Katalog

13 TEMMUZ 2005 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA kultur(S cumhuriyet.com.tr 15 ALLECRO EVtN ÎLYASOĞLU Operanınkültürümüzdeki yeriHep anlatılır: Almanya'da savaş sonrası onanlan ilk binalar, hasta- nelerin yanı sıra opera evleriymiş. Halen Avrupa'nm nice memleke- tindeki büyük kentlerde birkaç; küçük kasabalarda dahi çeşitli ope- ra evi bulunmaktadır. Atatürk 1934'te genç Türkiye Cumhuriyeti'ni ziyaret eden tran şahına ikram olarak, konusunu da kendi seçtığı 'Özsoy' operasmı Ahmed Adnan Saygun'a ısmarla- mıştır. Çünkü 'opera sanatı'm icra edebilmek, Batılılaşmış olmanın önemli bir simgesidir. Nice yokluk içinde, Musiki Mu- allim Mektebı'nden seçilen solist ve koristlerle, derme çatma bir sah- nede, derme çatma bir dekorla üç ay içuıde yazılan bu ilk Türk ope- rası da ortaya çıkmıştır. Gelın gö- rün ki 27 yaşındakı bestecinin ve gencecik kadronun heyecanı yıllar boyu dıllerden düşmemiştır. Bir de tek perdelik yapıtın sonunda coşan Iran şahının Atatürk'ün ellerine sa- nlarak teşekkür ettiği anlatılır. Opera, çokseslilıgın, derin bir kültüre sahip oluşun göstergesidır. Rönesans sonunda doğmuş, 19. yüzyıl sonunda nice başyapıt üret- mış, yırmınci yüzyılda çağın sesi- ni kendi disiplini içinde yansıtmış bir sanat dalıdır. Opera sanatçısı olmak başhbaşına bir kültür biriki- midir: Hem sesıni kullanabilen, hem rol yapabilen, şan ve tiyatro- nun odaklandığı, disiplin gerekti- ren ağır bir meslektir. Bale ve dans konusuna gelince, operanın içinde var olan danslar bir yana, başhbaşına bale temsille- rinin sergılenmesi yine deneyimli dansçılara ve kültürlü koreografla- ra bağhdır. Ünlü opera evlerinin yöneticile- ri tarihte iz bırakmış kişilerdir. Ge- rek kendi içinde verimlı bir kadro oluşturması, gerek dünyada olup biteni izlemesi ve halkın operadan anlayıp zevk alabilmesinı sağla- ması ıçın geniş bir görüş açısına sahip olması gerekir. Kurumlara yeni atamalar Önceki hafta Opera ve Bale Genel Müdürlüğü'ne Devlet Sa- natçısı Meriç Sünıen atandı. Bolşoy'da sahneye çıkmış ilk Türk dansçısı olarak yıllar boyu adıyla gurur duyduğumuz bir sa- natçı. Şımdi yönetıci olarak kuru- ma eskiden beri hizmet vermiş kişilen işbaşına getiriyor. Ken- dinden önceki Genel Müdür Remzi Buharalı'yı Aspendos ve Bodrum festıvallerinın başına ge- tirmesi, son derece ısabetlı bu" ka- rar. Zira Buharalı, 2006 ve 2007 programlannı bile behrlemış, bu yaz festivallerine dünyanın dört bir yanından sanatçı getırtmeyı ve izleyici çekmeyı başarmıştı. Ülkemizde opera bale kurumu- nun son yıllardaki en önemli ba- şarısı Aspendos Festıvali oldu. Beş kentimızdeki en görkemlı temsillen ve gıderek zengınleşen programlarla dünyanın ünlü sah- nelerinden prodüksıyonlan der- lemeye başladı. Sırf Aspendos Festivali için her yıl Antalya'ya gelen turist sayısı giderek art- makta. Istanbul Opera ve Bale- si'nin başına