Katalog

8 MART 2005 SALI CUMHURİYET SAYFA ekonomia; cumhuriyet.com.tr 13 Türkiye ve diğer büyük borçlulann, borçlannın yüzde 70'ini 'sildiren' ülkeyi örnek alıp almayacaklan tartışılıyor 'Arjantin modeli' korkusu• Arjantin'in borç takasınm ardından, Türkiye, Hndonezya ve Nijerya gibi borçlu ülkelerin de bu yolu izleyebilecekleri kaygısı ortaya çıktı. Ancak 'oyunu kuralına göre oynayan' Türkiye'nin bu yolu izlemesine uzak ihtimal gözüyle bakıhyor. Ekonomi Servisi - Dünyanin en bü- yük borç silme operasyonunu başan ile gerçekleştiren ve alacaklılarının yüzde 75'ten fazlasını her 100 dolar- lık borcuna karşılık 30 dolar ödenıeye razı eden Arjantin, uluslararası piya- salarda endişe yarattı. Arjantin, faiziy- le birlikte 102.6 milyar dolarlık borcu- nun ancak 41 milyar dolarlık bölümü- nü, vadesi 40 yıla kadar uzayabilecek yeni tahvillerle takas ctme koşulu ile Cari açıkbugün masayayatırılıyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Ocak ayında beklentilerin üstünde çıkan cari açık rakamları, 2005 yılın- da da cari açığın düşük seyretmeye- ceğini ortaya koyarken ekonomi bü- rokratlan sorunu yakın izlemeye aldı. Cari açığın bugün gerçekleşti- rilecek Para Politikası Kurulu'nda da değerlendirilmesi bekleniyor. Ocak ayında cari işlemler açığı- ödeyebileceğini duyurmuş ve alacak- lılannın büyük çoğunluğu bu önenyi çaresiz kabul etmek zorunda kalmış- tı. Şimdi dünyanın önemli finans mer- kezlerinde, "Acaba Türkiye ve benze- ri borçlu ülkclcr de Arjantin modelini seçebilirmi?" korkusu yaşanıyor. Ana- dolu Ajansı'nın Londra ve Ankara nın, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 73 artarak 1 milyar 640 mil- yon dolara ulaşması; sürekli tartışma konusu olan cari açığı yeniden gün- denıe getirdi. Uzmanlar geçen yılın ocak ayında 948 milyon dolar olan cari açığın, bu yıl aynı dönemde 1.6 milyar dolara çıkmasının dikkat çe- kici olduğunu belirtirken bu rakam- lann cari açıkta 2005 yılında da cid- kaynaklı haberlerine göre tngiliz The Guardian gazetesinin yorumuna göre Türkiye'nin, "borç takasına" giden Arjantin'in yolunu izlemesi ihtimali oldukça uzak görünüyor. Gazetede, Larry Elliott tarafından ele alınan "Kim Tanrfnın Eline Ihti- yaç Duyar" başlıklı makalede, özel- di bir küçülme beklenmemesine dö- nük bir mesaj olduğunu belirtiyorlar. Cari açık, Katılım Öncesi Ekono- mik Program'da 2005 yılı için 11.1 milyar dolar olarak öngörülüyor. An- cak, ocak ayındaki eğilimin sürmesi durumunda; bu hedefin revizyonu- nun gündeme gelmesi ve yıl sonu ca- ri açık gerçekleşmesinin 14-15 mil- yar dolan bulması bekleniyor. ™ ~v-W-~J likle IMF'nin, Arjantin'in başanlı ta- kasından sonra, bölgelerinde Arjantin kadar etkili olan Türkiye, Endonezya ve Nijerya gibi ülkelerin, bu başanyı bir mesaj olarak alıp Arjantin gibi dav- ranabilecekleri kaygısı bulunduğu vurgulanırken, ancak Türkiye başta ol- mak üzere bu ülkelerin, oyunu kur- alma göre oynadıklan, bu nedenle bu ülkelerin Arjantin'in yolunu izlemesi ihtimalinin oldukça uzak olduğu ifa- de edildi. Makalede Arjantin'in, devalüasyon- la artan ihracat sonucunda yüzde 8 bü- yüme sağladığı, iç talebin arttığı, dış