Katalog

Cumhuriyet Imtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VÂKFI adına İLHAN SELÇUK Genel Yayın Yönetmeni: tbrahim Yüdız • Yaznşleri Müdürü: Safim Alpaslan#Sorunılu Müdür Mehmet Sucu • Haber Merkezı Müdürü: HakanKara Istıhbarat Cengu Yıldırım • Ekonomr Hasan Eriş # Kültur Egemen Berköz • Spor Ab- dülkadir \ üctlman • Makaleler Sami Ka- raören # Düzeltme Abdullah Yazıcı 9 Bıl- gi-Belge Edibe Buğra • Yun Haberlen. Meh- met Faraç 9 Avrupa Temsılcısı Güraj Öi Yayın Kurulu: Öhan Selçuk (Baş- kan), Emre Kongar (Başkan Yardımcısı), Orhan Erinç, Hik- met Çetinkaya, Şükran Soner, tbrahim Yıldız, Orhan Bursab, Mustala Balba\. Hakan Kara. \nkara Temsılcısı Mustafa Balba> -\taturk Buhan \ o 125. Kat 4. Bakanlüdar Tel 4195020 I" hatl. Faks 4195027 • tzmır Tembilcısı Serdar Kmk, H Zı>a Bl\ 1352 S 2 3 Tel 4411220. Faks 4418745 • •\dana Temsılcısı Çetin Y iğenoğlu, inonuCd 119 S No 1 1. Tel 363 12 11, Faks 363 12 15 AntalyaTemsılcısı .\hmetOruçoŞuDenızMah.Çelikbaş Iş Meriezı Kat b Tel 0242 248005" Faks 248"51" 9 tdan%e\lalılşler Bülen^ener 9 Satış Fa- zilet Kuza • Cumhuri>et Reklam: 9 Genel Mudur Özlem \\dea 9 Genel Mudur Yardım- cısı \azende Pal Tel (0212) 251 98 ^4 -7 5 251 98 81 - 82 Faks (0212) 251 98 68 Rezer- vasvon: |212| 512 05 05 Faks 212 513 84 63 \ıpmb)lıı. 'lauGunHaber \jaıwftfc,ıme\avıncıIıkAŞ TûrkocaaCad 1941 CagakjŞlu W41sönbul PK_ M* S u b a U t " la Td <0 212t512 05 US 420bat) Faks (0212*513*5 95 Vavgm sûrelı vavın Btsla' VîakezGâieieDer^ı BaMip"laviKilıkSan \eTsc ^Ş Fanh\y{ HâbanBasnCad SamanduaKartaltslanfcul Dağmm. MertezDagjtımPasriamaSan ^eT». AS ww^ cumhun\eıcom ır lmsak-4 09 Gûneş 5 55 Öğle 13 V tkındı: 17 09 Akşanv 20.28 Yatsı: 22.04 Akanyıldız şöleni başlıyor • ANKARA (ANKA) - TÜBlTAK Bilim ve Teknik ile Bilim Çocuk dergilennce düzenlenen 8. Ulusal Gökyiizü Gözlem Şenlığı, yıl 12-14 Ağustos tarihleri arasında Antalya Saklıkent'te, Perseid göktaşı yağmurlan eşliğinde yapılacak. TÜBıTAK'tan yapılan açıklamada, şenlik sırasında gerçekleşecek göktaşı yağmuru sayesinde 12 Ağustos gecesi yaklaşık 100 kadar "akanyıldız" gözlenebileceği belirtildi. Şenlikte "akanyıldız" gözlemlennın yanı sıra teleskoplu gözlemler yapılacağı ve gezegenler, yıldız kümeleri, bulutsular ve gökadalar gibi çeşıtli gök cısımlerinın de gözleneceği bildirildi. Şizofreninin erken tanısı • SYDNEY (AA) - Şızofreni hastalannın bazı seslere nasü tepki verdiklerinı inceleyen bır testin, hastalığın erken tanı ve tedavisine olanak tanıyabıleceği bildirildi. Sydney'deki Güney Yeni Galler Üniversitesi'nden bilim adamlan, bazı seslere tabi tutulduğunda sağlıklı kişilerle şizofreni hastalannnı beyin tomografilen arasında farklılıklar olduğunu gördüler. Profesör Philıp Ward, bazı sesler karşısında sağlıklı kişilerin grafik