da ilk kez bir ope- racı değil, bir orkestracı atandı: Kotrbas sanatçısı ve opera orkest- rasınm en eski üyelerınden biri, Kerim Soysal. Kurumu uzun yıllar tanıyan, bugüne kadar gelip gitmiş mü- dürlerin zayıf yönlerine tanık ol- muş, orkestrasının sorunlarını yakından yaşamış bir emekçi. tvedi olarak güçlü bir kadro ku- rarsa Istanbul gibı bir merkeze yakışacak nitehkli prodüksiyon- lar yaratabilir. Baş rejisör, baş ko- reograf, genel müzik dırektörü, basın ve halkla ilişkılerde renklı bir ekip ve dünyayı izleyen genış bir bakış açısıyla yepyeni bir Is- tanbul opera ve bale kurumu ya- ratmak onun elinde. Gençlere, hatta çocuklara yö- nelik programlarla daha geniş kitleyı çekmenin yanısıra önceki yülardan tadı damağımızda ka- lan (Jenufa ya da Belisario gi- bı) iddıalı prodüksiyonların da kurumun 'entelektüel' yüzü ola- nceki hafta Opera ve Bale Genel Müdürlüğü'ne atanan Meriç Sümen 'in, kendinden önceki Genel Müdür Remzi Buharah'yı Aspendos ve Bodrum festivallerinin başnıa getirmesi, son derece isabetli bir karar. Bale üzerine yapıtlanyla tanıdığımız Jak Deleon'un yaşamını yitirmesi ise son günlerin en üzücü haberiydi. rak korunması gerekir Jak Deleon'u yltlrdlk Jak Deleon, uzun süren hastalığı- na yenik düştü geçen hafta. Istan- bul'u, Beyoğlu'nu ve atalan olan Be- yaz Ruslan anlattığı kitaplan, gezi rehberlen defalarca basılmıştı.Onun Türkbale tarihine katkılan ıse önem- li bir yer tutar. Türk bale yapıtlannın tiimünü ıçeren kapsamh çahşmasın- da bestecıler, lıbretıstler, koreograf- larlabırlıkte özgünklasıkbale ve mo- dern dans tiyatrosu da işlenmiştır. Bu tür belgelere dayalı kitaplan yazmak büyük sabır işıdir. Ancak şu ölümlü dünyada geriye kalan belgeye da- yalı yapıtlar, başvuru kaynağı ola- rak ölmezliğini koruyor. www.evinilyasoglu.com 50. sayısıKültür Servisi - Ankara'da 15 yıldır 3 ayda bir ya- yımlanan 'Patika' dergisinin 50 sayısı çıktı. Elin Pelin'e ait 'tglika' (Bulgarcadan çeviren: Nes- riye Cesur) ile Lu Hsün'un 'Çöle Gitmek' (Çince- den çeviren: Tülay Çakmak) adlı öyküleri derginin 'Çeviri Öykü' bölümünde okurla buluşuyor. Zeral Küçüköz'ün 'Türk Kökenli Dünyalı: Tarık Günersel' ve Hakan Ayyüdız'ın Akgün Akova ile yaptığı söyleşilerin yanı sıra Osman Bolulu'nun 'Ya- a Makassız Yazümaz', Ahmet Inam'ın 'Yüzü ve Kı- çıyla Çağımız İnsanı' ve Hüseyin Içen'in 'Acunağ- da Ne Var' başlıklı yazılannın yanı sıra Toprak Ijık'ın 'Daktilo Cini', Sibel Soygök'ün 'Ses Yol Olüm', A. Ümran Ersin'in 'Şiddete Karşı Dans', Zeki Yaramaz'ın 'Yasa(k)lar' ve Tamer Inçesu'nun Ihtilali Örgütle- •>/' rr mek' adlı deneme- leri de ilgıyle okunuyor. Dergi bu sayısmda aynca Ta- rık Günersel, Sa- lih Bolat, Mahmut Temizyürek, Yu- suf Eradam, Ra- mazan Tekinars- lan,ErtuğrulÖzü- aydın, Levent Öz- bek, Emre Fidel, VolkanŞenkal,Ali Rıza Kars, Zeynel Çok, Mehmet Şükrü K., Murat Koçak. Nisan Se- rap