ticaret fazlası vermeye başladığı ve her şeyden önemlisi yüzde 20'lerden yüz- de 12'lere düşen işsizliğin gerilemeye deyam ettiği vurgulandı. Öte yandan Reuters'in haberine gö- re tngiliz Financial Times gazetesi, Arjantin'in 102.6 milyar dolarlık öde- yemediği borcunun yeniden yapılan- dırma planının sonuçlan üzerinde IMF ile gayn resmi görüşmelere baş- ladığını bildirdi. Gazete, Arjantin Ma- liye Bakanı RobertoLavagna'nın IMF Başkanı Rodrigo Rato ile öncekı gün Washington'da bir araya geldiğıni ve diğer IMF yetkilileri ile görüşmelerin sürmesinin beklendiğini kaydetti. TİM Başkanvekili ve İHKİB Başkanı Orakçıoğlu sektörel önlemler alınmasmda ısrarlı: 4 Böyle teşvfldn sonu hiısrandır' ASGARİ BEYAN Mersin'e 6 özeF vergi ABİDİN YAĞMUR MERSJlN - Mersin Defterdarlığı, Ba- sit Usul Vergi ve Gelir Vergisi mükel- lefleri için "asgari vergi beyanı" belir- ledi. Buna göre oto tamircileri, televiz- yon tamircileri ve berberler 2 milyar li- ra, uzman doktorlar 15 milyar lira, avu- katlar 10 ila 15 milyar lira vergi beya- nında bulunmak zorıında. Defterdarlık ayrıca mükelletlerin zarar beyanında bulunmasını da "yasakladı." Uzmanlara göre, belirlenen tutarla- nn altında vergi beyanında bulunan ya da zarar gösteren mükellef in beyanna- melerini kabul etmeyen Mersin Def- terdarlığı, bu tutumuyla kanunların dı- şına çıkıyor. Mart ayıııa girilmesi ile birlikte, ver- gi mükellefleri defterdarlıklara vergi beyannamelerini vermeye başladılar. Ancak Mersin Defterdarlığı'nııı, basit usulde vergilendirilen mükellefler ile gelir vergisi mükelleflerini çalışma alanlanna göre sınıflandırması ve be- yan edecekleri asgari tutarı bu sınıf- landırmaya göre belirlemesi yeni bir tartışma başlattı. Mersin Defterdarlığı, mükellefleri kazançlan üzerinden değil, defterdar- lığın belirlediği asgari tutar üzerinden vergilendirmeye başladı. Buna göre, basit usulde vergilendirilen ayakkabı ve bisiklet tamircileri gibi basit iş kol- ları için 1 milyar, oto tamircileri, ber- ber-kuaförler, kahvehaneler, elektrik televizyon tamircileri için 2 milyar, çay ocağı işletmeleri için 1 milyar, okul servisleri için 3.5 milyar lira "asgari vergi beyanı" belirlendi. 'Kanuna AykırT "Bu uygulama kanunlara avkındıı" diyen Mersin Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası Başkanı Dur- sıııı Göktaş, "Beyannanıe kabul et- miyorum şeklinde kevil bir uygulama olaıııaz" dedi. Mükelletlerin defterdar- lığa verdikleri vergi beyannamelerinin geri çevrildiğini belirten Göktaş, ne vergi kanununda ne de diğer kanunlar- da böyle bir uygulamanın olmadığını söyledi. Uygulamaya Demokratik Sol Parti Mersin tl Başkanı Mehmet Can- baz da lepki gösterdi. H E D E F A B D ' D E D E R İ N L E Ş M E MaviJeans Borsayolunda İSTANBUL (AA) - Mavi Jeans Genel Müdürü Nurcttin Kantarelli, ABD'deki faaliyetleri derinleştirmeyi istediklerini belirterek "Yurtdışındaki organizasyonumuzu biraz daha güçlü bir hale getireceğiz" dedi. Kantarelli aynca önümüzdeki yıl borsaya açılma konusunun da gündemlerinde olduğunu söyledi. AA'nın sorularını yanıtlayan Kantarelli, borsaya açılma konusunda, "Bu konuda opsiyonlannuz çok fa/la. Bunu Türkiye'de de yapabiliriz, yurtdışında da yapabiliriz, onun için detayb çalışmalar gerekiyor" diye konuştu. 