göstergelerinde düzenli eğnler görüldüğünü, ancak şızofreni hastalannda bu eğnlenn düzensiz olduğunu belirttı. Ward, bu çalışmalann az masraflı olan tomografi yoluyla şizofreni için erken ve güvenılir bir testin geliştirilmesinin yolunu açtığını söyledi. Sıcaktan 56 kişi öldü • BÜKREŞ (AA) - Romanya'da bir haftadır etkılı olan sıcak hava yüzünden 56 kişinin hayatını kaybettiğı bildirildi. Sağhk Bakarilığı'ndan yapılan açıkJamada, hava sıcaklığının 36 dereceyi bulduğu ve sıcakla ilgilı sorunlar nedeniyle 1000 kişinin hastanede tedavi gördüğü kaydedildi. Açıklamada, sıcak hava yüzünden ölenlerin kronik hastalıklan, kalp ya da nörolojik problemleri bulunduğu belirtildi. Acil yardım hizmetleri de cankurtaran talebirun, geçen yıl aynı döneme nazaran yüzde 50 arttığını bildirdi. Bodpum Kalesi'nde festival • AıNKARA (ANKA) - Kültür ve Tunzm Bakanlığı ve Devlet Opera ve Balesı Genel Müdürlüğü ışbirlığiyle, '3. Bodrum Uluslararası Bale Festivali' 14-28 Ağustos tanhlerinde Bodrum Kalesi'nde düzenlenecek. Festivalde ikisı yabancı olmak üzere toplam beş topluluk sanatseverlerle buluşacak. Festıvalın 14 Ağustos'taki açılış temsilınde, Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü 'Kanşık Hısler' adlı eserin dünya prömiyerini gerçekleştirecek. Ustayüzücü • Haber Merkezi - ABD'nin Kahforniya eyaletinde 10. kez düzenlenen Alcatraz Adası-San Francisco arası yüzme yanşının bu yılkı ayağının sıradışı bir katılımcısı vardı: Golden Retnever cinsi bir köpek. Yanşm organizatörlerinden alınan bilgıye göre. Jake ısimli köpek, sahibi JeffPokonosky ile birlikte, dünyamn en ünlü cezaevlerinden birinin bulunduğu Alcatraz Adası yakınlanndaki bır tekneden denıze atlayarak yanşa katıldı. Bir deniz mili mesafeyi 41 dakika 45 saniyede yüzen Jake, yanşı 72. sırada tamamladı. (AP) Japonya'ya atom bombası atılışının 60. yılında çocuklar, Sadako SasakVyi kâğıttan kuşlarla a Turnalarbanşauçacak ? i -ı J ' i , - , L i i-^ 4-1 Salzburg'da La Traviata., Guiseppe Verdi'nin 'La Traviata' operası, Salzburg 'un dünyaca ünlü ve saygınfestivali kapsamında sanatseverlerle buluşacak. Avusturya 'nın dört bir yanından olduğu kadar dünyadan da binlerce sanaîseverin Salzburg'a akın etmesine neden olanfestivalde sergüenecek en gözde yapıtlardan biri olan La Traviata 'nın ünlü karakteri Vıoletta Valery 'yi Rus opera sanatçısı Anna Netrebko canlandınyor. Orkestra şefliğini Carlo Rizzi'nin üstiendiği ve dün kostümlü provası yapılan operanın prömiyeripazar akşamı yapılacak. (REVTERS) 'Marmaray tarihi bozabilir' NEW YORK (ANKA) - Istanbul'da yapımı sürdürülen Mar- maray Projesi, New York Times gazetesinde geniş bir habere ko- nu oldu. Gazete, projemn eski lstanbul bölgesinden geçtiğını be- lirterek henüz ortaya çıkartılmayan arkeolojik eserlere zarar