Muratoğlu, Alaslan Bozkurt, Bora Bostancı, Erkan Kara, Aylin Antmen, Atakan Yusufoğlu, Ser- kan Engin, Hülya Deniz Ünal, Mutlu Ayar, Necati Albayrak, A. Uğur Olgar, Ömer Üner'in şıirlerine yer verdi. Özletn Öz'ün 'Kumdan Kaleler'i sinema sayfa- sında, Murat Özsoy'un 'Monaka' başlıklı yazısı der- ginin 'Gezi' bölümünde, Ediz Çelik'in karikatürleri, Murat Özsoy, Göktuğ Canbaba, Fatnıa Üçpınar'ın fotoğraflan da derginin değişik sayfalarında yer ah- yor. Patika'nın inceleme sayfalarında yer alan yazılar da arasında; 'Akıntıya Karşı Orhan Kemal' (Kaya Özkaracalar), 'A'dan Z'ye Özkan Mert Şüri' (Er- san Erçelik), 'Şiir Kendini Anlarıyor' (Ozkan Ça- kırlar). Tahsin Kimyonok'un 'Ege Denizi Kültürle- ri' başlıklı arkeoloji yazısı bulunuyor. Patika dergisi bu sayısında Fatma Üçpınar'ın 'Kaçık Cadının Düğ- meleri' kitabını ücretsiz olarak kitapseverlere ulaştı- nyor. (www.patikadergisi.com) Alaçatı "Ketnan Okulu ? açıldı Güzel bir dinleti...ÖNDER KÜTAHYALI 19. Uluslararası Izmir Müzik Festivali sürüyor. Festival dışı iki etkinlikle birlikte 30 Haziran - 3 Temmuz arasında, Çeşme'de 4 dinleti vardı. Bunlardan birinin öyküsü- nü anlatmak ıstıyorum: Daha önce de yazdığım gibi değerli sa- natçı Tuncay Yılmaz, 1-10 Temmuz gün- len arasmda Çeşme'nın Alaçatı beldesin- de "Keman Okulu" yapacak, bu etkinlı- ği 1 Temmuz akşamı köy meydanındaki dinletiyle başlatacaktı. Seslendireceği A. Vivaldi'nın "DörtMevsim" konçertola- nnı çalmak üzere LZDSO üyelerinden kü- çük bir oda orkestrası oluşturdu. Başke- mancısı Sema Korkut olan topluluk, Iz- mir'de iki gün çalıştı ve 1 Temmuz günü akşama doğru hep birlikte Alaçatı'ya git- tik. Dinletinin verileceği meydanda hazırlık- lar tamamlandı. Orkestradaki gençler, be- ledıyenin ses düzenini özenle ayarladılar. Oturma provası sırasında doyurucu bir ton elde edildiği görüldü. Kayıt için TRT'den de ekip gelmiştı. Kalabalık bir dinleyıcı topluluğu yerini aldı. Ancak yaklaşık 21.20 su-alannda elektrikler kesildi. Sanata saygı örneğl Alaçatı, ülkemizde rüzgâr türbinleriyle elektrik gücü elde edilen birkaç yerden bi- ridir. Düşünün; çevre dostu olan en çağdaş yöntemle ürettiğiniz elektriği köye ulaştı- ran hatlara bakamıyorsunuz ve onlar her- hangi bir nedenle kopuyor. Kulak gazete- sine göre anza yanm saat içinde giderile- cektı. Saat 23 "e yaklaştı ve bız karanlıktay- dık. Bu uzun süre içinde halkın sabırla bek- leyişi, sanata sayguıın çarpıcı bir örneği i- di ve beni derinden etkiledi. Sonunda tepsilerle mumlar getirildi. Or- kestra yerini aldı ve Tuncay Yılmaz sahne- ye ilk adımını attığında elektrikler geldi. Tuncay Yümaz son yülarda güzel şeyler yaptı. îstanbul'daki dinletileri, bunlann çok beğenilmesi üzerine Rusya'dan, Alman- ya'dan ve Ispanya'dan aldığı çağnlar, An- kara Müzik Festivali'ni U. C. Erkin'ın konçertosuyla başlatması, aynca Beetho- ven'üı "Üçlü Konçertosu"na