2004 yıhnın Mavi Jeans açısından gayet başanlı geçtiğini kaydeden Kantarelli, yurtiçi ve yurtdışında toplam 7 milyonıuı üzerinde tüketiciye ulaştıklarını söyledi. Yurtdışında ulaştıklan mağaza sayısının 5 olduğunu belirten Kantarelli, "Yeni mağazalar açmayı planbyoruz. Türkiye'de, Amerika'da, Avrupa'da, Avustralya'da arayış içindeyiz. Amerika'da biraz daha derinleşmeyi arzu ediyoruz. Orada çok önemli noktalara geldik, ama Amerika'da yapabileceğimiz daha fazla şeyler olduğuna inanıyoruz" şeklinde konuştu. • Süleyman Orakçıoğlu, bu yılın 'hassas yıl' olarak ilan edilmesinin zorunlu olduğunu belirterek "İşsizliğin çözünıü olan sektörü unutursanız suç oranının artmasıyla ilgili şikâyette bulurıma hakkınız kalmaz" uyarısını yaptı. İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Tür- kiye thracatçılar Meclisi (TİM) Başkanve- kili ve tstanbul Hazır Giyim ve Konfeksi- yon thracatçılan Birliği Yönetım Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, 2005 yıh- nın tekstıl ve hazır gıyim sektörü için "has- sas yıl" ilan edilmesi gerektiğini söyledi. Orakçıoğlu, Teşvik Yasası'nın yürümeye- ceğini de savundu. Tekstil ve hazır giyim ihracatçı birliklermin başkanları, Ege Ihra- catçı Birlikleri'nde düzenlenen Hazır Gi- yim Zirvesi öncesi basm toplantısı yaptı. Çin tehlikesine karşı 2005'in "hassas yıl" ilan edilmesini istedi. Orakçıoğlu, sektörel teşvik getirilmesi durumunda, 5 milyar dolar ekstra döviz gir- disi ve yüzde 20 yeni istihdam sağlanaca- ğı yönünde hükümete taahhütte bulunduk- lannı, ancak bunun dikkate alınmadığını belirterek "Sonucu hüsran olacağı herkes tarafından belirtilen teşvik yasasıyla devle- lin değerli kaynaklan. döviz kurunun açtı- ğı kara deliğe atılıyor. Bi/.im önerilerimiz hamaset olarak, ağlamak olarak değerlen- diriliyor. Daha önce cari açığı patlatan kri- zin piınini çeken yaklaşımlar sırasında da uyanyorduk, başkaları hamaset yapmakla suçluyordu. Neticede bu yasa da hayatın ger- çeğine takılıp kalacak. Zaman bi/c bunun da yürümeyeceğini gösterecek" dedi. AB'nin Çin'e karşı "antidamping" çalış- ması başlattığını da belirten Orakçıoğlu, "2004'te yaptığımız uyarılar, dikkate alm- manuştı. Sonuçlar kimsenin beklemediği öl- çülerde gerçekleşti. AB üyesi ülkelerde ku- rulan eksper kurullar kendi ülkelerinde Çin mallarıııa bağlı yaşanan istihdam ve üretim kayıplannı araştırıyor. Verilecek karar ya AB'nin en büyük ticari partnerim dediği Çin'i ya da kendi tekstil ve konfeksiyon üreticisini küstürecek" diye konuştu. Giyimkent'te hayat başlıyor Giyimkent ve Tekstilkent 7 içine alan Tekstil Vadisi, yaklaşık 50 bin kişiye iş sağlayacak Ekonomi Servisi - tstaııbul'daki Sııl- tanhamam, Yeşildirek, Mahmutpaşa esnafının bir araya gelmesiyle kurulan ve 2002 yılında yerleşime hazır hale gelen Giyimkent'te hayat başlıyor. Üyelerine tapu vermeye hazırlanan Gi- yimkent'te 2 bin 183 müstakil işyeri, 300 adet ofis, akaryakıt istasyonu, bi- ri tamamlanmış 7 adet iş merkezi bu- lunuyor Giyimkent ve Tekstilkent'i içi- ne alan Eseııler'deki