ve- rebıleceğini yazdı. New York Times gazetesi, lstanbul kaynak- h, Mark Landler imzasını taşıyan habennde "Sorun, proje mü- hendislerinin, tünel için en iyi güzergâhın, Ayasofya, Mavi Cami ve padişahlann dört yüzyıla yakın Osmanh tmparatorhığu'nu yönettiği Topkapı Sarayı'nnı bulunduğu eski kentin alünda oldu- ğu kanısına varmasıdır" ifadesını kullandı. • • QüJLER KÖPEKLERİYLE BİRLİKTE GÖMÜLÜYORDU Kazılar Urartulara ışık tutuyor YUSUF ZtYA CANSEVER VAN-îstanbul Üniversitesi (1Ü) Av- rasya Arkeoloji Enstitüsü'nce Van'ın Yoncatepe Kalesi'nde 1998 yılından bu yana sürdürülen arkeolojik kazılar- da Urartular dönemine aıt ilgınç bul- gular elde edildi. IÜ Eski Çağ Tanhı Ana Bilim Dalı araştırma görevlisı Z«ynep Konurabp, Urartulann alan tasarrufun- da bulunmak için ölülenni toplu me- zara gömdüklerıni belirterek "Büyük önemverdflderi köpekleriöldüğünde de aynı mezara gömmüşler. Kadınlann günlükyaşam kıyafetieri, erkeklerin ise savaş alederi ile gömüldüğünü tespit et- tik. Bu da Urartulann öbür dünya inanç- lanndan kaynaklanıyor" dedi. KEMİKLERİNCELENIYOR Merkeze bağlı Yukan Bakraçlı kö- yü yakınlanndaki Yoncatepe Kale- si'ndeki kazı çahşmalan aralıksız sü- rüyor. ÎÜ A\Tasya Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Oktay BeBi başkan- lığında 1998 yılından bu yana devam eden kazılarda Urartular dönemıni ay- dınlatıcı veriler bulunuyor. Kazı ekıbınde bulunan Zeynep Ko- nuralp, Yoncatepe Kalesi'nde farklı mezar mıman tıplen ve farklı gömü gelenekleri bulunduğunu belirterek "Normal gömü ve yakarak gömü gele- neğinin me> cut olduğunu beüriedik. Bu mezariardaki kemiklerde yapüğunız araşürmalarda da sarayda \aşa>aıüa- nn yaş ortalamasını. salgm hastahkla- nn olup olmadığını. beslenme ahşkan- lıklaruiL, cins farklüıklaruu. olası nü- fuslaruu, sosvo - ekonomik durumlan- nı ve kültürlerini b€İirieme>e çahşıyo- ruz" diye konuştu. Kazı alanında bugüne kadar toplam 8 adet oda mezar bulduklanm anlatan Konuralp, "Ölülerinbazüan mezar dı- şmdayakılarak küDeri ürnrve dediğimiz küplerin içerisine bırakılıp oda mezar- lara verleştirilmiş. Urartular, >eni me- zar yapma yerine, mevcut mezarlan genişletme manüğına sahip" dedi. Annelerin şarkısı İZMİT (AA) - Annelerin bebeklenni uyutmak için ezgi ile söyledikleri ninninin dünyamn her yerinde annelerin ortak şarkısı olduğu belirtildi. Kocaeli Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç Dr. Işıl Altun, anneyle çocuk arasında tatlı bır iletişim olan ninnilerde "ujusun da büyüsün, ninni kuzum ninni" gibi sözlenn ortak sözler olduğunu ıfade etti. Ninnilerin uluslar arasında yayılmasının tesadüf olmadığını anlatan Altun, Ispanyolca nana, Fransızca nani, Italyanca ninna, Slavcada nina-nana, Türkçede ıse nennı- nınm sözlenyle benzerlik gösterdiğini bildirdi Altun, "Ninninin