yaptığı kat- kı unutulacak gibi değil. Ama bana sorar- sanız, Alaçatı'dakı olumsuz koşullar altın- da ortaya koyduğu Vivaldi yorumu, sana- tının doruk noktasıydı. Sunulan müzik çe- kici ve ınandıncıydı. Tempolar ve cümle- lendirmeler yerindeydi. Sanatçı her bölü- mün şarkısal kesimlerini çok iyi belirttı. Kemanının tonu dolgun ve yumuşaktı. Bunlann yanında tekniğe öncelik veren ke- simleri de ustaca çaldı. Mum ışığında konçerto Orkestra ise başka bir gurur kaynağıydı. Kısa zamanda böylesine uyumlu ve sıcak bir tona ulaşması benı çok şaşırttı. Solo- cuyla birliktelik de kusursuzdu. Sema Kor- kut, güç bir işin üstesinden geldiklerini, yapıtı şefsiz çahnayı başardıklannı söylü- yor. Topluluğa kalıcılık kazandınlmahdır. Sanatçılan keyifle dinleyerek son kon- çertoya geldik. Bu kez bulunduğumuz meydanın sigor- tası attı. Seslendirme sokak lambalannın yardımıyla sürdürülürken mumlaryeniden getirildi ve bu ortamda sona eren dinleti coşkuyla alkışlandı. Tuncay Yıhnaz, on i- ki bölümden hangisini mum ışığında bir kez daha dinlemek istediğimizi sordu. Be- nim yanıtım, "Kış" konçertosunun ikinci bölümüydü ve çaldılar. Kutlamalar sıra- sında Alaçatı'nın saym belediye başkanı- na, "Keman Okulu" için teşekkür ettik ve buruk duygularla meydandan aynldık. Tiyatro ve sokak buluşmalan Kültür Servisi - Konak Belediyesı'nin düzenlediği 'Tiyatro- Piyano Sokak Buluşmalan' 14 Temmuz'da başlıyor. Kentin sırtlan olarak nitelenen Limontepe, Gültepe, Çınartepe, Eskiizmir, Uzundere, Kadifekale ve Eserkent semtlerinde gerçekleşecek olan ve tiyatro oyunlarından piyano dinletilerine, çocuklara yönelik ortaoyununa kadar çeşitli izlencelerin yer aldığı etkinlik 1 Eylül'e kadar sürecek. 'Sokak Buluşmalan' 14 Temmuz Perşembe günü Tarlafaresi Tiyatro ve Oyun Atölyesi'nin 'SevdaBahçesi' adlı çocuk oyunu ile başlayacak. Ali Yılmaz'ın 21 Temmuz'daki piyano dinletisinin ardından, Güzel Sanatlar Oyunculan'nın 'Nasrettin Hoca Çocuk Oyunu', MMO îzmir Şubesi Tiyatro Topluluğu 'Kentin Oyunculan'nın 'Küp' adlı oyunlanyla sürecek. 25 Ağustos Perşembe günü Efes Kültür ! . ve Sanat Deraeği'nin büyüklere ve çocuklara yönelik 'Direklerarası' adlı ortaoyunu saat 19.30'da Eserkent Pazaryeri'nde izlenebilecek. Son olarak 1 Eylül 'Dünya Banş Günü'nde, MMO Îzmir Şubesi Tiyatro Topluluğu 'Kentin Oyunculan', 'Küp' adlı oyunu Yeşilyurt Kadın Haklan Parkı'nda sergileyecek. Oyunun başlama saati 19.30. Berlin'de Goya sergîsi • BERLİN (AA) - Ünlü Ispanyol ressam Francısco de Goya'nın iki farklı dünyayı yansıtan resimlen, Berlin'deki Alte National Galerie'de açılan sergide bir araya geldi. Moritz Wullen tarafından hazırlanan sergide, modern sanatın habercileri arasmda sayılan Goya'nm 'Şemsiye' gibi güneşli, renkli resımleriyle, 'Cadılann Uçuşu' gibi grotesk ve karanlık yapıtlannı birlikte görmek mümkün. 