Tekstil Vadisi, yaklaşık 50 bin kişiye iş sağlayacak. Basm toplantısı düzenleyen Giyimkent Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Çı- nar, 1987 yılında kurulan Giyimkent'in temelinin 1994 yılında atılabildığini 2002 sonunda da yerleşime hazır hale geldiğini anlattı. Laleli'de imalat duracak Zorlayıcı tedbirler devreye girme- den insanların Giyımkent'e taşınma- larının çok zor göründüğünü kayde- den Çınar, "Burayı nc kadar cazip kı- larsak kılalını o toplu hareketi sağla- mak için daha güçlü bir iradenin or- taya çıkması gerekiyor" dedi. UNESCO'nun tarihi yarınıadayı dünya mirası listesıne aldığını anım- satan Çınar, bu çerçevede 2006 dan itibaren Laleli'de ımalatın duracağı- nı söyledi. Çınar, "Belediyeilçedebu- lunan 4 bin 834 imalathane ve esnafin 2006 yılı başında organizc sanayi böl- gelerine taşınmasını istiyor. Eminö- nü'nde imalathane ve toptancı açmak için başvuranlara ruhsatvcrihnezken mevcut ruhsatlar da önümüzdeki yı- la kadar iptal edilecek" dedi. TEM RAT VE ALFA ROMEO, OPET GÜVENCESİNDE Tofaş ve Opet arasında yapı- JT%^%Of" lan anlaşmayla, Fiat ve Alfa " ' f " * Romeo otomobiller OPETya- kıt güvencesinde olacak. Opet Genel Müdürü YavuzErkut ve Tofaş Ticari Grup Direktörü Müfit Atase- ven ile birlikte Rahmi Koç Müze- si 'nde düzen- ledik- leri basın toplantı- sında, Tofaş ve OPET işbir- liğiyle gerçekleşen "Yakıt Güvence Sistemi" hakkında bilgi verdiler. Buna göre OPET, Fiat ve Alfa Romeo tarafın- dan üretilen ve ithal edilen tüm araçlar için akarvakıtlarını OPET istasyonlanndan aldıkları sürece akaryakıt kaynaklı çıkacak herhan- gi bir arızayı ücretsiz karşılayacak. Proje dünden itibaren satın alınacak sıfır kilometre Fiat ve Alfa Romeo araçlarda garanti sürelerinin sonu- na kadar geçerli olacak. bağlantı yollan için 2 ayn projeye Bü- yükşehir Belediyesi'nin 10.5 trilyon lira kaynak ayırdığını da bıldiren Çı- nar, yerleşimin 300 dükkânı aştığını, 800 dükkânda düzenleme çalışmala- rı bulunduğunu belirtti. 100 ınılyon dolar maliyeti olan Giyimkent'in şu andakı yatınm değerının 500 milyon dolara doğru gittiğini, kıra bedelleri- nin yaklaşık 1 milyar lira olduğunu belirten Çınar, fiyatlann 4 yıl önce- sıne göre 10 kat artarak 120 bin do- lar seviyesine çıktığını kaydetti. İŞÇİNİNEVREMİNDEN ŞÜKRAN SONER Bir Arpa... 8 Mart, emekçi kadınlar günü, haftası, etkinlikleri, nereden nereye yol almakta olduğumuzun bir değer- lendirmesi noktası da... Doğrusu, 1980'li yıllara kadın hareketleri çok hızlı girmişti Bu dinamizm toplumun her kesimine yansımış, Türkiye'de var olan tüm örgütlen- meler, siyasi partiler, sendikalar, demokratik kitle ör- gütleri, sivil toplum hareketleri, bir yanı ile kendi siya- si kimliklerini öne çıkarmak diğer yanı ile kullanılama- yan nüfusun yarısının dinamiğinden yararlanmak üze- re, elbette kendi bakış açılarının elverdiği ölçülerde kadın sorununa sahip çıkmaya çalıştılar. Sonuçta feminizmi, kadın sorunlarını algılamış, bi- lincine varmış olarak, ya da kadın kimliğini kullanmak üzere kadın hakları ile çelişen gidişte, her yandan bir- den kadın, sorunları ile birlikte sıcak gündeme girdi. Özgür kadın