özünde çocuğa, annen yanında emin yerdesin, her şey düzen içinde, duygusunu aktarabümek > atmaktadır" dedi. EMÜM KAYA 2. Dünya Savaşı sırasmda Amerika Birleşik Devletlen'nin Japonya'mn Hi- roşima ve Nagazakı kentlerine atom bombası atarak 500 binden fazla insa- nın ölümüne neden olmasının 60. yılın- da çocuklar, hayalleri yarım kalan Sada- ko Sasaki'yi "kâğıttan 1000 turna kuşu" yaparak hatırlayacak. Dünyamn hemen her yerinden Hiro- şima ve Nagazaki'de yaşamı yitirenleri anmak ve savaşlann acımasız yüzüne dikkat çekmek amacıyla Hıroşıma'daki "Atom Bombası Çocuklan Anıö"na kâ- ğıttan turna kuşu gönderme etkınliğıne bu yıl, lstanbul Oyuncak Müzesi'nın gi- rişimiyle Türkiye de katılıyor. Geride bıraktığı hüzünlü öyküsüyle hafizalara kazınan 12 yaşındakı Sadako Sasakı'nin yapamadığı kuşlan, ts- tanbul'dakı arkadaşlan yaparak "Savaşa havır" diyecek. Savaşlarda en büyük zara- n çocuklann gördüğünü be- lirten şaır-yazar ve lstanbul Oyuncak Müzesı kurucusu Sunay Akm. Türkıye'de ilk kez düzenlenecek etkinliğin bun- dan sonraki yıllarda da süreoe- ğını söyledi. Akın, "Tüm insanlan daha du- yarh olmaya davet ediyonız. Gelin tur- na kuşlan yapahm" dedi. Müze Genel Müdürü Belgin Alan da Hiroşıma ile birlikte dünyadaki tüm savaşlara dikkat çekmek istediklerini belirterek "Amacı- mız,savaşın aamasz yüzüne karşı çocuk- lann duyariıhklannı artdrmak" dıye konuştu. Günümüzde savaşlann hâlâ sürdüğü- nü anımsatan etkinliğin katılımcılann- dan gazeteci Melin Uca da şunlan söy- ledi: "Ulusal kurtuluş savaşlan dışuıda- ki tüm savaşlan alçaklık olarak görüyo- rum. Hiroşimah çocuklar gibi Iraklı ço- cuklann da düşleri vanm kalıvor. Biz de yapüğunız bu kuşlarla hayalleri tamam- lavabüirsek bir simge olur. Tüm çocuk- lann hayalleri var ve yanm kalmamah." Göztepe'deki müzede 5 Ağustos Cu- ma günü saat 11.00'de gerçekleştınlecek ve herkesin katılımına açık olan etkın- liğe aralannda tclal Ayduı, Metın Uca, Nebil Özgentürk, Cmit ZileK'nin de bu- lunduğu çok sayıda aydm ve sanatçı da kattlacak.(0 216 359 45 50-51) Kâğıttan kuşlar Hiroşima 'ya atûan atom bomba- sının etkisiyle 12yasma geldiğin- de hastalanarakyatağa düşen Sa- dako Sasakı'nin Japon inanışına göre "yaşayabilme"dileğinin ger- çekleşmesi için kâğıttan 1000 tur- na kuşu yapması gerekmektedir. Sasaki, çevresinde bulduğu tüm kâğıtlarla kuşlaryaparancak 644. kuşta son nefesini verir. Dünyamn çok sayıda ülkesin- den Sasaki ve düşleriyanm kalan tüm çocuklar için 1957yılından bu yana yapılarak Hiroşima 'ya gönderilen kuşlar, HiroşimaAtom Bombası ÇocuklanAnıû 'na asüa- rak sergileniyor. SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN ı ı 'Filmin' Arkası, Çok Daha Meraklı!..."