1746- 1828 yıllan arasmda yaşayan Goya'nm, çoğu özel koleksiyonlarda bulunan 79 resmi, müze tarafından 10 yıllık bir çalışma sonucu bir araya getirildi. 'Goya: Modernizmm Bilicisi' başlıklı sergi, 3 Ekim'e kadar açık kalacak. Carl Davis'e onur ödülü • LONDRA (BBC) - Ünlü besteci Carl Davis Büyük Britanya Kralıçesi tarafından onurlandmldı. New York doğumlu 68 yaşındaki Davis, oyuncu eşi Jean Boht ile birlikte Londra'da yaşıyor. Ingılız yazar John Fowles'ın romanı 'Fransız Teğmenin Kadmı'ndan çekilen aynı adlı filmin müzıklerini yapan besteci, Royal Shakespeare Company ve National Theatre ile çalışmıştı. Sanatçıya 2003 yılında da Bafta 'Yaşam Boyu Başan Ödülü' vennışti. Gladyatör Russell Crovve'suz • LONDRA (BBC)- 2000 yılında en iyi erkek oyuncu ödülüyle birlikte 5 Oscar kazanan Gladyatör'ün devam filminin çalışmalan yapılıyor. 2000 yapunı filmde Russell Crowe'un oynadığı Maxımus'un arkadaşı Afrikah köleyi canlandu*an Beninli oyuncu Djimon Hounsou, devam fihni üzerinde çahşıldığını ve ana karakterlerden birini canlandıracağını açıkladı. Gladyatör fihninin sonunda Russell Crowe'un canlandırdığı Maximus ve Joaquin'in canlandu"dığı Imparator Commodus'un da içinde olduğu ana karakterlerin birçoğu ölmüştü. Uangollen Halk Oyunlan • LLANGOLLEN (AA) - Ingiltere'nin Kuzey Galler Bölgesı'ndeki Llangollen kentinde düzenlenen '59. Llangollen Halk Oyunlan ve Müzikleri Yanşması'na Izmir'den katılan Grup Mecaz, 'Halk Müzikleri' dalında dünya üçüncülüğü, Özel Îzmir Başan Eğitim Kurumlan da 'Çocuk Halk Oyunlan' dalmda dünya beşinciliği elde etti. 35 ülkeden 80 ekıbin yanştığı etkinlikte, Ege Üniversitesi Devlet Konser\atuvan mezunlan ve öğretim üyelennden oluşan 'Grup Mecaz' Ege, îç Anadolu ve Karadeniz türkülerinden oluşan bir çeşitleme sundu. Özel Îzmir Başan Eğitim Kurumlan 'nın 19 kişilik halkoyunlan ekibi de Gmp Mecaz eşliğinde 'îzmir'de Kına Gecesi'ni canlandu-dı. Dünya birinciliğini 'Halk Müzikleri' dalmda Romanya, 'Çocuk Halk Oyunlan' dalında Hindistan kazandı. 'Yaşam Anahtarlan' I Kültür Servisi - Jazz Now Sanat Merkezi- Galeri, görsel etkinliklerinin 26.'sında ressam Şefkat Işlegen'i 'Yaşam Anahtarlan' adlı sergisiyle konuk ediyor. 16 Temmuz Cumartesi saat 19. 30'da açılacak sergide, nesneleri soyutlayarak üç ana rengi kullanan sanatçmın çalışmalanna yer veriliyor. Resimlerinde ritim, denge ve renk uyumuna öncelik veren 1958 doğumlu ressamın yurtiçi ve yurtdışında çeşitli koleksiyonlarda yapıtlan bulunuyor. Sergi 31 Temmuz'da son bulacak. CAZ FESTtVALt'NDE BUGÜN • CEMİL TOPUZLU AÇIKHAVA SAHNESİ'nde 20.00'de Dianne Reeves Istanbul Superband konseri. • BABYLON'da 23.00'te Soulive konseri. • A'JIA'da 22.00'de Neşet Ruacan Quartet ile Claudio Roditi konseri. (0212 334 07 00) BUGÜN • AKBANK KÜLTÜR SANAT MERKEZİ'nde 20.00de Goldenhorn Brass Quartet konseri. (0 212 252 35 00) • ENKA AÇIKHAVA TÎYATROSU'nda 21.15'te 'Buluşma' adlı oyun. (0 212 276 22 14)