örgütlenmeleri, hareketleri paralelinde var olan tüm örgütlenmelerde kadını, örgütlülüğünü öne çıkarma sürecine girildi. Kadınların örgütlere çe- kilmesi kampanyaları, kadın gündemli ya da kadını öne çıkaran etkinlikler, kadınların toplumsal yaşam içindeki yerini, etkinliğini arttırdı. Kadın ve sorunlarına ilişkin önemli, anlamlı olan ne varsa, Türkiye'nin her ortamında, daha önce yaşan- mamış yoğunlukta tartışıldı. Kadın haklarına ilişkin ki- mi önemli uluslararası anlaşmaların imzalanıp yürür- lüğe girmesi sağlandı. Birçok yasal düzenlemede ka- dın aleyhine kimi olmazlar ayıklandı. Kadının toplum- sal yaşamımızdaki yerinin düzeltilmesi için etkin ka- dın hareketi kampanyaları süreci yaşandı. özetle 1980'li yıllara göre kadın haklarında, kadının toplum- sal yaşamımızdaki yerinde bugünlerde çok önemli öl- çülerde ilerde bir yerlerde olmamız gerekiyor. Kimi yasal kazanımlara göre evet, sorunların bmni- yor olması anlamında da evet. Ama kadınların ' akla- rını kullanabilmeleri, toplumsal yaşamdaki ye,< kaza- nımları olarak baktıgımızda ne yazık ki.. "Azgittik, uz gittik birarpa boyu yol gittik" deme noktasındfjyız. As- lında biraz daha gerçekçi biçimde olup bitenıe bakar- sak, geriye çark ettiğimizi de görebiliriz. örneğin toplumumuza özgü, can yakıcı tc>e cinayet- lerinde artış görülüyor. Gerçi daha önce du ,yarsız!ık ne- deniyleduyulmuyordu. Şimdi kamuoyunrjyansıyor gi- bi bir savla kendimizi teselli bile edebiliri z. Ancak töre cinayetlerini azdıran ekonomik, sosyal t< jmel belirleyi- cileri de atlamayalım.. Küresel ve ülken ıize özgü geli- şen aşiret- tarikat bağları, ırkçı ve din Piyrımcı baskılar, radikal gelişme, örgütlenmeler, hele < de yoksullaşma, yoksunlaşma, kadına yönelik her tür t: jaskıyı, şiddeti bu arada töre cinayetlerini besleyen et'.^enler. Türkiye'de eksiksiz uygulanma'smda büyük çaba- largösterilen IMF reçeteleri, özellf jştirmeler, işsizlik, sı- nırlı bir kesim zenginleşirken bü yük çoğunluğun çok hızlı yoksullaşması, yoksunlaşrr lası, artan işsizlik, ka- yıt dışı ile kadın hakları arasınd'aki olumsuz ilişki, algı- lanabildiğinden çok boyutlu. ' öncelikle kadın emeği sömürüsünün patlamasını gp.tiriyor. Kayıt dışı ekono- mide en ucuz ve en ağır koş ullarda çalıştırma.. kadın, çocuk emeği sömürüsü hızla artıyor. Işsizlikte önce ka- dınlar eve geri gönderilmiş oluyor. Eğitimden yararlan- ma payları hemen düşüy 3r. llımlı maskesi ile de oksa siyasal Islamla özdeşleş- miş siyasal iktidarın kad'.n hakları üzerinde hızlandırıl- mış olumsuz etkileri a ıbası. Türbanının kadını top- lumsal yaşama çektiği görüntüsü, savları gerçek bir aldatmaca ve yalan. Ka dın türbanla siyasete, toplum- sal yaşama çekilmiş gö= .terisinde gerçek bir kullanma, şov var. Modernite, ka dını iş yaşamına çekme adına, fslamda yeri olmayan, sonradan bayrak olarak kulla- nılan bu örtünme biçim inin kendisi, kadının ikincil in- san olarak damgalanma sının da bayrağı. "örtünme inancı", öz T gürlük ve hak olarak etkin kampanyalarla ülkemiz ve dünyadasavunulurken, ön- celikle kadının ikincil vatandaş, baştan pek çok hak- kını kullanamaz konumda o Iması konumu dikte