•••• (Çağnşım/2 ".ilk defa Inge'den (Brukchard) duymuş- tum; Leipzig Iı. ınanmış bır 'Doğu A/man'dı; bilmediğım pek çok şeyi, biliyordu. Mara'ın, Sosyalizm'i sadece bır Avrupa'lı gibi, Avrupalılar için düşündüğünu, artık her- kes biliyor; 'Üçüncü Dünya' pek hesabında yoktur; ak- si halde, 'XX. yüzyıl bir sosyalizm yüzyılı olacak' der miydi? XX. yüzyıl düpedüz, üçüncü dünya halklan- nın, Emperyalizm'e karşı kurtuluş savaşlanyla geç- ti; yâni 'ulusalcılık' başkaldırmıştı. Inge'nın söyledığı, Emperyalizm olgusunu, çoğumuzun sandığı gibi, ilk defa Vladimir llyiç'ın ortaya atmadığı idi; onca tez ön- ce Bukharin tarafından işlenmış, Lenin bılahare, soru- nu genışleterek, 'Kapitalizm'in Son Aşaması: Emper- yalizm' adlı meşhur esennı yazmış!. Doğru mu yanlış mı, günahı Inge'nın boynuna! Emperyalizm'in son üç yüz yıldır, yeryüzünün ba- şına belâ olduğu bir gerçek; gerçek de, asıl büyük belâlar, gelişme sürecinde yaşanıyon eşit büyüme teorisinin işlemeyişi yüzünden: bazı emperyalist ül- keler, erken davranmış, yeryüzünün handiyse dört- te üçünü aralannda paylaşmışlar; AJmanya gibi, Ja- ponya gibi Italya gibi bazılan, 'geç kalmışlar': tarih- çilerimiz ne buyurur bilemem ama, genel kanaat, XX yy'daki iki büyük dünya savaşının, asıl nedeni bu- dun özellikle Almanya, sanayileştikçe kabına sığa- mıyor, kendine soyacak ülke arıyordu; ötekiler en- gel oluyorlardı; Berlin'in 'Osmanlı Dostluğu'nun se- bebi de budur. Bunu sınek pıslemedik bir yere yazınız...") Berlln tek' durmuyordu ki... (Tesbrt/2 ..."Osmanlı, Tanzimat'la Ingiltere Deviet- i Fehimanesi'nin ekseninde bir uydu olmuştu; Meş- rutiyet'le eksen değişmiş, Berlin olmuştur: ülkemi- zin ilk dünya savaşına kablışı bile, tek başına bunun kanıtı sayılamaz mı? Kaç kere yazdım kim bilir, Tür- kiye'deki 'Hareketi'nin mahiyetinden şüphelenen Başvekili'ne Kaiser Wilhelm, açıkça, 'onlar bizim adamlanmızdır, Türk ordusunda bile kendilerine 'Al- mançı' deniliyor1 mealinde bir derkenaryazmıştı; za- ten, ilk dünya savaşına katılışımızın şekli ve mahi- yeti de, Osmanlı Ordusu'nda Von der Goltz, Lieman von Sanders vs. gibi Alman 'paşalar'ın çogalışı da, bunun inkân gayr-ı kâbil birer göstergesi... Sonuç, Almanya için Versailles'a, Osmanlı için Sevres'e ge- lip dayanmıştır; öyle ki, dünyalar hâkimi Ingittere Devtet-i Fehimanesi, Berlin'i bir güzel budamış; Is- tanbul'u ise handiyse haritadan silmek yolunu tut- muştu; Kafkaslar'ı da denetimine aldığına göre, ar- tık bacaklannı uzatıp, rahat bir nefes alabilirdi. Hayır, kazın ayağı öyle değıl! Her ne kadar yenılmış, inanılmaz bır enflasyonla ülkesi penşan da olsa; Berlin, el altından az iş çevırmiyordu; iki tanesi, çok önemlidır, üstelik ucu bıze dokunur. a/ Rus Çarlığı, bilindiği üzere, ilk dünya savaşın- da Ingiltere'nin saffındaydı; Berlin, ilk ihtilâl belirti- lerini yakalaryakalamaz, Vladimir llyiç'i meşhur 'mü- hürlü tren