirkete geçecek. Sözleşmeyi alan şirket ya da şahıs, Nez’e iki albüm yapabilecek. Nez ve Burcu Güneş, sözleşmeler kapsamında çıkarılacak albümlerin tanıtım ve reklamlarından da hiçbir ücret almayacak. VISA, ‘TEMASSIZ KART’ ÇIKARACAK Visa Avrupa ve Visa Türkiye’nin Eylül 2004Eylül 2005 dönemini kapsayan verileri, İstanbul’da düzenlenen basın toplantısında Visa Avrupa Güney Avrupa’dan Sorumlu Başkan Yardımcısı Mark Antipof ve Visa Türkiye Genel Müdürü Berna Ülman tarafından açıklandı. Antipof, üzerinde gözükmeyen bir çip olan ve havada okuyucuya tutularak bununla ödeme yapılabilen ‘‘temassız kart’’ların çıkarılacağını, böylece işlemlerin hızlanıp kuyrukların kısalacağını açıkladı. Ülman’ın verdiği bilgilere göre de, Türkiye’de Visa kartlarının sayısı ve alışverişte kullanımında geçen yıl büyük artışlar gerçekleşirken her 100 YTL’lik tüketici harcamasının yaklaşık 11 YTL’si Visa kartlarıyla yapıldı. Banka kartı sayısı önceki döneme göre yüzde 36 artarak 19.6 milyona, kredi kartı sayısı ise yüzde 25.6 artarak 15.3 milyona ulaştı. Toplam kart sayısı ise yüzde 31’lik artışla 35 milyon adede çıktı. CUMHURİYET 13 K