etti- rilmış oluyor. Ayrıca dünyada, ıJlkemizde ABD emper- yalizmi ekseninde öne çıkarılımaya çalışılan Islami akımların siyasal simgesi güç, savaşım alanı olarak kullanılıyor. lnsanlar, kadınlar, bilinc.inde olmadan bir hakkı savunma adına, kadın haklarında insan hakları ilkeleri, kavramları yerine, kadını ikincil konumasokan, eşitsizliği baştan kabul eden ve simgeley^n, inanç ek- senli kadın hakları yasaklarını savunur konuma düşü- yorlar. Sözün özü 2005'te kadının siyasal, toplumsal yaşamındaki yerine şöyle bir baktıgımızda, 1980'li yıl- ları mumla aratan gerilerde bir noktalara düştüğümüzü görmezlikten gelme lüksümüz yok. soner@cumhuriyet.tr Nema ödemeleri bugün başlıynr • ANKARA (AA) - Zorunlu Tasarruf olarak bilınen Tasarrufu Teşvik Hesabı nema ödemeleriı e bugünden itibaren Ziraat Bankası şubelerinde başlanıyor. Beşınci taksit nema ödemeleri, daha önceki ödemelerde olduğu gibi "işveren" veya "kışisel başvuru" şeklinde yapılacak. Ödemeler, kişisel başvurularda son numansı 1 olanlardan başlayacak. Bu arada ödemelerde, bir önceki taksite göre artış oranının yüzde 2.25 olması bekleniyor. Formula1,KanalDve CNN Türk'te • Ekonomi Servisi - Kanal D ve ÇNN Türk, Motor Sporları ve Organizasyon ile Formula 1 yanşlannın 2005-2009 yıllan arasında 4 yıl boyunca Türkiye'deki "resmi yayıncı kuruluşu" olma konusunda anlaşma imzaladı. Kanal D ve CNN Türk ile Motor Sporları ve Organizasyon AŞ arasında vanlan anlaşmaya göre, Formula 1 yanşlarının 2005'ten başlayarak 4 yıl boyunca yurtdışı etaplarının canlı yayın hakkı CNN Türk, Türkiye Grand Prix'sinin canlı yayın hakkı ise Kanal D tarafından alındı. SONY'DE İLK YABANCI CEO ÇİN DÜŞÜK YUANDA ISRARLI Japonya 'nın dev holdingi Sony Corp., ilk kezyönetimini bir yabancıya teslim ederek ABD deki bi- riminin başkanı olan Ingiliz asıllı Ho- ward Stringer 'ı yönetim kurulu başkanı ve CEO olarak atadı. Sony yöne- tim kurulu dün sabah vap- tığı olağanüstü toplantıda, 63 yaşındaki Stringer 'ın atama- sını onayladı. Şimdiki CEO Nohuyuki tdei ise beş vıllık vöneti- mi sırasında şirketin gelirlerinde- ki diişüşii önleyememenin sorıtm- lıısu olarak görevden avrılacak. Daha önce bir televizyon haberci- si olan Stringer, Sony'de kârlılığı^ arttırmak gibi güç bir görevle kar- şı karşıya. Hem Ingiliz hem de Amerikan uyruğu taşıyan tngiliz asıllı Stringer, Sonv'nin en üst vö- netimine getirilen ilkyabancı olu- yor. Yeni yönetimin doğurduğu unnıtlu havavlu Sony hisseleri vüz- de 1.5yükselişle 4.070yene çıktı. Çin Devlet Döviz tdare- si Başkanı Guo Shuqing, hafta sonu yapılan ve önemli değişiklikler planlanmadığı yolunda- ki açıklamaları da destek- leyerek yııanın yeniden - değerlenmesinin neyer- li ne de global ekono- miye yardımcı olaca- ğını söyledi. Çin 'in erya da geç kur çıpasmdan vaz- geçerekpiyasaya döviz ku- runu belirlemesi için izin vereceğini belirten Guo, "Yuanın değer kazanması, Çin ekonomisi için uygun değil ve global ekonomi için de tereih edilmeyen bir gelişme olur" dedi. Guo, hafta sonunda vaptığı açıklamada, yuanın hızlı değerlenmesinin zayıf bir ihtimal olduğunu ve dövi- zin dar bir bantta koruna- bileceğini söylemişti.