efsanesi'ne göre, Polonya'dan gizlice Rus- ya'ya geçirerek, kumandayı ele almasını sağlamış; böylece Çarlığın devrilmesi kaçınılmaz olmuştur; bunda Alman Istihbaratı'nın uyanıklığı, su götürmez. b/ tkinci uyanıklığı, ondan hiç aşağı kalmıyor, bizi de ilgilendiriyor Ittihatçı takımının, mağlubiyet ke- sinleşince Almanya'ya iltica ettiği malûm; iyi de En- ver Paşa nasıl olup da, birdenbire Moskova'da, üs- telik Cihan Islâm Ihtilali'nin lideri, Halife'nin damadı olarak ortaya çıktı? Mevlüdün firakh yeri, galiba bu- rasıdır. Enver Paşa'yı, Sovyetler Biıiiği'ne el altın- dan geçiren, Alman Istihbaratı değilse kimdir? Ha- di düşünün bakalım. Bilmem Parvus Efendi'yi hatırlayanınız olacak mı? Adam Alman, Osmanlı'nın son döneminde Dersa- adet'e geliyor; Osmanlı lehine, Ingilizleraleyhine ki- tap bile yazıyor, savaş bitince ülkesine dönmüş. Iş- te bu Parvus efendi -ki Kaiser'in istihbaratçısı oldu- ğunda kuşku yok-, Enver Paşa'yı Almanya'da bul- muş, onun Bolşevik Ihtilali'nin önemli kişilerinden bi- risiyle, temas kurmasını sağlamıştin Karl Radekl Ar- tık aralannda hangi pazarlık yapıldıysa yapılmış, ne- ticede, Enver Paşa'nın Islâm Cihan Ihtilâli'ni yap- mak üzere, Moskova'ya intikali gerçekleşmiştir. Ko- mintern'in hem Osmanh'yı kurtarmak, hem de Ingi- liz Emperyalizmi'ne Asya'da esaslı bir darbe indir- mek için, bu 'ihtilâl'e inandığı bir gerçek; yoksa adam- lar, Enver Paşa'ya ve onun eski komitacı ekibine, ni- ye maaş bağlasınlar? Kimin ne kadar para aldığını ögrenmek isteyenler, Şevket Süreyya Bey'in eserle- rine şöyle bir göz atsın, ne olur? 'Karakol teşkilatr derseniz... (Tesbit/3. "...Ya Miralay llyaçef, onu hatırtadmız mı? Gerek gazetedeki, gerek televizyondaki 'söyle- şi'lerimde adı kaç kere geçmiştir: bu zat, Enver Pa- şa -Sovyetler anlayınız- tarafından, Dersaadet'teki Ittihatçılan örgütlemekle görevlendirilmiş; bu amaç- la Istanbul'a gelerek, ilk direniş teşkilatının kurulma- sını sağlamıştr, ki adı Karakol Teşkilatı'dır, (bkz. Hü- samettin Ertürk, Hatıralar) mayası itibanyla Ittihat- çı, gayesi itibanyla Islam ihtilali yanlısıdır. O sırada Ingiltere bunalıma girer, elbette bundan değil; Bolşevikliği yok etmek için Çek, Polonyalı, Rus ve çeşitli Slav gruplanndan örgütlediği, ünlü 'Beyaz Ordular', amacını tutturamamış, Kızılordu önünde hezimete uğrayıp dağılmışlardır, ne demek- tir bu: Bolşevikliğin tutunacağı, üstelik Enver Pa- şa'yı kullanarak Anadolu'ya intikal edeceği demek değil mi? Sizce böyle bir durumda, Sevres Antlaş- ması'nı uygulayarak, Anadolu'daki Osmanh'yı par- çalamak; Yunanistan'ı Anadolu içlerine sokmak ar- tık yararlı olur mu olmaz mı?...) Siz bunu düşünedurun, filmin arkası, çok daha me- raklıdır. e-mailrtilahan «isnet.net.tr http://www.bilgiyayinevi.com.tr/ailhan Faks:0-212 / 26019 88